Morgunblaðið - 22.04.1990, Blaðsíða 15

15
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. APRÍL 1990
myndun hins sameiginlega efna-
hagssvæðis EFTA- og EB-ríkjanna,
EES. I ljósi þess hver verkefnin eru
sem við blasa tel ég farsælast að
Alþýðuflokkur og Sjálfstæðisflokk-
ur nái saman um landsstjórnina að
kosningum loknum til þess að koma
þessum málum fram.“
Birgir sagði Sjálfstæðisflokkinn
skiptast í margar fylkingar og taldi
hann samstarf við hinn borgaralega
arm flokksins helst æskilegt, sem
sækti fylgi sitt til iðnaðar, verslun-
ar og sjávarútvegs. Nefndi hann
Friðrik Sophusson sem dæmigerðan
fulltrúa hins borgaralega arms
flokksins. „Bestu talsmenn Sjálf-
stæðisflokksins eru aftur á móti
ekki endilega í pólitískri forystu
hans heldur er þá að finna í atvinnu-
lífinu eða hjá hagsmunasamtökum
atvinnuvega, t.d. hjá Félagi ís-
lenskra iðnrekenda, Verslunarráð-
inu og Vinnuveitendasambandinu.
Þessir aðilar túlka margvísleg sjón-
armið sem ég get mjög auðveldlega
tekið undir og á það sama reyndar
við um Morgunblaðið, a.m.k. stund-
um.“
Aðspurður um hvort sú fylkinga-
skipting sem hann segir eiga við
um Sjálfstæðisflokkinn ætti ekki
einnig við um Alþýðuflokkinn sagði
hann að auðvitað væru skoðanir
skiptar innan Alþýðuflokksins um
það hvaða stjórnarsamstarf færi
honum best „Alþýðuflokkurinn færi
best i nýrri viðreisnarstjórn. Hann
byggir á skynsemishyggju og þolir
ekki að vera eini flokkurinn í
þriggja eða fjögurra flokka ríkis-
stjórn sem fylgir slíkri stefnu. Hann
verður bara íhaldssamur og leiðin-
legur. Ég tel greinilegt að Alþýðu-
flokkurinn gjaldi þess að vera í
núverandi stjórnarsamstarfi. Hann
þolir það ekki gagnvart stuðnings-
fólki sínu. Stuðningsmenn Alþýðu-
flokksins standa margir mjög nærri
Sjálfstæðisflokknum og flytja
stuðningsmenn einfaldlega til hans
þegar Alþýðuflokkurinn er í sam-
starfi við Framsóknarflokk og Al-
þýðubandalag."
Aðspurður sagði Birgir að það
væri ekki sjálfgefið að innan Al-
þýðuflokksins væri samstaða um
viðreisnarmunstur. Ef flokkurinn
kæmi sæmilega út úr kosningum
væri eflaust hljómgrunnur fyrir
slíku. Þetta væri líka háð því hvern-
ig mennirnir sem leiða flokkana
næðu saman, hvaða menn svo sem
það yrðu. Þegar hann var spurður
hvort nokkur leið væri til þess að
forysta Alþýðuflokks og Sjálfstæð-
isflokks næði saman eftir það sem
á undan væri gengið sagði Birgir
mikið vatn hafa runnið til sjávar
síðan stjórnarslitin urðu og taldi
forystumennina vel eiga að geta
talað saman með aðstoð góðra
manna. Það væri auðvitað líka
möguleiki á því að upp úr kjörköss-
unum kæmi að Alþýðuflokkur, Al-
þýðubandalag, Framsóknarflokkur
og Kvennalisti hefðu fylgi til að
mynda nýja stjórn. Það væri hins
vegar að hans mati að fara úr ösk-
unni í eldinn að skipta á Borgara-
flokki og Kvennalista.
Núverandi ríkisstjórn sagði Birg-
ir ekki hafa átt auðvelt með að
taka á ýmsum umbótamálum. í
landbúnaðarmálum hefði til dæmis
ekkert gerst. í stóriðjumálunum
væri á brattann að sækja. Þó að
Alþýðubandalagið hefði að visu
ekki náð að stöðva framgang máls-
ins væri það með fyrirvara á af-
greiðslu þess ef því líkaði ekki nið-
urstaðan í öllum atriðum. Það sama
mætti segja um Framsóknarflokk-
inn þó að stuðningur við málið
væri meiri þar. „Sérstaklega á
þetta þó við um Evrópumálin þar
sem 'samstarfsaðilarnir virðast
botna lítið í hlutunum og afstaða
þeirra mótast annars vegar af fá-
fræði um málin og hins vegar af
hræðslu og einangrunarhyggju.
