Morgunblaðið - 01.07.1989, Page 33

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. JÚLÍ 1989
33
Jónas Gottskálksson
íKrossavík
Fæddur 16. nóvember
1902
Dáinn 25. júní 1989
í dag, laugardaginn 1. júlí, er til
moldar borinn frá Garðskirkju í
Kelduhverfí, Jónas Gottskálksson frá
Krossavík II í Þistilfirði. Hann lést
á sjúkrahúsi Húsavíkur í þann mund •
sem náttúran skartaði sínu fegursta
og heiðarlöndin og afréttin hans fyr-
ir austan voru að íklæðast sumar-
skartinu.
Jónas Gottskálksson fæddist á
Heiði á Langanesi 16. nóvember
1902 og var því á áttugasta og sjö-
unda aldursári er hann lést. Hann
var sonur hjónanna Gottskálks Frið-
björnssonar og Sigríðar Arnadóttur
og áttu þau einnig Sigrúnu sem fædd
var árið 1900 en hún dó um tvítugt
frá nýfæddum syni sínum, Sigurði
Tryggvasyni sem andaðist á sl. ári.
Árið 1905 fluttist Jónas með foreldr-
um sínum til Krossavíkur í Þistilfirði
og ári síðar dó faðir hans úr misling-
um. Móðir Jónasar giftist síðar Kistni
Péturssyni og eignuðust þau eina
dóttur, Þórhildi, sem nú býr í
Reykjavík.
Þegar Jónas var 12 ára missti
hann móður sína úr berklum. Þá
fluttist stjúpi hans í burtu með Þór-
hildi hálfsystur hans en Jónas varð
eftir í Krossavík hjá móðurbróður
sínum Sigurði Árnasyni sem flutt
hafði á undan þeim í Krossavík. Eft-
-Minning
ir að móðir Jónasar dó hafði Sigurð-
ur lengst af ráðskonu, Arnbjörgu
Árnadóttur.
Snemma varð Jónas að ganga til
allra verka og vinnumaður var hann
hjá frænda sínum í fjölmörg ár.
Stundum var hann þó að hálfu vinnu-
maður annars staðar, t.d. á Sigurðar-
stöðum á Sléttu og á Ormarslóni.
Ekki var atlæti alltaf upp á marga
fiska og 16 ára veiktist Jónas og var
að lokum sendur gangandi til læknis
á Þórshöfn. Þegar þangað kom var
hann svo langt leiddur af skyrbjúg
að hann hné niður og lá fárveikur
austur þar um sex vikna skeið meðan
reynt var að vinna bug á veikindun-
um. Þáð tókst að lokum og veturinn
eftir var Jónas vinnumaður á Fagra-
nesi á Lauganesi og var það eini
veturinn sem hann var að heiman
þar til hann fluttist alfarinn burtu
frá Krossavík.
Vorið 1940 kom Sigríður Jóns-
dóttir frá Tóvegg sem ráðskona í
Krossavík. Sigríður og Jónas giftust
í Ásbyrgi í Kelduhverfi 28. júní 1942
en skömmu áður hafði Jónas tekið
alfarið við búinu af frænda sínum.
Aldrei var búið stórt, mest um 100
kindur og kýr og hestar til heimilis-
nota. Reynt var _að ná saman endum
með ýmsu móti. í Krossavík er sæmi-
leg lending og stutt að sækja á sjó-
inn. Einnig var rekinn nýttur svo og
varpið í björgunum í kring. Þá sá
Sveinbjörn Berents-
son - Minningarorð
Fæddur 2. september 1920
Dáinn 6. febrúar 1989
Þegar góðir vinir kveðja, vill oft
taka langan tíma að átta sig á því,
að þeir séu horfnir og svo fór með
mig, þegar vinur minn Sveinbjörn
Berentsson kvaddi þetta líf.
Með þessum fáu orðum vil ég
minnast hans, en hann var jarð-
sunginn frá Hvalsneskirkju laugar-.
daginn 18. febrúar.
