Morgunblaðið - 30.05.1990, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ MI^VIKUDAGUR 30. MAI 1990
23
Evjameim telja sig liafa orð-
ið afskipta í úthlutunum
Vestmannaeyjum.
Vestmannaeyjum.
ÚTGERÐARMENN og sjómenn í Eyjum telja sig hafa orðið afskipta
í úthlutunum aflamiðlunar á leyfum til útflutnings á ferskum fiski,
að sögn Guðjóns Rögnvaldssonar, útgerðarmanns í Eyjum.
Guðjón sagði í samtali við Morg-
unblaðið í gærkvöld að úthlutanir
á útflutningsleyfum hefðu dregist
svo saman síðan aflamiðlun tók við
úthlutununum að ef fara ætti eftir
þeim yrði að leggja stærstum hluta
Eyjaflotans. „Við höfum fengið út-
hlutað um sex tonnum á skip viku-
lega, til útfiutnings, en áður fluttum
við út þijá gáma, sem eru um 45
tonn, vikulega," sagði Guðjón.
Hann sagði að útgerðarmenn
hefðu ekki getað sætt sig við þessa
skerðingu því þá væru bátarnir
hreinlega stopp í dag. „Við erum
búnir að vera í þessum útflutningi
frá árinu 1979 og höfum yfirleitt
landað um 30% af aflanum hér.
Við viljum halda þessu áfram því
ef við gerum það ekki þá er grund-
völlur útgerðarinnar brostinn. Við
rekum sjálfir fiskvinnslu og höfum
lagt upp í hana þann fisk sem við
höfum haft við að vinna en við
getum ekki landað öllum aflanum
hér heima á því lága verði sem fyr-
ir hann fæst hér.
Okkur finnst það líka mjög órétt-
látt að frystiskip, sem vinna allan
sinn afla úti á sjó, og selja hann
síðan beint út án þess að það skapi
nokkra vinnu í landi, skuli alveg
sleppa við skerðingar. Þeir geta
flutt allan sinn afla beint út án tak-
markana og fá svipað verð fyrir þá
vöru og við erum að fá fyrir ferska
fiskinn okkar á erlendum mörkuð-
um,“ sagði Guðjón.
Hann sagði að ef landa ætti öllum
aflanum heima myndi það kippa
öllum rekstrargrundvelli undan út-
gerðinni og menn hefðu því orðið
að flytja meira út en leyfi hefðu
verið gefin fyrir til þess að halda
bátunum gangandi. Hann sagðist
vilja gefa útflutninginn fijálsan og
taldi að menn gætu eins vel stýrt
því sjálfir hvað þeir flyttu mikið út
til þes að halda verðinu þokkalegu.
„Við höfum áður rekið okkur á það
að flytja of mikið út og reynum því
að forðast það. Það komu vissulega
lélegar sölur en á heildina litið var
verðið ekki lakara en það er eftir
að farið var að stýra þessu á þann
hátt sem nú er gert. Við teljum að
aflamiðlunin hafi brugðist. Fiskverð
á erlendum mörkuðum er ekkert
hærra en áður var og ekkert meira
kemur af fiski á markað hér, þann-
ig að erfitt er að sjá tilganginn með
þessari vitleysu.
Við Eyjamenn vorum fyrstir til
að flytja ferskan fisk á erlenda
markaði í gámum. Við liggjum vel
við siglingaleið milli íslands og
Englands og erum búnir að vera í
þessu í langan tíma. Þetta hefur
gengið vel og hefur hreinlega bjarg-
að útgerðinni hér. Við teljum okkur
hafa áunnið okkur nokkur réttindi
í þessum útflutningi og getum illa
sætt okkur við að klippt sé á þetta
og fótunum þannig kippt undan
okkur,“ sagði Guðjón Rögnvaldsson
að lokum.
Þýðir ekki að veiða fískinn ef
við losnum ekki við hann
„Gámavinir hafa verið að fá leyfi
til að flytja út 24 til 38 tonn á viku,
fyrir 33 skip, og það sjá allir að
það getur ekki gengið," sagði Gísli
Valur Einarsson, útgerðarmaður og
skipstjóri á Björgu VE, er hann kom
til hafnar í Eyjum um kvöldmatar-
leytið í gær.
