Alþýðublaðið - 10.01.1959, Síða 10

Alþýðublaðið - 10.01.1959, Síða 10
Húselgesidyr, Onnuuiai i»itó».uaar vatDS- og hitaiagiiir. HITALAG N I 3- li.í. Símar 33712 03' 22844. DAS lást hjá Happdrætti DAS, Vejt- urveri, sími 17757 — Veiðafæra- verzl. Verðanda, sími 13786 — Sjómannafélagi Reykjavíkui, *ími 11915 — Jónasi Bergmann. Háteigsvegi 52, slmi 14784 — Bókaverzl. Fróða, Leifsgötu 4, etoii 12037 — Óiafi Jóhannss., Rauðagerði 15, sími 33096 — Nesbúð, Nesvégi. 29 — Guðm. Andréssyni, gullsmið, Laugavegi 60, sími 13769 — í Hafnarfirði í Pósthúsinu, sími 50267. Aki Jakobsson Og Kristján Eiríksson hæstaréttar- héraðs- dómslögmem). Máíflutningur, innheimta, samningagérðir, fasteigna- og skipasala. Laugaveg 27. Sími 1-14-53. Sifreiðasalan og leigan Sngólfsstræti 9 Sími 19092 ©g 18966 Kynnið yður hið stóra úr val sem við höíum af alls konar bifreiðum. Stórt og rúmgott sýningarsvæði. og leigao Ingólfsstræti Sími 19092 ©g 18966 fyrir fyrirtæki og ein- staklinga. KRISTINN Ó. GUÐMUNDSSON hdl. Hafnarstræti 16 Sími 1-3190. Hraingerningar, Vanir menn. Fljót afgreiðsla. Símar: 34802 — 10731. ARI JONSSON, Keflvíkingar! Suðurnesjamenn! Innlánsdeild Kaupfélags Suðurnesja greiðir vður hæstu fáanliega vexti af innstæðu yðar. Þér getið verið örugg um sparifé yðar hjá oss. Kaupféiag Suðurnesja, Faxabraut 27. Góðfemplarareglan 75 ára Sigurður Ólason hæstaréttarlögmaður, og Þorvaldur Lúðvíksson héraðsdómslögmaður Austurstræti 14. Símj 1 55 35. Leiðir allra, sem ætla að kaupa eða selja BÍL hggja til okkar Bilasalan Klapparstíg 37. Sími 19032. H úsnæðismifflunin Bfla og fasteignasalan Vitastíg 8A. Sími 16205. Samúðarkort Slysavarnafélags íslands kaupa flestir. Fást hjá siysavarnadeild- um um land alit. í Reykjavik í Hannyrðaverzl. Bankastræti 6, Verzl. Gunnþórunnar Halldórs- dóttur og í skrifstofu félagsins, Grófin 1. Afgreidd í síma 14897. Heitið á Slysavarnafélagið. — Það bregst ekki. LEIGUBILAR Bifreiðastöð Steindórs Sími 1-15-80 Sifreiðastöð Reykjavíkui Sími 1-17-20 VIKAH BLADID YKKAR Framhald af 5. síðu. áratug. Stefna Góðtemplara- reglunnar hefur verið frá upp- ræta drykkjuskapinn, með því hafi, er og verður sú, að upp- að nema orsök hans á burt. Góðtemplarareglunni er það ljóst, að fólkið verður ekki tek- ið frá flöskunni, þess vegna þarf að taka flöskuna frá því. Þessa skoðun hefur reynsla í þessum málum greinilega sann- að. Fyrstu 3 áratugina af starf- afnámi bannsins 1935 og síðan hindrunarlausum straumi alls konar áfengis inn í landið að nýju, og hefur svo haldizt til þessa dags. Víst er um það, að margir munu þeir vera, sem ekki gera sér Ijóst, hversu ástandið er raunverulega alvarlegt í þessu efni. Það verður að teljast gjör samlega óafsakanlegt tómlæti af hendi þess opinbei’a, að hafa ekki látið fara fram rannsókn á því, hver áhrif það hefur á semi Reglunnar vannst mikiðjaht lif þjóðarinnar, að hún nú á. Fræðslustarfið var ómælt og j um árabil hefur drukkið á- sigrar á löggjafarsviðinu vorulfengi fyrir 80—100 milljónir ctvíræðir. Staupasalan var i króna árlega; 150 millj. s. 1. ár. bönnuð með lögum ái*ið 1888. Héraðabönn gengu í gildi ár- ið 1900. Sjö árum síðar var bannað að veita áfengi og selja það á skipum þeim er hingað sigldu. Þá var lyfsölum bönn- uð öll sala áfengis oftar en elnu sinni eftir sama lyfseðli, en hafði áður tíðkazt að selja hvað eftir annað út á sama lyf- seðilinn. Vínsölukrám og veit- ingahúsum stórfækkaði, komu þar til hækkun leyfisgjalda