Morgunblaðið - 01.07.1989, Page 14

14 MOltGUNBliAÐJÐ ÍAUGAKDAGUR 1. JÚLÍ 1989
Ferðalangarnir við fararskjótann í Móseldalnum.
Kirkjukór og starfsfólk Hvamms-
tangakirlqu, ásamt mökum, fóru í
ellefu daga ferð til Þýskalands í
byijun júní. Félagar í kirkjukómum
vora 22, organistinn, Helgi S. Ólafs-
son, vár með í för, og.gestur kórs-
ins í ferðinni var frú Ingveldur
Hjaltested söngkona, en hún starfar
hjá söngmálastjóra þjóðkirkjunnar
og hefur aðstoðað við raddþjálfun
kórsins. Fararstjóri var séra Guðni
Þór Ólafsson.
Fyrstu dagana var dvalið í ná-
grenni Hamborgar í boði safnaðar
kirkju Natans Söderblom, sem er
lúterskur söfnuður í borginni Rein-
bek. Var þar sungið við messur og
á safnaðarhátíð og einnig fyrir ís-
lendingafélagið í Hamborg. Seinni
hluta ferðarinnar var dvalið í sumar-
húsilm í Bemkastel í Móseldal og
farið í dagsferðir þaðan.
Hugmynd að ferðinni kom frá
organista við Nathan Söderblom-
kirkju, Wolfgang Knut, en hann,
ásamt félaga sínum, fór um ísland
á sl. sumri og hélt tónleika í mörg-
um kirkjum. Dvaldi hann á Melstað
hjá séra Guðna nokkra daga. Hann
bauð kór Hvammstangakirkju að
koma til Reinbek til að taka þátt í
hátíðarhöldum fyrstu helgina í júní.
Var boði þessu tekið og hafin söfn-
un fyrir ferðasjóð, m.a. var seld
broddmjólk í Reykjavík, kaffisala
var á Vorvöku um páskana og margt
fleira.
Hópurinn, alls 41 maður, flaug
til Lúxemborgar og tók þar rútu,
sem flutti hópinn alla ferðina. Kom-
ið var til Reinbek undir miðnætti
föstudaginn 2. júní. Flestir dvöldu
heima hjá safnaðarfólki, sem skipt
hafði hópnum milli sín. Tekið var á
móti gestunum með kostum og kynj-
um og ekkert var of gott fyrir þá.
Síðdegis á laugardag söng kórinn
við messu hjá kaþólskum í St. Ant-
onius-kirkju í Hamborg, en þar hafði
Helgi organisti fengið aðstöðu til
æfinga sl. sumar. Að lokinni messu
og lokasöng kórsins snera prestam-
ir sér fram í kirkju og klöppuðu
ásamt kirkjugestum. Mun það fátítt
í þessari kirkju. Að lokinni messu
var Islendingunum boðið til te-
drykkju hjá ráðamönnum kirkjunn-
ar.
Um kvöldið var sungið fyrir ís-
lendinga í Poul Gerhards-kirkju,
m.a. var framflutt tónverkið „í upp-
hafi“, sem Ragnar Björnsson vel-
unnari kórsins hafði samið fyrir
kórinn í tilefni ferðarinnar. Þar var
flutt ýmis önnur tónlist og m.a. söng
frú Ingveldur nokkur lög. Að því
loknu var farið til heimilis Hilmars
Amar Agnarssonar og Hólmfríðar
Bjamadóttur, en þau höfðu aðstoðað
við skipulag þessa hluta fararinnar.
Þar var lagið tekið undir laufskjóli
greina.
Á sunnudagsmorgun var svo fjöl-
skyldumessa hjá gestgjöfunum, með
þátttöku ungra og eldri. Skipuðu
Islendingarnir þar veglegan sess og
var í messulok klappað lof í lófa.
