Morgunblaðið - 30.05.1990, Síða 48

48
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. MAÍ 1990
Mrnrnm
*
Ast er...
\tf-0 V-7
.. . að leyfa honum að
klæðast gamla, góða jakk-
anum.
TM Reg. U.S. Pat Off.— all rights resarved
° 1990 Los Angeles Times Syndicate
Ég held að þetta sé eitthvað
óeðlilegt, Iæknir.
Með
morgxinkaffínu
Hitapokinn hans bangsa er
orðinn kaldur ...
HÖGNI HREKKVlSI
Getur maður skrifað
sannleikann um Lúter?
- fyrri grein.
Til Velvakanda
Getur maður skrifað sannleikann
um Lúther án þess að fylla vissa
aðdáendur hans heift? Eg tel, að
prófessor Einar Sigurbjörnsson
sýni, að það sé ómögulegt. Þess
vegna ræð ég þeim, sem vilja að-
eins heyra og lesa lof um Lúther,
að lesa greinar mínar í Lesbók
Mbl., sem ég skrifaði í tengslum
við 500 ára afmæli hans. Sá, sem
óttast ekki að verða svolítið
hneykslaður á Lúther, getur lesið
áfram.
Ég skrifaði: „Ástæða til að neita
frjálsum vilja, a.m.k. fyrir sáluhjálp,
var, eins og allir vita, hjá Lúther,
einnig (ég skrifaði ,,einnig“) og að
ég held fyrst og fremst sálarleg,
eins þótt vér viljum ekki tala með
sálfræðingum um geðklofa." Tala
sálfræðingar og aðrir um sálræn
og heilsufarsleg vandamál Lúthers?
Það er kannski nóg að nefna
nokkra þeirra: Paul Reiter, Erikson,
Hausrath, Berkhan, Cramer, Eb-
stein, Hellbach, Helm Sherlin, Ai-
bert Mock. Próf. Mock er bæði sál-
fræðingur og guðfræðingur og
skrifaði bókina „Abschied (Burtför)
frá Lúther“. Hann segir, að ágrein-
ingur um veikindi Lúthers sé jafn-
gamall rannsóknum á Lúther. Mock
talar um augljós sjúkleikaeinkenni
frá sjónarmiði sjúkdómafræðinnar.
J. Pacquier skrifar í Dictionnairede
la Théologie Catholique (DTC, 30
bindi) bls. 1169: „Lúther er mjög
flókið tilfelli sjúkdómafræðinnar."
Hver eru viðbrögð aðdáenda Lúth-
ers? Hann gerir sem maður nokk-
ur, sem var að veija kommún-
ismann og sagði: „Berlínarmúrinn
er ekki til.“ Lúthers-aðdáandinn
myndi segja, að um engan sjúkdóm
hafi verið að ræða, ellegar telja við-
komandi sálfræðinga haga sér eins
og sálfræðingar hafa gert í komm-
únistaríkjunum, þar sem þeir hafa
lýst andófsmenn sjúka samkvæmt
pöntun frá valdhöfunum. En er það
vísindalegt eða rétt að halda þessu
fram um álit sérfræðinga á Lúther?
Þessi grein má ekki vera of löng.
Þess vegna sleppi ég líkamlegum
sjúkdómseinkennum Lúthers. Um
þau má lesa í „Abschied Luthers"
eftir próf. Mock, bls. 62-74. Um
tengsl þessa við guðfræði Lúthers
talar hann á bls. 74-108. Þessi
tengsl viðurkennir einnig Heiko A.
Obermann, sem reynir að útleggja
„paranoia reformatica" á jákvæðan
hátt. DTC segir bls. 1152: „Er guð-
fræði Lúthers ekki alfarið byggð á
hans persónulegu reynslu?“ Hinn
lærði, franski sérfræðingur vísar
hér án efa til sálrænna vandamála
Lúthers. Enginn prestur, enginn
skriftafaðir gat læknað hann frá
ótta við, að hann væri útvalinn til
eilífrar refsingar. Síðar á ævinni
játaði Lúther, að Staupitz hefði
bjargað honum, en þó gat þessi
skriftafaðir ekki læknað Lúther,
þegar hann sagði: „Hvers vegna
að pína þig svona með útvalningu
þinni? Snú augum þínum til sára
Jesú Krists og blóðsins, sem hann
úthellti fyrir þig.“ En Lúther fékk
þó enga lækningu. Kvíðafull spurn-
ing, eins og allir vita, hélt áfram
að angra hann: „Hvemig finn ég
líknsaman Guð?“ Það var sjúkdóm-
ur Luthers, að hann gat aðeins trú-
að sjálfum sér. Þrái hans gerði
hann óhæfan til að trúa öðrum og
gjörði hann móttækilegan til að
gerast „páfi Wittenbergs", eins og
hann varð fljótt kallaður.
Til að skilja Lúther sem umbóta-
mann eða öllu heldur sem byltingar-
mann er líka nauðsynlegt að vita,
að hann gat verið ótrúlega ýkju-
gjarn í orðum. Þegar hann prédik-
aði sáluhjálp án verka, kallaði hann
reglubræður sína, sem lögðu meira
upp úr verkunum, „eitraða högg-
orma, svikara, ragmenni, morð-
ingja, þjófa, ónytjunga, harðstjóra,
djöfla í hold og bein“ (W.A. II, 52;
IV, 675-683). Hann var stoltur af
því að vera kröftugri en allir aðrir
í orðum sínum. Vinir Lúthers köll-
uðu hann „Doktor Hýperbólikus".
