Morgunblaðið - 13.03.1993, Blaðsíða 4

4 B
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. MARZ 1993
KAMMERSVEIT REYKJAVÍKUR
NORSK OG ÍSLENSK
TÓNLIST Á GRIEG-HÁTÍÐ
Kammersveit Reylqavíkur held-
ur tónleika í íslensku óperunni,
næstkomandi þriðjudag, 16.
mars og hefjast tónleikamir
klukkan 20.30. Yfirskrift tón-
leikanna er „Grieg-hátíð —
Samtímamenn þá og nú,“ en til-
efni tónleikanna er að í ár eru
liðin 150 ár frá fæðingu norska
tónskáldsins Edvards Grieg,
nánar tiltekið 15. júní. Tónleik-
ar Kammersveitarinnar nú em
þeir fyrstu hér á landi af þessu
tilefni, en fleiri munu fylgja í
kjölfarið þegar lengra líður á
árið.
Þegar Grieg hefði orðið hundrað
ára, árið 1943, var heimsstyrj-
öldin í algleymingi og þá var ekki
hægt að halda upp á aldarafmæl-
ið,“ segir Rut Ingólfsdóttir, formað-
ur Kammersveitar Réykjavíkur.
Norðmenn ákváðu því að halda
mjög veglega upp á 150 ára afmæl-
ið. Og þeir ætla að nota þetta tæki-
færi til að kynna norska tónlist al-
mennt erlendis; um öll Norðurlönd,
víða um Evrópu, í Bandaríkjunum
og Japan, til dæmis. Þeir leggja
mjög mikið í þessa hátíð og eru
með sérstaka nefnd sem starfar á
vegum utanríkisráðuneytisins til að
sjá um hátíðahöldin víða um heim.
Aðalhátíðahöldin í Noregi verða
í Bergen, í kringum fæðingardag-
inn, 15. júní. Listahátíðin í Bergen
hefur alltaf verið haldin í lok maí,
en að þessu sinni seinka þeir henni
aðeins og hún verður í byijun júní,
og endar þann fimmtánda.
Grieg bjó í Bergen og nafni hans
er haldið hátt á lofti þar. Húsið sem
hann bjó í hefur verið gert að safni
og við hliðina á því hefur verið
byggður tónleikasalur. í þeim sal
fer meginhluti tónlistarinnar á
„Til að standa straum af kostnað-
inum við að fá þessa menn til liðs
við okkur, fengum við styrk frá
Grieg-nefndinni í Noregi. Við erum
mjög ánægð með að hafa fengið
þá til samvinnu við okkur. Til að
syngja sópran hlutverkið, ákváðum
við að fá Þórunni Guðmundsdóttur,
unga íslenska söngkonu, frekar en
að fá norska sópraninn sem söng
verkið á Listahátíðinni í Bergen.
Þannig höfum við tækifæri til að
mynda ný tengsl á milli landanna.
Svona hátíðir eru kjörnar til þess
og við vitum að fleira á eftir að
fylgja í kjölfarið. Þetta er fyrsti
stórviðburðurinn hér vegna Grieg-
hátíðarinnar, en það eru fleiri hóp-
ar; hljóðfæraleikarar og tónlistar-
menn að undirbúa tónleika og kynn-
ingar á verkum Griegs."
Á efnisskrá tónleikanna eru verk
fyrir strengjasveit op. 53, 63 og
68, eftir Grieg, fimm lög op. 33 við
Ijóð eftir Vinje og Den Bergtekne
op. 32, eftir Grieg. Einsöngvari í
þessum ljóðum verður Njal Sparbo.
Eftir hlé veriður flutt lítið verk
eftir Sveinbjörn Sveinbjömsson,
Reverie, fyrir flautu, selló og hörpu.
Eftir Leif Þórarinsson verður flutt
verkið Angelus Domini, sem hann
samdi fyrir Kammersveit Reykja- i
víkur til heiðurs Ragnari í Smára
við þýðingu Halldórs Laxness á
Maríukveðskap frá miðöldum. Ein-
söng í því verki syngur Þórunn
Guðmundsdóttir.
Síðast á efnisskránni verður
Magic Island, eftir Arne Nordheim,
við texta Shakespeares úr Ofviðr-
inu. í því verki koma báðir ein-
söngvararnir fram og einnig er raf-
tónlist notuð með hljóðfærunum.
