Morgunblaðið - 26.02.1993, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1993
C 3
Lítil harka er í
viðtölum við þingmenn
í fréttum sjónvarpsstöðvanna tveggja
SAMVINNUÞYTT spumingaform er mest notað
í viðtölum við alþingismenn 'í fréttum Ríkissjón-
varps og Stöðvar 2. Fréttamenn Stöðvar 2 eru
þó ágengari en starfsbræður þeirra á Ríkissjón-
varpinu. Þetta kemur fram í lokaverkefni sem
nemar í fjölmiðlafræði við Háskóla íslands unnu
í fyrra. Einnig kom fram að þó að þáttur kvenna
hafi vaxið mikið í atvinnulifinu og á öðrum svið-
um þjóðfélagsins eru þær lítt sjáanlegar sem
viðmælendur í fréttatímum sjónvarpsstöðvanna.
Hlutfall stjómmálaflokkanna á Alþingi og
hlutfall þess heildartíma sem Stöð 2 og
RÚV notuðu í viðtöl við einstaka flokka
50%
45
40 ri
35
30
25
20
15
10
5
0
—
ll_
— Sjálfstæðisflokkur
— Alþýðuflokkur
— Framsóknarflokkur
— Atþýðubandalag
r Kvennalisti

RUV
Stöð 2
Alþingi
Þetta lokaverkefni í Qölmiðla-
fræði byggist á innihaldsgreiningu
á fréttum beggja sjónvarpsstöðv-
anna á 6 vikna tímabili á síðasta
ári. í greiningu var lögð áhersla
á að rannsaka viðtöl við stjóm-
málamenn og þátt kvenna í frétt-
um almennt.
Konur í fréttum
Sú tilgáta íjölmiðlanemanna,
sem að rannsókninni stóðu, að
minna væri rætt við konur en
karla úr hópi þingmanna stóðst
fullkomlega. Konur eru 24% þing-
manna en hlutfallstölur þeirra i
viðtölum voru 5,5% á RÚV og
11,4% á Stöð 2.
Þegar viðtöl við konur almennt
í innlendum fréttum á báðum sjón-
varpsstöðvunum vora athuguð
kom í ljós að hlutur þeirra var
einungis 16%. Konur vora viðmæl-
endur í 15,4% viðtala á RÚV, en
16,7% á Stöð 2.
Þegar störf viðmælanda voru
rannsökuð sást að þar var líka
töluverð skipting eftir kynjum.
Niðurstöður sýndu að konur vora
meirihluti viðmælanda þegar rætt
var við afgreiðslufólk, nema, elli-
lífeyrisþéga, öiyrkja, húsmæður,
og fólk í hjúkrunarstörfum.
í fréttatíma var oftast talað við
stjómmálamenn, fulltrúa verka-
lýðsfélaga, sérfræðinga af ýmsum
toga, deildarstjóra og hærri stjóm-
endur. í þessum starfsgreinum var
talað við alls 43 konur en 435
karla.
Hver les fréttirnar?
Innihaldsgreining leiddi í ljós
að innlendar fréttir voru lesnar
af karlkyns fréttamanni í
meirihluta tilfella. Á Stöð 2 vora
þær lesnar af karlmanni í 90,0%
tilvika en 65,9% á RÚV. Hlutfall
kvenkyns fréttamanna \ var ívið
meira þegar athugað var hver
Hver les fréttimar?
Hlutfall karla og kvenna
90%
Karlar —

RUV
Stðð 2
RUV
Stöð 2
innlendar fréttir
Erlendar fréttir
Samskiptaform fréttamanna og þingmanna
A: Jákvæð spurning og svar. B: Jákvæð spurning, neikvætt svar.
C: Ageng spuming, jákvætt svar. D: Ágeng spurning, neikvætt svar.
90 84,9%
77,5%
04/vA O
btöu £,
RÚV

156%
7,6%
0,6% 0,1%
7,1% 6.9%

læsi erlendar fréttir. Á RÚV las
kona erlendar fréttir í 56,7%
tilvika, en 41,8% á Stöð 2.