Sr. J. Habets
Er ekki
pláss fyrir
Veturliða?
Til Velvakanda.
Ég sá það í blöðum fyrir skömmu
að Kjarvalsstaðir hefðu nú ekki
lengur rúm fyrir sýningar okkar
ágæta listamanns Veturliða Gunn-
arssonar. Ég get ekki trúað þessu
og sérstaklega þegar þess er gætt
að Kjarvalsstaðir voru í upphafi
hugsaðir að þar gæti blómgast hin
besta list og í anda Kjarvals.
Á ég að trúa því að nú eigi að
útiloka þennan ágæta listamann frá
því að sýna þar. Nei, því trúi ég
ekki fyrr en ég sé það svart á
hvítu, og vona að hinir góðu stjórn-
endur þessarar stofnunar hafi gott
sýningarpláss fyrir Veturliða. Ég
met hann mikils eins og þjóðin gerir.
Árni Helgason
Þessir hringdu . .
Eflum S.V.R.
G.S. hringdi:
„Eins og kunnugt er hefur bíl-
um fjölgað mikið hin síðari ár og
á það ekki hvað síst við um
Reykjavík. Einkabíllinn er flestum
nauðsyn enda hefur samgöngu-
kerfið hér innan borgar ekki verið
þróað eins mikið og víða erlendis.
Við höfum engar lestir aðeins
strætisvagna. Neðanjarðarlestir
yrðu mjög dýr kostur og áreiðan-
íega yrði ódýrara að bæta strætis-
vagnaþjónustuna. Með því að
fjölga leiðum og Ijölga vögnum á
einstökum leiðum mætti bæta
þessa þjónustu. Þetta yrði með
tímanum til að draga úr hinum
mikla umferðaþunga sem er hér
í borginni. Þetta yrði hagkvæm
lausn fyrir alla því það er mjög
dýrt að reka alla þessa einkabíla."
Kettlingar
Fjórir fallegir kettlingar fást
gefins. Upplýsingar í síma
656128.
Tveir 11 vikna kettlingar, högni
og læða, fást gefins. Upplýsingar
í síma 37788.
Radarvari
Radarvara var stolið úr bíl að-
faranótt sunnudags við Leiru-
bakka 28. Þeir sem geta gefið
upplýsingar eru vinsamlegast
beðnir að hringja í síma 74625.
Víkveiji skrifar
Glöggur vinur Víkvepja sem tók
af lífi og sál þátt í kosn inga
baráttunni lýsti þeirri eindregnu
skoðun sinni á kosninganóttina,
þegar tölur tóku að berast, að Ólíná
Þorvarðardóttir hefði glutrað niður
þriðja manni Nýs vettvangs í sjón-
varpsumræðunum kvöldið fyrir
kjördag. Víkveiji dregur þetta ekki
í efa miðað við þau neikvæðu við-
brögð sem framganga Ólínu vakti
á þessari mikilvægu lokastundu
baráttunnar. Þótti mörgum að hin-
um sjónvarpsvana frambjóðanda
brygðist þarna bogalistin í þeim
miðli, sem Ólína hefði þó átt að
hafa best á valdi sínu eftir störf sem
fréttamaður og gestgjafi í umræðu-
þáttum.
xxx
Víkveiji minnist þess í sömu
andrá, að ýmsir telja að sams
konar sjónvarpsþáttur fyrir hinar
örlagaríku kosningar 1978, þegar
sjálfstæðismenn töpuðu meirihluta
sínum í Reykjavík, hafi verið
stærsta pólitíska stund Guðrúnar
Helgadóttur, núverandi forseta
sameinaðs þings. Þá fékk Ijsti Guð-
rúnar, G-listi Alþýðubandalagsins,
fimm menn kjörna í borgarstjórn
Reykjavíkur. Sá listi má nú muna
sinn fífil fegri með aðeins einn
mann eftir kosningarnar á laugar-
dag, þótt þessi eini fulltrúi flokks-
ins, Siguijón Pétursson, þyki hafa
staðið sig ágætlega í sjónvarpsum-
ræðum á lokastigum baráttunnar.
xxx
Viðurkenningarorð andstæðinga
um keppinauta sína og vin-
samlegur málflutningur vekur sem
betur fer athygli. Áshildur Jóns-
dóttir, frambjóðandi Flokks manns-
ins, hefur tileinkað sér að koma
fram með jákvæðum hætti í sjón-
varpsþáttum og hlotið hrós fyrir,
þótt það skili sér ekki í kjörkössun-
um. Neikvæður áróður Nýs vett-
vangs féll hins vegar í grýtta jörð,
sérstaklega neikvæðar auglýsingar
hans um sjálfstæðismenn.
Þegar Sigrún Magnúsdóttir,
Framsóknarflokki, gladdist yfir því
á kosninganóttina, að hún hefði
ekki dottið út úr borgarstjórn,
spurði ungur vinur Víkveija, hvort
það væri ekki bara gott fyrir sjálf-
stæðismenn að hún hefði náð kjöri.
Þegar Víkveiji kváði, kom skýring-
in: Nú, hún lýsti yfir stuðningi við
ráðhúsið í sjónvarpsumræðunum!