Morgunblaðið - 16.04.1994, Síða 3

2 C
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. APRIL 1994
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. APRIL 1994
C 3
S Ý N I N G Á
VEGGSPJÖLDUM „GUERILLA
G I R L S "
í NÝLISTASAFNINU
GUERILLA GIRLS - eða Skæruliða-
stúlkurnar, létu fyrst í sér heyra
árið 1985. Þær eru hópur myndlist-
arkvenna, sem býr í New York. Þær
vinna undir nafnleynd og vinnuföt
þeirra eru stuttir, þröngir kjólar,
háhælaðir skór og górillugrímur.
Þær segjast vera samviska mynd-
listarheimsins og hafi ákveðið að
taka hugtakið „femínismi", sem var
orðið að blótsyrði, og gera það
kynþokkafullt, fyndið og umfram
allt jákvætt. Nafn hópsins segja
þær tiikomið til þess að koma á
framfæri tveimur hlutum, þar sem
það hefur tvöfalda merkingu í
þeirra tungumáli; það er dýrið og
skæruliðinn. Síðarnefnda merking-
in vísar síðan til framkvæmdasemi.
Með górillugrímunum á kvenlík-
ama vilji þær síðan undirstrika reiði
kvenna og bæta við: Og konur hafa
ástæðu til að vera reiðar.
En sem fyrr segir má rekja
vinnu samtakanna aftur til
ársins 1985. Þá hélt Modern
Museum of Art (Nútíma-
listasafnið) í New York upp á endur-
byggingu húsakynna sinna. Af því
tilefni var 169 listamönnum boðið
að sýna. Af þeim voru 19 konur.
Þetta varð tilefni mikilla mótmæla.
I framhaldi af því var Guerilla Girls
hópurinn myndaður og hefur hann
verið virkur síðan.
Eins og heitið gefur til kynna,
vinna Guerilla Girls með sama hætti
og skæruliðar; markvisst og fyrir-
varalaust. Þær setja upp veggspjöld,
dreifa límmiðum, auglýsa í tímarit-
um, gefa út jólakort og myndbönd
ásamt því að koma fram á fyrirlestr-
um og í sjónvarpsþáttum.
Mörg veggspjöld þeirra eru með
tölfræðilegum samanburði á stöðu
karla, kvenna og litaðra í myndlistar-
heimi New York borgar, sem er ein
aðalmiðja myndlistar í heiminum.
Inntak verka þeirra er gagnrýni á
ráðandi gildismat innan myndlistar-
heimsins. Veggspjöldin eru undirrit-
uð „Guerilla Girls - samviska mynd-
listarheimsins".
Starf Guerilla Girls hefur verið
árangursríkt. Dæmi um áhrif þeirra
er meðal annars Whitney tvíær-
ingurinn í maí 1993, þar sem hlut-
fall kvenna var 40% og litaðra 35%.
Til samanburðar var hlutfall kvenna
á sama tvíæring árið 1987 um 20%.
Starfsemi hópsins hefur víða vakið
athygli og hafa þær undanfarin ár
verið á ráðstefnum og sýningum,
meðal annars á Norðurlöndum,
Austurríki, Bretlandi og Ástralíu.
Á veggspjöldum sínum og í aug-
lýsingum, vekja Guerilla Girls at-
hygli á skörðum hlut kvenna í banda-
rískri myndlist. Þær hafa meðal ann-
ars vakið athygli á því að af fimm
stærstu galleríunum í New York,
hafði aðeins eitt þeirra verið með
sýningu á verkum konu - einnar
konu. Þær nefna nöfn og leggja fram
tölfræðilegar upplýsingar. Þær
nefna nöfn listamanna sem sýna
verk sín í galleríum og sýningarsöl-
um sem ekki sýna verk kvenna. Þær
benda á að verk kvenna eru keypt
fyrir mun lægri upphæðir en verk
karla - eða Víþe'irrar upphæðar sem
karlkyns listamenn fá fyrir sín verk.
Þær benda á að gagnrýnendur skrifa
mun styttri texta þegar þeir fjalla
um sýningar kvenna en karla - ef
þeir fjalla þá yfir höfuð um þær. Og
svona mætti telja upp, endalaust.
