Morgunblaðið - 21.10.1988, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. OKTÓBER 1988
C 3
form og innihald. Fómennt og ró-
legt umhverfi, sem er vel skipulagt
og í nokkuð föstum skorðum, get-
ur veitt þeim ákveðna yfirsýn og
öryggi. Eins og ég nefndi áðan er
búið að koma á fót lítilli sérdeild í
Dalbrautarskóla. Aðrir einhverfir
eru í sérskólum eins og Safamýrar-
skóla og hafa nokkrir þeirra getað
nýtt sér vel að vera í fámennum
bekk með öðrum fötluðum nem-
endum með svipaðar þarfir. Miklu
skiptir að kennsla og önnur þjálfun
eða meðferð myndi eina sam-
ræmda heild.“
— Hver verður svo framtfð
þessara barna og unglinga?
„Það stóð til í upphafi að út-
skrifa þessa unglinga sem hér búa
á önnur sambýli úti í bæ eða vítt
og breitt um landið. En við sáum
fram á að það yrði mjög erfitt fyrir
þau. Þau hafa aðlagast húsinu
hér, staðháttum og umhverfi. Ef
þau yrðu flutt annað þá þyrftu þau
að byrja upp á nýtt. Þau eiga er-
Einhverf börn
horfa sjaldnast í augu
fólks og þola illa
snertingu og atlot.
WS S M So ift tLágJSk f'U-
fcinnverr oorn
hafa takmarkað mál eða
tala alls ekki.
leika sér ekki eins og
önnur börn, en endurtaka
sífellt einhæfar athafnir.
skynja ekki hættur og
þurfa þvístöðuga
umsjón.
Elnhverf böm
bregðast oft
einkennilega við
umhverfi sínu. Þau hlæja,
gráta eða hljóða og fá
hræðslu- eða reiðiköst án
skiljanlegrar ástæðu.
þola afar illa breytingar á
umhverfi og daglegu lífi.
fitt með að yfirfæra þá reynslu sem
þau hafa öðlast í einu ákveðnu
umhverfi yfir á annað umhverfi.
Það þyrfti þá að kenna þeim á ný
t.d. að versla og nota strætisvagn
í nýju umhverfi.
Við sáum líka að mörg sambýl-
in, sem til stóð að þau færu á,
voru ekki í stakk búin að taka við
þeim. Þau höfðu ekki ráðgjöf eða
nægjanlegan fjölda starfsmanna,
en það þarf að halda mjög vel utan
um alla hluti svo ekkert fari úr
skorðum hjó þeim, við vorum því
hikandi við að útskrifa þau.
I samráði við félagsmálaráðu-
neytið varð því til sú hugmynd að
breyta þessu heimili í sambýli sem
þýðir að þá geta þau, sem það
hentar, búið hér áfram. En sam-
hliða þessu vildum við byggja upp
annað meðferðarheimili, þar sem
við tækjum inn yngri börn og þá
öll í einu. Við vildum ekki taka þau
smátt og smátt inn á þetta heim-
ili. Allar breytingar eins og þær
sem yrðu ef við værum að útskrifa
einn og taka inn annan, myndu
valda gífurlegri ringulreið hér á
heimilinu. Eins veldur það mikilli
röskun þegar einn starfsmaður fer
og annar kemur til starfa. Við verð-
um að leitast við að hafa mjög
mikla festu í kringum þau svo þau
finni fyrir meira öryggi, en þá líður
þeim líka betur. Við erum mjög
ánægð yfir því að þessi mál hafa
þróast þannig að unglingarnir geta
búið hérna áfram. Á nýja heimilinu
verða 5-6 einstaklingar. Það er
heppilegur fjöldi einstaklinga á
þessum heimilum."
Sigríður Lóa sagði að þessi mál
væru mikið til umræðu núna. Þau
þrjú róðuneyti sem hafa með þessi
mál að gera hafa nú skipað sér-
staka nefnd sem á að sjá um að
koma með tillögur um þjónustu við
einhverf börn og samræmingu
þjónustu. Norræna ráðherra-
nefndin hefur nýverið veitt Norr-
ænu samtökunum sem áður hafa
verið nefnd, tæplega hálfrar millj-
ón króna styrk til þess að koma á
fót námskeiðum fyrir þá sem starfa
með einhverfa. Skipulag þessa
máls er enn á umræðustigi, en
komið hefur til tals, sagði hún, að
okkur (slendingum myndi nýtast
best að fá kennara reglubundið
hingað í stað þess að senda fáeina
útvalda utan.
