Morgunblaðið - 11.04.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
ALÞINGISKOSNINGAR
ÞRIÐJUDAGUR 11. APRÍL 1995 B 3
Davíð Oddsson forsætisráðherra
Jákvæður vitnis-
burður um störf
ríkisslg órnarinnar
„ÉG ER mjög ánægður með niður-
stöðu flokksins. Hann heldur velli
í þessum kosningum. Það er einnig
mjög ánægjulegt að ríkisstjórnin
skuli halda velli og er ákveðinn vitn-
isburður um störf hennar,“ sagði
Davíð Oddsson forsætisráðherra og
formaður Sjálfstæðisflokksins.
Fólk vildi stjórn
Sjálfstæðisflokks
Hann sagði að mikil ánægja
væri með niðurstöðuna hjá sjálf-
stæðismönnum um allt ' land.
„Flokkurinn hefur leitt þessa ríkis-
stjórn í gegn um mikla erfiðleika
síðustu fjögur ár og nánast heldur
fylgi sínu, þvert ofan í ýmsar spár.
Hann er raunar eini flokkurinn sem
fær endurkjörna alla þá þingmenn
sem voru í kjöri á vegum hans.“
„Ég tel að þegar við vorum að
koma illa út úr skoðanakönnunum
hafi fólk talið öruggt að við yrðum
í ríkisstjórn og hafi verið að velja
okkur meðreiðarsveina. En þegar
kannanir sýndu fylgistap áttuðu
menn sig á því að það varð að kjósa
flokkinn milliiiðalaust til að hafa
hann í stjórn enda sýndu kannanir
að mikill vilji var til þess hjá fólki í
öllum flokkum," sagði Davíð þegar
hann var spurður að því hvaða skýr-
ingar hann teldi vera á fylgisaukn-
ingu flokksins síðustu dagana fyrir
kosningar. Hann bætir því við að
þúsundir hafi unnið fyrir flokkinn
síðustu dagana og það hafi verið
kraftmikil barátta.
„Það er líka mjög ánægjulegt að
ríkisstjórnin heldur velli þó að það
sé með minnsta mögulega meiri-
hluta. Það er jákvæð einkunn fyrir
ríkisstjórnina því hún hafði oft átt
undir högg að sækja á kjörtímabilinu
og á ýmsu hefur gengið. Þegar
stjórnin var að gera erfiða hluti bjó
hún við miklar óvinsældir en hélt
engu að síður velli þegar upp var
staðið," sagði forsætisráðherra.
Stjórnarflokkarnir munu
ræða saman
Um framhaldið sagði Davíð að
hann myndi ekki biðjast lausnar
þar sem ríkisstjórnin hefði ekki
fallið. Hann sagðist fara yfir stöð-
una á reglubundnum fundi með
forseta íslands sem væntanlega
verður árdegis í dag, þriðjudag,
og einnig á ríkisstjórnarfundi. Þá
sagðist hann gera ráð fyrir því að
forystumenn stjórnarflokkanna
myndu fara yfir málefnastöðuna í
ljósi þess að ríkisstjórnin hefði
nauman þingmeirihluta. Um efni
viðræðna þeirra sagði Davíð að
ágreiningur hefði komið upp milli
flokkanna í ýmsum málum í kosn-
ingabaráttunni eins og oft vildi
verða. Því væri spurningin nú hvort
þau mál væru þess eðlis að ríkis-
stjórn með svo tæpan meirihluta
gæti unnið úr þeim. „Við þurfum
að átta okkur á þessu og fara yfir
málin í vinsemd og íhygli, engu
fljótræði. Síðan munu næstu skref
ráðast af niðurstöðu þessa.“
I stjórnarskránni segir að innan
tíu vikna frá kjördegi beri þinginu
að koma saman. Davíð segir að
það sé sá tímarammi sem menn
þurfi að miða við. Viðræðum
stjórnarflokkanna, og milli annarra
flokka ef til þess kæmi, þyrfti að
vera lokið í tæka tíð fyrir þann
tíma.
Spurður að því hvort Framsókn-
arflokkurinn kæmi að þessu borði
í ljósi fylgisaukningar hans segir
Davíð að Framsóknarflokkurinn
hafi verið stærsti stjórnarand-
stöðuflokkurinn og hann hafi bætt
við sig tveimur þingmönnum. Það
mætti telja eðlilegt. Hann væri að
nálgast sitt fyrra fylgi eftir að
hafa verið minni um skeið. „Ég
býst við að ýmsir hafi litið svo á
að Framsóknarflokkurinn væri
stjórnarkostur og sama má raunar
segja um aðra flokka. Það eru þrír
möguleikar á tveggja flokka stjórn.