Dæmi um öfgakennda talsmenn
þessara sjónarmiða eru þeir Páll
Pétursson, þingflokksfonnaður
Framsóknarflokksins og fulltrúi
flokksins í Evrópustefnunefnd
þingsins, og Hjörleifur Guttorms-
son, þingmaður og fulltrúi Alþýðu-
bandalagsins í sömu nefnd. Þessir
menn halda fram afturhaldssömum
sjónarmiðum í Evrópumálunum. Ég
tel að varðandi Evrópska efnahags-
svæðið höfum við allt að vinna og
engu að tapa. Við munum gera
undanþágu varðandi aðgang að
fiskimiðunum vegna lífshagsmuna
okkar en hvað varðar aðra þætti,
t.d. viðskipti með fjármagn og fjár-
málaþjónustu, búsetu fólks og bú-
ferlaflutninga, tel ég að við
eigum að vera með tiltölu-
lega fáa fyrirvara."
Hann sagði að íslendingar
ættu að hraða allri aðlögun
að EES næstu tvö til þrjú
árin en hvað tæki við í árslok
1992 er EB opnaði aftur fyr-
ir umsóknir um aðild að
bandalaginu væri annað
mál. Evrópubandalagið ætti
eftir að stækka og breytast
á næstu árum. „Það mun
koma að því að við þurfum
að horfast í augu við spurn-
inguna um aðild, líklega á
síðari hluta þessa áratugar.
Þetta verður þá orðið allt
annað Evrópubandalag en í
dag og kannski bandalag
sem við getum sætt okkur
betur við.“
Um samkomulag innan
ríkisstjórnarinnar varðandi
málefni fjármagnsmarkað-
arins sagði Birgir að mikið
hefði verið deilt um þau
mál, sérstaklega fyrsta vetur
stjórnarsamstarfsins. „Það
var augljóst að Steingrímur Her-
mannsson, sem manna mest hafði
fjargviðrast út í lánskjaravísitöluna
og háa vexti hugsaði sér gott til
glóðarinnar að vera laus við sjálf-
stæðismenn og fá Alþýðubandalag-
ið til fýlgis við stjórnina í staðinn.
Hann sá fram á möguleika á að
breyta fyrirkomulagi á fjármagns-
markaðinum, afnema lánskjaravísi-
töluna og taka upp handstýringu á
vöxtum. Það var um tíma tvísýnt
hvort stjórnin hefði þetta af og ein-
hver málamiðlun næðist. Málamiðl-
un náðist um að breyta aðeins
grundvelli lánskjaravísitölunnar og
það í að ég tel skynsamlega átt.
Einnig voru íhlutunarákvæði Seðla-
bankans varðandi vaxtaákvarðanir
hert en án þess að gripið hafi verið
til þeirra síðan. í raun var því hald-
ið í það fyrirkomulag sem komið
hafði verið á með viðskiptabanka-
lögunum 1985 og Seðlabankalög-
unum 1986.“
Þegar Borgaraflokkurinn kom
inn i stjórnina hefði leikurinn svo
byijað á ný, sagði Birgir. Hann
væri lýðskrumsflokkur sem hefði
það á stefnuskrá sinni að afnema
lánskjaravísitöluna. „Steingi-ímur
Hermannsson fann þarna enn einn
bandamanninn í vísitölumálinu og
grípa þurfti til málamiðlana á ný.
Fallist var á að lánskjaravísitala
yrði afnumin að því tilskildu að
verðbólga væri komin niður á viðun-
andi stig og að fjármagnsmarkað-
urinn yrði opnaður gagnvart út-
löndum. Ef taka á burt tryggingu
sparifjáreigenda verður að gefa
þeim kost á að ávaxta sparifé sitt
með öruggum hætti eriendis í stað-
inn. Það vakir auðvitað leynt og
ljóst fyrir þeim sem vilja afnema
lánskjaravísitöluna að hefja á ný
eignaupptöku hjá sparifjáreigend-
um.“
Birgir sagði ljóst að á einhveiju
sex mánaða tímabili á þessu ári
myndi árshraði verðbólgu fara und-
ir tíu prósent. Væntanlega myndu
þá þær raddir heyrast að afnema
bæri lánskjaravísitöluna. í viðskipt-
aráðuneytinu lægi tilbúin reglugerð
sem myndi heimila innlendum aðil-
um kaup á verðbréfum á erlendum
markaði upp að vissu marki. Hana
þyrfti ráðherra einungis að undir-
skrifa til að hún tæki gildi þó ekki
væri samstaða um hana innan ríkis-
stjórnarinnar. Væntanlega yrði
hægt að fá samstarfsflokkana til
að taka einhver varkár skref í
þessa átt en ganga þyrfti miklu
lengra. „Ég held að það sé mjög
óæskilegt að þurfa að nauðga þessu
upp á samstarfsaðilana óviljuga.
