Morgunblaðið - 27.09.1994, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 27. SEPTEMBER 1994 31
ÁRDÍS
ÁRMANNSDÓTTIR
+ Árdís Ármanns-
dóttir, fyrrum
húsfreyja
Myrkárbakka
Hörgárdal, fæddist
á Kjarna við Akur-
eyri 12. október
1919. Hún andaðist
á Hjúkrunarheimil-
inu Seli á Akureyri
18. september síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru Ár-
mann Hansson
bóndi á Myrká, f.
1888, d. 1986, og
Þóra Júníusdóttir
kona hans, f. 1902, d. 1981.
Systkini Ái’dísar eru Álfheiður,
f. 1922, gift Sverri Baldvins-
syni, áður bónda í Skógum,
Guðríður, f. 1924, ljósmóðir, í
sambýli með Hrafni Eiðssyni
verkamanni á Akureyri, Rann-
veig, f. 1925, gift Hákoni Aðal-
steinssyni, skrifstofumanni á
Akureyri, Bryndís, f. 1927, d.
1940, Þórólfur, f. 1928, bóndi á
Myrká, Sigrún, f. 1930, gift
Jónasi Kr. Jónssyni leigubíl-
stjóra á Hreyfli, Þórunn, f.
1937, húsmóðir á Myrká, og
Bryndís Rósfríður, f. 1941, gift
Árna S. Jóhannssyni, fyrrver-
andi kaupfélagssljóra á
Blönduósi. Auk þess var Unnur
Herbertsdóttir, f. 1930, gift
Baldri Þorsteinssyni bifreiða-
stjóra á Bægisá, systurdóttir
Þóru, alin upp á Myrká og jafn-
an litið á hana sem eitt af Myrk-
ársystkinunum. Árið 1938 gift-
ist Árdís Búa Guðmundssyni,
f. 11. maí 1908, d. 10. október
1977. Hann var sonúr hjónanna
Guðmundar Bjarnasonar frá
Hraunshöfða og Helgu Þor-
steinsdóttur - frá
Engimýri, en þau
bjuggu á Ásgerðar-
stöðum í Hörgárdal.
Börn Árdísar og
Búa eru: Helga, f.
16. maí 1938, kenn-
ari á Húnavöllum,
gift Erlendi G. Ey-
steinssyni bónda á
Stóru-Giljá og eiga
þau fjögur börn,
Ármann Þórir, f.
29. október 1939,
bóndi á Myrkár-
bakka, sambýlis-
kona hans er Álda
Traustadóttir og eiga þau fjög-
ur börn, Bryndís Hulda, f. 19.
janúar 1943, sjúkraliði á Akur-
eyri, gift Héðni Bech veitinga-
manni og eiga þau þrjú börn,
Guðmundur, f. 13. apríl 1946,
aðstoðarkaupfélagsstjóri á Sel-
fossi, kvæntur Guðrúnu Jó-
hannsdóttur verslunarmanni
og eiga þau þijú börn, Þórólfur
Rúnar, f. 31. október 1949,
húsasmíðameistari á Dalvík,
kvæntur Auði Jónsdóttur sjúkr-
aliða og eiga þau fjögur börn,
Guðveig Sigríður, f. 4. apríl
1952, sjúkraliði í Reykjavík,
gift Stefáni Vagnssyni forstjóra
og eiga þau fjögur börn, Berg-
þóra Björk, f. 11. maí 1953,
fóstra á Akureyri, í sambýli
með Þorsteini Pálssyni sjó-
manni og eiga þau tvö börn,
og Hildur Berglind, f. 18. ágúst
1960, húsmóðir á Akureyri, í
sambýli með Ómari Gylfasyni
þjóni og eru börn þeirra tvö.
Barnabarnabörnin eru orðin
tuttugu talsins. Utför Árdísar
fer fram frá Akureyrarkirkju
í dag. Jarðsett verður á Myrká.
ÁRDÍS og Búi hófu búskap á jörð-
inni Myrkárbakka árið 1938. Myrk-
árbakki er nýbýli úr landi Myrkár
og var án allra bygginga og rækt-
unar er þau byijuðu sinn búskap.
