Alþýðublaðið - 03.11.1932, Blaðsíða 2

8 ________________1
Hjððnýtinfl
oo fljóðarhagnr
Frá því A1 þýðufiokk u rinn var
stofniaður, hefir mieginatriði
'stefnuskrár hans verið þa;ð að
keppa bæri á'ð einkasölum á
■tnáldlsver&ustu vörutegundum,
báeðá þeiin, sem fluttar eru inn
í landið ti.l notkunar hér, svo
og á helztu útflutningsafurðuin.
Enn fremur að ríkið eigi: stofnun
n eða stofnanir, er reki aðal-
bankavið9kiftin, og að helztu
fiiamleiðslutækin, svo sem togar-
arnir, séu reknir sem opinbert
fyrirtæki, af ríkinu eða bæjar-
félögunum.
AJþýðgfIokksmönnum hefir þó
frá Öndvérðu verið Ijóst, að rikis-
eða bæjar-fekin fyrirtæki eru
engan veginn sama og fram-
fcvæmd jafnaðarstofnuninar, míeð-
an verfcalýðuninn ekki raföur
yfir þeim, en þau eru spor i
áttina.
Þiað er kunnugt, að um fyrir-
tæfci, sem eru í einkaeign, fær
aimenningur ekkei't ,að \ita, er
við kemur rekstrinum, en um op-
inber fyrirtæki fær hann flest það
að vita, er máli skiftir. Alþýðan
hefir aidrtei getað beitt með á-
hdfum kröfunni um það, að at-
vinnufyrjcrtækin (t. d. togaraút-
gettðin) yrðu ekki stöðruð, þegar
uan einstaka eigendur hefir verið
áð ræða. Eigendunum hefir ver-
ið nóg að fullyrða að fyrirtækin
bæru sig ekki, og þar með hafa
verið reknar aftur allar kröfur
um aði atvinnureksturinn héldi á-
fram. Hins vegar hefir reynslan
isýnt í kaupdeilum, að ríkisfyrir-
tæfci geta ekki á sama hátt og eiiv
stakra manha fyrirtækin hótað að
stöð’va reksturinn. Kom þetta ljós-
ast fram í sumar, er deilan var
við sildarverksmiðjuna á Siglu-
firði, því þó við íhaldssama stjórn
væri að eiga, duldist engum, að
hún hafði verri aðstöðu til þess
að koma fmm launakúguniarráð-
stöfumum gegn verkalýðin?um, en
eigendur einkafyrirtækis, sem
gátu skelt skolileyrunum við þvi,
hvort nokkur sildarútvegur væri
i sumar eða ekki.
Sumarið sem leið ættd að kenna
okkur hve nauðsynlegt það er,
fyrst og fremst fyrir verkalýð-
Éum á sjó og landi, en síðan fyrir
mdlliistéttina og flest fólk hér í
Reykjavik og Hafnarfirðú, að tog-
ararmr gangi. En við erum búin
að sjá, að það er ekki hægt að
giera kröfu þannig að veruleg á-
Itrif hafi, um að togararnir gangi,
meðan einstakir menn eiga þá.
Á þessu þarf því að verða breyt-
ing, Togaraflotinn hér í Reykja-
vík þarf að verða eign bæjarfé-
lagsins, svo vinnan geti stöðugt
halidið áfiiam, og allix haft at-
vinnu, svo verzlun og viðskifti
þuaíi ekki að stöðvast, eins og
«ú er, vegna hagsmuna (eða jafn-
AtÞÝÐöBIiAÐIÐ
vel ímýndiaðra hagismur.a) ta'gara-
dgéhdanna.
