Alþýðublaðið - 23.08.1932, Blaðsíða 3

lalila irmanstokk&muni og hentu
pví, siem peir gátu, út í garöinn.
Fanigielisiisstjórinn lieitaði þá að-
stoðiar lögregliu og herjiðs. Voru
20 lögreglumenn og 32 hermenn
sendir til fangelisisíns, en tii þess
kom eigi, aö aðstoðar þeirra
þyrfti með. Ástæðan til þessara
tiltekta iauganna kvað vera óá’
nægja þeirra yfir því, að sett
hefir veriö í lög, að haida megi
Imanni | fangelsi eftir að hegn-
ingartími hans er út runninn..
Víkingaskipið
að koma.
Þegar blaðið var að (fara i
prent var símað úr Skerjafirði,
að þaðan sæist skip mieð háium
stöfnuim og einu segli, og miun
það veria víiki'n(gaskipið „Roald
Amiuindsien“, sem er á hcimteiö til
Noregs og búiið er að fara kring
um hnöttáinn.
Brezka heimsveldið
og vemdartollastefaau.
Auk sijálfra Bretlandseyja og
nýlendna þeirra, er Bretar ráða
ýfir og stjórnað er beint frá
Lundúnum eða hafa einhverja ó-
verulega sjálfstjórn, eru í brez>ka
heimisveldinu fimm sjálfstjörnar-
nýlendur, sem ráða Öllum sínum
málum sjálfar Dg eru því eigin-
lega isjálfstæð ríki, þó innan
Bretavieldis séu. Þessiar • fimm
Bjálfstjórnar-nýliendur eru: Kana-
da, Nýfundnialand (með Hellu-
landi), Suður-Afriika (þar með
iBúa-lýðveldin bæði sem voru),
Astralía og Nýja-Sjáland.
Tií þess að vinna að sameigih-
iegum hagsmunum brézka airik-
i'sdns eru haldnar ráðstefnur við
og við, og stendur ein slík stefna
jyfir nú í Ottawa, höfuðborginni í
Kanada. Hefir stefna þessi vakið
mieina umtal Dg eftirtekt en venja
fcr um ráðstefnur þessar, og veld-
ur því verndarto 1 lastefnan, er þar
verður rædd og sem á sér mariga
harðsvíraða fylgismenn upp á
síðkastið meðal ihaldsmanna í
Bretíandi. Vilja þeir koma á tolJa-
sambandi innan brezka rikisins,
þannig, að tollaðar verði í Éng-
landi landbúnaðarafurðir, er
korna annars staöar frá en úr
nýlendum Breta, en i staðinn setjj
nýlendurnar tolla.á iðnaðiarvörur
frá öðrum löndum en Bretlandi.
Sitji nýlendurnar þannig fyrir
sölumarkaði búnaðarafurða í
Bretlandi, en heima'andið mundi
á þennan hátt fá 'forgangsrétt
til þess að koma út iðnaðarvör-
um sínum í nýlendunum.
1 fljótu bragði virðist svo sem
þetta væri hin mesta heillastefna
fyrir brezka ríkið, en hún á sér
samt mjög marga andmælendur
og er fyrir okkur Islendinga sikað-
semis-stefna. Á stríðsárunum,
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
þegar enginn kostur var á áð
fá margvíslegan iðnvarning neins
staðar að, jókst mjög iðnaður ný-
lendanna, og er skiljanJegt að eig-
endur verksmiðjufyrártækj'a; J ný-
lendunum, og enda peir, sem at-
vinnu hafa við slík fyrirtæki, séu.
alt annað en hrifnir af því að
hleypa brezkum iðnaðarvörum
tollfrítt inn í landið, en meti
einsMs þó Bretar keyptu meira
af iandbúnaðarafurðnm/ J sitaðinn,
enda mundi verðið sennilegd
hækka fyrir neytendum þessara
afurðia í sjálfum nýlendunum.
Það er því aðallega bændastéttin
í nýiendunum, sem er fylgjandi
pessari alríkis-verndartolilastefnu.
Hins vegar hefir í EngJandi
sjálfu síðustu mannsialdra ríkt hin
svokallaða fríverzlunárstefna, þ.
e. að ekki skuli tollað neitt, sem
hægt er að búa til í iandinu, heid-
ur séu innflutningstollai' (til
tekna ef með þarf) eingöngu
lagðir á þær vörur, sem ekki er
hægt a ð fra'ml'eiða í iandinu.
