Morgunblaðið - 23.04.1992, Qupperneq 6

6 D
MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/ATVINNULÍF FIMMTUDAGUR 23. APRÍL 1992
VIÐSKIPTI/ATVINNULIF
Rússland
DAGBOK
Apríl
FUNDIR:
■ AÐALFUNDUR Granda
hf. verður haldinn fimmtudagr
inn 30. apríl kl. 17.00 í matsal
fyrirtækisins að Norðurgarði.
■ AÐALFUNDUR EDI-
félagsins verður haldinn
fimmtudaginn 30. apríl nk. kl.
15.00 í Skála, Hótel Sögu. Á
dagskrá eru venjuleg aðalfund-
arstörf skv. lögum félagsins. Þá
flytur Pálmi Bjarnason erindi
um reynslu Samskipa af notkun
EDI.
■ SAMTÖK fjárfesta, al-
mennra hlutabréfa- og spari^-
áreigenda, efna til sérstaks
borgarafundar vegna framkom-
inna tillagna nefndar um sam-
ræmda skattlagningu eigna
og eignatekna. Fundurinn verð-
ur haldinn laugardaginn 25.
apríl nk. í Súlnasal Hótel
Sögu. Hann hefst kl. 14.00 og
verður fulltrúum stjómvalda sér-
staklega boðin þátttaka.
Maí
RÁÐSTEFNUR:
■ RÁÐSTEFNA um tengsl
menntunar og atvinnulífs
verður haldin 7. maí nk., á
Hótel Islandi, Norðursal. Á
ráðstefnunni, sem haldin er á
vegum Sammenntar, verður
Qallað um mikilvægi tengsla
menntunar og atvinnulífs. Sir
Robert Telford, sem hefur unn-
ið mikið að hagsmunamálum
iðnaðar í Bretlandi og var í for-
sæti nefndar sem samdi skýrslu
um ástand menntamáia og
tengsl þeirra við atvinnulíf í Ijósi
samkeppnishæfni evrópsks iðn-
aðar flytur erindi á ráðstefn-
unni. Þá fjallar Stefán Ólafsson
um íslenskt atvinnulíf, menntun
og framfarir, Stefán Baldurs-
son fjallar um reynslu íslenskra
fyrirtækja af starfsþjálfun og
endurmenntun, Ari Arnalds tal-
ar um þjálfun starfsfólks hjá
Verk- og kerfisfræðistofunni
hf, Jón Torfi Jónasson fjallar
um menntun í plast- og rafeinda-
iðnaði, Hákon Ólafsson um
menntunarþörf í byggingariðn-
aði og Guðbrandur Sigurðsson
um menntunarþörf í sjávarút-
vegi. Ráðstefnan hefst kl. 13.00
og lýkur kl. 16.30. Skráning fer
fram í móttöku Tæknigarðs í
síma 69494Ó.
Gífurleg náttúruverðmæti og
miklir viðskiptamöguleikar
Rætt við Guðmund Sigurðsson, stjómarformann SG einingahúsa á Selfossi sem kynnti sér
aðstæður og viðskiptamöguleika í Rússlandi sl. sumar
„ÞARNA í Rússlandi eru menn
sem vilja allt fyrir þá gera sem
eru tilbúnir í samstarf. Og það er
greinilegt að á þessu svæði eru
gífurleg náttúruverðmæti, olía,
kol, timbur og málmar og alveg
gríðarlegir möguleikar á því að
ná góðum viðskiptum,“ segir Guð-
mundur Sigurðsson, stjórnar-
formaður SG einingahúsa á Sel-
fossi, en Guðmundur fór ásamt
tveimur öðrum, Ólafi Auðunssyni
og Hauki Haukssyni, í kynnisferð
til Rússlands í júní síðastliðið sum-
ar. Þar fengu þeir innsýn í aðstæð-
ur og viðskiptamöguleika í Rúss-
landi. „Ég held að íslendingar
geti gert þarna viðskipti því að
við erum vanir að glíma við alls
konar hluti og leysa málin jafnóð-
um og þau koma upp,“ segir
Guðmundur.
„Þetta byrjaði þannig að við vorum
að svipast um eftir timbri síðastliðinn
vetur og vor. Við höfum keypt timb-
ur frá Sovétríkjunum og fengið það-
an besta timbrið sem við notum. Við
reyndum því að koma okkur í sam-
band við menn í Sovétríkjunum og
náðum sambandi við Vladimir Ver-
benko sem er forstöðumaður APN-
fréttastofunnar á íslandi. Hann fór
með okkur til Rússlands ásamt Berg-
þóru Einarsdóttur, aðstoðarmanni og
túlki. Vladimir kom okkur auk þess
í samband við rússneska aðila sem
komu hingað á Selfoss í kynnisferð.
Þeir aðilar voru með hugmyndir um
að fá einhveija til að setja upp
einingahúsaverksmiðju í Rússlandi.
