Morgunblaðið - 26.07.1992, Side 25

25
MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR SUNNUDAGUR 26. JÚLÍ 1992
Sigurborg Þórðar-
dóttir — Minning
að passa litla bróður sem vill ekki
sofna, afi að lesa fyrir mig Andrés
Önd á dönsku og afi að hjálpa stóra
bróður með lexíurnar. Og bíómynd-
irnar í afmælunum, þær voru alveg
„spes“. Iiingu fyrir daga mynd-
banda og upptökuvéla gat maður
státað af afa sem kunni að taka
kvikmyndir og átti fullt af skemmti-
legum bíómyndum í skúffunni sinni.
Gög og Gokke, Chaplin og „Skrípó“.
Hápunktur allra afmæla var þegar
afi kom með sýningarvélina og
sýndi allar skemmtilegu myndirnar
og við krakkarnir æptum af ánægju
þegar feiti kallinn datt á rassinn
og fína kona fékk ijómaís ofan á
bakið. Jólaboðin voru alveg í sér-
flokki, langborðið stóra sem amma
dúkaði og skreytti svo fallega. Jólin
hjá okkur bytjuðu alltaf seinna en
hjá öðrum, þau byijuðu ekki fyrr
en afí var kominn úr messunni á
spítalanum. Þá fýrst var sest að
borðum, afi við annan borðsendann
og amma við hinn. Þá voru jólin
komin.
En mest og best vil ég minnast
Gísla afa míns fyrir hjartahlýju
hans og manngæsku. Hann byrsti
sig aldrei við okkur systkinin, sama
hvenig við létum og í veikindunum
síðustu árin var hann sama ljúf-
mennið. Hann breyttist aldrei. Ég
veit heldur ekki hvernig ég hefði
lifað af spítalavistina þegar ég var
sjö ára og lá á barnadeild Landspít-
alans. Þá mátttu foreldrar ekki
heimsækja börnin nema á vissum
tímum og stuttan tíma á dag en
þá kom afi til mín á hveijum degi
í hvíta sloppnum sínum og sat hjá
mér lengi og talaði við mig. Hann
vildi allt fyrir mig gera og þess
vegna varð spítalavistin mér ekki
eins erfið og hún hefði orðið annars.
Hann afi missti heilsuna of fljótt
og hann var orðinn veikur þegar
ég eignaðist fyrsta barnið mitt.
Hann gladdist samt innilega yfir
litla barnabarnabarninu sínu. Ég
kveð hann nú með þakklæti fyrir
allt sem hann gerði fyrir mig -og
vona að börnin mín megi líkjast
honum sem mest. Þá fá þau gott
veganesti út í lífið.
Herdís Þórisdóttir.
Gísli Friðrik Petersen, fyrrverandi
yfirlæknir og prófessor, lést á hjúkr-
unardeild Borgarspítalans í Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur að morgni
laugardagsins 18. júlí síðastliðins,
eftir langvinn veikindi.
Gísli Friðrik fæddist í Reykjavík
21. febrúar 1906, sonur hjónanna
Aage Lauritz Petersen og fyrri konu
hans Guðbjargar Jónínu Gísladóttur.
Aage Lauritz var fæddur í Kaup-
mannahöfn árið 1879, sonur Augusts
Ferdinands Petersen málaflutnings-
manns í Kaupmannahöfn og konu
hans Alvildu Hansine Petersen. Aage
Lauritz nam verkfræði í Kaup-
mannahöfn en fluttist síðan til
Reykjavíkur og var mælingamaður
Reykjavíkurbæjar. Hann varð sím-
stjóri í Vestmannaeyjum 1911, og
fulltrú á Skattstofu Reykjavíkur frá
stofnun hennar 1922. Aage var lýst
sem tæplega meðalmanni á hæð,
frekar hnellnum, snörum í snúning-
um og atorkusömum í starfi sínu,
þar sem hann þótti einstaklega vand-
virkur og nákvæmur.
Guðbjörg Jónína fæddist í Jóns-
húsi í Vestmannaeyjum árið 1880,
dóttir Gísla Stefánssonar kaupmanns
og útvegsbónda í Hlíðarhúsum í
Vestmannaeyjum og konu hans Soff-
íu Lísbetar Andersdóttur. Guðbjörg
tók mikinn þátt í félagsstörfum í
Vestmannaeyjum og var meðal
stofnenda kvenfélagsins Líknar og
Leikfélags Vestmannaeyja. Hún var
um tíma ein helsta leikkona í Vest-
mannaeyjum. Hún var fríð kona og
björt yfirlitum, fremur lágvaxin og
nokkuð gildvaxin, blíðlynd og hæg-
lát, létt í lund og skipti lítt skapi.
