Morgunblaðið - 29.05.1991, Blaðsíða 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ MARKAÐIR MIÐVIKUDAGUR 29. MAÍ
Fiskveró heima m Fiskverð ytra %
Faxamarkaöur
Fiskmarkaöur Hafnarfjaröar
Fiskmarkaður Suðurnesja
Fiskmarkaöur Þoriákshafnar
Verð á þorski lækkaði talsvert og var
almennt um 90 kr/kg; var hæst á
Suðurnesjum eða 92,84 kr/kg. Karfaverð
hækkaði frekar nema á Faxamarkaði,
þar sem það snarféll. Ufsaverð var á
svipuðu róli og verið hefur.
Þorskverð
á Bretlandi
hækkaöi loks,
enda löng
helgi fram-
undan. Freyja
RE38 seldi í
Hull og Börkur
NK122í
Grimsby, aðal-
lega þorsk, en
einnig slatta af
ýsu.
Gámar
Þorskup tmmmm Karti msmam Ufsi
Þorskverö á Bretlandi hækkaöi úr 132,82 kr/kg í 174,34
kr/kg í vik- unni sem leiö. Engey RE1 seldi í Bremerhaven
og Rán HF4 í Cuxhaven, aöallega karfa og grálúðu.
nHBSH
Japanir veiða meiri túnfisk
en nokkurt annað þjóðland
^mmmmmmmm^mmmmmmmmmmmm japanir
Túnfiskafli hefur aukizt um +v«ið/ "!eira af
.A , , . tunfiski en
fiorðung fra armu 1984 nokkur önnur
þjóð í veröld-
inni. árið 1989 varð túnfiskafli Japana 736.000 tonn, en þjóðirn-
ar sem næst koma, Bandaríkin, Tævan og Spánn afla árlega
um 275.000 tonna hver. Eftirspurn eftir túnfiski hefur aukizt
á ári hverju síðasta áratug og aflinn hefur aukizt um fjórðung
frá árinu 1984. Vinnsla á túnfiskinum eykst mest í Austurlönd-
um, þar sem vinnulaun eru lág og ennfremur er vöxtur í þess-
ari vinnslu talinn mögulegur í Austur-Evrópu. Vinnslan á tún-
fiski felst fyrst og fremst í niðursuðu.
Auk fyrrgreindra landa afla
Indónesía, Frakkland, Suður-
Kórea, Tæland og Maldives-eyjar
sífellt meiri túnfisks, en alls afla
10 þjóðir meira en 100.000 tonna
af túnfiski. Af þessum fiski eru
til 6 undirtegundir, skipjack,
yellowfin, bigeye, albacore, blue-
fin og longtail og er langmest
veitt af tveimur fyrst nefndu teg-
undunum. Af skipjack veiddust
árið 1989 1.298.000 tonn og af
gulugganum 996.000 tonn. Afli
af bláugga hefur dregizt saman,
en aukizt af löngustyrtlu. Mest
af henni veiðist á Indlandshafi,
aðallega af Tælendingum. Ann-
ars er túnfiskurinn mest veiddur
á KyiTahafi, 65,7%, 19,8% eru
tekin á Indlandshafi og afgangur-
inn á Atlantshafi.
Japanir stórtækir
Þrír helztu markaðir fyrir tún-
fisk eru í Japan, Bandaríkjunum
og Evrópu. 1990 nýttu Japanir
um 900.000 tonn, Bndaríkin um
720.00 og Vestur-Evrópa
670.000 tonn. Japanir hafa verið
fremstir í túnfiskveiðum síðustu
50 árin, en þó þeir afli meira en
nokkur önnur þjóð, hefur hlutur
þeirra af heildinni farið stöðugt
minnkandi, úr 40% árið 1980 í
24% 1989. Til skamms tíma
veiddu Japanir meira en nam
neyzlu heima fyrir og urðu þeir
því helztu útflytjendur á frystum
og niðursoðnum túnfiski. Um-
skipti urðu á þessu fyrir nokkrum
árum og nú hefur innflutningur
meira en tvöfaldazt á rúmum
áratug og útflutningur snar-
minnkað, einkum á niðursoðnum
túnfiski. Hækkandi gengi jensins
hefur valdið miklu um þessa þró-
un svo og mikil samkeppni frá
öðrum Austur-Asíulöndum, þar
sem vinnulaun eru lág. Japönum
reynist erfitt, eins og Bandaríkja-
mönnum og evrópskum fyrirtækj-
um, að sjóða túnfiskin niður og
selja á verði, sem er samkeppnis-
hæft við framleiðslu hinna aust-
rænu láglaunasvæða. Japanir eru
þó þrátt fyrir allt mestu túnfisk-
ætur veraldar, einkum snæða
þeir fiskinn ferskan eða hráan
og hesthúsa í allt um eina milljón
tonna árlega. Hvergi er eins hátt
verð greitt fyrir ferskan túnfisk
og í Japan og styrleiki jensins er
einnig hvetjandi fyrir útflutning
þangað.
Bandaríkin nýta þriðjung
túnfiskaflans
Ýmislegt hefur siðsutu misser-
ins bent til að framboð á ferskum
túnfiski hafi náð hámarki í Jap-
an, en innflutningur er þó mikill
enn. Japanir hafa nýlega rætt við
tvær miklar veíðiþjóðir, Suður-
Kóreu og Tævan, um að draga
úr veiðum til að ekki verði gengi
of nærri stöfnunum, minnka
framboð og halda gæðum.
