Morgunblaðið - 22.07.1994, Blaðsíða 2

2 C FÖSTUDAGUR 22. JÚLÍ 1994
DAGLEGT LIF
MORGUNBLAÐIÐ

MYND eftir Jón Axel. Ýmsar sögnpersónur í Stúfi kljást.
*
með dýrum
ÞEGAR Margarida Barao da Cunha var barn var hún innan um villt dýr
í dagdraumum sínum. Nú er hún yfirdýralæknir í dýragarðinum í Lissabon
sem er einn stærsti og besti dýragarður í Evrópu. Margarida segist vera
heppin, því í dýragarðinum hennar séu þrír dýralæknar í fullu starfi, en
algengast sé að aðeins sé einn dýralæknir í hlutastarfi.
Ný mynd í bígerð hjá
íslenskum teiknimyndahöfundi
STAFLAR af blöðum og bókum,
ýmsar gamalkunnar fígúrur hanga
á korktöflu, kakómjólkurkisinn,
fjöldinn allur af pennum og litum,
teikniborð og kvikmyndaplaköt.
Það kennir ýmissa grasa í Grænu
Gáttinni, einu teiknimyndagerð á
landinu. Teiknimyndahöfundurinn
og auglýsingateiknarinn Jón Axel
Egilsson hefur teiknað frá unga
aldri, og alltaf haft brennandi
áhuga á teiknimyndum. Djákninn
á Myrká, ný teiknimynd eftir hann
var sýnd í sjónvarpinu á þrettánd-
anum síðasta. Hann er byijaður á
nýrri teiknimynd í fullri lengd sem
ber vinnuheitið Stúfur, pg fjallar
um jólasveinin Stúf og ævintýri
hans. Inn í sögu Stúfs fléttast
nokkur góðkunn íslensk ævintýri.
Sannfæra framleiðendur að
verkið sé góð fjárfesting
Morgunblaðið/Golli
JON Axel Egilsson í teiknimyndagerðinni
Jón Axel fékk 1,2 milljón króna
styrk úr Kvikmyndasjóði til þess
að vinna úr hugmynd sinni um
Stúf. Auk þess hefur hann fengið
styrk til persónuþróunar í teikni-
mynda'stíl frá Cartoon sem er deild
innan evrópska kvikmyndasjóðsins
Medía. „Þetta er eins og dropi í
hafið, en gerir mér kleyft að ganga
frá sýnishorni sem kynnt verður á
Cartoon Forum, sem er fjármögn-
unarráðstefna fyrir teiknimyndir.
Ráðstefnan er haldin hvert ár á
mismunandi stöðum. Nú í ár verð-
ur hún á Azoreyjum, og raddir
hafa heyrst um að hún verði hér
á íslandi árið 1995. Þá mun ég
kynna Stúf. Til þess þarf ég að
sýna fimm mínútna langt sýnis-
hom úr væntarlegri mynd, og svo
hef ég um 40 mínútur til þess að
sannfæra framleiðendur og stjórn-
endur sjónvarpsstöðva að verkefn-
ið sé góð fjárfesting. Kostnaður
við fimm mínútna sýnishorn eru
7-10 milljónir. Ég er í samstarfi
við danskan aðila, og ég sendi
myndir út til Danmerkur til að fá
teiknaðar hreyfingar og í ýmis
konar frágangsvinnu. Við eina
teiknimynd vinnur fjöldi fólks.
Nálægt Djáknanum komu um 106
manns“.
Kemur me£ æfingunni
En hvernig verður maður teikni-
myndahöfundur, þarf að ganga í
skóla eða koma slíkir hæfileikar
að sjálfu sér?
„Ég er Verslunarskólagenginn,
og var um tíma í danska kvik-
myndaskólanum. Ég hef teiknað
alla ævi, og hef eiginlega ekki
haft áhuga á öðru. Hvernig maður
verður góður teiknari, ja, er það
ekki eins og menn sem ætla að
STÚFUR á fleygiferð
verða góðir rithöfundar, þeir skrifa
mikið og lesa góðar bækur, og
með hæfileika í ofan á lag verða
þeir góðir rithöfundar. Þetta bygg-
ist allt á æfingunni. Nú eru skólar
sem bjóða upp á teiknimynda-
teiknun en þegar ég byijaði var
ekkert slíkt í boði.“
Djákninn á Myrká og Stúfur eru
gjörólíkar sögur. Önnur er drauga-
leg ástarsaga, en hin er full af
glensi og gamani. Jón Axel segist
hafa gengið með þessar sögur í
kollinum í 20 ár. „Stúfur byrjaði
þannig að ég samdi teiknimynda-
sögu fyrir Tímann fyrir u.þ.b. 20
árum. Jólin voru að nálgast og
Stúfur hafði sofið yfir sig, í flýtin-
um til byggða lendir hann í ýmsum
ævintýrum. Hugmyndin hefur þró-
ast með tímanum og ýmsar sögur
hafa fléttast við Stúf, eins og sag-
an af Hlini kóngssyni og Sálin
hans Jóns míns. .
Skemmtilegar tilviljanir gerast
í sköpun sem þessari. T.d. þegar
Jón Axel var að byrja vinnu á
Djákninn á
Myrká og Stúfur
eru gjörólíkar
sögur. Önnur er
draugaleg ást-
arsaga, en hin
er full af glensi
og gamani.
Djáknanum
þurfti hann
að finna sér
ártal,„Sag-
an er frek-
ar tímala-
us, svo ég
fann mér
eitthvert
fallegt ár-
tal. Ég
hringdi
Þorstein
Sæmundsson stjörnufræðing og
spurði hann hvenær hafi verið
fullt tungl árið 1730. Þá komst
ég að því að fullt tungl hafi verið
klukkan 20.40 þann 24. desember
einmitt eins og átti að vera í sög-
unni. Mér fannst þetta merkileg
tilviljun."
