Morgunblaðið - 08.01.1994, Qupperneq 4

4 C
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. JANÚAR 1994
Magnús Kjartansson myndlistarmaður opnar sýningu ú Kjarvalssföðum í dag
Eins og hlutir
sem losna
af hafsbotni
MÁGNÚS Kjartansson myndlistamaður opnar sýningu á verkum eftir
sig í austursal Kjarvalsstaða í dag klukkan 16. A sýningunni eru
myndir sem listamaðurinn hefur verið að fást við síðasta hálfa annað
árið og segir í fréttatilkynningu frá Kjarvalsstöðum að temað sé písl-
arsagan. „Ef út í það er farið, er spurning hvort það orð nær viðfangs-
efninu. Fremur mætti segja að myndirnar væru ýmis minni. Það er
það sem ég er að fást við í dag, að leggja saman andlega hluti og
veraldlega, merkingu og merkingarleysi. Hluti sem eru þrátt fyrir
allt kjölfestur. Grundvallaratriði," segir Magnús um verkin.
Verkin. Þau eru stór, með
dökku yfírbragði og víða
blandast saman helgitákn
og kunnuglegt umhverfí, þannig er
nýja Sambandshúsið í Laugarnesinu
burðarmikið og auðþekkjanlegt. „Ég
veit ekki af hverju ég er að þessu
og heldur ekki hvaðan þessi áhugi
minn á viðfangsefninu er runninn.
Þegar maður eldist er eins og maður
sé hafsbotn og hlutir eiga það til
að losna af hafsbotni og fljóta upp.
Þegar ég fékk þennan áhuga hafði
ég gert eina altaristöflu og ýmsa
trúarlega smámuni. Ég fór á kaf í
verkið og fann þá að það er enda-
laust. Það má ef til vill segja að
þetta sé bara húmanismi hjá mér
og það hvarflaði stundum að mér
að píslarsagan væri skrifuð sérstak-
lega fyrir íslendinga, þessa litlu
hijáðu þjóð,“ bætir Magnús við og
er ekki hættur:
„Ef ég skoða þetta nánar, þá vil
ég að verkin hafi inntak hjartans,
ekki bara inntak hugans, og ég hef
lúmskan grun um að menn velti því
meira fyrir sér en ætla mætti. Þá
vil ég að verk hreyfí við mér, það
snúist um eitthvað í veruleikanum,
eitthvað sem er daglegt brauð. Ég
sakna slíkra verka. Hvar hafa slík
Magnús Kjartansson við eitt verka sinna.
Morgunblaðið/Sverrir

verk verið síðustu 20 árin? Menn
gera svo mikið út á formið á kostn-
að inntaksins, en það væri ekkert
form án inntaks. Við getum skoðað
gíraffa. Hann er eins og hann er og
allir þekkja. En hvemig þróaðist
gíraffinn? Þannig mætti lengi telja
og frá þeim pól vinn ég verkin mín.“
Ferill Magnúsar er allnokkur.
Hann stundaði nám við MHÍ og
Konunglegu dönsku akademíuna á
árunum 1969 til 1975. í Danmörku
var hann menntaður af einum helsta
fulltrúa formhyggju módemismans
á Norðurlöndunum, Richard Mort-
ensen. Hann þróaðist í list sinni,
áhrifavaldar hans komu og fóru í
verkum hans og ýmsir telja að á
sýningunni sem nú er að hefjast sé
um nokkuð afgerandi fráhvarf frá
fyrri verkum að ræða, myndir þessar
veki upp áleitnar spurningar um
myndmálið og forsendur þess.