I>að þýðir ekki um það að
deila, að togaraútgerð getur alt
af haidið áfram (nema eimstaka
siúnum um’ örstutt tímabil vegna
veðira eða fiskileysiis), því góðu
tímabilin geta mieira en boiið fjár-
hagslega' Uppi lakari tímana. En
igróði fólksins á því, að baijar-
rekstur sé, er x þvi, að atvinnr
an er meiri þegar togaramir
ganga alt af. Það er talið, að 200
þúsund króna atviinna á sjó og
landi sé af hverjum togara, en
þegar þeir ganga ekki nema hálft
árið (og ekki það), þá er auð-
séð hvers aimenmngur missir við
það, að einstakir menn eigi tog-
arana eins og nú er, þegar þeir
stöðva þá þegar þeirn gott þyk-
ir, og oft fyrir ímyndaða hættu
á tapi eð'a ástæðuiausa svart-
sýni. Það er aikurana, að oft þeg-
ar meginhiuti togaranna hefir ver-
ið aðgerðarlaus, þá hafa nokkr-
iir togarar samt, gengið á veiöar
og gengið fjárhagsiega sæmi-
lega. Kunnugt er að ríkisbræðsil-
an á Siglufirðii befd'r gengið sæmi-
lega í sumar, en einstakra manna
bræðslur hafa sumar ekki verið
reknar af hinni áðUrnefndu
hræðslu við að tapa. Þannig hefði
síldarútvegur getað orðið nokk-
u'ð meini en harun varð í sumar,
ef ríkiö hefði átt ailar bræðslr
urnar.
AtvinnDlaosraskráninoin.
Til atvinnuilausiaskráiningarinn-
ar í gær og fyrra dag komu
774. Vitanlegt er, að þeir eru þó
miklu fleiri en það hér í borg-
innd, siexn atvinuulauisir eru.
Það atvinnulaust fólk, sem ekki
kom til skrámngarinniar, ætti þó
áð reyna að bæta úr því, svo sem
nú er kostur, með þvi að fá sig
skráð hjá atvinuuúthiutunarnefnd-
inini sem ailra fyrst.
Drukknun.
Gunnólfsvík, 2. nóv. FB. I gær
hvolfdi bát með þremur mönnum
í Iendingu á Skálum. Einin mað-
urinn drukknaði, Jón Karlsson áð
nafni, útgerðarmaður frá Norð-
firðíi. Hinir tveir sluppu ómeáidd-
ir. Lík Jóns er ófundið eninu —
Mennirnir voru að: sækja skips-
höfn úr vélbát frá Raufarhöfn,
sem lá með bilaða vél að Skál-
um.
Björgun.
Fregn frá Visby á Gotlandi
hermir, að þýzkt skip hafi bjargað
16 drengjum, sem lentu í hrakn-
fngum á fiskibát. Voru drengirnir
taldir af. (NRP.-FB ).
Jarðskjálfti
á Reykjanesl. Vit-
inn gat ekki logað
í nótt.
Töluverðir jarðsik jálf taki p p i'r
urðlu í gær á Reykjanesi.
AlþýðUblaðið átti í morgun
samtal við vitavörðinn, Jón A.
Guðmundsson, og skýiði hann svo
frá:
Kippirnir byrjuðiu í gærmorgun
ki. 6,49 míin. Ki. 7,45 mín. sprakk
glóðarnet i vitanum pg sieinna
losnaði Ijósákrónlan. fíefir þáð að
líkindum verið ki. 11,33 mín., því
slð þá kom snarpasti kippurinn.
* -
Gat því ekki logað á vitanUm, í
nótt og getuir ekki logað á ho'num
eins og er;' en viðgergarmaiður
er væntanlegur í dag. Mun við-
gerð ekki taka langan tíma.
í íbúðarhúsinu sprakk múrpípa,
en aðrair skemdir urðu ekki.
Kippimir virtust á Reykjanesi
koma úr austri, en í Höfnum úr
suðri. Smákippir hafa verið her
til þessa, sagði vitavörðurinn. Þá
var kl. að ganga 10.
í gáer fundust jarðskjálftaikippir
vestxxr á Snæfellsnesi. Fundust
tveir kippxr árdiegis í gær á
Svelgsá í Helgafelissveit.
I gær fundust tveir kippir í
Gríndavik, annar um morguninn,
hinn nokfcru fyrir hádegi. Virtust
Þeir koma úr suðvestri. í morg-
un fundust þar engir kippir.
Eru allar líkur tii, að kippirnii'',
sem orðið hafa í GuHbringusýslu,
eigt upptök sín í Reykjaness-
hverunum.
Jar ðskjál fta-athugunum Veður-
stofuhnar var ekki lokið þegar
bláðiö fór í prientun.
Laxness
i Moskva.