Og óhætt er að segja að sýningin í
Nýlistasafninu er bæði athyglisverð
og spaugileg - það er að segja, hafi
maður húmor lýrir staðreyndum.
í tengslum við sýninguna fór hóp-
ur kvenna í myndlist á stúfana, varð
sér úti um opinbera tölfræði um
stöðu kvenna hér í landi og við laus-
lega athugun kom ýmislegt athyglis-
vert í Ijós - þótt vissulega megi segja
að staða kvenna hér á íslandi sé
ólík stöðu bandarískra stallsystra
þeirra....
Ekki betri, ekki verri - bara öðru-
vísi.
„Það sem hefur kannski farið
mest fyrir brjóstið á okkur, er að
þegar verk eftir íslenska myndlistar-
menn eru send á sýningar erlendis,
eru þau í langflestum tilfellum eftir
karlmenn. Feneyjabíennallinn virðist
KOSTIRNIR
VIÐ AÐ VERA MYNDLISTAKONA:
Að vinna án þeirrar pressu sem velgengni skapar.
Að þurfa ekki að sýna með körlum.
Að geta flúið myndlistaheiminn í fjórum hlutastörfum.
Að vita að ef til vill fer þér að ganga ævistarfið vel um áttrætt.
Að hafa tryggingu fyrir því, að sama hvernig myndlist þú skapar
mun hún kallast kvenleg.
Að vera ekki blýföst sem æviráðinn kennari.
Að sjá hugmyndir þínar lifa áfram í verkum annarra.
Að eiga valið milli ævistarfs og móðurhlutverks.
Að þurfa ekki að kafna af feitu vindlunum eða að mála í
klæðskerasaumuðum fatnaði.
Að fá meiri tíma til að vinna þegar kærastinn fær sér aðra yngri.
Að komast í endurskoðaðar útgáfur af listasögunni.
Að þurfa ekki að sæta nafnbótinni snillingur.
Að fá myndir af sér í myndlistatímaritin í górillubúningi.
vera 100% bannaður fyrir konur hér
á landi," segja þær tvær konur, sem
koma fram fyrir hönd hópsins, sem
stóð að því að fá sýningu Guerilla
Girls til landsins. í anda þeirra, óska
konurnar nafnleyndar - segjast enda
ekki vera fulltrúar fyrir einn eða
neinn hóp. Þær halda áfram með
Feneyjabíennalinn: „Þetta er
stærsta sýningin í myndlistarheimin-
um sem við tökum þátt í og það
gengur auðvitað ekki að íslenskar
myndlistarkonur eigi ekki möguleika
á að sýna verk sín þar.“
Hvers vegna haldið þið að þetta
sé?
„Líklega hafa konur ekki verið virt-
ar og metnar sem skyldi. Þær hafa
ekki sömu tækifææri. Það eru gerð-
ar meiri kröfur til karlanna og því fá
þeir fleiri tækifæri. En ef við tökum
Rúrí, til dæmis, sem er sú íslenska
kona sem hefur náð hvað lengst í
sínu fagi - í monúmental útilistaverk-
um - þá á Reykjavíkurborg ekkert
listaverk eftir hana. Hún er sú kona
hér sem hefur hvað mesta reynslu
á þessu sviði. Hún er aldeilis enginn
byrjandi. Önnur kona sem við getum
nefnt er Steina Vasulka. Hún var
brautryðjandi í vídeólist og það í
Bandaríkjunum. Hér urðu allir gátt-
aðir þegar verk hennar voru sýnd á
Borealis í fyrra. Það hafði enginn
frétt af henni - þótt hún hafi skapað
sér nafn og virðingu í öðrum lönd-
um.“
Er vinnuaðstaða kvenna í mynd-
list eitthvað verri
en karla hér á
landi?