Meira talað við stjórnarliða
í könnuninni var athugað
hvemig og hve mikið talað væri
við alþingismenn í sjónvarps-
fréttum. Eingöngu voru athuguð
bein viðtöl við þingmenn og
niðurstöður miðaðar við lengd
viðtala en ekki fjölda. Settar voru
fram ýmsar tilgátur og athugað
hvort þær stæðust. Sem dæmi má
nefna að settar vora fram tilgát-
umar: „Báðar stöðvar veija meiri
tíma í viðtöl við stjómarliða en
stjómarandstöðu. Ekki er munur
á milli stöðvanna að þessu leyti."
I ljós kom að fyrri tilgátan stóðst
en ekki sú síðari. Af heildartíma
viðtala við alþingismenn var
hlutfall stjómarandstöðu 15,2%
hjá RÚV en 24,5% hjá Stöð 2.
Einnig var karinað hvort hlut-
fallsleg lengd viðtala við einstaka
stjómmálaflokka væri í samræmi
við fjölda þingsæta þeirra á Al-
þingi. í ljós kom að í fréttum RÚV
Hlutfall viðtala á báðum sjónvarps-
stöðvunum við konur og karla á Alþingi,
auk kynjaskiptingar á Alþingi
Kariar CU Konur
5,5%
11,4%-i
24,0% n
RUV
Stöð 2
Alþingi
var Sjálfstæðisflokkurinn eini
flokkurinn sem hafði svipað hlut-
fall í viðtölum og á Alþingi. Aftur
á móti var mun meira talað við
þingmenn Alþýðuflokksins en
vænta hefði mátt af hlutfallslegum
styrk þeirra á þingi. Hlutfall
flokksins er 16% á Alþingi en
hlutfall í viðtölum RÚV var 44,1%.
f fréttum Stöðvar 2 fengu báðir
flokkamir meiri umfjöllun en
styrkur þeirra er á þingi. Þó var
munurinn ekki eins mikill og hjá
RÚV eins og sjá má af því að
hlutfall heOdartíma í viðtöl við
alþýðuflokksmenn á Stöð 2 var
25,6%. Aðrir flokkar fengu minni
umfjöllun á báðum sjónvarps-
stöðvum en reikna hefði mátt með
út frá þingstyrk.
„Mjúk“ vlótöl
Algengast var á báðum sjón-
varpsstöðvum að fréttamaður not-
aði samvinnuþýtt spumingaform
og alþingismaður svaraði á
jákvæðan hátt. Þetta samskipta-
form kom fram í 84,9% tilfella hjá
RÚV en í 77,5% viðtala á Stöð
2. Þegar athuguð var sú tilgáta
hvort fréttamenn Stöðvar 2 væru
ágengari en fréttamenn
Ríkissjónvarps reyndist hún
standast. Innihaldsgreining leiddi
í ljós að áleitið spumingaform var
meira notað á Stöð 2 en hjá RÚV,
eða í 22,4% tilvika á móti 14,5%.
Báðar sjónvarpsstöðvar sýndu
meiri ágengni við þingmenn
Alþýðuflokks og Alþýðubandalags
en við þingmenn annarra flokka.
■
Anna Sveinbjamardóttir
Offita er vandamál
sem hrjáir marga Bandaríkjamenn
ORÐIÐ hamborgararass hefur löngum verið notað til að lýsa nyúk-
vöxnum Bandaríkjamönnum, en það orð dugir tæpast tU að lýsa
öllum þeim fjölda einstaklinga sem á við offituvandamál að stríða
hér vestra. Því fleira feitt fólk, því fleiri megrunarkúrar; það má
eiginlega segja að Bandaríkjamenn séu með kaloríur á heilanum.