Alls taka 25 hljóðfæraleikarar þátt
í tónleikunum og eru þeir síðustu
tónleikar Kammersveitarinnar á
þessu starfsári. •
legan norskan baritonsöngvara að
syngja með okkur, sem hann og
féllst á. Hann hefur, af þessu til-
efni, látið útsetja lögin fyrir bariton
og strengjasveit, en þau em samin
íyrir söngrödd og píanó. Til að
tengja löndin saman á fleiri en einn
hátt ákváðum við að fá þennan
norska söngvara, auk þess sem við
fengum norskan stjórnanda til liðs
við okkur. Það er Ingar Bergby,
annar ungur og efnilegur tónlistar-
maður, en hann og Njal Sparbo,
vom báðir með í flutningnum á
verki Nordheims, sem við flytjum
nú, á Listahátíðinni í Bergen í
fyrra.“
Hvar kemur Grieg-nefndin inn í
þetta?
Kammersveit Reykjavíkur á æfingu fyrir Grieg-tónleikana
Bergenhátíðinni fram.“
En hvernig kemur Kammersveit
Reykjavíkur inn í þessi hátíðahöld?
„Við tengjumst hátíðinni þannig,
að formaður Grieg-nefndarinnar
kom hingað síðastliðið vor til skrafs
og ráðagerða við þá sem standa að
tónlistarmálum hér. Mér var boðið
í viðtal sem formanni Kammersveit-
arinnar og leiðara í Reykjavíkur-
kvartettinum og við vildum gjarnan
taka þátt í hátíðahöldunum. Við
höfum ekki flutt mikið af tónlist
fyrir Grieg. Hann samdi ekki mikið
af kammerverkum, en þó höfum
við flutt tvö tríó eftir hann og Hol-
bergssvítuna sem er fyrir strengja-
sveit.
Af þessu tilefni ákváðum við að
setja efnisskrána í víðara samhengi
og ákváðum að hafa yfirskriftina
„Samtímamenn þá og nú“. Við leik-
um verk eftir okkar fyrsta tón-
skáld, Sveinbjörn Sveinbjömsson,
sem fæddist fjórum árum á eftir
Grieg og síðan erum við með verk
eftir nútíma íslending, Leif Þórar-
insson, og nútíma Norðmann, Arne
Nordheim. Þeir eru líka svo að segja
jafnaldrar. Þannig viljum við tengja
löndin saman og sýna dæmi líka
um nýja norska tónlist. Verkin sem
við flytjum eftir Grieg hafa sum
hver ekki verið flutt hér áður og
það er langt síðan hin hafa verið
flutt. Við völdum verk fyrir
strengjasveit og síðan sönglög. Við
báðum Njal Sparbo, ungan og efni-
MEÐ JÁKVÆÐU HUGARFARI
Á GRIEG-HÁTÍÐ Kammersveitar-
innar I Islensku óperunni kemur
fram ung sópransöngkona, Þór-
unn Guðmundsdóttir. Hún syngur
í Angelus Domini eftir Leif Þórar-
insson og ásamt Njal Sparbo í
Magic Island eftir norska nútíma-
höfundinn Arne Nordheim.
órunn hefur komið fram á tón-
leikum hérlendis, meðal annars
í Listasafni Siguijóns síðastliðið sum-
ar, en hún kom heim frá námi í
Bandaríkjunum í lok árs 1991. Hún
hafði þá lokið mastersnámi í söng
og söngfræðum frá háskólanum í
Bloomington, Indiana, og vinnur nú
að doktorsgráðu, auk þess sem hún
kennir á flautu við Tónlistarskólann
í Kópavogi. En hvers vegna flautu?
„Eg lærði upphaflega á flautu, í
Tónlistarskólanum í Reykjavík, og
lauk þaðan einleikaraprófi. En þá
hafði ég þegar hafíð söngnám við
sama skóla og lauk burtfararprófi
þaðan 1985. Um haustið fór ég síðan
út til Bandaríkjanna, þar sem ég var
í sex ár. Upphaflega ætlaði ég bara
að ljúka bachelorsgráðu, en hélt
áfram og tók masterinn. Þetta var
svo skemmtilegt nám að ég hélt
áfram yfír á doktorsstigið, hef lokið
öllum kúrsum þar og er að vinna að
Iokaritgerðinni."