Eiiis konar fjölskylduverkef ni
Það má segja að starf Jóns
Axels hafi áhrif á fjölskyldu hans.
„Stúfur er eins konar fjölskyldu-
verkefni“, segir Jón Axel og bros-
ir. „Ég skrifa söguna, konan mín
sem er þýðandi hjá Skífunni, Sig-
ríður Magnúsdóttir og sonur minn
Davíð Þór, annar Radíusbræðra,
semja talaðan texta. Yngri sohur
minn Daníel Freyr sem er í þjóð-
fræði er mér ráðgjafi í ýmsu, t.d.
upplýsti hann mig þegar ég vann
að Djáknanum að venja hefði ver-
ið í gamla daga að kirkjur stæðu
á hól“.
„Ef fjármögnun fæst til þess
gera myndina mun ég að reyna
að vinna hana eins mikið hér
heima og hægt er. Við höfum
tæknina og hæfileikana en ekki
peningana og þurfum að leita
þeirra annarsstaðar." n
Þórdís Hadda Yngvadóttir
Um 10 þúsund
dýragarðar eru starf-
ræktir í heiminum og
talið er að 600 milljón-
ir manna heimsæki þá
á hveiju ári. Aðbúnað-
ur er vissulega misjafn
og fyrir skömmu
greindi The Sunday Times
frá því að geðsjúkdómar
væru orðnir alvarlegt
vandamál meðal dýra í
dýragörðum.
Margarida segir að vita-
skuld megi margt betur fara
í dýragörðum, en miklar við-
horfsbreytingar hafi átt sér
stað á síðustu árum. Nú er
unnið að gagngerum breyt-
ingum, verið að stækka
umráðasvæði margra dýra-
tegunda og breyta í sam-
ræmi við nýja stefnu.
Kók og tannkrem
Garðurinn, sem er gríðar-
lega stór, hefur verið starf-
ræktur frá 1884 og alla tíð
verið rekinn án opinberra N
styrkja. Hins vegar koma ýmis fyrir-
tæki til aðstoðar og styrkja hvert
sína tegundina. Stundum verður slík
fjármögnun svolítið kjánaleg, eins
og í sædýrasafni dýragarðsins. Col-
gate fjármagnar sæljón og Coca
cola fjármagnar höfrunga. Tvisvar
á dag sýna höfrungar, selir og sæl-
jón listir sínar ásamt þjálfurum og
kringum laugina blasa við auglýs-
ingaskilti um kók og tannkrem.
„Garðurinn hefur alla tíð verið
frægur fyrir fallegan arkítektúr. Nú
vita ailir að í góðum dýragarði þarf
miklu fleira að koma til en falleg
húsakynni og þess vegna vinnúm
við að því að Iíkja sem best eftir
náttúrulegu umhverfi dýranna. Þau
þurfa að hafa svolítið meira fyrir
Morgunblaðið/BT
MARGARIDA með þriggja mánaða
blettatígur, sem innan tíðar fer í dýra-
garð í Bandaríkjunum.
lífinu núna en áður. Til skamms tíma
fengu mörg stóru dýranna soðinn
og niðurskorinn mat eða tilbúið
dýrafóður. Það er út í hött og á
skjön við þá stefnu sem nú ríkir.
Lelkur að melónum
Þegar stóru aparnir fengu melónu
var hún alltaf skorin í bita. Um
daginn lét ég górillu hafa heila
vatnsmelónu, sem hún vissi ekkert
hvað hún átti að gera við. Eftir að
hafa velt því fyrir sér um stund fór
hún að Ieika sér með melónuna eins
og hún væri bolti. Þegar hún henti
henni í gólfið sprakk hún og þá sá
hún að boltinn var hið mesta lostæti.
Skjól og felustaður er annað sem
nauðsynlegt er að útbúa fyrir dýrin.
■
Mjaðjurt, birki,
vallhumall og maríustakkur í teinu
UM DAGINN drakk ég te'sem var
svo sætt og ljúft að ég hef ekki
getað gleymt því síðan. Og þegar
mig svo fór að dreyma það á nótt-
unni hringdi ég í konuna sem gaf
mér það til að spyija hvað hefði
verið í því og hvort ég mætti koma
í heimsókn til að fá meira.
Þegar ég komst að því að það
var hún Þóra Þórarinsdóttir í
Grænu smiðjunni í Hveragerði sem
útbjó þetta te úr íslenskum jurtum
þá gerði ég mér ferð til að hitta
hana, og komast að því hvað hefði
svona góð áhrif fá mig.
„Já, íslenskar jurtir búa yfir
mörgum eiginleikum. Þú hefur
verið að drekka te úr mjaðjurt,
birki, vallhumli og maríustakk.
Valhumall er róandi, mjaðjurtin
hefur góð áhrif á magann, birkið
á nýrun og maríustakkur fer sér-
lega vel í konur.“
Þóra, sem fyrst kynntist ís-
Iensku grasatei í útilegu með skát-
unum, hefur síðan viðað að sér
þekkingu úr bókum og gömlum
íslenskum ritum um jurtir og hjá
Einari Loga grasalækni. Hún hef-
ur svo aflað sér reynslu undanfar-'
in ár og ekki síst eftir að hún flutt-
ist til Hveragerðis fyrir tveimur
árum, og heldur nú námskeið í
söfnun, þurrkun og geymslu te-
jurta.
„Þetta er búið að vera heilmikið