„Hingað til hefur
engin aðstaða ver-
ið til vinnu frá ríki
eða sveitarfélög-
um. Hins vegar
hafa orðið nokkrar
breytingar þar á
hér í Reykjavík, því
bæði myndhöggv-
arafélagið og graf-
íkfélagið eru nú
með vinnuhúsnæði og góða aðstöðu
á vegum borgarinnar. Á Akureyri er
líka búið að koma upp vinnustofum
í Listagili, þannig að yfirvöld þessara
tveggja bæja, virðast hafa skilning
á því að vinnuaðstaða þurfi að vera
fyrir hendi. En það sama er ekki
hægt að segja um ríkisvaldið.
í flestum öðrum löndum eru opin-
berir aðilar sem leggja til húsnæði
og aðstöðu til að hægt sé að halda
skapandi listamönnum við vinnu.
Sérstaklega í árferði eins og nú er.
Það eru minni peningar í gangi og
ekki mikið keypt af myndlist. Á þann-
ig tímum þarf að huga að því að
veita fólki aðstöðu til að vinna, svo
sköpunin leggist ekki niður bara
vegna þess að almenningur á ekki
peninga til að kaupa myndlist. Þetta
væri mun meiri hjálp fyrir mynd-
listarmenn en að bæta við sýning-
araðstöðu. Það þarf fyrst og fremst
að sjá til þess að fólk geti búið til
listaverk áfram.“
En á þetta ekki jafnt við um konur
og karla í myndlist?
„Konur eru verr settar að þessu
leyti. Það er viðtekin venja að karl-
maður sé í myndlist og það er viðtek-
in venja og þykir allt í lagi að hann
taki af brauðpeningunum til að nota
þá í listsköpun. Hins vegar tekur
engin kona af brauðpeningunum til
að vinna að myndlistarsköpun. Hún
yrði úthrópuð. Það er nefnilega enn-
þá það hugarfar í gangi úti í þjóðfé-
laginu að karlmaður í listum sé litinn
alvarlegri augum en kona. Það má
því segja, að það sé nauðsynlegt
að konur fái vinnuaðstöðu hjá rfki
eða borg. Þá getur hún unnið án
þess að taka af brauðpeningunum.
I rauninni erum við enn að glíma
við það sem Virginia Woolf talaði
um í bók sinni Sérherbergi, snemma
á öldinni. Við þurfum að skapa kon-
um rými til að vinna.
Það er líka athyglisvert að líta á
það að í Sambandi íslenskra mynd-
listarmanna - sem í eru allir starf-
andi myndlistarmenn á landinu - eru
319 félagar. Af þeim eru 195 konur,
eða 2/3 hlutar og í Myndlista- og
handíðaskólanum eru mun fleiri kon-
ur en karlar. Hvað segir það okkur
svo þegar tölulegar staðreyndir
liggja á borðinu og við sjáum að
árið 1990 kaupir Listasafn Islands
þrjú verk eftir konur á alls 450.000
krónur - en 21 verk eftir karla á
6.443.925 krónur? Að meðaltali
kostar hvert verk eftir konur
112.500, en hvert verk eftir karl
tæplega 370.000 krónur. Hvað segir
það okkur þegar ríkið úthlutar starfs-
launum til myndlistarmanna og á
fimm ára tímabili, 1989, 1990, 1991,
1992 og 1993, fara 415 mánaðar-
laun til kvenna en 696 mánaðarlaun
til karla - þótt konur séu nánast tvö-
falt fleiri í SÍM? Hvað segir það okk-
ur að árið 1992 keypti Mennipgar-
málanefnd Reykjavíkur fjögur verk
eftir konur á alls 920.000 krónur,
þ.e. að meðaltali 230 þúsund krónur
hvert verk, en 16 verk eftir karla á
4.105.000 krónur, eða á tæplega
260.000 krónur hvert verk? Sama
ár keypti Reykjavíkurborg 1 verk eft-
ir konu á 99.000 krónur en 37 verk
eftir karla á samtals 11.191.000
krónur, eða á rúmlega 300.000 krón-
ur hvert verk?
Enda eru til þær listakonur sem
hafa reynt að samsama sig með
strákunum, fyrst eftir að þær útskrif-
ast úr myndlistarskólum. En reynsl-
an sýnir að eftir nokkur ár, eru þær
ekki lengur í þeirra hópi. Það er
nefnilega bara hægt að leyfa stelp-
unum að vera með upp að vissu
marki.