Fregnin um andlát hans kom
óvænt, fyrr en nokkur bjóst við, þó
svo að undanfarna mánuði hafi hann
háð hetjulega baráttu við illvígan
sjúkdóm.
Sveinbjöm fæddist 2. september
1920 í Krókskoti í Miðneshreppi. Þar
bjuggu foreldrar hans, hjónin Kristín
Þorsteinsdóttir fædd 23. maí 1888,
dáin 15. júní 1967 og Berent Magn-
ússon, fæddur 26. desember, 1889
dáinn, 5. október 1985.
Sveinbjörn var einn af sjö börnum
þeirra hjóna, en þau voru auk Svein-
björns, Þorsteinn, Kristín Lilja,
Magnús, Vilborg, Indíana og Guðný.
Af þeim eru nú látin Magnús, Guðný
og Kristín Lilja.
Níu ára gamall verður Sveinbjöm
fyrir þeirri þungu raun að missa
hægri fót, fyrir neðan hné er hann
lentl í stýriskeðju um borð í Lax-
fossi, er hann var á leið vestur á
land, til sumardvalar í sveit. Eins og
nærri má gera setti þetta slys sitt
mark á svo ungan dreng og átti eft-
ir að hafa sín áhrif á allt hans líf.
En þrátt fyrir fötlun sína hljóp hann
oftast nær við fót og hlífði sér hvergi,
enda vol og víl ekki að hans skapi.
Hann byrjaði ungur að vinna, á
búi foreldra sinna og einnig fór hann
snemma að stunda sjósókn á bátum
og togurum, sem háseti eða mat-
sveinn.
Sveinbjörn kvæntist 7. febrúar
1948 Hólmfríði Björnsdóttur, fædd
5. september 1917, frá Reynihólum
í Vestur-Húnavatnssýslu. Þau eign-
uðust 9 börn, þau eru: dóttir fædd
1945, dáin í frumbernzku, Þorbjörg
f. 1946, Bjarni f. 1947, Aðalheiður
f. 1948, Berent f. 1950, Sveinbjörn
f. 1952, dáinn 1960, Gunnlaugur f.
1954 og tvíburarnir Ingibjörg og
Kristín fæddar 1956. Samtals em
barnabörnin 15.
Þau hjón urðu fyrir þeirri sáru
sorg að missa Sveinbjörn, son sinn,
á áttunda ári af slysförum 17. jan-
úar 1960. Fyrr í þeim sama mánuði
Kristján Th. Guðimmds-
son — Kveðjuorð
Fæddur 25. júlí 1920
Dáinn 25. júní 1989
Kailið er komið,
komin er nú stundin,
• vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof íyrir liðna tíð.
Margs er að minnst,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
Grátnir til grafar
göngum vér nú héðan,
fylgjum þér vinur. Far vel á braut.
Guð oss það gefi,
glaðir vér megum
þér síðar fylgja’ í friðarskaut.
(V. Briem)
Ættingjar og vinir
Jónas um póstferðir inn í Svalbarð
í meira en 20 ár, fyrst hálfsmánaðar-
lega og síðar vikulega. Þessa leið fór
hann gjarnan áður en fólk almennt
reis úr rekkju, alltaf hlaupandi og
alltaf stystu leið. Oft lenti hann í
erfiðu veðri og færð. Þrisvar sinnum
lenti hann ofan í Kollavíkurvatni nið-
ur um ís, einu sinni á kaf en tókst
alltaf að krafla sig upp aftur. Ef
syrti að var símalínan oftast bjarg-
vætturinn.
Erfiðar samgöngur voru lengst
framan af við Krossavík og þar með
voru allir aðdrættir þyngri en ella.