Finnst undirrituðum sem þessir skap-
gerðareiginleikar Guðbjargar hafi
komið skýrt fram hjá Gísla, syni
hennar, sem einnig líkist móðurfólki
sínu í útliti.
Gísli Stefánsson, faðir Guðbjargar
og afi Gísla Friðriks heitins, var
fæddur í Selkoti undir Eyjafjöllum
árið 1842 en flutti til Vestmannaeyja
og hóf þar sjálfstæða verslun fyrstur
innlendra manna árið 1881. Ritaði
Gísli Stefánsson þar með nafn sitt
óafmáanlega í sögu Vestmannaeyja,
þar sem dönsk einokunar- og sel-
stöðuverslun hafði ríkt í hundruð
ára. Hann stuðlaði auk þess mjög
að öðrum framförum og nýjungum
í atvinnumálum staðarins.
Soffía Lísbet Andersdóttir, kona
Gísla Stefánssonar, var fædd í
Stakkagerði í Vestmannaeyjum árið
1874. Hún hafði meðfæddar gáfur
til lækninga og hjúkrunar. Leituðu
meiddir og veikir sjómenn og aðrir
til hennar, áður en sjúkrahús var
komið í Vestmannaeyjum og var
heimili hennar oft alsett sjúkrarúm-
um.
Gísli Stefánsson og Soffía Lísbet
Andersdóttir eignuðut tíu börn. Elst-
ur var Friðrik Gísli, ljósmyndari f.
1870, þá Jes Andres, prestur f. 1872
og næstir komu þeir Ágúst f. 1874
og Stefán f. 1876, útgerðarmenn í
Vestmannaeyjum, en þeir urðu fyrst-
ir manna til að klífa Eldey, ásamt
Hjalta Jónssyni árið 1894. Næst í
aldursröðinni var Anna Ásdís f. 1878,
fyrri kona Gísla J. Johnsen, stórkaup-
manns og útgerðarmanns í Vest-
mannaeyjum. Sjötta í röðinni var
Guðbjörg, móðir Gísla Friðriks heit-
ins, en yngst voru Lárus, Jóhann,
Kristján og Rebekka.
Guðbjörg giftist Aage, föður Gísla
Friðriks, árið 1903. Var Gísli þriðji
í röðinni af fjórum börnum þeira
hjóna. Elst var Ásdís Elísabet f.
1902, þá Ágústa Hansína f. 1905
(amma undirritaðs) og yngstur var
Ágúst Ferdinand f. 1908, listmálari.
Eru alsystkini Gísla Friðriks nú öll
látin.
Þau Guðbjörg á Aage sltiu sam-
vistir árið 1915. Guðbjörg giftist síð-
ari manni sínum, Sæmundi Jónssyni
útgerðarmanni á Gimli, Vestmanna-
eyjum, árið 1919 og átti með honum
einn son, sem enn er á lífi, Jón Karl
ljósmyndari í Reykjavík f. 1921.
Áage Lauritz kvæntist einnig aftur,
og var síðari kona hans Guðný Magn-
úsdóttir og urðu börn þeirra fjögur
talsins; Stella, Betsy hjúkrunarkona,
Magnús verkamaður og Gunnar gull-
smiður. Stella er enn á lífi og búsett
í Englandi en hin systkinin eru látin,
nú síðast Magnús, sem lést degi síð-
ar en Gísli Friðrik.
Gísli Friðrik ólst upp í Reykjavík
og Vestmannaeyjum. Hann lauk
stúdentsprófi frá Menntaskólanum í
Reykjavík árið 1924 og embættis-
prófi í læknisfræði frá Háskóla ís-
lands árið 1930, aðeins 24 ára að
aldri. Hann stundaði síðan læknis-
störf í Vestmanneyjum og á Vífíls-
söðum þar til hann hélt utan til
sérnáms í geislalækningum í Svíþjóð
og Danmörku árið 1932. Árið 1934
kom hann heim til starfa á röntgen-
deild Landspítalans, þar sem hann
varð yfirlæknir árið 1948 og gegndi
því starfi til ársins 1974, er hann
hætti vegna aldurs.