Það er mun betra að þeir flokkar
sem telja æskilegt og nauðsynlegt
að framkvæma þessi mál taki hönd-
um saman.“
Fyrir síðustu kosningar töluðu
forystumenn Alþýðuflokksins einn-
ig mikið um að mynda ætti stjórn
með Sjálfstæðisflokknum og gefa
Framsóknarflokknum hvíld. Að-
spurður um hvort Alþýðuflokkurinn
væri með tali um viðreisnarstjórn á
ný ekki einfaldlega að reyna að
kúpla sig burt frá óvinsælli ríkis-
stjórn sagði hann svo ekki vera.
Stór hluti stuðningsmanna Alþýðu-
flokksins hefði ímugust á Alþýðu-
bandalaginu og Framsóknarflokki
og hann teldi það vera að skila sér
til forystumanna flokksins. Að-
spurður um margítrekaðar yfirlýs-
ingar formanns Alþýðuflokksins um
ágæti samstarfsins við Steingrím
Hermannsson og Ólaf Ragnar
Grímsson og sambærilegar skamm-
ir út í formann Sjálfstæðisflokksins
sagði Birgir að hann teldi að lítið
hefði farið fyrir hrósi í garð Stein-
gríms og Olafs Ragnars upp á
síðkastið. Það hefði verið langmest
í upphafi samstarfsins. Sneiðarnar
sem Jón Baldvin hefði sent Þor-
steini Pálssyni og sjálfstæðismönn-
um hefðu líka verið beinskeyttastar
fyrst eftir að upp úr slitnaði. „Mér
þykir að dregið hafi bæði úr hnjóðs-
yrðunum og hrósyrðunum."
Birgir sagðist ekki efast um að
persónulega gengi samstarfið milli
þeirra Jóns Baldvins, Steingríms
og Ólafs Ragnars með ágætum.
Hins vegar væri grundvallarágrein-
ingur milli þessara manna og flokka
þeirra í veigamiklum málum. Það
væri sama hversu góð samskiptin
væru, þau bættu ekki upp hug-
myndalega ágreininginn. „Það má
raunar liggja Jóni Baldvin á hálsi
fyrir það að hann hafi breytt stefnu
sinni allt of mikið við stjórnarskipt-
in. Hann aðlagaði persónulega
stefnu sina of mikið því stjórnar-
samstarfi sem við tók. Jón Baldvin
er aftur á móti ekki eini forystu-
maður Alþýðuflokksins þó hann sé
auðvitað formaður hans.“
„ILJÓSIÞESS
HVERVGRKEFW
ERLSEMHÐ
BLASATELÉG
EARSÆLAST AÐ
ALÞÝÐIJFLOKKIJR
OG SJÁLFSTÆÐIS-
ELOKKLRAÁI
SAMAALM
LAADSSTJÓRMAA
AÐ KOSMAGLM
LOMIM TIL ÞESS
AÐKOMAÞESSLM
MALLM FRAM4Í

Tréskórnir frá Berkemann
Teg. 400
Verð frá kr. 4.490.-
Litir: Hvítt - blátt
Stærð: 35-48
Ath. Gott innlegg!
KRINGWN
KWHeWM
S. 689212
Domus Medica
s. 18519
5% Staðgreiðsluafsláttur
Póstsendum samdægurs
Humndir - vörur
RAMMAGERÐIN HF.
auglýsir eftir hugmyndum um vörur sem henta
vel til sölu til ferðamanna, erlendra sem innlendra.
Á undanförnum árum hefur nokkuð skort á að
næg fjölbreytni hafi verið í íslenskum ferðamanna-
vörum. Úr þessu vill Rammagerðin bæta og aug-
lýsir nú eftir hugmyndum og vörum sem hér geta
verið viðeigandi. Engar takmarkanir eru settar
hvað vörurnar varðar og geta þær bæði verið
handunnar eða fjöldaframleiddar, listaverk eða
leikföng, klæði eða fæði.
Hugmyndir þurfa að berast Rammagerðinni hf.,
Hafnarstræti 19, 101 Reykjavík, fyrir 12. maí nk.
Rammagerðin hf. er stærst fyrirtækja á íslandi í
dag í sölu ferðamannavara. Rammagerðin hf. rek-
ur fjórar verslanir í Reykjavík á Hafnarstræti 19,
í Kringlunni, Hótel Loftleiðum og Hótel Esju.
RAMMAGERÐ1N
HAFNARSTRÆTI 19 - P.BOX 751 - 121 REYKJAVÍK