Gísli var einn þeirra skipstjóra
sem var á miðunum í gær þegar
tekin var ákvörðun um að hífa troll-
ið inn fyrir og halda í land. „Það
er ekkert annað að gera en að koma
sér í land. Það þýðir ekkert að vera
að veiða fiskinn ef ekki er hægt
að losna við hann. Við höfum leyfi
til að flytja út eitt tonn þessa viku
og til hvers á þá að vera að veiða
meira. Bátarnir sem stöðvarnar
eiga liggja við bryggju fullir af afla
og geta ekki losnað við hann því
það hefst ekki við að vinna þann
afla sem í stöðvamar berst. Þar að
auki er það verð sem stöðvarnar
borga fyrir fískinn það lágt að út-
gerðin getur ekki gengið ef selja á
aflann á því verði,“ sagði Gísli Val-
ur.
Hann sagði að ástandið hefði
versnað til muna eftir að aflamiðl-
unin tók til starfa og sagði það sína
skoðun að eina leiðin í þessu væri
að gefa útflutninginn frjálsan. „Eg
stóð í þeirri trú ■ að aflamiðlunin
myndi taka tillit til þess verðs sem
bátarnir væru að fá fyrir aflann
erlendis og þá myndu þeir sem
ávallt næðu besta verðinu, vegna
góðrar vöru, njóta góðs af, en
reyndin hefur ekki verið sú. Það
hefur ekkert tillit verið tekið til
þess og þeir sem hafa verið að fá
lágt meðalverð hafa jafnvel fengið
að flytja meira út en hinir,“ sagði
Gísli.
„Það er svo annað mál, en rétt
að það komi fram, að ef aflanum
er landað hér heima þá fæst hann
kannski borgaður og kannski ekki
og stundum líða mánuðir áður en
gert er upp. Úti er þetta allt borgað
um leið svo það er ekki hægt að
líkja þessu saman. Þetta kerfi sem
nú er komið á er hrein og klár
óstjórn og ef fram heldur sem horf-
ir munu sjálfstæðir útgerðarmenn
fljótlega fara á hausinn. Við verðum
að fá að flytja aflann út til að fá
hæsta mögulega verð fyrir hann svo
við getum rekið útgerðina okkar.
Þegar ég réðist í kaup á þessum
bát gerði ég ráð fyrir að fá að senda
alit að 80% aflans út á markað.
Þannig setti ég dæmið upp og sótti
um lán og gerði greiösluáætlanir
með hliðsjón af því. Þessu hefur
nú öllu verið kollvarpað og ef ekki
verður breyting gerð á þessu og
útflutningur gefinn frjáls þá sé ég
ekki hvernig ég á að geta rekið
þetta og svo er um flesta aðra sjálf-
stæða útgerðarmenn,“ sagði Gísli
Valur að lokum.
Hætta þessari vitleysu og gefa
útflutning frjálsan
„Það er ekki hægt að vinna eftir
þessu kerfi. Það á að hætta þessari
vitleysu strax og gefa útflutningin
fijálsan, það er það eina sem getur
gengið til lengdar," sagði Snorri
Jónsson hjá Gámavinum í Eyjum.
Snorri sagði að ekki hefði verið
annað fyrir Eyjabátana að gera en
að sigla til hafnar. Nánast engin
leyfi fengjust til útflutnings og því
ekki annað að gera fyrir bátana en
að koma sér í land því lítið þýddi
að veiða fiskinn ef ekki væri hægt
að losna við hann á sæmilegu verði.
Hann tók sem dæmi að Björgin
hefði nú komið að landi með sjö
kör sem væri fjögurra vikna út-
flutningsskammtur fyrir bátinn.
En hvað segir Snorri við þeim
ásökunum að hafa flutt út umfram
þau leyfi sem Gámavinum voru
gefin til útflutnigs? „Hvað áttum
við að gera? Var betra að láta fisk-
inn úldna hér á bryggjunni en að
koma honum í gott verð úti. Það
getur ekki verið rökrétt að gera
það. Þetta kerfi er vitlaust og það
er ekki hægt að vinna eftir þvi.
Eina leiðin er að gefa þetta frjálst
og þó að verðið myndi eflaust falla
fyrst eftir að útflutninngurinn yrði
gefinn fijáls þá myndi það fljótt
jafna sig og menn myndu stjórna
þessu sjálfir eins og verðið leyfði
hveiju sinni,“ sagði Snorri.
„Við Eyjamenn höfum verið stór-
ir í þessum útflutningi enda braut-
ryðjendur og liggjum vel við sigl-
ingaleið til Englands. Hlutur okkar
er þó alltaf að minnka því kerfið
er alltaf að þrengja að okkur og
skera okkar hlut niður til þess að
koma honum á aðra staði á landinu.
