Morgunblaðið - 19.02.1995, Blaðsíða 4

4 C SUNNUDAGUR 19. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
SCANIA verksmiðjur eru í 5 löndum auk Svíþjóðar. Þar fyrir utan eru nokkrar samsetningarverksmiðjurog víða er einnig byggt yfir Scaniahópbifreiðar.
Heimsókn til Scania í Svíþjóð
Framleiða 32 þúsund vöru- og
hópbifreiðir í 6 löndum
SCANIA framleiðir bæði bíla- og bátavélar og er hlutdeild bátavél-
anna rúm 3% af veltu fyrirtækisins.
SCANIA fyrirtækið sýnir í sérstöku safni allmarga gamla bíla og
ýmislegt sem tengist samgöngusögu Svíþjóðar.
HEKLA hf. í Reykjavík hefur nú tek-
ið við umboði fyrir Scania fyrirtækið
sænska en það framleiðir sem kunn-
ugt er vörubfla, einkum af stærri
gerðinni, svo og hópbifreiðir og vélar.
Scania er stórfyrirtæki með um
20.000 starfsmenn í verksmiðjum í 6
löndum og framleiddi fyrirtækið á
síðasta ári tæplega 32 þúsund vöru-
bfla og hópbifreiðir sem er 41% aukn-
ing frá fyrra. ári. Talsmenn Scania
sem íslenskir blaðamenn ræddu við í
aðalstöðvum Scania í Södertalje á
dögunum í fylgd Sverris Sigfússonar
frá Heklu sögðu að á þessu ári væri
enn fyrirsjáanleg aukin framleiðsla
og verður þannig bætt við
400 starfsmönnum í verk-
smiðjumar 6 í Svíþjóð.
Talið er að nálega hálf
milljón manna hafi í dag
atvinnu af því að aka bfl-
um frá Scania.
Scania og Vabis vom
í upphafí tvö fyrirtæki.
Vabis í Södertálje var
stofnað 1891 og fram-
leiddi í upphafí lestar-
vagna. Scania hóf starf-
sem aldamótaárið í
Malmö og framleiddi reið-
hjól. Bæði fyrirtækin hófu
framleiðslu vörubfla árið 1902 og
tæpum áratug síðar ákváðu þau að
sameina framleiðslu sína sem fluttist
smám saman öll til Södertalje. Rekst-
ur Scania-Vabis gekk í bylgjum næstu
áratugina og var endurskipulagður
og endurfjármagnaður oftar en einu
sinni. Árið 1969 sameinaðist fyrir-
tækið Saab bfla- og flugvélaverk-
smiðjunum og var nefnt Saab-Scania
en í dag er Scania vörubflaframleiðsl-
an aftur orðin ein og sér.
Yfir 85% starfseminnar snýst
um vörubíla
Fulltrúar Scania sem sýndu blaða-
mönnum frá íslandi fyrirtækið og
fræddu okkur um starfíð voru þeir
Ulf Ekström, Olov Larsson og Per-
Erik Nordström. Sögðu þeir að aðal-
framleiðsla Scania í dag væru vörubfl-
ar, 16 tonn og þyngri, hópbifreiðir
og vélar. Yfír 85% framleiðslunnar
eru vörubflar, um 11% hópbifreiðir
og rúm 3% vélar. í nýlegri markmiða-
setningu Scania eru lykilorðin gæði,
afköst, hagkvæmni og umhverfí.
Nefndu þeir að bflaframleiðsla gæti
þó aldrei orðið umhverfisvæn en lögð
væri mikil áhersla á að draga sem
mest úr skaðlegum áhrifum bæði við
framleiðsluna og ekki síður þegar
kæmi að endumýtingu einstakra
hluta úr bílunum. Um 1.000 tækni-
menn starfa að þróun og rannsóknum.