Gísli varði doktorsritgerð sína við
Háskóla íslands árið 1942 og varð
prófessor í geislalækningum við
læknadeild Háskóla íslands 1967.
Hann hlaut lausn frá því embætti
árið 1975.
Um félagsmálastörf og áhugamál
Gísla Friðriks verður ekki fjallað í
þessari grein, enda væntir undirrit-
aður þess að aðrir muni gera þeim
þætti skil hér í blaðinu.
Gísli kynntist árið 1930 eftirlifandi
konu sinni Sigríði Guðlaugu, f. 23.
febrúar 1910, Brynjólfsdóttur söng-
kennara í Reykjavík Þorlákssonar og
konu hans Guðnýjar Magnúsdóttur.
Þau Gísli og Sigríður gengu í hjóna-
band 3. nóvember 1934 og eignuðust
þrjá syni, en hafa misst tvo þeirra.
Elsti sonurinn, Már, lést skömmu
eftir fæðingu árið 1936. Yngsti son-
urinn, Áki Gíslason, f. 1945, bóka-
safns- og sagnfræðingur, lést fer-
tugur að aldri, ókvæntur og barn-
laus. Eftirlifandi sonur Gísla Friðriks
er Þórir f. 1937, tannlæknir í Kópa-
vogi, kvæntur Helgu f. 1936,
menntaskólakennara, Siguijónsdótt-
ur. Börn Þóris og Helgu eru Brynjólf-
ur f. 1958, tölvufræðingur, Herdís
f. 1963, fóstra, gift Ingva Guttorms-
syni flugstjóra og eiga þau tvö börn
og Gísli Friðrik læknanemi f. 1969.
Þau Gísli og Sigríður hæfðu vel
hvort öðru, enda bæði góðum gáfum
gædd, velviljuð og ljúf í allri um-
gengni. Menningarbragur var yfir
heimili þeirra, sem frá 1954 var að
Oddagötu 16 í Reykjavík.
Sigríður Guðlaug sér nú á bak
manni sínum eftir 62 ára samfylgd.
Á saknaðarstundu eru henni og nán-
ust aðstandendum færðar samúðar-
kveðjur.
Olafur F. Magnússon.
Fædd 10. janúar 1937
Dáin 19. júlí 1992
Á morgun, mánudaginn 27. júlí,
verður jarðsungin svilkona mín Sig-
urborg Þórðardóttir, eða Siddý, eins
og hún var alltaf kölluð af sínum
vinum.
Siddý fæddist 10. janúar 1937 í
Bolungarvík, elsta barn hjónanna
Kristínar Guðmundsdóttur og Þórð-
ar Hjaltasonar símstöðvarstjóra.
Hún sleit barnæskunni og unglings-
árunum í Bolungarvík og átti þaðan
margar hlýjar minningar, sem hún
minntist oft á. Ung að árum kynnt-
ist hún eftirlifandi manni sínum,
Friðgeiri Sörlasyni, sem ættaður er
frá Gjögri í Strandasýslu. Þau
ganga 'í hjónaband 1957 vestur í
Bolungarvík og sama ár fæðist
einkasonur þeirra, Þórður. Skömmu
síðar flytjast þau alfarin til Reykja-
víkur.
Kynni mín af Siddý komu í fram-
haldi af kynnum mínum af eigin-
manni mínum, Þorsteini, sem er
bróðir Friðgeirs, og hefur ávallt
verið góð og djúp vinátta milli okk-
ar síðan. Það var fastur siður að
koma til þeirra hjóna á Þorláks-
messu, borða saman skötu og fagna
komu jólanna. Þá var gjarnan sagt:
„Nú eru jólin komin hjá okkur.“
Síðastliðna Þorláksmessu kemur
Siddý heim af Landspítalanum, sár-
þjáð eins og hún var búin að vera
undanfarið ár, svo ég býðst til að
breyta út af venjunni og taka skötu-
boðið heim til mín, en Siddý svar-
aði á augabragði: „Nei, á meðan
ég stend hef ég þetta kvöld hjá
okkur.“ Já, hún Siddý mín stóð á
meðan stætt var enda var hún
traustur hlekkur í Sörlafjölskyld-
unni eins og við nefnum ávallt þann
góða stofn.