Þeir skoðuðu verksmiðjuna hjá okkur
í SG einingahúsum og spurðu um
ýmis atriði. Við höfum ekki heyrt
neitt frá þessum aðilum síðan. En
það var greinileg alvara á bak við
áhuga þeirra.
Mikill áhugi á viðskiptum
I þessari ferð okkar vorum við
fyrst og fremst að leita að timbri og
þá að aðilum sem við gætum átt við-
skipti við eða fengið upplýsingar hjá.
Þetta æxlaðist svo þannig að við
fórum þrír út til Rússlands. Frá
Moskvu flugum við beint til Novosib-
risk í Síberíu. Þetta var fjögurra
klukkustunda flug frá Moskvu.
I þessari borg, þar sem býr rúm-
lega ein milljón manna, hittum við
ýmsa aðila sem voru að byrja að
byggja upp einkarekstur. Það má
segja að einkaframtakið hafi verið
að skríða af stað þarna hjá þeim.
Allir þeir sem við hittum, forsvars-
menn banka og fleiri, voru mjög
áhugasamir og vildu ná viðskiptum
við Islendinga.
Áhugi þeirra var fólginn í því að
fá menn til að setja upp fyrirtæki
þarna í borginni eða í nágrenninu.
Það er atvinnuleysi þama og kerfið
í molum eftir kommúnismann. Vegna
húsnæðisskorts höfðu Rússamir
mjög mikinn áhuga á samvinnu um
byggingu einingahúsa.
Það lá samt sem áður í augum
uppi að erfítt var með aðföng og
maður sá strax að það vantaði ýmis-
legt, sem þarf að vera til staðar við
byggingu húsa, svo sem gler, þak-
efni, nagla, festingar og annað smá-
legt. En greinilegt var að þarna er
til staðar fólk sem vill eignast íbúð-
arhús og sumarbústaði.
Þegar við fóram að skoða timbrið
hjá þeim þá var staðan alls staðar
þannig að vélarnar í sögunarverk-
smiðjunum vora áratuga gamlar.
Efnið er því ekki nógu gott í afsetn-
ingu því sögunin er ekki nógu góð.
Timbrið sjálft er gott hráefni og
kemur úr hægvöxnum skógi. Vélarn-
ar aftur á móti era búnar til þess
að saga af þeirri nákvæmni sem
markaðurinn krefst.
Þama hittum við einnig aðila sem
kom lengra austan úr Síberíu, frá
námafyrirtæki. Þeir höfðu mikinn
áhuga á viðskiptasamböndum. Þegar
við fóram svo að velta þessu upp í
samtölum þá kom í ljós að þeir eiga
enga peninga til að greiða með en
þessir aðilar frá námafyrirtækinu
höfðu aðgang að hráefnum, demönt-
um og olíu til að greiða með fyrir
vélar og annan búnað sem setja þarf
upp.
Mögnleikar fyrir íslendinga
Þarna er allt óskaplega frum-
stætt. Símakerfí og samgöngur era
í molum. Þetta er feikilega víðáttu-
mikíð svæði og vegimir eru slæmir
og síminn virkar varla. Þannig að
Tölvur
Marinó G. Njálsson
Talning virkra notenda
Svar hugbúnaðarfyrirtækja við ólöglegri dreifingu hugbúnaðar
Samtök hugbúnaðarframleiðenda
í Bandaríkjunum reikna með því að
iðnaðurinn tapi árlega um 6 milljörð-
um dala (um 360 milljarðar króna)
vegna ólöglegrar afritunar á hug-
búnaði. Frá því að hætt var að veija
hugbúnað gegn afritun í Bandaríkj-
unum hafa nær allir tölvueigendur
átt möguleika á að eignast ólögleg
afrit af nær hvaða hugbúnaði sem
er. Þetta er alveg sambærilegt við
það að kaupendur hljómdiska
(geisladiska) ættu tæki heima hjá
sér, sem gæti tekið nákvæmt afrit,
í óteljandi eintökum, af hvaða diski
sem þeir kaupa eða fá að Iáni. Þetta
er ekki það sama og taka afrit af
geisladiski yfir á snældu, því gæði
þeirrar upptöku er ekki í samræmi
við uppranalega eintakið. Á móti
þegar tekið er afrit af stafrænum
gögnum með stafrænum búnaði
verður niðurstaðan nákvæmlega
eins, þ.e. afritið er fullkomlega eins.
Þegar hugbúnaður er „keyptur",
er venjulega bara verið að kaupa
Ieyfi til að nota hugbúnaðinn. Hug-
búnaðarhúsið er ennþá eigandi hug-
búnaðarins. Hvernig hugbúnaðurinn
er notaður stjómast oft af leyfinu
sem kemur með vöranni. Leyfí er
einfaldlega samningur og ef hann
er ekki haldinn missir handhafi rétt
sinn til að nota hugbúnaðinn.