Þeir h'afa allir sína kosti en líka
sína annmarka.“ Þá bendir hann á
að einnig séu ýmsir möguleikar á
þriggja flokka stjórn og fræðilegir
möguleikar á fjögurra flokka
stjórn.
Jóhanna Sigurðardóttir,
formaður Þjóðvaka
Unnum ákveðinn
áfangasigur
Morgunblaðið/Halldór
JÓHANNA Sigurðardóttir á kosningavöku Þjóðvaka
sem haldin var á Tveimur vinum á kosninganóttina.
JÓHANNA Sigurðardóttir, for-
maður Þjóðvaka, segir að útkoma
flokksins hafi valdið vonbrigðum
en þó megi segja hana viðunandi.
„Hver nýr þingmaður hjá okkur
er sigur í nýrri hreyfingu. Við lent-
um í erfiðum málum á tveimur síð-
ustu dögunum þar sem fáeinir ein-
staklingar voru staðráðnir í að
skaða hreyfinguna og við höfðum
ekki tíma til að ná vopnum okkar
aftur,“ sagði Jóhanna og vísaði til
yfirlýsingar og úrsagna fólks á
Suðurlandi. Hún vill mynda fjög-
urra til fimm flokka félagshyggju-
stjórn.
Jóhanna segir að þakka megi
frábæru starfi og samstöðu Þjóð-
vakafólks um alit land fyrir niður-
stöðuna, það hafi unnið af heilind-
um. „Það má segja að við höfum
unnið ákveðinn áfangasigur. Ljóst
er að þessi ríkisstjórn hefur mjög
tæpan meirihluta og má segja að
hún sé í raun fallin ef þingmenn
Sjálfstæðisflokksins á Vestfjörð-
um standa við það sem þeir sögðu
fyrir kosningar, að þeir muni aldr-
ei styðja stjórn sem hafi óbreytta
stefnu í sjávarútvegsmálum. Þá
hljóta að gilda sömu rök hjá Jóni
Baldvin Hannibalssyni núna og
fyrir fjórum árum. Þá vildi hann
ekki framlengja síðustu ríkisstjórn
sem hafði mjög tæpan meirihluta,
sagðist ekki vilja byggja líf ríkis-
stjórnarinnar á Hjörleifi Gutt-
ormssyni. Nú er mikil óeining í
landbúnaðarmálum í þessari
stjórn og ég spyr hvort Jón vilji
byggja líf ríkisstjórnarinnar á
því.“
Möguleikar á
félagshyggjustjórn
Um það hvað ætti að taka við
sagði Jóhanna að möguleikar væru
á myndun félagshyggjustjórnar og
það hafi einmitt verið markmið
hreyfingar hennar. „Áhrif Þjóð-
vaka eru þau að þessir möguleikar
eru nú í augsýn ef félagshyggju-
flokkarnir nýta sér tækifærið.“
Hún sagði að Þjóðvaki myndi
leggja sitt af mörkum til að hægt
yrði að mynda hér félagshyggju-
stjórn. Síðan yrði það skoðað
hvernig hægt yrði að vinna að því
sameiningarferli sem hreyfingin
væri stofnuð til að hrinda af stað.
„Það má vel vera að við rrtunum
hafa frumkvæði að því að félags-
hyggjuflokkarnir myndi ríkis-
stjórn. Ég tel útilokað fyrir Ólaf
Ragnar Grímsson og Framsóknar-
flokkinn að vera í biðröðinni til
Sjálfstæðisflokksins miðað við það
sem þeir sögðu fyrir kosningar.
Þeir sögðu að það yrði þeirra fyrsti
leikur að reyna myndun félags-
hyggjustjórnar. Ég tel að fjögurra
eða jafnvel fimm flokka stjórn
félagshyggjuaflanna yrði farsælli
en tveggja flokka stjórn með Sjálf-
stæðisflokknum innanborðs og
minni á að stöðugleikann í ís-
lensku efnahagslífi má rekja til
ársins 1988 þegar félagshyggju-
flokkarnir fóru með stjórn lands-
ins,“ sagði Jóhanna.