Um kvöldið var síðan safnast
saman í safnaðarheimilinu, matast
og skemmt sér við söng og leik og
virtust ólík tungumál ekki há nein-
um. Þátttakendum vora m.a. kennd
þijú lög, sem sungin vora í keðju-
söng, og sungið var um ánægjuíeg
samskipti íslendinga og Reinbek-
inga.
Einnig söng unglingakór safnað-
arins, m.a. trúarsöngva, eins konar
negrasálma, sem nú era mjög vin-
sælir þar. Einnig sungu þau á
íslensku sálminn „Heyr himna smið-
ur“. Kórinn mun koma til íslands í
sumar.
Var þetta allt hin besta skemmt-
un.
Á mánudag skoðaði hópurinn
Hamborg og um hádegið var farið
í kirkju St. Michaelis, sem er stærsta
kirkja Hamborgar. Þar gafst kóm-
um kostur á að taka þátt í hádegist-
ónleikum, sem haldnir eru þar reglu-
lega. Söng kórinn þar tvö lög við
góðar undirtektir.
Að morgni þriðjudags var ekið
af stað til Bernkastel í Móseldal,
en þar skyldi dvelja í eina viku.
Búið var í sumarhúsum, þrír til sex
í íbúð, á mjög vistlegum stað. Þaðan
var svo ekið í dagsferðir um ná-
grannabyggðimar.
Á miðvikudag var farin skoðunar-
ferð um Köln. Leiðsögn séra Guðna
um dómkirkjuna var mjög áhrifarík
og fróðleg. Á leiðinni til Kölnar var
komið í Fantasialand við borgina
Briihl, en það er mjög stór skemmti-
garður. Fóra þar nokkrir í renni-
brautir og sviftæki, en flestir létu
sér nægja að rölta um og skoða.
í heimleiðinni var komið við hjá
vínbónda, sem reyndist vera greifi,
enda hinn hressasti. Dvalið var í
kjallara greifabóndans í um tvo
tíma, þar sem fræðst var um leynd-
ardóma víngerðar, allt frá umhirðu
plöntunnar til þess að hellt er í
staupið. Kallaði bóndi vínið sitt
„engladropa“, trúlega til að þókn-
ast presti okkar, sem túlkaði fræðin
af snilld. Auðvitað var lagið tekið,
enda gestimir búnir að bragða á
mörgum tegundum.
Hirðskáld hópsins dró fræðin
saman í stökur:
Eðalvín á ýmsa lund,
okkur var á borðin fært,
ilminn kanna enn um stund
og svo gá að, hvort sé tært.
Svolítið má súpa á glasi,
sötra vel og smjatta á,
virðuleg svo verði í fasi,
viskulegur maður masi,
svo vitið ekki viki frá.
Á fimmtudag var farið til Trier,
sem er þekkt fyrir hagstæðar versl-
anir, sem ýmsir notfærðu sér
ríflega, en nokkur hópur fór í skoð-
unarferð um borgina sér til óbland-
innar ánægju.
Á föstudag var ekið til Koblenz
og skoðað og verslað. í leiðinni var
skoðaður Marburg-kastalinn, sem
stendur skammt frá borginni. Kast-
alinn er í notkun og hinn reisuleg-
asti. Óhugnanlegt var þó að sjá
safn pyntingatækja, sem húsbænd-
ur þar á bænum h'afa notað á öldum
áður.
Laugardagurinn fór í siglingu á
Rín. Siglt var með stórri feiju og
þegar farið var hjá Lorelei-klettin-
um sungu kórinn og Ingveldur lagið
um Lorelei, bæði á þýsku og
íslensku. Siglingin endaði í bænum
Riidesheim, sem flestir Rínarfarar
þekkja af glaum og gleði. Farið var
með kláfum upp að styttu vemdar-
gyðju svæðisins og síðan var borðað
á vistlegum stað í bænum. Sungið
var og dansað, þótt aðeins væri
rúmlega miður dagur. Þegar heim
var komið var kátína fólks allnokk-
ur, m.a. þurfti að reyna nýjan gítar
og syngja. Olli þetta nokkra fjaðra-
foki hjá nágrönnum í þorpinu.
