Morgunblaðið - 11.04.1996, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 1996 B 7
Yfirtaka Svíar
danska bygging-
armarkaðinn ?
Tvö stærstu byggingarfyrirtækin í
Svíþjóð, Skanska og NCC, segjast líta á
Norðurlönd sem sinn heimamarkað
FYRST hjálpa þeir okkur með
brýrnar og síðan koma þeir með
alla sína krana og gröfur og gleypa
í sig markaðinn eins og gráðugir
úlfar. Þannig er talað í Danmörku
og þá er átt við Svíana, Skanska
og NCC, tvö stærstu byggingarfyr-
irtæki á Norðurlöndum, en við hlið-
ina á þeim eru dönsku byggingar-
fyrirtækin eins og hverjar aðrir
búðarholur.
í byggingariðnaðinum í Dan-
mörku og meðal sérfræðinga efast
enginn um, að sænsku fyrirtækin
tvö verði á fáum árum mjög stór á
markaðnum þar og muni í millitíð-
inni ryðja burt eða kaupa upp mörg
dönsk fyrirtæki. Ástandið er líka
þannig núna, að það er ekki nóg
til skiptanna fyrir dönsku fyrirtæk-
in, hvað þá þegar stóru, sænsku
fyrirtækin bætast við.
Peter Falk-Sorensen hjá Dansk
Aktie Analyse spáir því, að Skanska
og NCC verði orðin drottnandi fyrir-
tæki á danska byggingarmarkaðin-
um á skömmum tíma og það muni
gerast á sama tíma og verkefnum
dönsku fyrirtækjanna erlendis, að-
allega í Þýskalandi, lýkur. Það er
fyrst og fremst vinnan við stóru
brýrnar, Stórabeltis- og Eyrar-
sundsbrúna, sem hefur komið
sænsku fyrirtækjunum á bragðið
en þau hafa á síðustu árum verið
iðin við að koma sér upp dönskum
dótturiyrirtækjum.
Stærra en 20 stærstu
fyrirtækin í Danmörku
til samans
Skanska, sem er stærra en 20
stærstu byggingarfyrirtækin í
Danmörku til samans, er til dæmis
með dótturfyrirtækið C.G. Jensen
en það hefur bólgnað út á nokkrum
árum með uppkaupum á öðrum
fyrirtækjum og er nú það fjórða
stærsta í Danmörku.
„Skanska lítur á Svíþjóð, Dan-
mörk, Finnland og Bandaríkin sem
sinn heimamarkað og það skiptir
máli að vera í fararbroddi," segir
Lennart Hallberg, upplýsingastjóri
hjá Skanska, en tekur fram, að til
að vera í fararbroddi þurfi fyrir-
tækið ekki að vera það stærsta.
NCC, sem er helmingi minna en
Skanska, beitir aðallega fyrir sig
byggingarfyrirtækinu Armton í
Danmörku og metnaðurinn er ekki
minni en hjá Skanska að því leyti,
að NCC ætlar sér stóra hluti á
Norðurlöndum.
Þessi innrás Svíanna í Danmörk
hefur valdið mikilli ókyrrð þar og
ugg og ekki síst vegna þess, að
dönsku fyrirtækin hafa átt í mik-
VIÐSKIPTI
illi samkeppni innbyrðis. Á síðustu
árum hefur orðið umtalsvert verð-
fall á danska byggingarmarkaðin-
um og er meðal annars Svíunum
kennt um en þeir segjast aftur
hafa tekið að sér verk, sem þeir
hafi tapað á, til þess eins að hafa
vinnu fyrir starfsfólkið. Sænsku
fyrirtækin eru hins vegar mjög
fjársterk og Danir óttast, að verð-
fallið á markaðinum muni halda
áfram.
Borgum herkostnaðinn
Lennart Hallberg hjá Skanska
sagði þetta um líkurnar á verðstríði:
„Þegar við hjá Skanska höfum
ákveðið kúrsinn þá fylgjum við hon-
um 100% og erum tilbúnir til að
borga herkostnaðinn." Flestir eru
sammála um, að koma Svíanna
muni valda miklum breytingum í
danska byggingariðnaðinum.
Krafan um hagræðingu verður
meiri en áður og vafalaust verður
eitthvað um, að stóru fyrirtækin í
Danmörku kaupi upp þau smáu.
Sérfræðingarnir hjá Dansk Aktie
Analyse segja, að ein af ástæðunum
fyrir lítilli þróun hjá donskum bygg-
ingarfyrirtækjum sé sú, að mjög
mörg þeirra eru fjölskyldufyrirtæki.
Metnaður eigendanna beinist ekki
minnst að því að halda á loft nafni
fjölskyldunnar og sjálfstæði hennar
en viljinn til samstarfs við aðra, oft
aðrar fjölskyldur, sé að sama skapi
lítill.