Hugsunin, sem liggur á bak við
friverzlunarstefnuna, er það1, að
varan verði ódýrari fyrir neyt-
endur með því að hafa hana toll-
frjálsa og að ekki edgi að búa
itiil aðrar vörur í landdnu en þær,
sem hægt sé að búa til jafn-
ódýrt eins og anniars staðar. Þó
iút af þessu hafi verið brugðið
eftir að „þjöðstjórnin" tók viö
völdum, þá á fríverzlunarstefnan
sér geysilegt fyligi meðial alimenn-
ings í ÉngJandi, sem hefir þá
bjargföstu skoð'un, að alríkistolJia-
stefnan rnuni Jeiöa af 'sér dýrara
verð á neyzJuvörum áimennings,
og eru henni því gerisamlega mót-
faJJnir. Þáð hefir 10? a sýnt sig,
að foringi íhaldsins á alríkis-
stefnunni, Baldwin, er hvorki hrár
eða soðinH þar í m.áilinu og því
langmest líkindi til að engin veru-
leg breyting verði á tollapólitík
Breta.
•* -- . 1 > r ■ mmem • •
Eftir að þetta er ritað er 1í.om-
in fregn usm, að ráðstefnunni sé
lokið, en árangurinn miun hafa
or'ðáð lítSH, þótt miMð hafi verxð
gumað af.
Er það satt?
1 síðiast liðiinni viku birtist grein
í Alþýðubliaðiinu eftir hr. Gunn-
laug Kriistmúndssion sandgræðislu-
stjóra, er hann. nefnir: „Er það
satt ?“.
Skýrir hann þar frá ferð sinni
um FjaHabaksveg nyrðri ,er hann
fór nýlega. Greinjir hann einkum
frá ýmsu því ,er honum þyMr á-
bótavant við leiðarmerkín á þess-
um slöðum og beiinir orðum sín-
um aðallega til niokkurra ungna
mannia, er þarna vorú nýlega á
ferð. Ásakar hann þá mjög fyrir
það, að þeir lxafi ekki uinnið eins
og þeixn bar, að hams áliti, að
því að endurrei.sa fallin leiðar-
rnerki á umræddri leið, svo sem
Hús hins heilaga
Klemensar.
Rómaborg er, sökum frægðar
RómarOdsi og hinnia geysimiíklu
fomminja og mannvirkja, sem þar
er að finma, taiin ein frægasta
borg í heimi.
Nokkur hiuti hinnar fornu borg-
ar er nú rústir einar. En þó
mokkur hluti af nútímiaborginni sé
bygður þar sem ekki var bygt í
fornöld, þá er meistur hluti henn-
ar á sama stað og bygð vajr á
alt frá því er saga Rómar hófst.
Má þar finna leifar Iiinna eldri
bygginga undir þeimi, sem yngri
eru. Oft þá er hús befir skemst
af etdi eða öðrum orsökum, hef-
ir nýtt hús verið reist á sama
stáð, án þess að gamla húsið
hafi verið fyJililega rxfið. Það hef-
ir áð eins verið jafnað yfir og
hið nýja hús síðan neist þar ofan
á. Hafa götur borgarinnar (og alt
svæði bennar) þannig smátt og
smátt heekkað. Þetta fyrirbrigði
að janðvegurinn hækkar er þekt
úr öiJum, borgum,, og vakti það
sérstaklega athygJi almennings,
þegar þýzM fornfræðdngurinn
Schliemann gróf í rústir Tróju-
boiigar og fann þar rústir fjiög-
urra borga, sem reistar höfðu
verið hver á eftir annari á sama
stáðmum. Annars má geta að jarö-
veguxúnn hækkar þó borgin sé
ekki lögð í eyðd, eins og iðu-
lega má sjá þegar grafið er fyxir
grumnum hér í Reykjavík.
Frægt dæmi þess hvernág bygg-
ingar hafa verið gerðar hver of-
án á annari í Rómaborg er það,
sem sjá má við Mrkju Jiins hei-
laga Klemensar.
Lengi vel var álitið, að hin nú-
verandi kirkja hins heilaga Kle-
mensar væri sálinaldrkja sú eða
basilíka, sem getið er um í gömJ-
um lútuim áð bygð hafi verið á
fjórðu öJd á sama stað og áður
var hús hins heilaga Kliemensar.