Stefna fyrirtækisins er að bjóða fram-
leiðslu sína í öllum heimsálfum og em
verksmiðjur þess nú í Brasilíu, Arg-
entínu, Frakklandi, Hollandi og Dan-
mörku auk Svíþjóðar. Þá fer nokkur
samsetning bfla fram í allmörgum
öðrum löndum, m.a. í Asíu og Aftíku.
Vaxandi markaður er í austurhluta
Evrópu og hefur Scania mætt því
með því að byggja upp samsetningar-
eða yfirbyggingaveksmiðjur, meðal
annars í Póllandi og Rússlandi. Fyrsta
hópbifreiðin frá Póllandi var afhent
sl. haust og það sama
er að segja um Moskvu.
Þá hefur verið byggt
yfir 50 hópbifreiðir í
Ungveijalandi. Forráða-
menn Scania gera ráð
fyrir um 500 hópbifreiða
sölu árlega í löndum
Austur-Evrópu. Auk áð-
umefndra landa renna
menn vonaraugum til
Eystrasaltslanda og
Tékklands en efnahags-
ástand ræður mestu og
segjast þeir Scaniamenn
einnig hafa til skoðunar
aðstoð við þessi lönd varðandi fjár-
mögnun, m.a. gegnum banka í vestur-
hluta Evrópu.
Aukning um 120 þúsund bíla
Forráðamenn Scania segja að í dag
seljist milli 400 og 450 þúsund vöru-
bflar árlega í heiminum. Framleiðslu-
geta Scania er nærri 50 þúsund bílar
á ári en á síðasta ári voru framleidd-
ir 32 þúsund bflar og 25 þúsund árið
1993. Sagði Ulf Ekström fjármála-
stjóri að 1994 væri eitt besta ár fyrir-
tækisins í langan tíma og væri það
m.a. að þakka söluaukningu og betri
markaðshlutdeild í Evrópu, aukningu
í Suður-Ameríku og nýjum mörkuðum
í Suður-Kóreu og Tævan. Fram til
ársins 2010 gera forráðamenn Scánia
ráð fyrir mjög aukinni eftirspum vö-
rubfla í öllum heimshlutum. Telja
þeir Evrópumarkað vaxa úr 150 þús-
und bílum 1994 í 200 þúsund, mark-
að í Suður-Ameríku og Asíu tvöfald-
ast og umtalsverð aukning verði einn-
ig í Afríku og Miðausturlöndum. Alls
muni aukningin til ársins 2010 verða
kringum 120 þúsund bflar og telja
þeir að Scania geti náð góðum hlut
af þeirri aukningu. Þeir segja aðal
keppinauta sína vera Mercedes Benz,
Volvo og MAN.
Meðfærllegur 40 tonna bíll
Það virðist ekki beint árennilegt
að aka um á Scania dráttarbíl með
18 m tengivagni sem vegur alls um
40 tonn með farminum. Blaðamönn-
um var sýndur þessi dreki, Scania
R113 MA eins og hann heitir fullu
nafni. Tilraunabílstjórinn sænski
sýndu okkur bílinn og settist blaða-
maður DV undir stýri, nafni minn
Reykdal, en hann hefur meirapróf
og ekki var til umræðu að aðrir en
menn með slíkt próf snertu svo um-
fangsmikinn grip.
Scania R 113 dráttarbíllinn er með
380 hestafla vél og gírskiptirrgu sem
heiti GRS 900 R og er eins konar
blanda af handskiptingu og sjálf-
skiptingu. Virkar hún þannig að að-
eins þarf að stíga á tengslið þegar
tekið er af stað en uppfrá því skiptir
bíllinn sér sjálfur eftir því sem hraði
og aðstæður gefa tilefni til. Hægt
er einnig að velja í hvaða gír er tek-
ið af stað, t.d. velja hærri gír þegar
bíllinn er léttur. Þá er með einu hand-
taki einnig hægt að skipta niður
þegar brekka er framundan og vagn-
inn er þunghlaðinn. Mótorbremsan
er innbyggð í gírkassann.
