Morgunblaðið - 21.10.1994, Blaðsíða 2

2 C FÖSTUDAGUR 21. ÓKTÓBER 1994
DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ
SKÓLINN stendur afskekkt en
er þó rétt við bæjardyrnar.
Bleik bygging Waldorf-skólans
í Kópaseli sker sig óneitanlega
úr umhverfínu þar sem mildir
haustlitir mæta augum hvar
sem litið er. Leikvöllurinn er
öðruvísi en nemendur í grunn-
skóla á höfuðborgarsvæðinu
eiga að venjast. Ekkert malbik
sjáanlegt, engin vígaleg fót-
boltamörk eða körfubolta-
grindur, bara stór grasvöllur,
tréleikföng, gijót, mold og
sandur. í skólanum eru tveir
bekkir. í 4. og 5. bekk eru fjór-
ir nemendur og í 1. 2. og 3.
bekk eru átta krakkar.
Engar einkunnir að vori
Nemendur í Waldorf-skóla taka
engin próf, í stað einkunna eru veitt-
ar umsagnir um frammistöðu,
námsbækurnar búa þau til sjálf og
heimalærdómur þekkist ekki fyrstu
árin.
Börnin eru ekki tæknivædd, ef svo
má að orði komast. Tölvur eru ekki
til í skóianum né myndvarpar, mynd-
band eða segulband.
Markmið skólans að börnin upp-
iifi hluti á iifandi hátt með eigin
skynfærum en ekki í gegnum töivu
eða myndband.
Inni í skólanum berst ómur af
flautuleik úr einni kennslustofunni,
það er auðfundið að farið er að huga
að hádegismat og á borðum eru
haustjurtir í bastkörfum, reyniber
og kertaljós.
Börnin eru á ímyndun-
arskelðinu
„Manneskjan er ekki bara líkami
heldur einnig sál og andi,“ sagði
Rudolf Steiner, maðurinn á bak við
hugmyndafræði Waldorf-skólanna.
Hann sagði að þar sem mannfólkið
hugsaði, hefði tilfmningar og vilja
þyrftu kennarar að hlú að öllum
þessum þáttum til að þeir þroskuð-
ust samhliða og í jafnvægi. Við-
fangsefni kennara í Waldorf-skóla
er að miðla til nemandans samband-
inu á milli þessara þriggja þátta.
Rudolf Steiner skiptir þroskaferli
bams í þijú sjö ára tímabil og þau
mynda grunninn í uppeldiskenningu
hans. Fram að sjö ára aldri eru börn
á eftirhermuskeiði, en síðan tekur við
ímyndunarskeiðið, sem grunnskóla-
bömin eni á og því lýkur við kyn-
þroska. Á þessu tímabili skiptir til-
finningalífið mestu og er það þroskað
í gegnum ímyndunaraflið. Námsefni
þarf því að auðga tilfinningalíf bams-
ins, því tilfmningar sem vakna á
þessu skeiði mynda grann að seinna
tímabili vitsmunaþroskans.
Bekkjarkennararnir í Kópaseli eru
Eiríkur Gunnarsson og Þóra Tómas-
dóttir en stundakennarar Þór Ingi
Daníelsson og Kerstin Anderson. Öll
hafa þau hlotið sína menntun í sér-
stökum Rudolf Steiner-skóla, í Sví-
þjóð eða Þýskalandi.
Hrynjandi og jaf nvægi
„Hrynjandi er ómissandi, svo og
jafnvægi á þessum árum,“ segja
NEMENDUR byrja fyrsta veturinn á því að læra flautuleik
Börnin semja
námsbækurnar, taka
ekki próf og læra ekki heima
kennaramir. Fyrri hluti dagsins er
nýttur til að læra námsgreinar sem
byggjast á kunnáttu, skilningi og
íhugun, en síðari hlutinn fer í náms-
greinar sem krefjast handlagni og
listrænna æfinga. Þannig er tekið
tillit tii dægurhrynjanda barnanna.
Því er ekki um að ræða kennslu-
stundir heldur samfellt tímabil.
Námsgreinarnar eru kenndar í
þriggja til fjögurra vikna lotum. Þá
eru þær hvíldar í allt að hálfu ári
til að þroskast í undirmeðvitundinni.
Búa sjáif til eigin námsbækur
Fyrstu árin fá nemendur ekki
prentaðar námsbækur hejdur búa í
staðinn til vinnubækur. í kennslu-
stundum skrifa þeir sína eigin texta,
teikna og mála og binda síðan bæk-
urnar sínar inn.
„Við teljum mikilvægt að móta
ekki nemendur með námsbókum
heldur hafa námsefnið skapandi og
sjálfstætt," segja Þóra og Eiríkur.
Rudolf Steiner lagði ekki áherslu
á heimalærdóm en sagði að börnin
þyrftu líka tíma til að gera annað
en að læra og þau þyrftu að fá að
sofa á lærdómnum. Próf sagði hann
óþörf, kennarar eiga að kynnast
börnunum það vel að hægt sé að
fylgjast með hveiju barni án þeirra.
Tungumálakennsla
í fyrsta bekk
í fyrsta bekk fara börnin að læra
erlend tungumál og í Kópaseli er
það sænska og enska. Nemendur eru
þá enn á eftirhermuskeiði og tungu-
málið er því æft í gegnum leiki og
söngva. „Við leggjum áherslu á að
börnin fái tilfínningu fyrir viðkom-
andi þjóð, sérkennum lands og þjóð-
ar, menningu og tungumálinu,“ seg-
ir Kerstin.