Þau þurftu því að byggja allt frá
grunni og höfðu þegar upp var
staðið gert jörðina Myrkárbakka
að stórbúi. Höfðu þau einnig keypt
jörðina Myrkárdal og nytjuðu hana
líka. Á sama tíma ólu þau upp
okkur systkinin, átta talsins, og
má vel ímynda sér að oft hefur
verið þröngt setinn bekkurinn í litla
húsinu þeirra. Gestkvæmt var á
Myrkárbakka og ekki óalgengt að
þar dveldust næturgestir. Aldrei
var þó talað um þrengsli.
Þau Árdís og Búi voru mikil
náttúrubörn og mjög samstíga í
því sem þau tóku sér fyrir hendur.
Hestamennska var þeirra yndi og
þeir eru margir ógleymanlegir út-
reiðartúrarnir sem farnir voru.
Þrátt fyrir mikið annríki við bú-
störfin var alltaf tími til að skreppa
á hestbak.
Búi var einstaklega handlaginn
og var mikið til hans leitað af ná-
grönnunum þegar staðið var í
byggingarframkvæmdum. Ósér-
hlífinn var hann og neitaði varla
nokkrum manni. Það gefur auga-
leið að bústörfin hvíldu á Árdísi í
fjarveru hans og var álagið því oft
mikið. Þau tóku mikinn þátt í fé-
lagsstarfi í dalnum. Ungmennafé-
lagið átti hug þeirra og ófáar voru
þær stundirnar sem unnar voru
þar, í sjálfboðavinnu, við gróður-
setningu, uppbyggingu við félags-
heimilið og íþróttaaðstöðuna á
Melum. Ræktun og uppgræðsla var
þeirra' áhugamál. Ekki var hætt
fyrr en grjót og urð voru orðin að
ræktuðu túni. Það var ótrúleg sú
elja sem þau sýndu.
Mesta þrekvirki Árdísar er þó lík-
lega skógræktin, þar var áhuginn
alveg ódrepandi. Hún hóf ræktun
tijálunds um 1960 á u.þ.b. 1,5 hekt-
ara lands og 25 árum síðar, þegar
hún vegna hnignandi heilsu gat
ekki lengur gróðursett, höfðu trén
dafnað svo að með ólíkindum var.
Hennar heitasta ósk var að koma
sér upp litlum sumarbústað í lundin-
um sínum, vonandi verður henni að
ósk sinni, hvergi vildi hún frekar
dveljast. Búi studdi hana af alhug
í þessari ræktun meðan hans naut
við, þó það sé henni einni að þakka
hversu góður árangur þama náðist.
Þau unnu bæði söng og fallegum
ljóðum, hún dýrkaði þjóðskáldin
okkar. Hún unni dalnum af alhug,
þar vildi hún vera og hvergi annars
staðar. Hvergi var fjallahringurinn
fegurri, ifíeð Hraundranga,
Gijótárfjall, Flögukellingu og
Myrkárfjall.
Það var henni mikið áfall þegar
Búi féll frá langt um aldur fram,
árið 1977. Hún þjáðist síðustu árin
af þeim illvíga sjúkdómi parkin-
sonsveiki. Af þeim sökum varð hún
að flytja til Akureyrar þar sem hún
bjó síðustu árin, fyrst í sambýli
með þeim Hildi og Ómari og eiga
þau miklar þakkir skildar fyrir þá
umönnun sem þau veittu henni alla
tíð. Það sama á við um þau Öldu
og Ármann, en veikinda hennar var
vissulega farið að gæta alllöngu
áður en hún flutti til Akureyrar og
þurfti hún þá á mikilli umhyggju
að halda, sem þau fúslega veittu.
Síðustu árin dvaldist hún á
Hjúkrunarheimilinu Seli, þar sem
hún naut umhyggju starfsfólksins
og er því einnig þakkað. Á kveðju-
stundu reikar hugurinn víða og
minningarnar hrannast upp. Ég
gleðst yfir því að eiga ekkert nema
góðar minningar frá mínum upp-
vaxtarárum í dalnum. Að leiðarlok-
um þakka ég móður minni alla þá
umhyggju og ástúð sem hún veitti
okkur alla tíð.
Guðmundur Búason.
í dag er Árdís Ármannsdóttir til
moldar borín á Myrká í Hörgárdal.
Þar sleit hún barnsskónum og
byggði síðar nýbýlið Myrkárbakka
úr Myrkárlandi. Þar bjó hún síðan
alla búskapartíð sína. Hún unni
dalnum, fegurð fjallanna, trúði á
guð og gott fólk.
