Morgunblaðið - 07.12.1993, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 7. DESEMBER 1993
11
Týnd, fundin, sígræn
Gunnur Hafsteinsdóttir, Stefán Pétursson, Vignir Árnason, Sigríður
Garðarsdóttir og Jón Ingi Jónsson.
Grennslast fyrir um verk
Jóns Gunnars Arnasonar
Leikfélag Þorlákshafnar.
Týnda teskeiðin.
Höfundur: Kjartan Ragnarsson.
Leiksljórn og leikmynd: Signý
Pálsdóttir.
Lýsing: Benedikt Þór Axelsson.
Aðalleikarar: Sigríður Garðars-
dóttir, Stefán Pétursson, Gunnur
Hafsteinsdóttir, Jón Ingi Jóns-
son, Elín Jónasdóttir, Vignir
Arnarson.
Þeir sem halda að Þorlákshöfn
sé ekki annað en stoppistöð á leið-
inni til Vestmannaeyja ’eða staður
til að stela humri mega vita að leik-
listarlíf hefur löngum staðið þar
með blóma. Á áttunda áratugnum
var Vernharður Linnet einn af
máttarstólpum Leikfélags Þorláks-
hafnar, en eftir að hann fór til
Reykjavíkur 1981 og byijaði að
gera fólk að jassfíklum lognaðist
það út af en reis upp aftur með
hækkandi sól í byijun þessa árs.
Þá var sett á svið Betri er þjófur í
húsi en snurða á þræði eftir Dario
Fo. Fimmtíu manns gengu í leikfé-
lagið (geri aðrir betur, miðað við
höfðatölu) og nú hafa hafist þar
sýningar á Týndu teskeiðinni eftir
Kjartan Ragnarsson í leikstjórn
Signýjar Pálsdóttur.
Það er skemmst frá því að segja
að þetta er bráðskemmtileg sýning.
Týnda teskeiðin er þriðja verk
Kjartans og hefur, eins og mörg
leikrita hans, öðlast aðþýðuhylli.
Tuttugu þúsund manns sáu Te-
skeiðina þegar hún var fyrst sýnd
í Þjóðleikhúsinu árið 1977 í leik-
stjórn Bríetar Héðinsdóttur, og síð-
an hafa áhugaleikfélögin tekið ást-
fóstri við hana eins og sjá má af
því að hún hefur verið sýnd á Akur-
eyri, Sauðárkróki, Seyðisfirði,
Keflavík, Tálknafirði og uppsveitum
Árnessýslu. Þau i Leikfélagi Þor-
lákshafnar vissu því að hveiju þau
gengu.
En hvað er það sem gerir Týndu
teskeiðina sígræna? Varla getur það
verið atburðarásin, en hún felst í
því að tvenn hjón reyna allt hvað
af tekur að losa sig við lík, bregða
á loft búrhnífum og útbíast í
mannablóði. Menn fara á mynd-
bandaleigurnar til að velta sér upp
úr svoleiðis ófögnuði. Nei, hér beit-
ir Kjartan aðferðum sakamálasög-
unnar til að stríða samborgurum
sínum, deila á þá, og hann gerir
það á meinfyndinn hátt, eins og
Signý Pálsdóttir bendir á í vand-
aðri leikskrá. Flestum þykir í aðra
röndina gaman að láta kreista svo-
lítið í sér siðferðiskenndina, og
Kjartan Ragnarsson kann það án
þess að verði of sárt.
Leikararnir túlka vel stéttaskipt-
inguna og þjónustuna við siðferðis-
lega hentistefnu sem hæðst er að
í leikritinu og gæta þess undir ör-
uggri og íhugulli leikstjórn Signýjar
að láta ærslin ekki bera skopið og
gráglettnina ofurliði. Það er nefni-
lega líkt með leiklistinni og lífinu
að stundum skilar minna meiru. '
Framsögn þeirra var yfirleitt góð
og fór batnandi þegar á sýninguna
leið. Líkamsbeiting lýsti hugar-
ástandi sæmilega og hraði sýning-
arinnar var góður, en þó fulljafn:
þau hefðu stundum mátt gefa sér
örlítið lengri tíma til að vera dolfall-
in þegar tækifæri gáfust og þau
gefast nokkur.