Stærsta sjónvarpsfyrir-
tæki Evrópu komið á fót
Tap hjá
Swissair
vegna hag-
ræðingar
Ziirich.
SWISSAIR hefur skýrt frá tapi upp
á 147 milljóna svissneskra franka
eða 123 milljónir doliara í fyrra
vegna „verulegs“ kostnaðar við end-
urskipulagningu.
Svissneska flugfélagið hefur aldr-
ei áður verið rekið með tapi og hall-
inn kemur á óvart. Sérfræðingar
höfðu búizt við 5-25 milljóna franka
hreinum hagnaði.
Þrátt fyrir tapið jókst rekstrar-
hagnaður verulega og telja sérfræð-
ingar að það sýni að félagið sá á
batavegi. Rekstrarhagnaðurinn
jókst um 81% í 237 milljónir franka.
Niðurskurðaráætlun fyrirtækisins
á að auka tekjur um allt að 700
milljónum franka á ári frá 1997.
Arður verður ekki greiddur í ár,
þriðja árið í röð.
Á næstu 18 mánuðum verður
störfum hjá Swissair fækkað um
2.000 úr 32.703.
Bonn. Reuter.
BERTELSMANN AG og hluthafar
Audiofina í Luxemborg hafa boðað
fyrirætlanir um að koma á fót
stærsta útvarps- og sjónvarpsfyrir-
tæki Evrópu með tímamótasamn-
ingi, sem getur haft mótandi áhrif
á þróunina á fjölmiðlamarkaðnum
í heiminum.
Samkomulagið er að finna í vilja-
yfirlýsingu um sameiginleg yfirráð
yfir Cie. Luxembourgeoise de
Télediffusion (CLT) og er svar Evr-
ópu við sanruna risafjölmiðla í
Bandaríkjunum í fyrra.
Að nýja félaginu standa Bertels-
mann Ufa Film- und Fernseh GmbH
og CLT. Það mun ráða lögum og
lofum á nokkrum helztu mörkuðum
sjónvarpsauglýsinga í Evrópu og
er metið á meira en 6 milljónir doll-
ara.
Með samningnum verður öll út-
varps- og sjónvarpsstarfsemi Bert-
Samningur sem
getur haft áhrif á
þróun fjölmiðlunar
í heiminum
elsmanns og CLT sameinuð undir
einn hatt og að auki mun Bertels-
mann greiða Audiofina 1.6 milljarða
marka út í hönd fyrir 50% hlut í
97% hlut Audiofina í CLT.
„Þar með er komið á fót evr-
ópsku risafyrirtæki og við munum
báðir eflast á markaðnum," sagði
Michael Dornemann úr stjórn Bert-
elsmanns.
„Bandarísku risarnir munu hitta
fyrir öflugan samstarfsaðila í Evr-
ópu. Við viljum ekki að Bandaríkja-
menn komi einir inn á þennan mark-
að, heldur með okkur.“
Samningurinn er hagstæður
Bertelsmann, sem verður öflugur í
Evrópu í heild, eins og að hefur
verið stefnt lengi, og hagstæður
CLT, sem virðist hafa staðið illa
að vígi að undanförnu, í útjaðrinum
á miklum markaði áskriftarsjón-
varps, sem er að mótast í álfunni.
Bertelsmann fær örugg yfirráð
yfir RTL, arðasamasta útvarps- og
sjónvarpsfyrirtæki Þýzkalands, sem
megnið af tekjuöflun CLT hefur
byggzt á hin síðari ár, og hætt
verður við málarekstur við CLT um
yfirráðin.
Á sjónvarpssviðinu ráða Bertels-
mann og CLT nú yfir netkerfi RTL
í Þýzkalandi, Luxemborg og Belgíu,
auk sjónvai'ps- og útvarpsstöðva í
Frakklandi, Hollandi, Bretlandi og
Tékklandi.
Dornemann kvaðst ekki búast við
að erfitt mundi reynast að fá fjölm-
iðlayfirvöld í Evrópu til að sam-
þykkja samninginn.
Listin að ná
samningum
•STJÓRNUNARFÉLAG íslands efnir til
námstefnu með Don Hushion og Howie Clavi-
er, kanadískum lögmönnum, sáttasemjurum og
sérfræðingum í samningatækni verður haldin á
Scandic Hótel Loftleiðum miðvikudaginn 17.
apríl 1996 frá kl. 9.00 til 16.00. í fréttatilkynn-
ingu segir að stjórnendur þurfi daglega að glíma
við snúin úrlausnarefni, hvort heldur sem er
að semja um verð vöru og þjónustu, semja um
kaup og kjör við starfsfólk, semja við lánar-
drottna eða skuldunauta, leysa úr deilum á
vinnustað eða greiða úr ágreiningi við viðskipta-
vini. Mikilvægt sé að ná hagstæðri niðurstöðu
sem sátt sé um og þar sem eftirmálar verða
Dagbók
engir því dómstólaleiðin er bæði kostnaðarsöm
og tímafrek.