Sunnudagurinn var hvíldardagur,
nokkrir fóru til kirkju, en aðrir
hvíldust. HÓImfríður Bjamadóttir,
skáld hópsins, og reyndar hálfur
meðhjálpari, notaði tímann til að
setja kveðskap ferðarinnar saman í
drápu, sem hún flutti síðan á mánu-
dag, á leið til Lúxemborgar. Þá kom
vísa, sem félögunum líkaði vel:
Söngur ómar sætlega,
seiðir presta kaþólska.
Förum aftur fljótlega
að finna aðra söngelska.
Heim var flogið síðdegis á mánu-
dag, fararskjótinn og hið gestrisna
land kvatt með nokkrum trega.
Ferðin hafði öll gengið að óskum,
en allir þó tilbúnir að halda heim á
leið, minnugir hins fomkveðna „að
heima er best“. Karl
„ Alverst að hér upp-
vektust þjóðernisdraugar og
„patentlausnarmenn““
að setja fyrirvara og reyna síðan
að ná sem bestum árangri.
Eigum mikið í húfi
Við eigum meira í húfi en flestar
aðrar þjóðir að tryggja hagsmuni
okkar á erlendum mörkuðum,
vegna þess að við byggjum afkomu
okkar á útflutningi og lífskjör okk-
ar á innflutningi sem fæst fyr>r
þennan útflutning. Viðskiptakjör á
þessum mörkuðum, skipta sköpum
í helsta verkefni þjóðarinnar í utan-
ríkismálum á íslandi á þessum miss-
erum.“
— En^hvað með afstöðu EB til
EFTA? Áttu von á því að ef af
samningaviðræðum yrði gengi allt
fljótt og lipurlega fyrir sig?
„Þetta er vægast sagt nokkurri
óvissu undirorpið. Það er alveg
skýrt hver afstaða framkvæmda-
stjómar Evrópubandalagsins í
Brassel er. Frumkvöðullinn að
þessu viðræðuferli var Delors, for-
seti framkvæmdastjómarinnar,
sem er æðsti embættismaður EB.
Það hefur þegar komið fram að af
hálfu EB er gengið hart eftir því
að EFTA tali einni röddu, að
EFTA-ríkin samræmi sjónarmið
sín, að EFTA verði styrkt sem
samningatæki og að EFTA verði
reiðubúið til þess að setja upp sam-
eiginlegan dómstól til að útkljá
deilumál. Evrópubandalagið hefur
þá samningsstöðu að geta sagt að
það sé prófsteinn á framhald máls-
ins, hvort EFTA-ríkin era reiðubúin
að samþykkja „frelsin fjögur", eða
hið „ljóreina frelsi“. En það merkir
það ástand sem er þegar lögbundið
Jacques Delors, formaður fram-
kvæmdastjómar Evrópubanda-
lagsins, æðsti embættismaður
EB.
eða samþykkt innan ríkja Evrópu-
bandalagsins, að því er varðar
„frelsin íjögur“. Þótt það sé jafn-
framt tekið fram að umfram það
að samþykktar séu meginreglur,
þá hljóti samningamir auðvitað að
snúast um fyrirvara eða undan-
þágutilvik fyrir einstök ríki, ef
slíkar óskir kæmu fram.
Evrópubandalagið hefur rekið á
eftir því að þetta gangi hratt fyrir
sig, því tímaáætlunin er fyrst og
Höfuðstöðvar EFTA í Genf.
fremst undan þeirra rifjum rannin.