Það er alltraustur mælikvarði á
frammistöðu áhugaleikara hvort
þeir nái að hrífa áhorfendur sem
ekki þekkja þá persónulega. Við
sem fylltum einn bíl yfir Þrengslin
höfðum aldrei séð þetta fólk áður
en skellihlógum eigi að síður að
ýmsum tilþrifum þeirra og ekki síst
þegar athyglin beindist að Sigríði
Garðarsdóttur í hlutverki Júlíu. Sig-
ríður var svo frjálsleg og heilsteypt
á sviðinu að ég hefði feginn þegið
hjá henni pönnukökur. Enda lendir
hún í þeim lífsháska að gerast heið-
arleg. Vignir Arnarson er prýðileg-
ur sem baldinn Baldi sem kemst
að því að það er feigðarflan að segja
það sem manni býr í brjósti, jafnvel
þótt maður sé fullur.
Búningar hæfa stétt og stöðu
hvers og eins, leikmynd er einföld
og vel afmörkuð með sterkum
grænum lit, en betur hefði farið að
hafa lýsinguna alltaf jafna og beina
aldrei kastljósinu að einni persónu
því þessi uppsetning verksins gerir
þær kröfur að öll íhugun sé yfir-
borðskennd.
Það var gerðúr góður rómur að
þessari leiksýningu. Hún á það skil-
ið.
Týnda teskeiðin fer nú á flakk
um Suðurlandsundirlendið fram
undir áramót og vonandi finna hana
sem flestir. Þeim sem búa á höfuð-
borgarsvæðinu skal bent á að það
tekur jafn langan tíma að aka aust-
ur yfir Fjall og að hlusta á fréttaút-
sendingar sjónvarpsstöðvanna í út-
varpinu.
Listasafn íslands vinnur nú að
undirbúningi yfirlitssýningar á
verkum Jóns Gunnars Árnasonar
myndhöggvara. Á sýningunni,
sem opnuð verður 12. mars 1994,
verður reynt að bregða upp heild-
armynd af ferli listamannsins frá
öndverðum sjöunda áratugnum til
dauðadags árið 1989. Jón Gunnar
var óvenju fjölhæfur myndlistar-
maður, vann málverk af öllum
stærðum og gerðum og setti per-
sónulegt mark á þær myndlistar-
hugmyndir sem voru á döfinni á
Á sýningunni eru verk úr silki,
handunnir jólasveinar, dúkkur í
íslenskum þjóðbúningum, módel-
skálar úr leir, grímur, leðurmynd-
ir, handmáluð kerti og margt
hveijum tíma, allt frá kínetík til
Flúxus-listar. Á seinni árum vann
hann auk þess mörg útilistaverk,
enda mikill áhugamaður um um-
hverfismál og náttúruvernd.
Listasafn Islands er nú að safna
upplýsingum um ýmis sjaldgæf
verk Jóns Gunnars Árnasonar, og
biður alla þá sem kunna að hafa
slík verk undir höndum, eða er
kunnugt um hvar þau eru niður-
komin, að setja sig í samband við
Aðalstein Ingólfsson (s. 621000)
hið fyrsta.
fleira. Sýningin er opin klukkan
14.00-22.00 alla daga fram til
19. desember.
Sig. Jóns.
Sigurbjörg, Helga, Guðmunda og Guðrún með listmununi af sýning-
unni.
Selfoss
Handunnir munir
sýndir í safnahúsinu
Selfossi.
Sýning á handunnum listmunum stendur yfir í safnahúsinu við
Tryggvagötu á Selfossi. Sýnendur eru fjórar konur, Sigurbjörg
Eyjólfsdóttir og Ingibjörg Helga Guðmundsdóttir frá Selfossi og
Guðmunda I. Guðmundsdóttir og Guðrún Ólafsdóttir frá Þorláks-
höfn.
Eiríkur Örn Pálsson og Sigurður Þorbergsson.