Slíkt getur ekki gengið. Við höfum
byggt okkar útgerð upp í kringum
þetta og það má ekki láta eitthvert
vitlaust kerfi kippa fótunum undan
okkur hér,“ sagði Snorri Jónsson
að lokum. Grímur
Þýðir ekki að setja reglur um út-
flutning ef ekki á að fara eftir þeim
- segir Kristján Ragnarsson, formaður LIU
„Þetta eru málefíii þessarar sljórnar sem við settum yfir Aflamiðl-
un og hún hefur tekið þá ákvörðun að tilkynna um þessa hluti. Ég
held að ég blandi mér ekki í þetta á þessu stigi máls, þó þetta
snerti auðvitað mina umbjóðendur," sagði Krtistján Ragnarsson,
formaður Landssambands íslenskra útvegsmanna, aðspurður um
útflutning á ísfisk umfram heimildir frá Aflamiðlun.
Aðspurður um gagnrýni á stjórn
utanríkisráðuneytisins á þessum
málum á sínum tíma og hvort
stjórnunin væri betri nú, sagði
Kristján. „Breytingin sem er orðin
er að nú eru birtar bæði umsóknir
og leyfisveitingar. Það var ekki
gert áður. Það var ekki heldur gerð-
ur neinn samanburður á því hvað
var flutt út og hvað leyfi var veitt
fyrir. Það er gert nú og þess vegna
kemur þetta í Ijós. Framkvæmdin
er því betri og sýnir hvað er að
gerast. Það þýðir auðvitað ekki að
setja einhveijar reglur um útflutn-
ing, ef menn ætla ekki að fara eft-
ir þeim. Það er meginatriðið. Svo
má lengi deila um hvort það sé
heimilað að fiytja nóg út eða ekki,“
sagði Kristján ennfremur.
Hann sagði að Aflamiðlun væri
engin valdastofnun sem gæti séð
til þess að heimildir væru ekki
brotnar. Það hefði alltaf verið vitað
að til þess þyrfti tilstyrk opinberra
aðila, ef um brot yrði að ræða. LÍÚ
hefði getað stýrt fisksölum skipa í
áratugi og menn hefðu beygt sig
undir forræði þess. Þeir hefðu hins
vegar alltaf haft áhyggjur af því
að gámaútflytjendur væru það
margir og breytilegur hópur að það
myndi ekki ganga eftir með sama
hætti gagnvart þeim.
Þorsteinn Pálsson formaður Sjálfstæðisflokksins:
Flokkurinn hefiir í kosningum unn
ið sig út úr erfiðleikunum frá 1987
„VIÐ ERUM að vinna mjög verulega á þegar á heildina er litið og það
sem skiptir mestu máli er að flokkurinn hefur í kosningum unnið sig
út úr þeim erfiðleikum sem hann lenti í 1987. Nú þurfum við ekki að
.styðjast við vísbendingar skoðanakannana, heldur höfum við fengið
dóm kjósenda þar um og það er hinn mikli sigur fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn í þessum kosningum, auk þessa glæsilega sigurs í Reykjavík," sagði
Þorsteinn Pálsson formaður Sjálfstæðisflokksins. Hann var spurður
livernig hann meti útkomu Sjálfstæðisflokksins í sveitarstjórnakosning-
unum í Ijósi þess að í kaupstöðum suðvestanlands, utan Reykjavíkur,
fékk flokkurinn ekki sama fylgi og 1982 og staða hans er ekki sterk
á Norðurlandi utan Ólafsfjarðar og með tilliti til þess, að þessar niður-
stöður fást þrátt fyrir óvinsældir ríkisstjórnarinnar og kjaraskerðingu
undanfarinna missera.
„1982 fáum við einhvetja bestu
kosningu sem um getur og við förum
í heildina núna fram úr þeirri niður-
stöðu sem þá var,“ sagði Þorsteinn.
„En ef Reykjavík er frátalin þá koma
kaupstaðir á suðvesturhorninu út
með heldur lægra hlutfall en var
1982, en mjög verulega fylgisaukn-
ingu frá 1986, úr 36% í rúm 42%.
Þó voru úrslitin 1986 þokkaleg, með-
alúrslit í sveitarstjórnakosningum,
þannig að hér er um mjög góðan
árangur að ræða þegar er hoi-ft á
hinar raunverulegu staðreyndir. Það
má kannski helst segja að í Norður-
landi vestra sé útkoman slök, miðað
við síðustu kosningar.