Ef um meiriháttar flutning var að
ræða svo sem kol eða áburð varð að
treysta á sjóleiðina allt fram til 1962
er vegurinn loksins kom niður í
víkina. Fram að þeim tíma voru
minniháttar flutningar gjarnan lagð-
ir á bakið og margan baggann var
Jónas búinn að binda á bak á meðan
hann bjó í Krossavík. Hann var alla
tíð grannholda og léttur upp á fót-
inn, sást sjaldan gangandi, oftast
hlaupandi. Hann var aldrei marg-
máll, en traustur vinur vina sinna
og ljúfur heimilisfaðir. Þau Sigríður
og Jónas eignuðust saman 3 börn
en áður hafði Sigríður átt Ásdísi, sem
fædd var 1936 og kom með móður
sinni í Krossavík og Jónas reyndist
eins og besti faðir. Ásdís er nú bú-
sett í Keflavík. Börn þeirra Jónasar
og Sigríðar eru Sigurður, fæddur
1946 og býr í Reykjavík, Rósbjörg,
fædd 1948 og býr á Akureyri, og
Jón Níels sem fæddur var 1949 en
hann fórst með mb. Sigurfara í
Hornaíjarðarósi 17. maí 1971.
Það var þeim hjónum mikið áfall
að missa þannig yngsta barnið í
blóma lífsins og þar með var grund-
völlurinn undir frekari búskap í
Krossavík brostinn því að Jón Níels
var stoð og stytta foreldra sinna
hvað búskapinn varðaði síðustu árin
sem hann lifði. Þau fluttu því burtu
úr Krossavík haustið 1971 og hafði
þá Jónas átt þar heima í 65 ár. Ferð-
inni var heitið að Viðarholti á Ár-
skógssandi þar sem þau gátu haldið
áfram búskap þótt í smáum stíl væri.
Þar bjuggu þau með nokkrar kindur
og Jónas vann verkamannavinnu eft-
ir því sem hún féll til þar til gamall
óvinur, glákan, knúði að dyrum
fastar en nokkru sinni fyrr.
Um 1980 var svo komið að Jónas
var hér um bil blindur og síðustu 8
árin var hann í algjöru myrkri. Allan
þann tíma var hann dyggilega studd-
fórst Magnús bróðir Sveinbjörns með
mb. Rafnkeli. Varð þetta fjölskyld-
unni þung raun og varð af sár, sem
seint greri.
Árið 1946 kaupir Sveinbjörn sér
vörubíl og eftir það verður vörubíls-
akstur hans aðalatvinna. En þó var
hugur hans alltaf bundinn sjónum
og jafnframt akstrinum gerir hann
út báta, fýrst Víking, síðan tvo Ell-
iða, hvom á eftir öðrum.
Sveinbjörn var rammur að afli,
með sterkustu mönnum. Honum féll
aldrei verk úr hendi. Hann var harð-
duglegur og fylginn sér við öll þau
störf sem hann tók að sér, ósérhlífinn
með afbrigðum, þótt heilsan hafi
ekki alltaf verið upp á það bezta.
Hann var samviskusamur og heiðar-
legur í hvívetna.
Hann var mikið snyrtimenni og
hafði allt í röð og reglu. Bílskúrinn
var hans verkstæði, þar var hver
hlutur á sínum stað. Hann gerði sjálf-
ur yið bíla sína og vildi að þeir væru
alltaf í fullkomnu lagi, hvenær sem
á þeim þyrfti að halda og á hverju
kvöldi eftir vinnu þvoði hann bílin
hátt og lágt.
Aðaláhugamál hans var spila-
mennska, sem hann hafði mikla
ánægju af, hvort heldur hann spilaði
við böm eða fullorðna. Hann spilaði
mikið lomberen aðallega spilaði hann
brids. Hann var bæði í bridsfélagi í
Sandgerði og Keflavík; vann þar til
margra verðlaunagripa.
Sveinbjörn hafði mikið yndi af
söng og tónlist. Á hans bernzkuheim-
ili var mikið sungið, móðir hans hafi
fagra söngrödd og létti sér og öðrum
störfin með söng og þau systkinin
vöndust snemma á að gera það líka.
Á seinni árum naut hann þess að
geta, í ró og næði, hlustað á góðar
hljómplötur.
Allir sem náin kynni höfðu af
Sveinbirni munu vera sammála um
að þar fór traustur maður, sem var
bóngóður og fljótur til væri til hans
leitað. Og víst er um það að þeir sem
minna máttu sín áttu í honum örugg-
an skjólstæðing. Greiðvikinn var
hann og gerði mörgum góðan greiða.
