Morgunblaðið - 19.05.1989, Blaðsíða 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. MAÍ 1989
Morgunverður:
Kaffi eða tebolli. Melónumúslí:
sykur- eða hunangsmelóna er skorin
í teninga, þeim er blandað saman
við bikar af kotasælu og 1 msk. af
haframjöli.
Snarl milli mála
Hið sama og hinn fyrsta dag.
Hádegisverður
Grískt kartöflusalat: 200 g kartöfl-
ur, 2 tómatar, 1 laukur, 50 g ostur,
allt skorið í teninga. Blandað er sam-
an 1 msk. af olífuolíu eða matarolíu
og safa úr sítrónu ásamt möluðum
pipar og dreypt yfir salatið. Að
síðustu er bætt við 4 svörtum olífum.
Síðdegiskaffi
Hið sama og hinn fyrsta dag.
Kvöldverður
5. dagur
Morgunverður
Kaffi eða tebolli. Berjamúslí: bolli
bláber, rifsber eða einhver önnur
berjategund. Saman við berin er
blandað 75 g af skyri, bolla af létt-
mjólk eða undanrennu og 1 msk. af
hunangi.
Snarl milli mála
Hið sama og hinn fyrsta dag.
Hádegisverður
Hálf melóna með selleríi og gul-
rótnastrimlum: sykur- eða hunangs-
melóna og eru fræ fjarlægð. Settur
erá melónuna selleríhnúður niðurrif-
inn eða 2-3 fínsaxaðir sellerístönglar
blandaöir safa úr hálfri sítrónu og
er 25 g af osti bætt á melónufylling-
una. Hún er síðan skreytt með
vínberjum.
Síðdegiskaffi
Hið sama og hinn fyrsta dag.
að, 200 g kartöflur skornar í ten-
inga. 2 laukar og 1 sneið skinka
fínsöxuð. Grænmetið og skinkan eru
léttsteikt í feitinni. Síðan er 1 bolli
af kjúklingasoði bætt út í ásamt
múskati og pipar og látið sjóða við
mjög vægan hita í 15-20 mínútur.
Ostur, 1 msk., er settur yfir græn-
metið og látinn bráðna.
Síðdegiskaffi
Hið sama og hinn fyrsta dag.
Kvöldverður
Grænmetisréttur: 125 g langar
baunir, 2 laukar, 1 næpa eða lítil
rófa, 200 g kartöflur, 100 g magurt
lambakjöt. Kjötið er skorið í sneiðar
og sett í pott með 2 bollum af kjúkl-
ingasoði og grænmetinu og síðan
soðið við vægan hita þar til kjötið
er soðið. Yfir réttinn er stráð fínsöx-
uðu kryddlaufi og möluðum pipar.
Hálf melóna er í eftirrétt.
7. dagur
Pot-au-feu: 200 g soðnar kartöfl-
ur, 5JD0 g ferskt fínskorið blandað
grænmeti, það er síðan soðið í I af
kjötsoði í u.þ.b. 15-20 mín. eða þar
til það er rétt soðið í gegn. 100 g
af léttsteiktri kjúklingabringu (eða
fiskstykki) er sett á grænmetið og
er salti eða kryddi bætt á eftir
smekk. Ein ferskja (eða kiwi) hæfir
í eftirrétt.
Kvöldverður
Fiskisteik með safran: 1 laukur, 1
vorlaukur, 200 g kartöflur. Græn-
metið er skorið niður og sett i pott
með 1 bolla af vatni. 125 g af fiski
er bætt ofan á grænmetið og látið
rétt krauma í 15-20 mín. Fiskur og
grænmeti er fært upp á disk. Síðan
Morgunmatur
Kaffi eða tebolli. Perumúslí: 1
peruávöxtur skorinn í teninga, 1
msk. hveitiklíð eða bran, 1 bolli létt-
mjólk og 1 msk. brúnn sykur.
Snarl milli mála
Hið sama og hinn fyrsta dag.
Hádegisverður
Sveppa-kartöflu-eggjakaka: Kart-
öflur 200 g eru skornar í strimla og
steiktar á pönnu í lítilli feiti í 10 mín.
Saxaður er 1 laukur og 125 g svepp-
ir, þeim er bætt út í grænmetið og
steikt með við góðan hita. Þeytt eru
2 egg með 2 msk. mjólk ásamt salti
og pipar, múskati og kryddlaufi.
Þessu er síðan hellt yfir grænmetið
á pönnunni og eru eggin rétt látin
hlaupa. Eggjakakan er borin fram á
salatblaði.
Síðdegiskaffi
Hið sama og hinn fyrsta dag.
Kvöldverður
Steiktur tatari (hakkað kjöt) með
kartöflugrænmeti: 100 g magurt kjöt
hakkað, 1 eggjarauða, 1 fínsaxaður
laukur, ásamt salti og pipar og mót-
að í steik. Skorin er í teninga og sett
í pott; 1 rauð og 1 græn paparika,
2 laukar, 1 zuccini, 200 g kartöflur,
salti og pipar. Grænmetið er látið
krauma í litlu vatni, nánast gufusoð-
ið, í 15-20 mín. Kjötið er steikt í 1
msk. af feiti og sett á disk með græn-
metinu. Ein ferskja er í eftirrétt.