Þrátt fyrir þennan mismun hefur
staðan batnað töluvert á seinustu
árum. Konum hefur í auknum mæli
verið hleypt inn í
listheiminn.
Ástæðuna fyrir því
teljum við vera þá
að konur koma
með önnur listræn
gildi en karlar
hafa, aðra reynslu
og önnur sjónar-
horn. En þetta á
reyndar við um
fleiri listgreinar gg
fleiri lönd en ís-
land. Þess er
skemmst að minnast að kvenleik-
stjóri fékk óskarsverðlaun fyrir kvik-
myndina Píanó og á síðasta Fe-
neyjabíennal hlaut myndlistarkona
fyrstu verðlaun bíennalsins. Það var
Jenny Holger. Það er í fyrsta sinn í
sögu hans að kona hlýtur fyrstu
verðlaun. Enda sagði hún við það
tækifæri að það væri mjög skemmti-
legt að þeir skyldu veita konu verð-
launin - og það ófrískri konu.
Allt fram að þessu hafa kvenleg
gildi ekki verið metin að verðleikum
og ástæðurnar fyrir því eru margar.
Við getum til dæmis spurt: Hvern-
ig horfir þú á listaverk?
Hvernig við horfum á listaverk
hefur verið mótað af karlmönnum.
Konur hafa ekki verið með í mótun
myndlistargreina. Það er ekki fyrr
en á seinustu árum, eftir að nýir
miðlar koma inn í listina, að konur
geta verið með í mótuninni frá upp-
hafi. Þá erum við að tala um vídeó-
list - orðmyndalist (orð sem mynd)
og gjörninga. Þarna hafa konur verið
með frá byrjun í að móta þessar list-
greinar og líka í því að móta hvernig
tekið er við þeim; hvernig þú lest
þær. Þetta á reyndar líka við um Ijós-
myndina sem myndlist.
Það versta hér í stefnu opinberra
aðila er þó, að það hefur aldrei ver-
ið mótuð nein stefna í sambandi við
innkaup. Hjá Reykjavíkurborg hefur
aldrei verið sest niður til að ákveða
hvað á að kaupa af listaverkum.
Menningarmálanefnd hefur verið
legið á hálsi fyrir að vera kaupa alls
kyns verk útxjjm allar trissur. En ef
við lítum á tölfræðilegar staðreyndir,
til dæmis frá árinu 1990, þá eru á
vegum borgarinnar keypt listaverk
fyrir nærri 20 milljónir. Af þeim kaup-
ir Menningarmálanefnd verk fyrir
tæpar fimm milljónir en embættis-
menn borgarinnarfyrirtæparfjórtán
milljónir. Og megnið af þeim lista-
verkum, sem embættismennirnir
kaupa, eru eftir steindauða lista-
menn. Menningarmálanefndin fær
bara tæpar fimm milljónir til að
kaupa verk af sýningum starfandi
listamanna.
Hjá borginni hefur aldrei farið
fram umræða um það hvort skatt-
peningum sé best varið í að eyða
20 milljónum á ári til að kaupa mynd-
Tvær íslenskar
myndlistarkon-
ur ræóa um
stöóuna hér á
landi
ir til að láta hanga uppi í stofnunum
hennar - í herbergjum sem fáir
ganga um - eða hvort þessum pen-
ingum væri kannski betur varið í að
kaupa útilistaverk, til dæmis í hverfi,
sem eru að byggjast og þar sem
allir geta notið þeirra. Með því mynd-
um við bæði fegra borgina og hafa
sjónræn áhrif á þá sem búa í hverf-
unum."
En nú fjalla þessi plaköt um
bandarískan veruleika. Hvaða erindi
HVAÐ
EIGA ÞESSIR MYNDLISTAMENN
SAMEIGINLEGT?