Ég kom að kveðja Siddý á Land-
spítalann fimmtudaginn 16. júlí,
áður en við lögðum í ferð okkar
hjónanna út á land. Þegar kveðja
skyldi reyndist það erfiðara en fyrr,
svo ég segi: „Siddý mín, það er svo
erfitt að kveðja þig núna,“ en Siddý
kom með kjarkinn og segir: „Við
förum bara vonandi austur í haust.“
Sú ferð verður ekki farin, því hún
Siddý fór í ferðina löngu eftir erfið
veikindi undanfarin ár.
Já, við áttum margar góðar sam-
verustundir saman, sem koma upp
í hugann núna, en þær geymi ég í
hjarta mínu, og þakka fyrir árin
sem við fengum saman.
Þó að leiðin virðist vönd
vertu ekki hryggur.
Það er eins og hulin hönd
hjálpi er mest á liggur.
Samúðarkveðja frá fjölskyldu
minni til allra ástvina Siddýar og
Guð gefi eiginmanni hennar og ást-
vinum huggun í sorg þeirra.
Edda, Þorsteinn og fjölskylda.
Hryggð og söknuður skyggja
gljáandi fleti minninganna sem
teygja sig rúm þijátíu ár aftur í
tímann. Þegar við nú kveðjum
hinstu kveðju kæra vinkonu okkar,
hana Siddí. Það var glaðvær hópur
sem bauð hana velkomna, vinkonu
hans Friðgeirs, fyrir þijátíu og
fímm árum. Hún var frá Bolungar-
vík og það fylgdi henni hlýja þá og
ævinlega síðan.
Þegar tíminn leið varð þessi
kunningsskapur að staðfastri vin-
áttu, sem ekkert skyggði á. Öll
vorum við tengdafólkið á sama róli
gegnum lífið, eignast börn, koma
þaki yfir höfuðið, hittast og
skemmta okkur af og til.
Hún Siddí okkar er fyrst úr hópn-
um til að kveðja og það er dálítið
erfitt að skilja að ekki mun lengur
heyrast röddin hennar í símanum.
Hún var nefnilega svo dugleg að
hafa samband við okkur til að
spyija frétta af krökkunum eða
bara hvort ekki ætti að fara austur
næstu helgi. Austur í Dal stefndi
hugurinn alltaf allar götur síðan
1965 að þau Friðgeir byijuðu að
byggja kotið sitt. Það er kallfæri á
milli okkar þar í dalnum og vel má
muna þegar strákarnir okkar biðu
eftir að hvíti Broncoinn birtist niðri
á vegi. Siddí og Friðgeir eru að
koma, var kallað. Þá var passlegt
að fara að hella uppá könnuna.
Siddí minntist þess oft síðar hve
annar tvíburinn okkar, hann Heim-
ir, var duglegur að ganga á móti
þeim. Þótt hann þæði aldrei far til
baka. Árin okkar austur í dal skilja
eftir sjóð minninga sem hægt er
að fletta upp eins og myndabók,
sumar myndirnar eru daufar og
kannske farnar að gulna dálítið
fýrir aldurs sakir, aðrar eru skýrar
og það glampar á þær eins og þær
hefðu verið gerðar í gær, reyndar
eru þær nýjustu aðeins hálfs mán-
aðar gamlar.
Elsku Friðgeir, bróðir og mágur,
Þórður og Guðrún, ykkar missir er
mikill og sár. Við sendum ykkur
samúðarkveðjur.
Elín og Einar.
En þú hvarfst mér eins og draumur,
eins og sól í djúpin blá,
eins og blóm, sem bylgja og straumur
bera nauðugt landi frá.
Eins og svanur sólarfjalla,
er særður inn á heiðar fer,
með sumar mitt og sælu alla
sveifstu burt frá aupm mér.
Úr húminu ég hrópa og kalla
í himininn - á eftir þér.
(Davíð Stefánsson frá Fagraskógi.)
Líkt og svanurinn í ljóði Davíðs
Stefánssonar hér á undan, er hún
Siddý frá okkur farin. Ský hefur
dregið fyrir sólu, og í augnablikinu
finnst okkur sem það muni seint
draga frá. Enn og aftur erum við
minnt á það, að ekkert er öruggt
í lífi manna, nema dauðinn. Hann
bíður við enda lífsgöngu hvers og
eins, og ganga sú er ekki alltaf
löng. Eftir sitjum við hin með sorg
í hjarta og eigum erfitt með að
skilja hvers vegna ástvinir okkar
eru hrifnir á braut, alltof snemma
að okkur finnst. Kallið er alltaf jafn
óvænt, öll höldum við í vonina fram
á síðustu stundu. En ákvörðunin
er ekki okkar. Siddý var ætlað ann-
að hlutverk á öðrum stað. Við £em
eftir lifum verðum að reyna að
sætta okkur við það.