Starfsþjálfun einhverfra
— Heimamenn voru fjarver-
andi á vinnustað þegar viðtalið
fór fram og Sigrfður Lóa var
spurð nánar hvernig þau nálguð-
ust þessi einhverfu börn og
hvernig staðið væri að starfs-
þjáifun þeirra?
„Við leggjum mikið upp úr því
að það myndist traust á milli leið-
beinandans og hins einhverfa. (
því sambandi leggjum við áherslu
á að það séu ekki margir leið-
beinendur sem hafi afskipti af
barninu, þannig að það læri að
tengjast fyrst einum og síðan fleir-
um úr hópi starfsmanna. Þegar
barnið er farið að læra inn á starfs-
manninn er auðveldara að gera
kröfur til þess með að gera
ákveðna hluti. Starfsmaður þarf
líka að endurspegla innra öryggi
og meðvitund um þaö sem hann
er að gera.
Fljótlega eftir að við hófum
starfsemi heimilisins hér, þá sett-
um við upp vinnuþjálfun og fengum
hjá fyrirtækjum allskonar einföld
pökkunarverkefni sem unglingarn-
ir ráða vel við. Þetta þróaðist þann-
ig að fyrst vorum við hér heima
og á sumrln fengum við kennslu-
stofur hér f Hólabrekkuskóla og
höfðum vinnustað okkar þar. En
okkur þótti slæmt að þurfa að
hætta á haustin og flytja vinnuna
aftur hingað heim. Svo nú í upp-
hafi þessa árs náðist samstaða við
skátana f hverfinu um að nýta
skátaheimilið. Þeir nota það á
kvöldin og um helgar en við notum
það virka daga. Við höfum fengið
að koma þar upp vinnuaðstöðu
fyrir verkefni okkar og krakkarnir
vinna þar á morgnana þau sem
ekki eru í skóla, hin vinna þar eftir
hádegi. Þetta eru verkefni sem
höfða til þeirra og þau hafa mikla
ánægju af að vinna þessi störf.
Þetta er einnig liður í því að þjálfa
þau í að vinna seinna meir á vernd-
uðum vinnustað eða úti á almenn-
um vinnumarkaði."
Framtíöarsýn
— Sigríður Lóa var að lokum
spurð hvaða mól væru efst á óska-
listanum.
„Óskalistinn er sá,“ sagði hún,
„að okkur takist að byggja upp
samfellda þjónustu fyrir einhverfa,
þannig að ekki þurfi að skapast
svo langur biðtími eftir æskilegu
úrræði fyrir börnin eftir að þau
hafa útskrifast fró barnageðdeild.
Þar sem einhverfir eru ólíkir að
getu, myndi ég vilja sjá að mismun-
andi möguleikar stæðu þeim til
boða bæði varðandi skóla, búsetu
og vinnu. Sumum hentar einstakl-
ingskennsla og aðrir geta nýtt sér
ýmsa möguleika í hópkennslu.
Sumir hafa gagn af því að búa í
sambýli í þóttbýli og öðrum myndi
líða betur í sveit. Fáeinir geta að-
lagast hinum almenna vinnumark-
aði en flestum hentar vernduð
vinna í einhverskonar formi."
Komið var fast að hádegi þegar
ég kvaddi. Unglingarnir voru
komnir heim og þó heyra mætti
glamur í diskum og borðbúnaði er
þeir undirbjuggu borðhaldið, þá
hvíldi mikill friður yfir heimilinu.
Sólinni hafði tekist að brjótast
fram úr skýjunum og beindi nú
geislum sínum að þessu einstaka
heimili rétt eins og hún vildi blessa
það og vernda.
PHILCO
þvottavél og þurrkari
WD 806 sambyggða þvottavélin og
þurrkarinn frá PHILCO er án barka og
þarf því ekki sérstakt þvottahús með
útblástursopi. Vélin þéttirgufuna sem
myndast þegar þurrkað er og breytir
henni í vatn. Þetta kemur sér ákaflega
vel þar sem húsrými er lítið eða menn
vilja nota plássið í annað.
• 15 mismunandi þvottastillingar, þar af
ein fyrir ullarþvott
• Tekurinnásigheittogkaltvatn
• Ytri og innri belgur úr ryðfríu stáli
• Tekur 5 kg. af þvotti
• Allt að 1000 snúninga vinda
• Hægt er að velja þrenns konar hitastig
við þurrkunina þannig að ráð má miklu
um þurrkunartímann
Enginn barki-engin gufa
Philco erlausnin fyrirþig
<8>
Heimilistæki hf
Sætúni 8 • Hafnarstræti 3 • Kringlunni
SÍMI: 69 15 15 SIML6915 25 SÍML6915 20
ytieAuMSveúycuéegi'i í sanauttgmn/