Þegar okkur bar að garði höfðu
nemendur verið að tína jurtir og stóð
til að lita garn með þeim sem börn-
in ætluðu síðan að nota í handa-
vinnu. „Það er leitast við að nota
náttúruleg efni í allri listsköpun,"
segir Þór Ingi.
Söngur skipar stóran sess í skól-
anum og allir nemendur hefja flautu-
nám við upphaf skólagöngu. Nem-
endur eru í eurytmi, sem þýðir fagur
hrynjandi. Þetta er hreyfilist í takt
við tónlist og talað mál. Hver ein-
asti bókstafur hefur t.a.m. ákveðna
hreyfingu.
Rudolf Steiner
Upphafsmaður Waldorf-upp-
eldiskenningarninnar hét Ru-
dolf Steiner. I lokaritgerð til
B.Ed.-prófs við Kennarahá-
skólann skrifuðu Elisabet M.
Sigfúsdóttir
og Hulda
Sverrisdóttir
ritgerð um
Waldorf-upp-
eldiskenning-
una. Þar seg-
ir að Steiner
hafi drýgt
tekjur sínar
með kennslu og sem tvítugur
maður hafi hann fengið það
verkefni að kenna 10 ára
þroskaheftum dreng. Innan
tveggja ára gat drengurinn
fylgt jafnöldrum sínum eftir í
skóla. Drengurinn gerðist síð-
ar læknir. „A þessum árum
gerði ég mínar fyrstu rann-
sóknir á því hvemig hið and-
lega og sálarlega tengist lík-
amanum," segir Steiner í ævi-
sögu sinni.
Árið 1919 var fyrsti Wald-
orf-skólinn stofnaður. Það var
að beiðni forstjóra Waldorf
Astoria-vindlingaverksmiðj-
unnar í Stuttgart. Starfsmenn
vildu fá mannlegan skóla og
höfðu heyrt Steiner tala um
uppeldi. Steiner þjálfaði upp
kennara og Waldorf-nafnið er
dregið af umræddri vindlinga-
verksmiðju.
Waldorf-uppeldiskenningin
miðast við uppeldi og menntun
bama frá leikskólabyijun til
skólaloka miðað við frá 6-18
ára. Ekki má gleyma að upp-
eldiskenningin tekur til sjúkra
bama jafnt og heilbrigðra. ■
*M
%
Egypti vinnur
heimsmeistaratitilinn
í ísraelska spilinu Rummikub
ISRAELINN Micha Hertzano
sagði við opnun heimsmeistar-
mótsins í Rummikub nú í haust
að það gleddi sig sérstaklega
að Egyptaland væri meðal ríkjanna
tuttugu sem tóku þátt í keppninni.
Hann vissi þá ekki að Egyptaland
myndi fara með sigur af hólmi og
ísrael lenda í einum af neðstu sætun-
um ásamt Danmörku og Svíþjóð. ís-
land stóð sig best af Norðurlandaþjóð-
unum þremur sem tóku þátt í keppn-
inni. Elísabet Sigurðardóttir, eigin-
kona Guðjóns Guðmundssonar, um-
boðsmanns spilsins á Islandi, keppti
fyrir íslands hönd og lenti í 8. sæti.
Foreldrar Micha Hertzano voru
með Rummikub með í pússi sínu
þegar þeir fluttu frá Rúmeníu til
Israels um miðjan 6. áratuginn. Fað-
ir hans hafði búið spilið ti! og vinir
hans og kunningjar höfðu gaman
af að spila það. Það er tveggja til
fjögurra manna spil, svipað rommí
en spilað með plötum sem eru lagð-
ar niður og eru hreyfðar til eftir
settum reglum. Sá vinnur sem er
fyrstur að losna við plöturnar sínar.
Spilið krefst nokkrar einbeitingar
en leikirnir eru stuttir og hægt að
spjalla á milli þeirra. „Einn kosturinn
við Rummikub er að maður þarf
Morgunblaðið/Anna Bjarnadóttir
ELÍSABET Sigurðardóttir einbeitir sér í harðri keppni
við Frakkland, Suður-Afríku og Danmörku.
NEHAD Aboul Fadt, heimsmeistari í
Rummikub, með Guðjóni Guðmundssyni,
umboðsmanni spilsins á íslandi.
ekki að halda á mörgum spilum eins
og í rommí," sagði Micha. „Það er
hægt að drekka kaffi og borða köku
um leið og spilað er.“
Vinsældirnar margfölduðust
á einni nóttu
Faðir hans verslaði með snyrti-
vörur í Rúmeníu en þurfti að byija
lífsbaráttuna upp á nýtt í ísrael.
Hann tálgaði Rummikub-plötur og
konan málaði þær í frístundum. Þau
fengu búðareigendur til að selja
spilið fyrir sig. Þeir þurftu ekki að
borga þeim nema þeir gætu selt
það. Vinsældir Rummikub jukust
smátt og smátt og Micha segir að
það sé nú til á hverju heimili í ísra-
el. 140 manns starfa hjá fyrirtæk-
inu sem hefur risið upp í kringum
það. Micha rekur það ásamt systur
sinni. Þau framleiða einnig önnur
spil og hafa auk þess spilaumboð.
En Rummikub er uppistaða fyrir-
tækisins. Það er selt í 34 ríkjum
og spilað á 23 tungumálum, þar á
meðal íslensku.
4