Siddý átti við erfið veikindi að
stríða síðastliðin tvö til þijú ár. Hún
bar þau með mikilli reisn og reyndi
ávallt að gera sem minnst úr þeim.
Alltaf var jafn hlýlegt að koma til
þeirra Friðgeirs á Urðarbakkann.
Siddý var mikil húsmóðir og á þeim
bænum var gestum ávallt boðið allt
það besta. Hún töfraði fram ótrú-
legustu kræsingar, kransakökurnar
hennar voru til að mynda ómissandi
í veislum Ijölskyldunnar. Sama
máli gegndi um Siddý sjálfa. Hún
var mikil félagsvera og undi sér
best í góðum hópi frændfólks og
vina. Þeir voru ófáir brandaramir
sem fengu að íjúka þegar Siddý
var í essinu sínu. Hún var góður
sögumaður og hafði mikið yndi af
að segja frá því sem fyrir hana bar
í gamansömum tón. Þar sem Siddý
var leiddist manni ekki, svo mikið
er víst.
Þær em margar minningarnar
um samvistirnar við Siddý. Okkur
er ofarlega í huga heimsókn til
hennar og Friðgeirs í sumarbústað
þeirra í Laugardal í fyrrasumar.
Þar komum við saman öll fjölskyld-
an og áttum yndislegan dag f bú-
stað þeirra hjóna. Siddý sá til þess
að öllum liði vel og að ávallt væri
nög á borðum fyrir okkur sælker-
ana. Dagurinn leið fljótt, enda var
mikið spjallað, spilað og hlegið.
Stundir sem þessar eigum við þó í
minningunni, þótt Siddý sé ekki
með okkur í bili. Siddý og Friðgeir
fóru svo oft sem þau gátu í bústað-
inn sinn, og þangað fór Siddý að-
eins viku áður en hún lést. Hún var
ákveðin í því að láta veikindin ekki
stöðva för síná, þrátt fyrir að hún
væri varla fótafær. Ef hún var búin
að einsetja sér að gera einhvern
hlut var honum hrint í framkvæmd.
Seigla hennar í baráttu sinni við
sjúkdóminn var ótrúleg. Einmitt
þess vegna er svo erfitt að sætta
sig við það að hún hafí þurft að
lúta í lægra haldi.
Elsku Friðgeir, Þórður, Guðrún,
Ina-amma, - Ragna, Lauga og
mamma. Megi góður Guð styrkja
ykkur í sorg ykkar. Við kveðjum
elsku Siddý okkar að sinni.
Guðlaug, Kristín Þórunn
og Gunnar Karl.
Með fáum orðum ætlum við hjón-
in að kveðja kæra vinkonu.
Sorg og eftirsjá fyllir huga allra
ástvina og vinafólks Siddýjar, sár-
astur er missir hjá eiginmanni henn-
ar og einkasyni, tengdadóttur, aldr-
aðri móður og systrum hennar.
Minningarnar um hana eru dýr-
mætar, það er fyrir svo mikið að
þakka að hafa átt hana að vini.
Siddý var skapmikil kona en hjálp-
samari og traustari vinkona er
vandfundin.
Við hjónin þökkum allar sam-
verustundirnar sem við höfum átt
með þeim Siddý og Friðgeir, svo
sem veiðiferðirnar í Selá og Vatns-
dalsá, fíölskylduferðalögin og síðast
en ekki síst heimsóknirnar í sumar-
hús þeirra að Laugarvatni, þar sem
við áttum margar ánægjulegar
samverustundir og naut gestrisni
hennar sín hvergi betur en þar.
Við kveðjum hana með söknuði,
og þér kæri Friðgeir og Þórður, og
öllum aðstandendum hennar send-
um við innilegustu samúðarkveðjur.
Ó góða sál til friðar fegins heima.
Far þú nú vel á guðs þín náðar fund,
en minning þína veit og vinir geyma,
þótt vegir skiljist hér um litla stund.
(úr Erfiljóðum, Guðlaugur Guðlaugsson)
Guð blessi minningu Sigurborgar
Þórðardóttur.
Sísí og Pétur.