Svohljóðtandi skeyti hefir Al-
þýðublaðinu borist frá Moskva;
Tilkynnum, áð meðal útlendra
gesta í Moskva af tilefni' bylt-
ingarafmælisins talár á íslenzku
Halldór Kiljan Laxniess rithöfund-
ur 7. nóvember, Moskvatið, 24.
Bylgjulengd 1481.
(Moskvatimi 24 siama og 21 hér,
þ. e. kl. 9 e. h.)
Togtírcsrnir* Geir kom frá Eng-
landi í gær og Karisefni af veiö-
um.
Millifer'ö.aíikipin. Alexandirina
drottning kom frá útlöndum í
gær. Lyra fer í kvöld áteiðsiis til
Noregs.
t&fisksala\ „Mai“ seldi afla sinn
í gær í Aberdeen, 1350 „kítt“,
fyrir 766 sterlingspund.
Oluiskipw „Britísh Pluck“ fór
aftur utan í gær.
bæjárstiórnlii og „Víslr“.
Komið er firam í nóvember, ‘ og.
ekiki er bæjarstjómin enn farim áð
fjölga mönnum í atvinnubóta-
vinnunni. Þrátt fyrir fullkomíð
vilyrðd um, að það yröi gert fc
byrjun október, — samikvæint
samþykt bæjiarstjórnarinnar 1...
séptember —, hefir Íhaids-Aedri-
hlutinn í bæjarstjórninni enri þá
þverskallast við aukningu at-
vinmibótanna. Að vísu stendur nú
til áð byrjað verði á atvinnubót-
um við höfnina; en það em jafn-
vel ekki svo margir, sem þar
fá aðgang, ein/s og þéár, sem bú-
ið er að segja upp bæjarvinnunnd,.
svo að a tvi nnu ley sing j a f j ö 1 dlnr.
verður eins nxikill og áður en
þeim mönnum var sagt upp vihn-
unni. Það er því sjálfsögð skyida.
bæjarstjómarinnar að fjölga nú
þegar í atvinnubótavinnu bæjar-
ins um ekki fáirri en 150 menn.
Er líka sjáifgefið tækifæri tiii a&
gera það í dag, þar sem bæjar-
stjómarfundur er hvort eð er.
Mun þar og ekki verða annað
gert, sern þarflegra sé, en aö-
taka þá ákvörðun.
Naumast verða margir til að"
xnótmæla því, að atvinnulausra-
fjöldinn og fjölskýldur hans séœ
nógu lengi búin að líða skort,
þótt þessi aukning atvinnubót-
anna dragist ekki lenigur, —enda
þótt „Vi'sir“ hafi nýiega (á mánu-
daginn eð var) verið að hampá.
þeirri Kcnningu, að atviuinuleysi&'
sé baéjarfélaginu óviðkomandi.
Hver og einn eigi að „sjá fyrir
séT sjálfur, að sjá sér sjálfurix
fyrir atvinnu og að finamfleyta
fjölskyidu sinni“. Þegar svo kraft-
ar hans eru aiveg þrotnir til
áð klóra í bakkann, þá sé
vafamái, hvort ekki sé eins gott.
; að láta hann fara á sveitina eins
og að fá honum verk að vinna
fyrir samfélagið án mannréttinda-
skerðingar. Það er gamla Kains-
regian, olnbogaskotastefna hin®
kolsvaTtasta íhalds: Sjái hver um
sjálfan sig, en engan annan, og
fjandinn hafi þann síða;sta(!).
Sú ályktun, siem „Vísir“ ætiast
s til að mæli fyrir Kainsreglunni,
— að „það væri ekkert vit í þiví
og kæmi að engu gagni að bjóða
óverkfærum mianni atvinnu, sexn.
hann gæti ekki af hendi leyst",
, — er vindhögg, því að hér er um,
að ræða atvinnubætur handa
fjölda manns, sem eru full-vinnu-
færir og óska einskis hedtara en
að fá tækifæri til að vinna fyrir
sér og sínum.
„Vísir“ kexnst í Iok peirrar
sömu greinar og hér hefir vcrið
minst á út í það' að ympra á.
skyldu til þess að koma atvinnu-
reKstrinum í það horf, að hann
geti veitt öllum lífvænlíega at-
vinnu. En þetta er ekki nema að
ympra á hjá honum. Hins vegar
hafa jafnaðarmenn bent á þaö,.
bæði í orði og verki, hvernig