1993 HHEINN FRIÐFINNSSON
JÓHANN EYFELLS
1990 HELGI ÞORGILS FRIÐJONSSON
1988 GUNNARÖRN
1986 ERRÓ
1984 KRISTJÁN DAVÍÐSSON
1982 JON GUNNAR ÁRNASON
KRISTJAN GUÐMUNDSSON
1980 MAGNUS PÁLSSON
197B SIGURÐUR GUÐMUNDSSON
1972 SVAVAR GUÐNAéON
ÞORVALDUR SKULASON
1960 JOHANNES KJARVAL
ÁSMUNDUR SVEINSSON
Svar;
FULLTRUAR ÍSLANDS
Á FENEYJABIENALNUM
Á 33 érum hefur engln kóna komist á þennan lista
m t»r »yntns»K»kr4ra
REYKJAVÍKURBORG á
60
ÚTILISTAVERK*
53 ERU EFTIR KARLA
7 ERU EFTIR KONUR
•Verk í Ásmundarsafni undanskilin
S«mkv«ml uBONUnqum tli ikritUolu KlMVBlMtað*
SYNINGAR Á VERKUM
EINSTAKRA LISTAMANNA í
LISTASAFNIÍSLANDS
KONUR KARLAR
1993 2
1992 1 3
1991 2
1990 3
1989 2 1
SAMT. 3 11
KwnkXfM vpplHln«»" Á>Mk UttBtXM blonJi
á sýningin við okkur hér?
„Það er rétt að bandarísk plaköt
fjalla um annan veruleika en þann
sem við búum við hér. I þeim er til
dæmis gerð úttekt á galleríum í New
York og þótt við höfum gallerí og
sýningarsali hér, er það rekið á allt
öðrum forsendum en í Bandaríkjun-
um. Þar fjárfesta gallerí, eða veðja
á, efnilega unga myndlistarmenn,
gera samninga við þá, til tíu ára svo
dæmi sé tekið. Listamaðurinn skuld-
bindur sig til að sýna á vegum þess
annað hvert ár og ekki á vegum
annarra. Galleríið sér þeim þá fyrir
annað hvort fjármagni eða vinnuað-
stöðu, til dæmis með þvi að kaupa
öll verk þeirra næstu tvö árin eða
finnur aðrar leiðir. Galleríin verða
umboðsmenn og markaðsstjórar
listamannanna. Þau taka miklu meiri
áhættu en gallerí hér. Hér leigir fólk
sér gallerí fyrir tugi þúsunda til að
sýna - og stendur alfarið sjálft að
sínum sýningum. Þetta er líklega til
komið vegna þess að hér eru ekki
forsendur fyrir gallerí til að fara með
umboð fyrir listamenn.
En þetta þýðir líka að hér eiga
konur mun meiri möguleika á að
sýna verk sín, ef þær hafa á annað
borð aðstöðu til að vinna og eiga
nokkra tugi eða jafnvel hundruði
þúsunda til að koma sýningunni
upp. Það segir sig því sjálft að söfn
hér eiga alveg jafn mikla möguleika
á að kaupa verk eftir konur og karla.
Það eru jafnvel fleiri konur sem sýna
verk sín en karlar. Það hefur
breyst mikið á nokkrum árum.
Það er mjög gaman að sjá
hvað þessi breyting er mikil.
Árið 1985, í lok kvennaáratugar
Sameinuðu þjóðanna, var stað-
ið að listahátíð kvenna hér í
Reykjavík. Þá lánaði borgin
Kjarvalsstaði undir þessa há-
tíð, sem hét „Hér og nú“. Inn
á þessa sýningu valdi dóm-
nefnd verk eftir þær konur sem
voru starfandi í öllu greinum
myndlistar þá og sýningin gaf
ágætis þverskurð af öllum
þeim konum sem voru starf-
andi. í dag, tíu árum seinna,
væri fáránlegt að reyna að gefa
svona yfirlit á stað sem er ekki
stærri en Kjarvalsstaðir."
En hvað varðar erindi þess-
ara plakata til okkar, þá er at-
hyglisvert að sjá að einhver
hópur kvenna getur tekið sig
saman og unnið að einu mál-
efni, þar sem virknin hefur ver-
ið jafn mikil og hjá Guerilla
Girls. Það er vafamál að karl-
menn hefðu nokkurn tímann
tekið sig saman og starfað á
þennan hátt að jafn huglægu
viðfangsefni. Því þetta er ekki
stríð.