Spurð um framtíðina sagði hún:
„Þjóðvaki er kominn til að vera og
verður hér svo lengi sem þarf til
að bijóta upp þetta flokkakerfi og
sameina félagshyggjuöflin. Það er
eitt af markmiðum þessarar hreyf-
ingar. Við teljum að sameining
félagshyggjuaflanna, og að þau
vinni saman í ríkisstjórn, sé for-
senda þeirra breytinga sem gera
þarf í þjóðfélaginu. Okkar tími er
rétt að byija.“
Kristín Ástgeirsdóttir,
oddviti Kvennalista
Fylgishrunið á lands
byggðinni veldur
mestum áhyggjum
Morgunblaðið/Halldór
KRISTIN Ástgeirsdóttir ræðir við Ragnhildi Vigfúsdóttur, rit-
stýru Veru, á kosningavöku Kvennalistans.
„ÞESSI úrslit eru okkur mikil von-
brigði þó að það hafi kannski ver-
ið ljóst samkvæmt skoðanakönn-
unum að það stefndi í ósigur. Við
vorum samt að vona að við mynd-
um hala meira inn á síðustu dögun-
um og að okkar gömlu kjósendur
myndu hugsa hlýlega til okkar,“
sagði Kristín Ástgeirsdóttir, odd-
viti Kvennalistans, en hún skipaði
1. sæti á framboðslista flokksins í
Reykjavík.
Kristín sagði að þrátt fyrir
fylgistapið væru Kvennalistakonur
mjög ánægðar með að í kosninga-
baráttunni hafi tekist að gera
launamálin og launamisrétti kynj-
anna að einu helsta umræðuefninu.
„Það liggja fyrir lofot'ð og fyrir-
heit hinna flokkanna að taka á
þeim málum, þannig að það eitt
út af fyrir sig er mikill árangur.
Það sem kannski veldur okkur
mestum vonbrigðum er að missa
landsbyggðarþingkonuna og það
mikla fylgishrun sem verður úti á
landi,“ sagði hún.
Neikvæð umræða um innri mál
hefur skaðað ímyndina
Helstu skýringarnar á fylgis-
hruni Kvennalistans eru að mati
Kristínar þau áhrif sem Þjóðvaki
hafi haft, og að kannski hafi fyrri
kjósendut- Kvennalistans verið ós-
ammála þeirri afstöðu sem flokk-
urinn hafi tekið á síðasta ári varð-
andi sameiningu félagshyggjuafl-
anna. I öðru lagi hafi verið mikið
framboð af frambærilegum og
hæfum konum hjá gömlu flokkun-
um og það hafi haft sín áhrif.
„Þriðja ástæðan er svo kannski
sú að gömlu flokkarnir hafa tekið
upp mörg af okkar helstu baráttu-
málum og það var mjög áberandi
í þessum kosningum. Síðan vil ég
nefna okkar innri mál og þær mjög
svo neikvæðu umræður sem urðu
í kringum uppstillingu bæði á
Reykjanesi og í Reykjavík, en ég
tel að þetta hafi skaðað ímynd
Kvennalistans. Þá urðum við mikið
varar við það á vinnustöðum í
Reykjavík að konur sögðu að við
hefðum ekki leiðrétt launin þeirra,
þannig að þær konur sem voru
áður okkar helsti kjósendahópur
hafi hreinlega misst trú á þessa
leið,“ sagði hún.
Erum auðvitað inni í myndinni
Kristín sagði að Kvennalistinn
hefði lagt á það mikla áherslu að
tími hans væri kominn til þátttöku
í ríkisstjórn og það ylti á því hvern-
ig mál þróuðust næstu daga hvort
slíkt væri yfirleitt möguleiki.
„Ríkisstjórnin heldur velli og
við verðum auðvitað að sjá hvort
þeir vilja vinna saman. Ef sú verð-
ur raunin að þeir vilja það ekki
þá erum við auðvitað inni í tnynd-
inni. Ef þeir telja nauðsynlegt að
styrkja sína stöðu þá erum við
auðvitað til viðræðu um þau mál
ef þeir vilja gera átak í því að
draga úr launamisrétti kynjanna
og bæta laun kvenna. Það verða
auðvitað jafnframt að verða breyt-
ingar á stefnu ríkisstjórnarinnar
en við höfum barist hart gegn
henni allt síðasta kjörtímabil,"
sagði Kristín.