Megrun með þessum kúr vinnst
ekki með svelti heldur með því að
borða en þettá er kúr sem býður
upp á 1000 hitaeiningará dag. Þessi
fjölbreyttu næringarefni sem mat-
arkúrinn byggir á, kartöflur, efla
mótstöðuaflið og örvar efnaskiptin,
en efnahvatar, vítamín og steinefni
liggja rétt innan við hýði kartöflunn-
ar. Það er því mikilvægt að hafa í
huga þegar kartöflur eru soðnar að
þær á að sjóða í litlu vatni og í hýð-
inu. Við vekjum athygli á því, að
hádegisverðir fyrstu fimm daga
kúrsins eru kaldir svo auðvelt er að
útbúa þá fyrirfram og taka með á
vinnustað.
þýtt og endursagt M. Þorv.
Hádegisverður
Kínakál-rauðrófu-eplahrásalat:
Skorið er í strimla 200 g af kartöflum
og 1 salatblað. Rifin er niður 1 rauð-
rófa, 1 epli og 1 laukur. Örlitlu kúm-
eni er stráð yfir til bragðbætis ásamt
safa úr sítrónu. Að síðustu er 1 sneið
af niðurskorinni skinku bætt á salat-
ið.
Síðdegiskaffi
Hið sama og hinn fyrsta dag.
Kvöldverður
Grænmetis-rösti: Skorið er í
strimla 500 g ferskt blandað græn-
meti og 200 g kartöflur og steikt í 1
msk. af feiti eða smjörlíki við mjög
vægan hita í allt að 30 mín. Græn-
metið er bragðbætt með pipar og
múskati. Ofan á röstið er stráð 1
msk. rifnum osti og 1 sneið af niður-
sneiddri skinku. í eftirrétt er höfð
hálf vatnsmelóna.
er 1 egg blandað safran (rétt framan
á hnífsoddi) hrært út í heitt soðið.
Sósunni er síðan hellt yfir fiskinn og
grænmetið. Einn peruávöxtur er
hafður í eftirrétt.
ó.dagur
Morgunverður
Kaffi eða tebolli. Plómumúslí: 125
g Ijós plóma (eða annar ávöxtur) 1
bikar óbragðbætt jógúrt, 1 msk.
haframjöl, 1 tsk. hunang.
Snarl milli mála
Hið sama og hinn fyrsta dag.
Hádegisverður
Rósakál-kartöflur bakaðar með
osti: 500 g rósakái þvegið og hreins-
4. dagur
Morgunverður
Kaffi eða tebolli. Plómumúslí: 8
steinlausar ferskar plómur, bikar
kotasæla, 1 msk. kornfleks. Strá
má yfir blöndu af gervisykri og kanil.
Snarl milli mála.
Hið sama og hinn fyrsta dag.
Mál- og
Hvernig geta
foreldrar
aóstoóaó?
„Börn þurfa minna að tjá sig en áður.
Þau hlusta og horfa á sjónvarp og
myndbönd og benda aðeins á það sem
þau vilja eða segja, ég vil svona eða
ekki svona. Þau hrista höfuðið og nikka
ef þau eru spurð og segja þangað og
þarna og ég meiddi mig hérna
og benda..."
SVERRIR
Hjá okkur er langur listi af börn-
um sem bíða eftir að komast
að og þetta námskeið getur
vonandi leiðbeint aðstandendum
hvernig má hjálpa til heirna," segja
þær Svanhildur Svavarsdóttir og
Hrafnhildur Sigurðardóttir tal-
meinafræðingar sem eru að fara
af stað með námskeið um mál-
og talgalla hjá börnum.
Hvað er málþroski?
„Málþroski er hugtak sem felur
í sér orðaforða, málskilning, tján-
ingu og framburð. Málþroski barna
er mjög mismunandi þó svo að þau
séu á sama aldri.
Máli og tali er oft ruglað saman
í eitt. Mál er kerfi sem manneskjan
hefur tileinkað sér, nokkurs konar
„þýðing" á hlutum og aðstæðum
.sem við sjáum, heyrum, finnum
lykt af, snertum og skiljum. Barnið
skynjar og skilur smátt og smátt
samhengi milli orðs og hlutar og
geymir það sér í minni. Talgalli er
hinsvegar þegar barnið á í erfið-
leikum með að segja ákveðin hljóð
eða hljóðasambönd.
Málið er að þróast fyrstu æviár-
in og sama er að segja um fram-
burð og tal. Það er mjög eðlilegt
að lítið barn hafi ekki fullkomið
vald á öllum hljóðum í íslensku
rnáli."
Fimm mánaða: bera rétt fram mörg algeng orð,
-------------- talar ekki í heilum setningum og
Ef bamíð babblar ekki ætti að skilur Ktið sem við það er sagt.
vísa foreldrum með það í heyrn-
arskoðun á Heyrnar- og tal-
meinastöð. Fimm ÓrO:
Tveggjo óro:
Ef foreldrar segja að barnið tali
ekki né skilji stuttar setningar á
að vísa þeim til talkennara.
Ef barnið hefur stamað lengur
en í fjóra til fimm mánuði skal
vísa foreldrum til talkennara.
Fimm til sex óra:
Þriggjq óra:
Ef barnið notar ekki heilar setn-
ingar til að tjá sig og skilur ekki
einfaldar fyrirskipanir, skal
benda foreldrum á að tala við
talkennara.
Fjögurra óro:
Ef barnið talar mjög óskýrt, I
stuttum röngum setningum eða
skilur ekki tal fullorðinna.
Börn sem fæðast holgóma þarf
að fylgjast með frá fæðingu.
Ef börn eru mjög nefnmælt eins
og þau séu stöðugt kvefuð ættu
foreidrar að hafa samband við
Ef barnið á i erfiðleikum með að taikennara.