Ákvæði um höfundarrétt segja
yfirleitt, að leyfilegt sé taka afrit til
geymslu eða varaafrit (backup) eða
eins og stundum er til að keyra for-
ritið. Ekki er leyfilegt að gera önnur
afrit, þ.m.t. að afrita á diskling, á
harða diskinn hjá notandanum. eða
á harða diskinn á netstjóra. Sumir
framleiðendur leyfa takmarkaða af-
ritun, en undanþiggja það þá ákvæð-
um um höfundarrétt.
Mismunandi skilmálar
valda vanda
Til era alls konar leyflsskilmálar
fyrir hugbúnað. Hægt er að fá leyfi
fyrir hveija tölvu, fyrir hvem not-
anda með aðgang, fyrir hvern virkan
notanda og fyrir hvern netstjóra.
Tökum dæmi um hvernigþetta verk-
ar fyrir 50 manna fyrirtæki, með
alla tengda við staðarnet. Af þeim
nota 40 Töflureikninn, nýjan öflugan
töflureikni. Það eru 30 tölvur tengd-
ar við netið og starfsmenn vinna í
tveimur hollum. Hvort holl vinnur
hálfan daginn við tölvur, en hinn
helminginn önnur skrifstofustörf,
þannig að aðeins 20 notendur nota
Töflureikninn hveiju sinni. Hver
mörg eintök af hugbúnaðinum er
nauðsynlegt að eiga? Það fer eftir
leyfisskilmálum.
Leyfi á hveija vél segir að nauð-
synlegt er að kaupa 30 leyfi. Leyfi
á hvem notanda með aðgang segir
í orðsins fyllstu merkingu að kaupa
þurfi 50 leyfi. Leyfí fyrir hvem virk-
an notanda segir að kaupa þurfi 20
leyfi. Leyfí fyrir hvem netstjóra seg-
ir að kaupa þurfí 1 leyfí. Hvemig
kemur þetta svo út?
Leyfi fyrir hverja tölvu. Segjum sem
svo að keypt séu 20 leyfi. Þá þarf
að skilgreina nákvæmlega hvaða
tölva er með hvaða leyfi og notendur
úr báðum hollum verða að dreifast
þannig á tölvurnar, að þeir sem
vinna með Töflureikninn vinni á
sömu tölvunum. Þetta veldur vanda,
ef stækka þarf netið, flytja þarf til
notendur eða ef notendur hafa mis-
munandi þörf fyrir jaðartæki.
Leyfí fyrir notendur með aðgang.
Hægt er að takmarka aðgang not-
enda þannig að aðeins 40 megi nota
Töflureikninn. Þannig mætti spara
10 leyfí. Vandamálin eru mörg og
erfið viðureignar.
Leyfi fyrir virka notendur. Nóg er
að kaupa 20 leyfi, þar sem það er
hámarksfjöldi samtímisnotenda í
kerfínu í einu. Með þessari aðferð
er geta notendur keyrt upp hugbún-
aðinn þar til 20 notendur eru sam-
tímis í vinnslu. Þegar sá tuttugasti
og fyrsti ætlar að nota hugbún-
aðinn, fær hann skilaboð um að þeg-
ar séu tuttuga að nota Töflureikninn
og hann verði vinsamlegast að bíða
uns einhver hættir vinnslu. Þessi
aðferð er yfirleitt ódýrari en tvær
fyrrnefndu, en hefur sína vankanta.
Leyfi fyrir hvern netstjóra. Þetta er
mjög auðvelt í uppsetningu og eftir-
liti og verkar vel ef í hlut á netstýri-
kerfi eða tölvupóstkerfi. Erfitt getur
aftur verið að ákveða og birta verð
fyrir slík leyfí. í reynd er fram-
kvæmdin mjög svipuð og þegar leyfi
fyrir virka notendur era gefin.
Ef þetta dæmi er skoðað, sést að
leyfi fyrir hvern virkan notanda virð-
ist hafa komið best út. Sú aðferð
er líka lang sanngjörnust fyrir alla.
Hún kallar á samvinnu milli not-
enda, þ.e. samnýtingu á hugbúnaði.
Notendur verða að fara út úr for-
riti, þegar þeir eru ekki að nota
það. Þetta mun angra suma, en
mjög fáa.
Hert eftirlit
Margir hugbúnaðarsalar hér á
landi eru orðnir hvekktir á því sið-
leysi, sem viðgengst meðal margra
tölvueigenda varðandi ólöglega
dreifíngu hugbúnaðar. Ég veit að
dæmin era mörg og flestir hafa
a.m.k. einu sinni tekið ólöglegt afrit
til eigin nota. Ég eins og fleiri vil
halda því fram að ómögulegt verði
að ráða við heimilismarkaðinn, en
álít það jafnframt siðlaust, að þeir
sem nota hugbúnaðinn í atvinnu-
skyni skuli ekki eiga löglegar útgáf-
ur. Grófasta dæmið, sem ég hef
heyrt um, var frá hugbúnaðarhúsi
nokkru, sem keypti gjarnan eitt ein-
tak af þróunarhugbúnaði og dreifði
því svo á allar tölvur í húsinu. Ég
veit ekki hvort þetta viðgengst enn-
þá, en svona tvískinnungur er með