Mlnna þreytandi en fólksbíll
Umhverfi bílstjórans og farþega
hans er rúmgott og virðist ósköp
þægilegt. Allir rofar eru skýrt fram
settir og merktir og aðgengilegt að
athafna sig. Húsið er á loftfjöðrum
eins og bíllinn að framan og fjaðraði
allt saman mjúklega á malmikinu á
götum Södertálje og nágrennis. Til-
raunabílstjóri Scania sagði að öll
aðstaða og aðbúnaður fyrir bílstjóra
vörubíla gjörbreyst og fullyrti að
akstur slíkra bíla væri minna þreyt-
andi en margra fólksbíla. Næsta
verkefni hans eftir að hafa sýnt okk-
ur bílinn var að halda til Norðurkollu
þar sem reyna átti ýmsan búnað
Scania og fleiri bíla við erfiðustu
aðstæður í hörku frosti.
. ■
Jóhannes Tómasson
Stærsti
markaður
hópbif-
reiða
Scania í
Suður-
Ameríku
SCANIÁ vörubíla verksmiðj-
urnar sænsku eru þær
fimmtu stærstu i heiminum
og snýst 85% framleiðslunn-
ar um vörubíla yfir 16 tonn.
Árið 1994 framleiddi fyrir-
tækið um 3.100 rútur eða
hópbifreiðar eins og þær eru
nefndar í nýju bílorðasafni.
Helmingur hópbifreiðanna
er framleiddur í Suður-
Ameríku þar sem er stærst-
ur markaður fyrirtækisins
en vaxandi markaður er
einnig fyrir þessa bíla í Evr-
ópu og Asíu.
Strætlsvagnar í
þremur löndum
Strætisvagnar frá Scania
eru nú einkum framleiddir
í Svíþjóð og Danmörku. Ný-
lega var hafin framieiðsla
strætisvagna í Póllandi og í
undirbúningi er framleiðsla
þeirra í verksmiðju fyrir-
tækisins í Frakklandi. For-
ráðamenn Scania segja að
kaupendur strætisvagna
leggi einna mesta áhersiu á
að fá hljóðláta vagna með
sem minnstri mengun.
Yflr350 þúsund
í notkun
Yfir 350 þúsund bílar frá
Scania eru nú í notkun í
heiminum. Árið 1993 fram-
leiddi fyrirtækið 700 þús-
undasta bílinn og hefur
helmingur þeirra verið
framleiddur eftir 1980. Að-
eins 3% framleiðslunnar fer
á markað í Svíþjóð en þar
starfar helmingur starfs-
mannanna og þar er um
helmingur fjárfestinga fyr-
irtækisins.
Um 5% hlutdeild
í vélum
Scania framleiðir dísilvél-
ar á bilinu 135 til 700 hest-
öfl, bátavélar og vélar til
nota við rafstöðvar og ýms-
an iðnað. Um 100 þúsund
vélar í þessum stærðarflokki
seljast á ári í heiminum og
er hlutur Scania um 5%. Alls
seljast um 13 milljónir dísil-
véla af öllum stærðum í
heiminum árlega um þessar
mundir eða álíka margar og
metárið 1959. Alls framleiða
kringum 100 fyrirtæki vélar,
allt frá nokkrum tugum uppí
um 300 þúsund stykki.
Fjögurra mánaða
afgreiðslufrestur
Afgreiðslutími lijá Scania
um þessar mundir er milli 4
og 5 mánuðir vegna mikillar
eftirspurnar og söluaukn-
ingar á siðustu misserum.
Flöskuhálsinn í framleiðslu
bíla er ekki sjálf samsetning-
in heldur afköst allra ann-
arra verksmiðja sem fram-
leiða ýmsa hluti sem þarf i
þá. Ef enginn biðlisti væri
tæki það verksmiðjurnar 25
daga að afgreiða sérpantað-
an bíl.
■