MINNINGAR
Við fráfall Árdísar reikar hugur
minn 37 ár aftur í tímann þegar
ég fyrst sá og kynntist tengdamóð-
ur minni og allri hennar góðu fjöl-
skyldu.
Á blíðum vordegi bar mig að
garði á heimili hennar og Búa
Guðmundssonar á Myrkárbakka.
Þar var mér tekið af ást og hlýju
af væntanlegum tengdaforeldrum
mínum, sú stund er mér minnis-
stæðari en margt annað sem á
daga mína hefur drifið.
Hlýleikinn sem tengdamamma
gaf mér við fyrstu kynni var ekki
bara stundarfyrirbæri, heldur var-
anleg tryggð frá fyrsta degi til hins
síðasta.
Tengdamamma var mikil bú-
kona, hún lét sér ekkert óviðkom-
andi, hvort sem það var innanbæjar
eða után og stóð með ráðum og
dáð við hlið síns elskaða eigin-
manns, Búa, sem var mikill búhöld-
ur og mér einstaklega góður
tengdafaðir. Samhliða húsmóður-
störfum á sínu fjölmenna heimili,
sem hún var sívakandi yfir svo að
allt mætti sem best vera, vék hug-
ur hennar aldrei frá búpeningnum
sem hún dáði og var'svo glögg á.
Stundirnar voru margar sem hún i
átti úti við bústörfin við sauðfé, í
fjósinu, við heyskapinn o.fl. og þá
ekki síst með hestunum sem voru
í miklu uppáhaldi hjá henni. Það
mun oft hafa verið að loknu löngu
dagsverki að Árdís átti leið til hesta
sinna sem fögnuðu komu hennar.
Lagði hún þá gjarnan á þá og lét
glæstan fákinn stíga vakran dans
um dalinn sem henni var svo kær.
Stundum voru famar lengri he-
staferðir sem hún talaði um og lék
enginn vafi á að af þeim hafði hún
mikla ánægju.
Alltof sjaldan gaf ég mér tíma
til að ferðast um landið með
tengdamömmu. Það var áhugamál
hennar að virða fyrir sér nátt-
úrufegurð hvar sem hana var að
finna. Hún bjó yfir miklum fróðleik
um sögu lands og þjóðar sem hún
kunni vel að segja frá og fræddi
þá sem með henni voru.
Aldrei kom hún svo í heimsókn
til okkar að Stóru-Giljá að hún
færi ekki gönguferð upp með gilinu
og dáðist þá að því hvað gilið og
fossarnir væru fallegir.
Söngur og ljóð glöddu huga Ár-
dísar, hún las ljóð og sögubækur
og mundi þá jafnan það sem hún
las þó að langt væri liðið frá lestri
bókanna. Hún hafði miklar mætur
á skáldinu Davíð Stefánssyni og
kunni meðal annars mörg af ljóðum
hans.
Þar sem Árdís lagði hönd á plóg-
inn óx allt sem vaxið gat, fjölskyld-
an stækkaði með hvetju ári sem
leið, blómin hennar prýddu heimilið
jafnt innanbæjar sem í garðinum
utan við húsið. Trén sem nú eru
rúmlega þrjátíu ára gömul hafa
vaxið og setja svip sinn á hlíðina
ofan við bæinn.
Fjölskylduböndin voru sterk til
Árdísar enda safnaðist oft stór
hópur vina og ættingja á heimili
hennar. Þó að íbúðarhúsið hennar
væri ekki stórt man ég aldrei eftir
að þar væri ekki nóg pláss fyrir
alla hvort heldur að það var við
eldhúsborðið eða til næturdvalar.
Tengdamömmu var í blóð borið
að vera hógvær og hún bar mikla
virðingu og umhyggju fyrir öllu sem
hún umgekkst. Aldrei bar neinn
skugga á glaðværð hennar þrátt
fyrir að hún þurfti að búa við erfið-
an sjúkdóm seinustu ár ævi sinnar.
Nú hefur tengdamamma lokið
veru sinni á meðal okkar. Veit ég
að hún er á guðsvegum með ást-
kærum vinum sínum sem farnir eru
á undan henni yfir móðuna miklu
til eilífs lífs.
