Alþýðublaðið - 20.10.1920, Side 2

2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Afgreiðsla
blaðsins er í Alþýðuhúsinu við
iugólfsstræti og Hverfisgötu.
Sími 088.
Auglýsiagum sé skilað þaugað
cða í Gutenberg í síðasta lagi kl.
IO árdegis, þaaa dag, sem þær
eiga að koma i blaðið.
Áskriftargjald ein tcr. á
mánuði.
Auglýsingaverð kr. 1,50 em.
eindálkuð.
Útsölumenn beðnir að gera skil
tíl afgreiðslunnar, að minsta kosti
ársfjórðungslega.
Ivert er verksviö þeirra?
Alþbl. hefir borist svohljóðandi
grein:
Nú hefir ísland, að sögn, feng-
ið tvo erindreka erlendis, ræðis-
mann í Genua og sendiherra (öliu
má nafn gefa I) í Kaupmannahöfn.
Lfklega hefir skipun hins síðar-
nefnda verið birt f Lögbirting,
en um Gunnar hefir víst verið
þagað opinberlega, að eg held.
Þessir menn eiga að vera ís-
lendingum til aðstoðar, en svo
er vandlega þagað yfir verksviði
þeirra, að borgararnir hafa ekki
hugmynd um að hvaða gagni
þeir megi verða. Það er áreiðan-
lega margt, sem vér vildum gjarn-
an fá að vita um þessi embætti.
Væri t. d, ekki úr vegi að fá að
vita uíanáskrift póstbréfa og sím
nefni þeirra. Þetta vita menn ekki,
sem heldur er ekki von, því að
stjórnin hefir sparað sér ómakið
við að láta landsmenn vita deiii
á þessu. Hvernig á að skrifa ut-
an á embættisbréf til hr. Sveins
Björnssonar? Ef til vill „Islands
Acnbassadör", eða „Den islandske
Minister i Kjöbenhavn". Svo væri
gott að fá að vita hvort embætt-
ið er það sem Englendingar kalla
Embassy eða Legation Á því er
töluverður muaur, þótt forstöðu-
maðurinn sé venjulega kallaður
„sendiherra" á íslenzku. Næst er
að fá að vita hverskonar erindi
íslenzkir borgarar mega bera upp
fyrir þessum manni. eða raeð öðr-
um orðum hvaða erindrekstur eða
„snúninga" hann annast, og hvort
greiða á honum, eða embætti
hans, ómakslaun, og þá eftir hvaða
gjaldskrá. Hér ber og að athuga,
hvort hægt er að vænta þess, að
íslendingar fái svarað fyrirspurn-
um símieiðis, ef þess er þörf. Þarf
að senda svarmerki með bréfi und-
ir væntanlegt svar?
í fám orðum sagt, væri næsta
æskilegt að stjórnin birti erindis-
bréf þessa erindreka. Reyndar
vita flestir að þetta embætti er
alveg óþarft, og muni því verða
gagnslaust, en þó er ekki úr vegi
að gera tiiraun með að hafa þess
einhver not.
Um ræðismann íslands í Ítalíu
er nokkuru öðruvísi ástatt. Menn
hafa búist við að að honum yrði
talsvert gagn. Hvert það er orðið,
mun flestum huiið, því að um
hann er, eins og sendiherrann, að
erindisbréf hans er ókunnugt, og
að frá honum hafa engar skýrsl
ur sést alla þessa mánuði. Þetta
getur vel verið eðlilegt, því að
sannast mun vera, að maðurinn
er lítt eða eklci háður íslenzkri
stjórn, heldur mun starfa sem
danskur enabættismaður. Fyrst og
fremst tók hann við dönsku „kon-
súlati", og ber líklega að reka
það í svipuðum „tón" sem áður,
en þótt hér væri að ræða um al-
íslenzkt embætti, og kostað af
oss, þá mæla sambandslögin svo
fyrir, að siík „konsúlöt" skuli
Danir setja á stofn og þá eflaust
undir sínu nafni, en vér greiða
kostnaðinn. Þetta er eitt af guil-
kornum frelsisskjalsins mikla frá
1918, þá er 'óll Norðurálfan var
gerð frjáls, nema ísland.
Nú vita það allir, að ræðismenn
fá ómak sitt vel borgað, og er
staðið skii á þeim tekjum með
nokkurskonar frfmerkjum. Hvaða
merki notar hr. Gunnar Egilson?
og hvaða merki yrðu sotuð i
þeim „konsúlötum", er vér kynn-
um að fá Dani til að setja á stofn
á vorn kostnað? Jú, það eru, og
verða, d'ónsk »konsúlatsmerki“ og
tekjnrnar reana þar af leiðandi í
danskan ríkissjóð, þótt vér fáum
að greiða útgjöldin.
Getur ekki Alþýðublaðið hjálp-
að til þess að fræða landsmenn
um það, hvert sé verksvið íslenzkra
erindreka í útlöndum?
Kjbsandi.
Yisnnðarnir
eru að koma aftur!
Undir þessari fyrirsögn ritar
einn amerískur vísindamaður grein
í eitt af hinum mörgu og glæsi-
legu náttúruf'ræðistímaritum er
gefin eru út í Bandaríkjunum
(Natural History; Yournal of Amer»
ican Museum).
Vísundarnir arnerisku eða bison-
arnir eru svo sem kunnugt er
nautategund ein stór, er átti
heirna í Norður-Ameriku er hvítir
menn komu þangað, og var út-
breiðslusvæði þeirra sunnan frá
25 norðurbreiddarstig, norður á
65 breiddarstig, eða frá Norður-
Mexicó, norður um Þrælavatnið
mikla og er það sem næst sama
vegalengdin frá suðri til norðurs
eins og frá Kanarísku eyjum og
norður á Akureyri.
Vísundarnir voru bæði í skóg-
um og á grassléttum, og þoldu
margskonar loftslag svo sem sjá
má á þvs hve stórt var útbreiðslu-
svæði þeirra, jafnvel þó þeir sem
nyrðst héldu sig hafi flutt sig
eitthvað suður á bóginn á vetrin^
Þó vísundunum væri síöðugt
að fækka fram eftir ölöinni sern
leið, eftir því sem hvítir menn
færðu bygðir sínar lengra og
Iengra vestur eftir landi því er
nú nefnist Bandaríkin, þá var
það þó ekki fyr en járnbraut var
lögð vestur yfir graslendin mikli*
(preríurnas) að vísundadrápin gíf'
uriegu byrjuðu.
Það er álitið að þegar verið
var að leggja járnbrautina hafi
ennþá verið eítir minst 5 miijónir
vísunda, og margir áætla töluna
miklu hærri.
Járnbrautin var fullgerð árið
1871 og slcifti hún vísundastóð'
inu í tvent, og er iágt áætlað að
þrjár miljónir vfsunda hafi verið
í því sem sunnan brautarinnar
var, en hálf önnur miljón f lönd'
unum fyrir norðan.
Vísundaveiðar hófust fyrir alvörtf
þetta ár (1B71) og stunduðu ha03
fjöldi manna, því þó veiðimenO'
irnir hirtu ekki annað en skinnið
af vísundunum var hún afsltapleg3
arðsöm, skinnin voru 2—4 dollar*
virði, og gat hver maður eig1
sjaldan drepið alt að hundrað
vísunda á dag. Hvert dagsver^
gaf því af sér mörg hundru