og héra ðasamþy kktir. Áfram var sótt af kappi á sviði löggjafar og fræðslu. Og 1908 voru svo áfengisbanns- lögirr samþykkt við þjóðarat- kvæðagreiðslu, svo sem kunn- ugt er. Karlar einir höfðu þá kosningarétt. Bannlögin voru samþykkt af alþingi árið 1909 m. a. fyrir at- fylgi Björns Jónssonar ráð- herra og Björns Þorlákssonar frá Dvergasteini. Ekki komu þau þó til fullr.a framkvæmda ’fyrr en árið 1915. Þetta tímabil frá 1885—1922 —• þegar Góðtemplarareglan fékk ráðið stefnunni, ber henni vitni og það fagurlega, sem gæfuríkasta tímabil þjóðarinn- ar í bindindisbaráttu hennar. Þrátt fyrir margs konar skemmdarverk, máttlausar og vísvitandi sviknar framkvæmd ir á áfengisbannslögunum og þeim reglugerðum, sem að þeim laut. Þá er vert að minna á annan merkan þátt GT-reglunnar en bindindisbaráttuna. Hinn fé- lagslega. Góðtemplarareglan lagði grundvöllinn að félags Væri það ekki rannsóknarefni fyrir nefnd, að gera sér grein fyrir afleiðingum þeim, sem orðið hafa og verða af völdum £>7engi.sflóðsins siðferðilega, gólfinu undir sístreymandi á- fengisbununni, og þambað og þambað. Hverjum milljóna- tugnum eftir annan hefur ver- ið varpað í gráðuga hít Bakk- usar. Heill og heilsa og ham- ingja einstaklinga og ástvina hefur svo fylgt með sem upp- bót. Er ekki mál til komið, land- ar góðir, að standa upp og skrúfa fyrir kranann? Regla Góðtemplara bíður yðar opin til samstarfs, eins og áður, um lausn vandamálanna. Frá því að Reglan hóf starf- semi sína hér á landi, hafa verið stofnaðar rúmlega 300 stúkur í öllum sýslum og kaup- stöðum landsins. Meðal félaga sinna hefur hún átt marga af merkustu og mikilhæfustu mönnum þjóðarinnar, bæði er tekur til embættismanna og þingmanna, m. a. var Björn Jónsson, sá mikli þjóðskörung- ur og blaðamaður og fyrr- fjárhagslega og starfslega á veranci; ráðherra félagi henn þjoðarheiklina. Við slíka rann sókn myndi það vissulega sýna sig að frádráttur áfengi- gróðans er ekki smáræði fjár- hagslega fyrir einstakling og' þjóðina í heild, auk margs kon- ar annarra afleiðinga, sem ekki verða metnar til fjár. ■k í áfengislögum þeim, sem nú eru í gildi hér á landi, lög nr. 58 frá 24. apríl 1954 — segir svo í fyrstu gi'ein þeirra: ar. Leikur ekki á tveiin tung'- um hvaða áhrif slíkt héfur haft á allan hugsanagang manna í sambandi við afstöðu til áfeng- istízkunnar Væri samsvarandi afstaða ráðandi nú meðal odd- vita þjóðarinnar myndi drykkjureikningur liennar vart nema 150 milljónum króna, eins og var um s. 1. áramót. En hvað bíður síns tíma. 75 ár er ekki langur tími í sögu þióð- ar. Sé litið yfir starfsferil Góð- „Tilgangur laga þessara er templarareglunnar þennan sjö sá að vinna gegn misnotkun á- og hálfa áratug, sem hún hef- fengis í landinu og útrýma því Ur starfað í landi voru, leikui' böli, sem henni er samfara.“ j þag ekki á tveim tungum, að Vissulega er þetta lofsverður | vart hafi fleiri félög komið víð- tilgangur, en gallinn er aðeins 1 ar við en hún í þjóðlífi voru, sá, að honum verður ekki náð landslýðnum til heilla og ham- meðan áfengið fær að leika eins lausum hala og raun ber vitni um undanfarna áratugi. Meðan notkun áfengis er fyr- ir hendi, verður alltaf um mis- notkun að ræða og bölinu verð- ur ekki útrýmt. Það er sagt svo, að á ýmsum geðveikrahælum úti . í hinni miklu Ameríku, sé sá siður við hafður um sjúklinga, sem dval ið hafa þar um nokkurn tíma, og iæknar telia von til að feng- ið hafi nokkuð af viti sínu aft- ur, að til sannprófunar sé far- ið með sjúkiinginn inn í sér- stakt herbergi, þar sem vatns- krani er fyrir. Læknirinn opn- ar fyrir kranann, og vatnið málastarfi landsmanna. Fyrir streymir á gólfið. Prófið er svo hennar daga var lítið um al mennt skipulegt félagsstarf hér. Hún kenndi mönnum að vinna saman í félagi. Hún kenndi mönnum fundarstjórn og' annað það, er að fundar- starfi laut. Því sagði einp mik- ilsvirtur sýslumaður: ,.