Ég þakka allar góðu stundirnar
sem ég átti með þér. Frá þér á ég
göfugar og góðar minningar svo
lengi sem ég lifi. Guð blessi þig
og þína minningu.
Erlendur G. Eysteinsson.
Hún tengdamóðií mín, Árdís
Ármannsdóttir, er látin. Ég vil ekki
láta ógert að minnast hennar lítil-
lega og þakka henni fyrir þau ár
sem ég átti þess kost að þekkja
hana.
Það er æði margt sem kemur
upp í hugann og allt er það á sömu
lund, markað af góðu skapi henn-
ar, elskulegheitum og umfram allt
mannkærleika sem hún átti svo
mikið af.
Árdís var einstaklega dugleg
kona sem gekk í öll þau verk sem
til féliu á hennar stóra heimili og
eiginmanns hennar Búa Guð-
mundssonar sem lést 10. október
1977.
Það var gaman að sjá hvað þeim
hjónum þótti innilega vænt um
dalinn sinn og sína sveit, og hvergi
leið þeim betur en heima.
En þeim þótti einnig gaman að
ferðast og fræðast um landið sitt
Island. Nokkrum sinnum, en þó
allt of sjaldan, var Árdís með í ferð-
um með okkur og oft kom það mér
á óvart hvað hún þekkti mikið af
örnefnum, bæjarnöfnum að ég nú
ekki tali um nöfn á fjöllum og fjörð-
um.
Árið 1988 fór Árdís með okkur
fjölskyldunni ásamt foreldrum mln-
um í þijár vikur til Spánar og það
eru vikur sem maður gleymir aldr-
ei, og ég vona og veit reyndar að
hún hafði gaman af. En þar fann
maður hve innilega henni þótti
vænt um ísland, þar var þrátt fyr-
ir allt best að eiga heima.
Ég held ég geti fullyrt að ekkert
gerði hún skemmtilegra en að fara
á hestbak eða bara umgangast
hesta og naut hún sín vel á þeim
stundum. Og aldrei hef ég séð augu
nokkurrar manneskju ljóma eins
innilega og í febrúar síðastliðnum,
þegar við hjónin heimsóttum hana
á Sel og hún var að rifja upp ferð
sem hún og Búi fóru ásamt fleira
fólki ríðandi úr Hörgárdal og yfir
til Hóla í Hjaltadal á þeirra yngri
árum og greinilegt var að minning
sú var greypt djúpt í huga hennar,
já, það var víst ábyggilega gaman.
Ég vil að lokum þakka Árdisi,
þessari heiðurskonu, fyrir góða við-
kynningu og góðar móttökur á
heimili hennar alla tíð, þar sem
húsið var fullt af góðum veitingum
og hlýju viðmóti mér og minni fjöl-
skyldu til handa.
Stefán Vagnsson.
Nú ert þú farin til afa Búa og
við vitum að það hafa verið góðir
endurfundir því að þið hafið ekki
sést í 17 ár.
Allar okkar minningar úr sveit-
inni skjótast nú upp í hugann, allar
þessar fallegu minningar um þig
og þá sem þér þótti vænt um. Ekki
léstu þér nægja að þykja aðeins
vænt um þína fjölskyldu, því að öll
dýrin í sveitinni nutu einnig góðs
af og þá á eftir að nefna Hörgárdal-
inn og Hraundrangann sem ávallt
blasti við þegar við komum í heim-
sókn.
Elsku amma. Sem þakklætisvott
þá langar okkur að senda þér þetta
ljóð:
Þig sem í fjarlægð fjöllin bak við dvelur
og fagrar vonir tengdir líf mitt við,
mínn hugur þráir, hjartað ákaft saknar,
er horfnum stundum ljúfum dvel ég hjá.
Heyrirðu ei, hvern hjartað kallar á?
Heyrirðu storminn, kveðju mína ber?
Þú fagra minning eftir skilda eina,
sem aldrei gleymi, meðan lífs ég er.
(Cæsar.)
Þín verður sárt saknað.
Árdís Hulda, Stefán
Veigar og Búi.
Elskuleg amma okkar er horfin
á braut. Langar okkur að minnast
hennar með nokkrum orðum.