Guerilla Girls er orðið að
hugtaki í listheiminum. í haust
mátti til dæmis sjá í grein (Tim-
es eftir gagnrýnanda þeirra.
Hann var að fara yfir sýninguna
„Amerísk list á 20. öldinni,"
sem haldin var í Royal Aca-
demy of Art í London. Þar voru
sýnd verk eftir 66 listamenn.
Þar.af voru fimm konur. Þessi
gagnrýnandi, sem er þunga-
viktarmaður, segir þá þessa
setningu: „Þú þarft ekki að
vera Guerilla Girl til að mót-
mæla þessu."
Það sem þær standa fyrir
og benda á er orðið að virku
hugtaki og það er bara sjálf-
sagt að íslendingar fái að taka
þátt í því. Þegar maður kynnist
þessum vinnubrögðum þeirra,
er einfalt fyrir hvern og einn
að tileinka sér þau. Hugtakið
femínismi hefur lengi verið not-
að sem skammaryrði en við
þurfum á meðferð Guerilla
Girls á því að halda, þar sem
femínismi þýðir kvenleg gildi
og er jákvætt fyrirbrigði. Fem-
ínisti er bara manneskja sem
virðir sjálfa sig og hæfileika
sína og finnst rétt að þeir fái
að njóta sín í þeirra eigin þágu
og annarra. Femínismi er ekki
hræðilegri en það. Hún vill fá
að njóta þess styrks sem hún
býr yfir. Þær leggja jafnframt
mikla áherslu á hið skoplega,
eða réttara sagt þær nota oft
húmorinn til að koma upplýsingum
á framfæri, jafnvel þótt þær séu að
tala um blákaldar og alvarlegar stað-
reyndir. Og það er tekið mark á út-
tektum þeirra.
Úttektin sem við erum búnar að
gera, vekur fólk væntanlega til um-
hugsunar um það að hlutirnir eru
ekki alls staðar eins og þeir eiga að
vera. Hins vegar ætlum við engum
þá mannvonsku að vilja að konur séu
úti í kuldanum. Þetta gerist ómeðvit-
að. Að því leyti ætti svona úttekt
að gera gagn. Hún sýnir miklu frekar
ástandið í myndlistarheiminum á ís-
landi, sem er ekkert kvennabaráttu-
legt mál.“
Ætlið þið að halda áfram að vinna
í þessum anda?
„Við höfum ekkert ákveðið hvað
við ætlum að fá út úr þessari út-
tekt. Við ætlum ekkert að mynda
hóp grátkvenna, sem berja sér og
segja: „Við eigum svo bágt." Ætli
við höldum ekki bara áfram að
vinna." ssv
Morgunblaðið/Sverrir
í vestursal er stiklað á stéru í þriviðrí list Gerðar; frá járnverkum 09 strengum formrannsóknum,
að fingerðum stálviramyndum, i mýkri og lifrænni form, til massivari verka sem sameina stundum
geómetriu og formleysi.
Guðbjörg Kristjánsdóttir forstöðukena Listasafns Kópavogs við
höggmynd eftir Gerði.
Nokkrar elstu höggmynda Gerðar Helgadóttur; frá Flórens i klass-
ískum anda eg Parisarmyndir undir áhrifvm Kúbisma.
Listasöfn í opinberri eigu verða
fimm í landinu frá og með
morgundeginum, 17. apríl. Þá
verður opnað Listasafn Kópavogs
- Gerðarsafn. Fyrir eru Listasafn
íslands, Listasafn Reykjavíkur með
höfuðvígi á Kjarvalsstöðum, Lista-
safn Hafnarfjarðar í Hafnarborg
og Listasafn Akureyrar sem opnað
var í september. Listasafns Einars
Jónssonar er líka vert að geta.
Nýja safnið í Kópavogi er kennt
við Gerði Helgadóttur myndhöggv-
ara en Kópavogsbær eignaðist
dánarbú hennar, nærri 1.400 lista-
verk, fyrir sautján árum. Systkini
Gerðar gáfu bænum verkin til að
þau tvístruðust ekki og settu það
skilyrði að byggt yrði safn er héldi
minningu hennar lifandi. Á fyrstu
sýningum safnsins verða annars
vegar ýmis verk Gerðar og hins
vegar úrval málverka úr eigu bæj-
arins. Guðbjörg Kristjánsdóttir list-
fræðingur og forstöðumaður
safnsins tók á móti Morgunblaðs-
fólki í vikunni.