OC Sjónvarpsstöðin CNN skýrði
frá. því nýlega að á síðustu
tveimur árum hefðu um 60%
S2 Bandaríkjamanna einhvem
tima farið í megrunarkúr. Það
SS er svo misjafnt um hvers kyns
JA4 megrunarkúrar það er í hvert
3B skipti. Sumir láta glepjast af
heillandi auglýsingabæklingum þar
sem lofað er árangri á tveimur vik-
um og tágrannar fyrirsætur eiga
að sanna gæði viðkomandi megran-
arkúrs. Aðrir era í megran sam-
kvæmt læknisráði og faglært fólk
reynir að kenna því fólki sem á við
offituvandamál að stríða að breyta
mataræði sínu, taka upp nýja lifn-
aðarhætti o.s.frv. Matvörar með
lágt fituinnihald eru auglýstar í
gríð og erg, gallinn er bara sá að
“lágt fituinnihald" virðist vera teyj-
anlegt hugtak og óijóst hvaða staðl-
ar liggja að baki.
Stöðugt streyma bækur sér-
fróðra sem leikra manna á markað-
inn um ástæður þess að fólk borðar
of mikið og sýnist sitt hveijum.
Oftar en ekki virðist þó mega rekja
matarástríðuna til misnotkunar eða
ástleysis í bemsku. Maturinn verður
þá tákn alls þess sem viðkomandi
einstaklingur hefur farið á mis við.
Einkum virðist þetta eiga við um
konur, hvemig sem á því stendur
og sumir kenningasmiðir í offitu-
fræðum hafa talað um mat sem
hinn dulda elskhuga konunnar. Víst
er að auglýsingum um megranar-
kúra er oftar en ekki beint til
kvenna og þær eru tiyggustu við-
skiptavinir verslana sem bjóða upp
á tíu daga töfralausnir þar sem kfló-
in eiga að fjúka veg allrar verald-
ar. Þetta þýðir þó ekki að auðveld-
ara sé að blekkja konur en karla,
ástæðan er auðvitað sú að þjóðfé-
lagið hefur alltaf verið og er um-
burðarlyndara í garð feitlaginna
karla en kvenna.
Burtséð frá fegurðarsjónarmiði
er það viðurkennd staðreynd að
offituvandamál er oftast einnig
heilsufarsvandamál. Það er í það
minnsta augljós staðréynd þegar
fólk er svo feitt að það á orðið erf-
itt með gang vegna offitu, þjáist
af andþyngslum og blóðrásartrufl-
unum. Slfldr offitusjúklingar era
því miður alltof algeng sjón hér.
Þetta fólk getur ekki sest í venjuleg
flugvélasæti né farið í leikhús eða
bíó án þess að gera sérstakar ráð-
stafanir með sæti. En það er meira
en að segja það að ætla sér að
breyta um mataræði í þjóðfélagi
þar sem skjmdibitastaðir era á
hveiju götuhorni og gegndarlaus
gosdrykkja og sælgætisát eru hluti
af daglegu lífsmunstri flestra sem
þetta land byggja.
Einhvem veginn virðist sem allir
séu alltaf að borða hvenær dags
sem er. Matvöruverslanir eru opnar
allan sólarhringinn þannig að auð-
velt er að verða sér út um aðföng
ef farið er að minnka í ísskápnum.
Franskur stúdent sem kom til náms
í Bandaríkjunum sagði að eftir
þriggja mánaða vera væri þessi
matarryþmi búinn að ná þvílíkum
tökum á honum að hann væri alltaf
svangur!
Það er liðin sú tíð að góð hold
táknuðu veraldlega velmegun, nú á
dögum deila menn um af hveiju
offita stafar og hvernig megi lækna
hana. Á meðan heldur fólk áfram
að fitna hér í Bandaríkjunum og
víðar í hinum vestræna heimi. Á
sama tíma þarf að senda herafla
inn í Afríkuríki til að bjarga fólki
frá hungurvofunni. ■
Guðrún Þóra Gunnarsdóttir
Höfundur var blaðamadur á Morg-
unblaðinu og er nú búsettur i
Bandaríkjunum
^ÉÉÉIÍk