- Um hvað fjallar hún?
„Hún fjallar um sönglög Jóns Leifs
og Páls ísólfssonar; aðallega um
formið, hvernig þeir vinna með texta
og fleira. Þetta er mjög skemmtilegt
verkefni. Þeir Jón og Páll eru mjög
ólík tónskáld, þótt stutt sé á milli
þeirra í aldri.“
- En varstu í flautunámi úti með
söngnum?
„Nei. Ég lagði flautuna að mestu
til hliðar á meðan ég var í söngnám-
inu. Það er ekki hægt að vinna hvort
tveggja vel í, senn og ég ákvað að
einbeita mér að söngnum. Þegar
heim kom var ákaflega erfítt að fá
vinnu við sönginn, en ég varð að
vinna fýrir mér. Þótt söngnum sé
gert mjög hátt undir höfði hér og
margir séu að læra söng sér til
ánægju og yndisauka, þá eru líka
mjög margir sem hafa lokið prófí í
söngkennslu.
Hún er dálítið sérkennileg staðan
sem maður lendir í þegar komið er
heim frá námi. Auðvitað vildi ég
vinna við það sem ég hafði verið að
læra á undanfömum árum, en það
er ekki um auðugan garð að gresja.
Ef maður setur sér það markmið að
koma sem mest fram má maður ekki
vinna of mikið og setja alla orkuna
t.d. í kennslu. Þá þýðir það að maður
er að lepja dauðann úr skel. Hinn
kosturinn er að vinna fýrir sér og
fara hægar í sakimar hvað sönginn
varðar, en með jákvæðu hugarfari.
Og ég er svo heppin að hafa flaut-
una. Eg er þó að vinna við tónlist."
Þórunn Guðmundsdóttir
ÞÓRUNN
GUDMUNDSDÓTTIR
SÓPRANSÖNG-
KONA Á GRIEG-
HÁTÍÐ
- Þú ert ekkert hnuggin yfír
þessu?
„Nei, nei.“
- Þú hefur ekki hugsað þér að
vinna erlendis?
„Nei. Ég get ekki hugsað mér
það. Ég vil vera hér. Það er alveg
sama hversu vel maður lærir tungu-
mál í því landi sem maður dvelur.
Það er alveg sama hvað maður sam-
lagast vel — maður ert alltaf útlend-
ingur. Það á við suma, ekki mig. Ég
þarf að hafa fjölskylduna og vinina
í kringum mig, mér líður best á ís-
landi og talandi mitt eigið tungumál.
Auk þess er mjög jákvætt að vera
tónlistarmaður á íslandi. Sá sem vill
halda tónleika getur bara leigt sér
sal, fengið meðleikara til liðs við sig
og haldið sína tónleika. Þetta er svo
auðvelt hér. Erlendis verður allt tón-
leikahald að fara í gegnum umboðs-
menn. Málið snýst ekki lengur bara
um hvort listamaðurinn er góður —
það snýst um hversu góður umboðs-
maðurinn er. Ég hef séð dæmi um
tvo söngvara sem standa jafnfætis
hvað hæfileika varðar. Þeir lentu
hvor hjá sínum umboðsmanninum.
Eftir tvö ár var reginmunur á að-
stæðum þeirra, þótt enn væru þeir
jafngóðir. Þetta er svo oft spurning
um heppni. Of oft til að ég vilji ganga
þá braut."
- Er sama uppbygging á náminu
í Bloomington og í tónlistarháskólum
í Evrópu?
„Nei, ekki alveg. Það er akadem-
ískara hjá okkur. Það er í rauninni
byggt upp eins og annað háskóla-
nám, þó er doktorsgráðan „perform-
ans“-gráða, en ekki að skrifa ein-
hvem doðrant. Á því stigi þurfti ég
að taka sex sögukúrsa, sem fást við
ákveðin tímabil eða ákveðin tón-
skáld, halda ferna tónleika og ljúka
ljórum kúrsum í söngbókmenntum.
Auk þess er svokallað „minor", sem
í mínu tilfelli er óperuleikstjóm. Síð-
an em munnleg og skrifleg lokapróf
— og að lokum ritgerðin. ssv