Þær raddir hafa heyrzt að fram-
kvæmdastjómin gangi þama fram
af meiri ákefð, en einstök ríki EB
era ásátt um. Yfírleitt hefur verið
talið að ríkisstjórnir Dana, Vestur-
Þjóðveija, Breta og trúlega Hol-
lendinga vilji helst setja viðræður
við EFTA á oddinn . Hins vegar
þætti Suður-Evrópuþjóðunum sem
þarna væri í of mikið ráðizt og
þess hefur jafnvel gætt að þær
hafi óttazt að þetta yrði til þess að
samranaþróunin gengi ekki nægi-
lega greiðlega fyrir sig, að því er
þær varðar. Yfirleitt hefur verið lit-
ið svo á að Frakkar kæmu fram
sem forystuþjóð Suður-Evrópu.
Þess vegna var það að fundurinn
með Michael Rocard, forsætisráð-
herra Frakka í Stokkhólmi var sér-
lega mikilvægur. Hann sagði að
Frakkar myndu setja viðræðumar
við EFTA á oddinn, en með ákveðn-
um fyrirvöram um að ekki væri
hægt að vænta þess að samningam-
ir við EFTA gengju hraðar fyrir sig
en samkomulag EB-ríkjanna leyfði.
Það er ekkert launungarmál að erf-
iðleikarnir innan EB eru mikilr
varðandi ýmis stórmál."
EFTA sterk
viðskiptaheild
— En era EFTA-ríkin sex í sam-
anburði við EB-ríkin tólf ekki held-
ur lítill markaður, þannig að áhugi
á auknum viðskiptum við EB, sé
fremur undan þeirra rifjum ranninn
en EB?
„Stundum er talað í nokkram
hálfkæringi um þessi sex smáríki,
EFTA-ríkin, og gert lítið úr þeim í
samanburði við hinn nýja Evrópu-
risa tólfríkjanna: 30 milljónir innan
EFTA, en 330 milljónir innan EB.
En þegar Iitið er á efnahagsleg
styrkleikahlutföll, kemur annað á
daginn: EFTA-ríkin sex era mjög
sterk viðskiptaheild. Það sézt best
á því að utanríkisverzlun EB við
EFTA er talsvert meiri en EB við
Bandaríkin, og mun meiri en utan-
ríkisverzlun EB við Japan og alla
Austur-Evrópu til samans. Reyndar
er hún um 23% af heildarutanríkis-
viðskiptum Evrópubandalagsins.
Þetta sýnir svo ekki verður um
villzt, að Evrópubandalagið á auð-
vitað mikilla hagsmuna að gæta í
samningum við EFTA.“
— Nú þegar þú tekur við for-
mennskunni, hvað er þá framund-
an?
Tugir fiinda framundan
„Þetta starf er nú í miðjum
klíðum. Núna síðustu 10 dagana í
júní, hafa verið vinnufundir, sem
hafa tekið nokkra daga, hjá öllum
starfshópunum. í framhaldi af þeim
hefjast fljótlega sameiginlegir fund-
ir vinnuhópanna með fulltrúum EB.
Það fer að líða að því að ríkisstjóm-
ir EFTA-landanna þurfí að gefa
samningamönnum umboð og
ákveða hversu langt þeir megi
ganga á hveiju sviði og hvaða fyrir-
vara þær kunni að gera um einstök
atriði, ef þurfa þykir.
Ég kem til með að þurfa að sitja
á milli 20 og 30 fundi á næstu sex
mánuðum sem hafa þegar verið
skipulagðir. Langflestir þeirra
verða í Brassel og Genf, en auk
þess er til þess ætlazt að formaður-
inn heimsæki reglulega á formanns-
tímabilinu höfuðborgir allra
EFTA-ríkjanna. Fundafár og
pappírsflóð virðist því nánast enda-
laust framundan. Þetta starf mitt
verður þessa sex mánuði meginvið-
fangsefni mitt. Því hefur það komið
til álita að ég kveðji til staðgengil
í utanríkisráðuneytið þennan tíma,
til þess að sinna öðram verkefnum
utanríkisráðherra, en engin ákvörð-
un hefur verið tekin um það enn.“
Viðtal Agnes Bragadóttir