Alltaf var jafn gott að koma til
ömmu og afa á Bústöðum, eins og
við köllum bæinn þeirra. Minnumst
við heimsókna okkar til þeirra með
gleði og tilhlökkun. Er keyrt var
inn Hörgárdalinn vaknaði sérstök
og notaleg tilfinning, dalurinn með
sín háu og miklu fjöll tók vel á
móti okkur, eins og hann breiddi
út faðminn, skjólsæll og öruggur
og bauð okkur velkomin. Eins var
aðkoman að Bústöðum, hlýlegt við-
mót og góðar móttökur í litlu nota-
legu húsi, þar sem allir voru vel-
komnir og tími og túm var fyrir
alla. Áttum við þar margar góðar
stundir í leik með frændsystkinum
okkar, ófáar ævintýraferðirnar
voru farnar í vinalegu umhverfi
dalsins. Er kvölda tók voru spilin
oft tekin fram eða slegið á létta
strengi, afi alltaf jafn spaugsamur
og léttur í lund, amma róleg og
brosti að öllu saman.
Amma hafði margt til að bera,
hún var mjög vinnusöm, vann hún
með natni við bústörfm, ræktaði
fallegan garð við húsið sitt sem og
skógarlund í hlíðum dalsins sem
við kölluðum Árdísarlund. Hún var
fróð, var mikið fyrir lestur bóka,'
yndi hafði hún af ferðalögum og
útiveru. Alltaf var hún eitthvað að
starfa, hugsaði vel um heimili sitt
og töfraði fram veitingar á svip-
stundu þegar þess þurfti. Þrátt
fyrir allt annríkið og stórt heimili
var hún alltaf eins, róleg, yfirveguð
og þægileg, hún hafði alltaf tíma
til að setjast niður og ræða málin,
hjá henni var enginn útundan.
Við vitum að í dag munu margir
syrgja góðan vin og einstaka konu,
en við trúum því að hennar bíði
góður tími á öðrum stað og afí
muni taka þar vel á móti henni og
hún muni halda áfram að láta gott
af sér leiða.
Elsku amma, við þökkum þér
fyrir allt^og megir þú hvíla í friði.
Árdís G. Erlendsdóttir,
Ástríður Erlendsdóttir.
Elsku amma Dísa. Ég samdi ljóð
handa þér til að þú sæir að ég
gleymdi þér aldrei. Heimsóknunum
til þín í sveitina fækkaði reyndar
eftir því sem árin liðu en ég gleymdi
þér samt aldrei. Og ég kem aldrei
til með að gleyma þér því þú munt
lifa í huga mér. Þú munt lifa í
huga Ásu Rutar sem á sér góðar
minningar frá þér og sveitinni. Þú
munt lifa í hugum okkar allra því
þú gerðir ekkert nema gott. Og nú
færðu loksins verðskuldaða hvíld,
í faðmi afa Búa sem þú hefur
eflaust saknað síðustu árin. Ekki
verða sorgmædd ef þú sérð mig
gráta þegar þú vakir yfir jarð-
söngnum, tárin munu stafa af feg-
inleik yfir því að veikindum þínum
skuli vera lokið og tilhugsuninni
um þig, grátandi í eldhúsdyrunum
þegar þú kaddir ástvini þína sem
höfðu verið í heimsókn. Ósjaldan
spurði ég mömmu mína skelfdur
af hveiju þú grétir þegar við fórum
og alltaf fannst mér það jafn skrýt-
ið. En ég skil það núna, amma, að
þú grést af gleði yfír því að eiga
svona stóra og góða fjölskyldu,
svona marga ástvini. Mundu bara
að kíkja niður til okkar endrum og
eins, á milli þess sem þú nýtur lífs-
ins með afa, því við þurfum oft á
handleiðslu að halda til þess að
höndla lífið á réttan hátt. Og eng-
inn er betur til þess fallinn en þú.
Ég kveð þig, amma mín, með
erindi úr ljóðinu:
Sjá lífið, sem forðum lifnaði við,
hjá litla drenpum, þá sumarið brosti.
Það bar með sér loforð um ferð inn í frið,
ferð inn í indælan sveitanna sið,
hvar skiptust á gegndarlaus vinna og grið,
uns garrinn sem blés inn í dalinn var bíand-
aður frosti.
Þá byijað’ á ný þessi vetrarlanga bið.
Davíð Stefánsson.
ERFIDRYKKJUR