Don Hushion er stofnandi fyrirtækisins Resol-
ution Alliance Inc. Sérsvið hans er sköpun og
þróun kerfa, leikreglna og aðferða til að fyrir-
byggja og leysa deilur og ágreining og viðhalda
árangursríkri samvinnu og samstarfi.
Howie Clavier sameinar það að vera lögmað-
ur og vera með háskólagráðu í skipulagsfræð-
um. Hann hefur starfað hjá nokkrum virtustu
lögmannastofum Kanada og hefur sérhæft sig
sem sáttasemjari.
SFÍ aðildarverð er kr. 18.700. — almennt
verð 29.900. Innifalið: Vönduð og ítarleg náms-
stefnugögn, verkefni þátttakenda, morgunkaffi,
hádegisverður og síðdegiskaffi.
Gæðaráðstefna hjá
Viðskiptaskor HÍ
•GÆÐARÁÐSTEFNA verður haldin
fimmtudaginn 11. apríl á vegum nemenda
við Viðskiptaskor Háskóla íslands. Þar verða
kynnt verkefni sem unnin hafa verið í tengsl-
um við fjögur fyrirtæki; Bakkavör hf., Sól
hf., VKS hf. og Össur hf. Það sem meðal
annars verður tekið fyrir í þessum verkefnum
er hvemig innleiðing gæðakerfa hefur gegnið
og hvaða stefnu fyrirtækin hafa tekið í sínum
gæðamálum í framhaldi af vottun. Ráðstefnan
verður haldin í Þjóðarbókhlöðu, 2.hæð og
hefst kl. 15:00. Aðgangur er ókeypis og verð-
ur boðið upp á kaffiveitingar í hléi.
Charge-
urs hætt-
ir við að
kaupa
MGM
París. Reuter.
FRANSKA vefnaðar- og skemmti-
iðnaðarfyrirtækið Chargeurs hefur
staðfest að það sé hætt við að
kaupa MGM kvikmyndaverið í
Hollywood, sem frönsk stjórnvöld
hafa sett á uppboð.
Franska ríkið varð óvænt eig-
andi MGM vegna aukinna umsvifa
ríkisbankans Crédit Lyonnais og
setti kvikmyndaverið í sölu í síð-
asta mánuði.
Talsmaður Chargeurs kvað for-
stjóra fyrirtækisins, Jerome Seydo-
ux hafa komizt að þeirri niðurstöðu
að það mundi færast of mikið í
fang ef það keypti MGM.
Ekkert opinbert verð hefur verið
sett upp samkvæmt góðum heim-
iidum, en fréttir herma að franska
stjórnin vonist til að fá 1.5-2 millj-
arða dollara og ef til vili meira
fyrir MGM til að bæta upp 2.5
milljarða dollara, sem Crédit Ly-
onnais lagði í kvikmyndaverið.
Bankinn eignaðist MGM 1992
þegar þáverandi eigandi, ítalski
fésýslumaðurinn Giancarlo Parr-
etti, lenti í vanskilum. Kvikmynda-
verið komst síðar í eigu ríkiseignar-
haldsfélags, Consortium de Réalis-
ation (CDR) þegar stjórnvöld björg-
uðu bankanum.
Eftir er aðeins einn hugsanleg-
ur, evrópskur bjóðandi í MGM: tón-
listar- og kvikmyndafyrirtækið
PolyGram, sem Philip ræður yfir.
Tvö önnur evrópsk fyrritæki,
sem hafa verið talin koma til
greina, þýzka fjölmiðlafyrirtækið
Bertelsmann og franska áskriftar-
sjónvarpsfélgið Canal Plus, hafa
sagt að þau hafi ekki áhuga.
Vinsælar kvikmyndir
Starfshópur undir stjórn Frank
Mancuso hefur gert nokkrar kvik-
myndir fyrir MGM, sem hafa geng-
ið vel að undanförnu, þar á meðal
Birdcage, James Bond myndina
Gullauga og Get Shorty með Jolin
Travolta.
Væntanlegur kaupandi má gera
ráð fyrir miklum ijárútlátum, því
að talið er að MGM þurfi hundruð
milljóna dollara á næstu árum til
að auka framleiðsluna.
Aðrir hugsanlegir bjóðendur eru
Hollywood framleiðandinn Arnon
Milchan hjá New Regency Enter-
prises, Walt Disney Co, Paramount
eigandinn Viacom Inc og sjón-
varpsnetið NBC, sem er í eigu
General Electric.
CDR hefur fengið fjárfestinga-
bankann Lazard Freres — sem hef-
ur að baki langa reynslu af samn-
ingum í Hollywood — til að sjá um
söluna, sem talið er að taki þrjá
til sex mánuði.