Háskólatónleikar
Á háskólatónleikunum 8. desem-
ber leika Eiríkur Orn Pálsson og Sig-
urður Þorbergsson verk eftir David
Borden, Meyer Kupferman, Orlando
di Lasso, Edward Diemento og Thel-
onious Monk á trompet og básúnu.
Tónleikarnir heíjast kl. 12.30.
Eiríkur Öm og Sigurður flytja sex
„samtöl“ úr „15 Dialogues" frá árun-
um 1959-62 eftir tónskáldið og
píanóleikarinn David Borden.
Bandaríska tónskáldið og klari-
nettuleikarinn Meyer Kupferman
hefur samið mörg verk fyrir málm-
blásturshljóðfæri og Available Forms
sem þeir félagar flytja á tónleikunum
er samið árið 1966 og er í sex stutt-
um þáttum sem allir eru byggðir á
sömu tólftónaröðinni.
Því næst verða fluttar tvær mót-
ettur eftir Orlando di Lasso úr
Cantiones Durum Vocum sem er
flokkur 12 mótetta fyrir tvær söng-
raddir við texta úr biblíunni.
Verk Edward Diemente Designs
eða „Hannanir" er sennilega samið
á sjöunda áratugnum. Það er í fimm
þáttum sem bera nöfn sem vísa til
innihalds þeirra: 1. Smá sveipir,
mjúkir sveipir, 2. punktar og komm-
ur. 3. landslag, 4. ímyndir á flugi,
5. sletta og ata.
Að lokum flytja Eiríkur Örn og
Sigurður lagið Round Midnight eftir
Thelonious Monk, einn af forsprökk-
um be-bopsins, en þetta Iag er sjálf-
sagt þekktast í meðförum Miles Da-
vis.
Eiríkur Örn útsetti lagið fyrir
trompet og básúnu.
VIÐLEITNI
: r ' *
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
I listhúsinu Einn einn við
Skólavörðustíg sýnir myndlist-
arkonan Björg Sveinsdóttir nær
tug málverka og stendur sýning-
in til 9. desember.
Björg, sem útskrifaðist úr
málunardeild MHÍ 1987, hefur
haldið eina einkasýningu áður,
og þá í Ásmundarsal, auk þess
sem hún hefur tekið þátt í einni
samsýningu.
Umsvif Bjargar á vettvangin-
um eru því af hóflegri gráðunni
og maður skilur það við skoðun
verka hennar, því að þau eru
látleysið uppmálað og þótt þau
hafi verið lengi í vinnslu er spart
um átök við línu, lit og form.
Sjálf sýningin opnaði þó með
líflegasta móti, er Ólöf Ingólfs-
dóttir dansari og skólasystir
Bjargar úr MHÍ flutti dansatriði
fyrir framan listhúsið.
Auðvitað getur látleysið verið
kostur og þá einkum á seinni
tímum er framhleypnin er stund-
um aðalveigurinn við myndlist-
arsýningar en hún getur þó far-
ið út í öfgar eins og hér á sér
stað.
Björg á nefnilega til mun
safaríkari vinnubrögð, eins og
stundum sá stað í MHÍ, en ein-
hvern veginn virðist henni
skorta kjark og árræði til að
fylgja þeim eftir.
Sýninguna nefnir myndlistar-
konan „Kenndir“ og má það
vera réttnefni, því að myndsýn
hennar túlkar öðru fremur hug-
lægar kenndir hennar til við-
fangsefnanna, þótt þau séu í
hlutlægum búningi.
Myndefnin eru grómögn jarð-
ar, blóm, kvistir og tré, og allar
eru þær málaðar með olíu á
striga á þeim tíma sem liðin eru
frá sýningunni í Ásmundarsal.
Með ólíkindum er að sum
verkanna'hafa verið tvö til þijú
ár í vinnslu og það er með sanni
erfitt að átta sig á því hæga
ferli við skoðun þeirra. Hrif-
mestu verkin eni einmitt einföld
og áreynslulaus eins og t.d.
„Viðleitni“ nr. 3 og 5 og svo
„Uppruni" nr. 5.
Og það sem skín í gegn á
Björg Sveinsdóttir.
þessari sýningu er einmitt við-
leitni og einlægni; en það er ein-
ungis ekki nóg.