Hann kom til dyranna eins og hann
var klæddur, sagði meiningu sína
umbúðalaust, en hallaði hvergi réttu
máli.
Þrátt fyrir ákveðni og hörku var
ekki djúpt á brosið og kímnina, sem
hann átti í svo ríkum mæli, enda
löðuðust börn að honum, því hann
var barngóður. Hann var ákaflega
heimakær og gestrisinn og hafði
gaman af að fá fólk í heimsókn,
þangað voru allir velkomnir. Svein-
björn átti létt með að halda uppi
samræðum enda fróður, bæði um
menn og málefni. Þau hjónin nutu
þess, að veita vel, og voru veitingar
þar allar af mikilli rausn.
Sveinbjörn var einlægur stuðn-
ingsmaður Alþýðubandalagsins og
herstöðvarandstæðingur. Var ekki
komið að tómum kofunum hjá honum
í umræðum um stjórnmál, því hann
hafði mjög sterkt minni og fylgdist
vel með öllum slíkum umræðum og
skrifum.
Síðustu mánuðina fylgdumst við
með harðri baráttu hans við veikind-
in og undruðumst oft kjark hans og
æðruleysi. Hann var hetja til hinstu
stundar.
Við leiðarlok er hann kvaddur
þakklátum huga fyrir vináttu og
tryggð. Fari hann í friði og friður
guðs blessi hann.
Vinur
t
Þökkum auðsýnda samúð við andlót og jarðarför
YNGVA FINNBOGASONAR
frá Sauðafelli.
Þuríður Sigurjónsdóttir,
Hulda Yngvadóttir, Arnar Laxdal Snorrason,
Sigurjón Svavar Yngvason, Margrét Valdimarsdóttir,
Margrét Yngvadóttir, Páll Pálsson,
Inga Þuríður Þorláksdóttir, Rúnar Gunnarsson.
ur af eiginkonu sinni, Sigríði, sem
vék varla nokkru sinni frá honum
og leiðbeindi honum og hjálpaði eins
og best hún gat. 1983 fluttust þau
hjón búferlum á ný og nú til Húsavík-
ur þar sem þau bjuggu um skeið í
Þórshamri en fyrir jölin 1986 fluttu
þau í eigið húsnæði í eitt af smáhýs- v
unum í skjóli Hvamms. Það var Jón-
asi mikið gleðiefni að komast þannig
í nýtt og gott húsnæði og áhugi
hans á meðan á byggingunni stóð
var mikill og ánægjan eftir því þegar
flutt var inn.
Hann hélt óskertum sönsum til
dauðadags en árin mörgu sem hann
var í myrkri hafa áreiðanlega verið
horium erfið því að starfsþjálfun
hafði hann enga til að vinna blindra-
vinnu. Hann hnýtti spyrður og hnýtti
á þegar vinna fékkst við slíkt og var
ánægður ef nóg verkefni voru fram-
undan á því sviði. Hann var löngu
tilbúinn til brottfarar frá þessu til-
verusviði og þegar heilsunni fór
smám saman hrakandi gerði hann
sér fulla grein fyrir að hveiju dró.
Hann átti von um góða heimkomu
annars staðar og hlakkaði til vista-
skiptanna.
„Nú sól er horfin sýnum
og sjónum fyrir mínum
er húm í heimi svart
Þó alls án ótta sef ég
því aðra sól æ hef ég
minn Jesú, lífsins ljósið bjart.“ (H. Hálfd.)
Blessuð sé minning Jónasar Gott-
skálkssonar.
Hafðu þökk fyrir samfylgdina.
Birgir Sveinbjörnsson
▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼
'lMlÚk&Ptí
Jcfrto©
▼ ▼▼▼
FRUMSÝNINC
á Paloma Picasso
matar & kaffistellum
3 mynstur
▼ ▼▼▼
sýning
LAUGARDAG
1. júlí ki. u00-^00
CORUS
Hufnarstræti 17 — sínii 22850
AAAAAAAAAAA