En árið 1857 uppgötvaði írsM á-
bótinn Fr. Mullooly, að undir nú-
verandi kirkju er önnur kirkja
eldiú, og a ð það er hin áður-
nefnda foma súlnaldrkja. En hún
var ein af fyrstu kristnu Mrkj-
unum, sem réist var í Róma, og
er því nú elzta Mrkjan, sem til
er. Hefir nú verið búið svo um,
að ganjga má í hapia úr Mrkju
þedrri, sem yfxr Ixenni er, eins
og farið sé ofan í kjalliara. Gert
er ráð fyrir, að hin núvemndi
(efri) Mrkja hafi veráið reist um
árið 1100.
Svo merldleg sem þessi upp-
götvun Mulloolys var, þótti þó
enn merMIegra þegar hann 12
árum seinna, þ. e. árið 1869, fann
að undir frumkirkjunni var róm-
verskt íbúðarhús líkt og tíðkað-
ist með höfðiingjum. En þegar
faráð var að grnfa út það hús og
rrn " H m ; 3
torfvörður, grjótvörður og stikur
(staura), en hann livéðist liáfa
heyrt, að þeir hafi teMÖ þetta verfi
að sér gegn sérstakri þóknun frá
vegamálastjóranum.
Þar sem þarna mun átt vi'ð
12 skáta úr skátafélagiinu „Vær-
ingjar,“, er fóru þessa sömu leið
í byrjun júlímánaðar, ætla ég að
leyfa mér að leiðrétta þann mis-
skilnáng, er i efni umræddrar
greinar byggi'st á.
Til að gera sem gleggsta grein
fyrir máli míinu múh ég fyrst
skýra frá tildrögum þess., að
skátamir höfíu þá samvinnu við
vegamáliastjórann, er siðar getur
nánar um.
Á aðalfundi Ferðafélags ís-
lainds, er haldinn var seinni hliuta
siðiast liðins vetrar, var nieðal
annárs rætt ými'stegt um fjallvegi.
í s'ambandi við það máJ sagði ég
frá þeiirri samvinnu,, sem síðást
liðin ár hiefir veráð milJi sænsilira
skáta og viegiamálíastjórnaránnar
(þar í lanrii. Þessi samvinnia bygg-
ist á því, að þegar skátar ferðast
um fáfarna fjalil'vegi, veita þeir
öllum leiðarmerkjum sérstaka at-
hygii og lagfæra það Æem aflaga
fer, t. d. mieð því að hlaöa Upp
fáHnar vörður og þvi um líkt.
Fyrir þetta fá svo skátarniir eiin-
hvers konar hlunnindi frá yþví
opilnbera, svo sem ódýrari farar-
kosti, lánuð áhöld, dálitilar fjár-
hæðir eða annað, sem komið get-
ur þeim að gagni í ferðálöiguniUm.
Jafnframt lét ég þá ósk í Ijós, að
nannsaka, urðu óvæntir erfiðleik-
ar á vegi Mullioolys, siem var það,
að salir hússinis fyltust af vatnL
En hvaðá'n það kom vii&su mienn
ckki, en ekM varð við neitt ráðið
fyrár vatnsgangi, svo frekari najnn-
sóknir hættu.
Svo liðu 39 ár, og var ekkert
frekar aðhafst. En þá var það,
að annar írskur munkur, Loúis
Noian að nafni, áráð 1908 hóf á'
ný útgröft þarna. En sökulm
vatnsgangsins miðaði verMnu lít-
ið áfram, fyr én á árunum 1912
tii 1914, að grafin voru mieð mikl1-
um kostnaði neðanjarðargöng frá
fornum Cloaca (meðanjarðar skol-
ræsi eða öllu heldur göng) ná-
lægt Colosseum (hringleiJdiúsinu
mikla) aJt að grunni kirkju hins
heiiaga Klememsar. En gegn um
göng þessi fékk vatnið afrás.
Nú var hægt að mnnsafca hús-
ið, sem var undir neðri kirkj-
unni, og sást þá, að í húsi þiesisu
bafði verið útbúið hof Miþrias-
trúaimanna, en sú trú breiddist
frá Austurlöndum út um Róma-
ríM á sama tima og krástimdóm-
uránti.
Undir íbúðarhúsmu fundust
mimjar um eldrá byggimgu, sem
ivar geysdlegur gmmnmúr, og hef-
ir hann veráð gpafinm út á 98 fetá
lömgu svæði frá morðrá tii suð-
urs og 400 fet frá austrá til vest-
urs. EkM vúta rnenn hvort hann
befir veríð grumnmúr undir höll