Á Norðurlandi eystra vinnum við
verulega á í Ólafsfirði, við höldum
nokkum veginn okkar á Dalvík, en
þá er þess að gæta að við síðustu
kosningar voram við þar með sam-
eiginlegt framboð með Alþýðu-
flokknum, þannig að í ljósi þess að
við erum núna einir bera úrslitin þar
vott um sterkari stöðu en fyrr, og
við styrkjum okkur á Húsavík. A
móti kemur að það er lítils háttar
afturför á Akureyri."
Þorsteinn var spurður hvort hann
teldi vera hægt að draga einhveija
sérstaka ályktun af því, að Sjálfstæð-
isflokkurinn jók hvað mest fylgi sitt
á höfuðborgarsvæðinu, en Fram-
sóknarflokkurinn vann á norðan- og
austanlands. „Nei, það er ekki hægt
að draga af þessu neina ályktun,"
sagði hann. „Við höfum líka dæmi
um það hér inni á miðju höfuðborgar-
svæðinu, að við náum ekki verulegri
sókn, til að mynda í Hafnarfirði. Við
vinnum að vísu á, en í engu sam-
ræmi við það sem við vinnum annars
staðar hér á höfuðborgarsvæðinu,
þannig að undantekningarnar eru
Iíka hér í þéttbýlinu og við erum að
vinna mjög verulega á víðast hvar
úti á landi, en þar höfum við undan-
tekningar með alveg sama hætti og
hér á höfuðborgarsvæðinu.
Á Húsavík eru bæði Framsóknar-
flokkurinn og Sjálfstæðisflokkurinn
að vinna á, en það sem kannski er
nú athyglisverðast er það, að Fram-
sóknarflokkurinn hefur smám saman
verið að tapa fylgi. Hann var lengst
af með 15% og upp í 19% fylgi í
sveitarstjórnakosningum yfir landið
allt, en er núna með milli 12% og
13% og hefur smám saman verið að
færa sig niður í þessa tölu á síðast-
liðnum tíu árum. Fyrir tíu, fimmtán
árum var Framsóknarflokkurinn með
23% til 25% fylgi tii Alþingis, núna
er hann með 17% til 19%. Með öðrum
orðum, það er þróun niður á við í
heilan áratug fyrir Framsóknarflokk-
inn, en á sama tíma sýna þessi kosn-
ingaúrslit, að þrátt fyrir eitt verulegt
áfall í kosningum eins og varð 1987,
þá vinnur Sjálfstæðisflokkurinn sig
upp í næstu sveitarstjórnakosning-
um, hefur náð því að sampinast og
að gera betur en að ná meðaltals-
fylgi í kosningum. Þetta sýnir að
styrkleikaþróunin er okkur í vil en
Framsóknarflokknum í óhag ef verið
er að bera þessa tvo flokka saman."
Þorsteinn var spurður hvort niður-
stöður þessara kosninga gefi sjálf-
stæðismönnum'tilefni til bjartsýni í
þingkosningum, þegar þær verða.
„Já, alveg ótvírætt," sagði hann.
„Hitt er svo annað mál, og Sjálstæð-
isflokkurinn hefur auðvitað verið að
horfa á, að það er gjá á milli fólks
í dreifbýli og þéttbýli. Ég hef verið
að benda á að við búum við tvö hag-
kerfi í landinu, þar sem þéttbýlisfólk-
ið býr í fijálsu hagkerfi, en atvinnu-
vegir landsbyggðarinnar meira og
minna við miðstýringu með reglu-
gerðum og sjóðum. Mín skoðun er
sú að þetta hafi lamað landsbyggðina
og gert það að verkum að hún er
allt of háð miðstýringarvaldi, en
Framsóknarflokkurinn hefur alið á
tortryggninni og viljað í raun og
veru viðhalda gjánni, vegna þess að
hann nærist á hatri út í þéttbýlið og
hann vill ekki brúa gjána. En í heild-
ina litið held ég að þau viðhorf séu
á undanhaldi, þó að Framsóknar-
flokkurinn hafi nokkurn veginn hald-
ið velli í þessum kosningum,“ sagði
, Þorsteinn Pálsson.
Honda 90
Civic
Shuttle 4WD
116 hestöfi
Verð fró 1180 þúsund.
GREIÐSLUSKILMÁLAR
FYRIRALLA.
(H) HONDA
VATNAGÖRÐUM 24, RVÍK., SÍMI 689900