Bandaríkin nýta venjulega tæpan
þriðjung túnfiskaflans, en í fyrra
varð umtalsverður samdráttur á
neyzlu þeirra, sem féll niður í
27%. Neyzla á niðursoðnum tún-
fiski jókst um 14% milli áranna
1988 og 1989, en féll svo aftur
um 16% í fyrra. Hins vegar jókst
neyzla á ferskum túnfíski nokkuð
síðasta ár. Bandaríkjamenn afla
sér niðursoðins túnfisks með
tvennum hætti, með eigin fram-
leiðslu í Kaliforníu, Puertó Ríkó
og Samoa-eyjum og með innflutn-
ingi frá um 20 þjóðlöndum öðrum.
43 milljónir kassa af túnfiski
til reiðu
Bandaríski flotinn landaði alls
196.000 tonnum af helztu teg-
undum túnfisks í fyrra, framleið-
endur fluttu inn að auki 254.000
tonn til að mæta eftirspurn. Um
30 milljónir kassa voru framleidd-
ar úr þessum fiski, en engu að
síður reyndist nauðsynlegt að
flytja inn 13 milljónir kassa til
viðþótar. Samt sem áður dróst
framboðið saman um 8,2 milljón-
ir kassa frá árinu áður.
Samdrátturinn átti sér nær ein-
göngu stað á Puertó Ríkó, en til
að bæta upp mismuninn, hafa
verksmiðjur í Bandaríkjunum
hafið innflutning á frystum flaka-
stykkjum til endui-vinnslu. Með
því komast menn hjá ýmsurn toll-
um og takmorkunum á innflutn-
ingi, fá gott hráefni, en fram-
leiðslukostnaður eykst á móti.
VINNSLAN
Launin ráða
úrslitunum
VINNSLA á túnfiski færist nú
í rniklum mæli til svokallaðra
Iáglaunasvæða, einkum í Aust-
urlöndum fjær. Þá er talinn
möguleiki á því að túnfisk-
vinnsla geti orðið í nokkrum
mæli í Austur-Evrópu, en laun
eru almennt lág þar líka. Nú
sjóða Tælendingar mest niður
af túnfiski, en þeir náðu forys-
tunni af Puertó Ríkó í fyrra, en
Indónesía sækir fast að Tælandi.
Launakostnaður í Indónesíu er
ekki nema þriðjungur þess, sem
hann er í Tælandi, en þar eru
vinnulaun aðeins um 50 sent, ná-
lægt 30 krónum á klukkustund.
Framleiðslukostnaður á túnfisk-
afurðum verður áfram lágur vegna
samkeppni Asíulandanna um að
vinna fískinn. Á hinn bóginn mun
fólksfjölgun og vaxandi eftirspurn
valda auknum þrýstingi á túnfisk-
stofnana, baráttan um fiskveiði-
heimildir mun vaxa og sömuleiðis
kostnaður við veiðamar.
Þjóðlönd, sem liggja að Ind-
landshafí og Kyrrahafi vestan
verðu eru að byija að hasla sér
völl í veiðunum með kaupum á
stórum fiskiskipum og reiknað er
með að sú þróun haldi áfram.
Helztu markaðir fyrir túnfisk
verða áfram Japan, Bandaríkin og
Evrópa, sem talið er að fari fram
úr Bandaríkjunum innan tveggja
ára. Eftirspurn eftir ferskum og
niðursoðnum fiski um aukast
þennan áratug. Túnfiskveiðar,
vinnsla og sala er talin verða mikil
og arðbær næstu árin að minnsta
kosti.
3,5 milljónlp tonna
'84 85 '88 87 '88 88
Japanir eta
túnfiskinn
TÚNFISKAFLINN hefur farið
vaxandi síðustu árin og er nú
rúmlega 3 milljónir tonna. Jap-
anir eru langafkastamestir í
veiðunum, en hlutur þeirra fer
þó minnkandi. Sömu sögu er að
segja af annarri mestu veiði-
þjóðinni, Bandaríkjamönnum,
hlutur þeirra minnkar líka.
Fjórar þjóðir hafa aukið hlut
sinn verulega á síðustu árum,
Frakkar, Suður-Kórea, Mexíkó
og Tæland. 1984 veiddu Japanir
um þriðjung alls túnfisks í heim-
inum, en nú er hlutur þeirra
fallinn niður fyrir fjórðung.
NEYZLAN
ÞRÁTT fyrir aukinn afla í heim-
inum, eykst neyzla á stærstu
mörkuðunum ekki. Japanir
neyta árlega um 900.000 tonna
af túnfiski og Bandarikjamenn
í kringum 800.000 tonna, en þar
dróst neyzlan mikið saman á
síðasta ári, fyrst jog fremst
vegna minna framboðs. Vestur-
Evrópa hefur aukið hlut sinn frá
árinu 1986 úr um 550.000 tonn-
um í nær 700.000 og hlutur ann-
arra markaða vex hröðum
skrefum. Samkeppnin á þessum
markaði er mikil og þar njóta
þau svæði nokkurs forskots, sem
búa við mjög lágan launakostn-
að eins og Tæland og Indónesía.
Fiskblokk á Bandaríkjamarkaði
60 miiljónip punda
Birgðip Verð
50 Þorskurl |
Uísi[
40 Lýsingurl
0NDJFMAMJJAS0NDJFMAMJJA80NDJFMA M°’70