Á efri hæð safnsins eru tveir
sýningarssalir, 210 og 237 fer-
metrar, en skilveggir gera kleift að
skipta þeim niður. Einkenni sal-
anna er birtan, sem berst um
bogahvelfingar úr gleri mót norðri.
Undir þeim er dreifigler sem mynd-
ar loft salanna og gerir það að
verkum að dagsljósið fellur jafnt á
útveggi og skilveggi. „Þetta gerir
þá sérstaklega eftirsóknarverða
fyrir málverk," segir Guðbjörg, „en
vitanlega má sýna hvers kyns lista-
verk í þeim. Við leggjum til dæmis
áherslu á þrívíð verk Gerðar í sýn-
ingunni í vestursalnum." Þau voru
hennar líf og yndi en steint gler
og mósaíkmyndir fremur lifibrauð.
Þó ber síðarnefndu verkin oftast
fyrir augu, kirkjuglugga og altaris-
töflur og myndir á veggjum húsa
eins og tollstöðvarinnar í Reykja-
vík.
í anddyri listasafnsins eru
nokkrar fyrstu höggmynda Gerðar
en mósaíkmyndir og gluggar eftir
hana eru í sal á neðri hæð, ætluð-
um til ýmiskonar starfsemi. Sumir
glugganna eru unnir með óvenju-
legri aðferð þar sem litað gler er
fellt í steinsteypu. Verkin gefa vís-
bendingu um fjölbreytnina í list
Gerðar en yfirlitssýning verður
haldin eftir fjögur ár þegar lista-
konan hefði orðiA sjötug.
í austursalnum á efri hæð eru
verk sem Kópavogsbær hefur
eignast gegnum árin. Þar á meðal
myndir Barböru og Magnúsar Á.
Árnasonar, en minningarsjóður
hjónanna færði bænum nærri 300
verk þeirra fyrir ellefu árum. Einnig
er teflt fram málverkum völdum
úr um 400 myndum sem bærinn
hefur keypt á þrem áratugum. „Við
sýnum núna verk eldri listamanna,
fyrstu kynslóðar abstraktmálara
og málara sem héldu tryggð við
landslagsmálverkið," segir Guð-
björg. „I sumar eða haust verður
síðan sýning á myndum sem
keyptar hafa verið af listamönnum
sem komu fram á sjöunda áratugn-
um og yngstu kynslóð lista-
manna.“
Listasafnið blasir við á Borgar-
holti austan við Kópavogskirkju.
Við hönnun þess var tekið mið af
litum í holtinu og formum kirkjunn-
ar. Húsið er tvískipt og hlutar þess
tengdir með glerbrú, hringform og
bogar eru áberandi, útveggir
klæddir rauðu graníti. Aðalinn-
gangur safnsins er uppi að norðan-
verðu, frá Hamraborg, en hægt
ér líka að koma inn í kaffistofu,
sunnantil á neðri hæðinni. Þar fyr-
ir utan er gert ráð fyrir högg-
myndagarði.
Byggingarnefnd safnsins tók til
starfa ári eftir Gerðargjöfina og
Benjamín Magnússon arkitekt
lagoi fram fyrstu hugmyndir 1980.
Sex árum síðar var fyrsta skóflu-
stungan tekin og síðustu ár hafa
framkvæmdir verið miklar á holt-
inu.
I vikunni voru málarar að Ijúka
fjögurra mánaða törn við veggi
hússins og smiðir voru enn að.
Umsjónarmenn framkvæmda
komu til að líta eftir og flutninga-
menn báru flygil upp á aðra hæð.
Forstöðukonan var beðin í gamni
að hjálpa þeim, hún sat í nýrri skrif-
stofu með minnislista á borðinu
og hafði í mörg horn að líta. Ekki
við öðru að búast þegar gáttir nýs
listasafns eru í þann mund að
opnast.
Þ.Þ.