Magnús er ekki nýr af nálinni,
hann hefur oft tekið þátt í samsýn-
ingum á íslandi og víða um heim,
auk þess að halda einkasýningar
bæði í Reykjavík og Stokkhólmi.
gg-
Minning um lj óð
ÚTI í New York, í iðandi mann-
llfi og innan um heimslistina
sjálfa, vaknar minning hjá lista-
konu um ljóð sem sungin voru
heima. Gömlu, íslensku skólaljóð-
in í bláu bókinni sem flestir fengu
að þylja upp utanbókar í barna-
skóla. Þessi ljóð, sem voru ekki
beinlínis elskuð meðan á flutn-
ingfi þeirra stóð, verða að ljúfri
bernskuminninu þegar menn
verða fullorðnir og fara út í
heim. Ingibjörg Jóhannsdóttir
myndlistarkona hefur unnið
minninguna um ljóðin í myndir
og sýnir þær núna í Gallerí
Úmbra á Amtmannstíg 1,
Skólaljóðin í biáu bókinni eru
minning mín um það hvaðan
ég kem,“ segir Ingibjörg.
„Þegar maður býr í stórborg eins
og New York, styrkist minningin um
bemskuna. Og það er kannski und-
arlegt í sjálfu sér því í raun er allt
önnur örvun í gangi þar ytra.“
Þetta er fyrsta einkasýning Ingi-
bjargar, en hún hefur áður tekið
þátt í samsýningum sem voru í Suð-
ur-Kóreu og í New York. Eftir stúd-
entspróf frá Menntaskólanum í
Reykjavík stundaði Ingibjörg nám
við Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands í tvö ár. Hún hélt síðan utan
til New York, lærði eitt ár við „Scho-
oi of Visuai Arts, en fór síðan í lista-
skólann „Pratt Institute" og mun
útskrifast þaðan í vor með masters-
próf í mjmdlist.
Verkin á sýningunni er unnin ytra
og styðst Ingibjörg við kennslubók
úr bamaskóla, „Skólaljóð" í saman-
tekt Kristjáns J. Gunnarssonar með
myndum Halldórs Péturssonar.
Myndimar eru unnar með blandaðri
tækni, meðal annars ætingu, en þá
er myndin fyrst unnin á málmplötu
og síðan þrykkt á pappír. Pappírinn
í þessu tilviki eru sjálfar síðumar
úr ljóðabókinni.
Hugmyndina að myndunum fékk
Ingibjörg þegar hún var að vinna
að litlum teikningum. „Ég fann að
tilfinningin fyrir myndhugsuninni
var néðan, eins og ákveðin eftirsjá.
Bemskan kom aftur og aftur upp í
huga mér og með einhveijum hætti
tengdist hún þessari bók sem er
sameiginleg minning tveggja kyn-
slóða ísiendinga. Þar birtist þessi
Morgunblaðið/Einar Falur
Menn hugsa til baka til að meta hvar þeir eru staddir í nútiðinni,"
segir Ingibjörg Jóhannsdóttir myndlistarkona sem nú sýnir verk sin
í Galleri Úmbra.
sterka tilfinning fyrir því hvað það
er að vera íslendingur."
Blámi og víðátta er áberandi í
myndunum, en í landslaginu eru
staðir sem hvergi eru til og atburðir
sem aldrei verða.
Ingibjörg segir að það hafí oft
verið sérkennilegt að útbúa mynd-
rými og setja á blað sem annar lista-
maður hafði unnið á. „Hver síða var
„nostalgía", eitthvað sem tilheyrði
fortíðinni og þeirri rómantík sem er
ríkjandi í ljóðunum. Rómantík er
enginn flótti eins og sumir virðast
álíta.
Menn hugsa til baka til að meta
hvar þeir eru staddir í nútíðinni. I
erlendri stórborg reynir maður að
meta nýtt umhverfí út frá því hvað-
an maður kemur. Mér fannst ég
ekki hafa lokið þessu verki fyrr en
ég var búin að sýna það hér heima.
Ég hefði ekki fengið sama skilning
á þeim úti og ég fæ hér heima.“
Þegar Ingibjörg er spurð hvort
henni fínnist það ekki nokkuð djarft
að leggja fyrir sig myndlist á tímum
þegar sala á myndlist hefur dregist
saman, segir hún svo ekki vera.