Ég gat ekki haldið hreppsnefndarfund með körlunum fyrr en ég hafði stofnað með þeim stúku og þeir höfðu lært almennar fund arreglur“. Já, stúkurnar urðu snar þáttur í menningarsókn alþýðumanna í landinu. Þær reistu samkomuhús, sem jafn- vel enn sums staðar eru aðal- samkomuhús byggðanna, þær unnu að leikstarfsemi, unnu að íþróttamálum, gengust fyrir lestrarfélögurn, stofnuðu sjúkra sjóði og juku fjölbreytnina í skemmtanahaldi manna um leið og þær breyttu því til bóta. Þessu brautryðjandastarfi Góð templarareglunnar í íslenzkum félagsrr.álum skyldu menn ekki templarareglunnar { íslenzkum félagsmálum skyldu menn ekki gleyma. Tímabil hinnar stefnunnar, áfengi í frjálsri verzlun — hefst þégar Spánarundanþág- an svonefnda kom til sögunn- ar 1927 og er óslitið með ýmis konar rýmkunum, fullkomnu innifalið í því, að læknirinn skipar sjúklingnum að leggj- ast á gólfið og drekka upp vatnið. Ef sjúklingurinn hlýðn- ast skipuninni og reynir að drekka vatnið jafnóðum og það rennur á gólfið, þá er læknin- um það ljóst, að sjúklingurinn hefur ekki öðlazt vitið að nýju. En ef hann í þess stað skopar skeið að krananum og skrúfar fyrir svo vatnið liættir að streyma, þá brosir læknirinn ánægjulega og' segir: Maðurinn hefur öðlazt vitið að nýju. Það er óhætt að senda hann heim. Þjóðin hefur nú um árabil verið stödd í nokkurs konar vitfyrringahæli að því er tek- ur til nautnar hennar á áfeng- um drykkjum. Ungir og gaml- ir (og ekki hvað sízt ungir) konur og karlax hafa legið á mgju. Endum svo þessar fáu línur um einn ágætasta félagsskap- inn, sem fest hefur rætur í ís- lenzku þjóðlífi, á lokaorðum hins merka rits Magnúsar Jónssonar prests að Skorrastað sem vissulega ur.dirbjó og ruddi jarðveginn fyrir Góð- temp'araregluna með stofnun bindindisfélaga bæði austan- lands og norðan og með ..Bind- indissameiningu Norðurlands“ nokkrum árum áður en reglan kom til skialanna. En þetía rit sitt. „Bindindisfræði handa Is- lendingum“, sera út kom 1884 alls 412 bls. og er enn stærsta rit. sem út hefur verið gefið um bindindismál hér á landi* end- ar séra Magnús á þessum orð- um: ,,Um það er ég viss, að þegar ár vor eru á enda og ■skuggar lífskvelds vors taka að ieggjast umhverfis oss, þá er bað eigi auður vor, heppni vor, frægð vor, er færir oss ánæju, heldur hinn litli mælir sjálfs- afneitunar, er guð hefir gjört oss færa um að framkvæma, til að draga þúsundir karla og kvenna upp úr hræðilegustu svívirðum og fjarlægja bölið frá mörgu heimili. Hver er þá sá maður, er vill vera og heita sannkristinn, sem svo sé sinn- sður, að hann vilji eigi leggja til lítinn mæli sjálfsafneitunar til þess, að forða drykkjuböl- inu frá öldnum og óbornum, að minnsta kosti frá sinni þjóð? aiæsB’"r'! E.B. Innilegustu þakkir fvrir auðsýnda samúð Við andlát og útför konu minnar, móður okkar og tengdamóður, ARNBJARGAR SIGMUNDSDÓTTUR, Daníel Daníelsson, börn og tengdabörn. u 10. jan. 1955 — A3j»ýðublaðið

x

Alþýðublaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.