„Það er svo margt að breytast í
heiminum. Fólk hefur minna til
skiptanna og því reynir það að hugsa
betur um garðinn sinn. Reynir að
skapa eitthvað sem verður ef til vill
ekki metið til fjár, en gefur fólki
aðra lífssýn og skilning á sjálfu sér
og umhverfinu. Ég held að fólk sé
að endurmeta viðhorf sitt til þessa
lífsgæðakapphlaups sem hefur verið
í gangi."'
Ingibjörg mun dveljast áfram ytra
eftir að námi Iýkur. „Mig langar til
að vera áfram úti í ákveðinn tíma
og koma mér upp vinnuaðstöðu, því
fyrir myndlistarmenn er andrúms-
loftið í New York mjög örvandi."
Sýning Ingibjargar, sem ber yfír-
skriftina Heimalands mót, verður
opin til 26. janúar.
KMB
Federico García Lorca
f listaklúbbi
Leikhúskjallarans
LISTAKLÚBBUR er að hefja starfsemi í Þjóðleikhúskjallaranum á
mánudagskvöldum. Síðastliðinn mánudag voru lögð drög að starfi
hans og fluttur nýr hljóðskúlptúr eftir Magnús Pálsson, eins og
greint var frá í blaðinu á gamlársdag. Setja á saman dagskrá menn-
ingarkvöldanna til tveggja mánaða í senn og gefa út á almanaki sem
liggja mun frammi víða í Reykjavík. Dagskrá fyrstu tveggja mánaða
ársins fer hér á eftir.
Að kvöldi 10. febrúar kallar
Ljóðleikhúsið þessa höf-
unda til að lesá ljóð sín:
Önnu Kristínu Úlfarsdóttur, Anton
Helga Jónsson, Birgi Svan Símon-
arson, Finn Torfa Hjörleifsson,
Ingimar Erlend Sigurðsson, Krist-
ínu Ómarsdóttur, Vigdísi Gríms-
dóttur og Þórunni Magneu Magús-
dóttur.
Lesið verður úr óbirtum þýðing-
um þann 17. janúar: Ástráður Ey-
steinsson og Eysteinn Þorvaldsson
lesa úr Kafka, Ingibjörg Haralds-
dóttir úr Tvífaranum eftir
Dostojevskí, Baldur Óskarsson les
ljóðaþýðingar og Sigurður A.
Magnússon úr Söngnum um sjálfan
mig eftir Walt Whitman.
Rússneska leikskáldið Anton
Tsjekhov verður miðpunktur
kvöldsins 25. janúar. Umsjón með
því hefur Ásdís Þórhallsdóttir, sem
lagt hefur stund á leikstjórn í Rúss-
landi og aðstoðað Litháanum Rimas
Tuminas við leikstjórn Mávsins sem
nú er sýndur í Þjóðleikhúsinu.
íslenska óperan setur 31. janúar
saman kynningu á Évgení Önegín,
óperunni eftir Tsjajkovskí við texta
Púshkíns, sem nú er á fjölunum.
Ljóðleikhúsið snýr aftur 7. febr-
úar með Bergþóru Ingólfsdóttur,
Guðbergi Bergssyni, Elíasi Mar,
Eyvindi P. Eiríkssyni, Steinunni
Sigurðardóttur og Unni S. Braga-
dóttur.
Speglun verður einkunnarorð
listaklúbbsins 14. febrúar í tilefni
af sýningu Þjóðleikhússins á Seiði
skugganna eftir Lars Noren. Það
er eins konar spegilmynd af leikriti
Eugene O’Neill, Dagleiðinni löngu
inn í nótt. Tengslin verða tekin til
skoðunar.
Áður óbirtar þýðingar verða síð-
an lesnar, að hluta eða í heild, að
kvöldi 21. febrúar. Sagt verður frá
þeim sem það annast í tæka tíð.
Síðasta mánudagskvöldið sem
neglt hefur verið niður í listaklúbbi
Leikhúskjallarans er tileinkað
spánska skáldinu Federico Garcia
Lorca. Þórunn Sigurðardóttir hefur
umsjón með tónlist, ljóðum og leikn-
um atriðum 28. febrúar. Pétur
Jónasson gítarleikari verður meðla
þeirra sem flytja verk Lorca.
Anton Tsjekhov