Morgunblaðið - 12.04.1996, Blaðsíða 5

4 B FÖSTUDAGUR 12. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 12. APRÍL 1996 B 5
DAGLEGT LÍF
DAGLEGT LÍF
Hinn frjálsi
lífsstíll
SN J ÓBRETT AÍÞRÓTTIN er ekki eyland, hún er
stak í mengi menningar kenndrar við Free style
eða frjálsa aðferð. Henni tilheyrir einnig iðkun á
hjólabrettum, brimbrettum, free sty/e-reiðhjólum,
og breik. Frjáls aðferð umvefur bæði hugsun og
hátterni. Einkenni hennar er að leggja meira upp
úr stemmningunni en samkeppninni.
Frjáls aðferð er lífsviðhorf gagnvart heiminum,
tjáning í formi fatnaðar, tónlistar og íþrótta. Mottó-
ið er: „Gerðu það sem þú vilt gera - núna!“ Hug-
myndin er líka að vera allur í því sem gert er, af
allri sál og öllum líkama.
Þessi frjálsa menning er byggð á viljanum til
að framkvæma langanir eins fljótt og auðið er.
Allt er auðvelt og hindranir til að sneiða hjá. List-
in kemur úr úðabrúsum og úðarinn er listamaður,
en fer ekki endilega í margra ára nám vegna þess
að hann langar til að verða listamaður.
Hér er á ferðinni sama viðhorf og í pönkinu, það
er ekki skilyrði að kunna á hljóðfæri til að vera í
hljómsveit og fremja músík. Eins og það krefst
þrotlausrar vinnu að læra á hljóðfæri krefst þolin-
mæði að læra að verða góður á brimbretti eða
skíðum, en aftur á móti ekki á snjóbretti.
Snjóbrettamaðurinn þarf ekki að mæta á æfingu
þjá íþróttafélagi. Hann fer bara upp í fjall og ger-
ir það sem hann langar til að gera með tónlist úr
vasadiskói í eyrum og skemmtir sér.
Afstæðis- og sældarhyggja í frjálsu aðferðlnni
Frjálst lífsviðhorf er afstæðishyggja gagnvart
heiminum eða að haga lífinu eftir eigin hentugleika
og láta ekki segja sér hvernig æskilegt sé að vera.
Markmiðið er að njóta dagsins og þurrka út skilin
milli tómstunda og vinnu með því að láta gleðina
vera ávallt í fyrirrúmi.
Hugmyndin um gleðina framar öllu í frjálsum
lífsstíl á hinsvegar rætur að rekja til forngrísku
sældarhyggjunnar um að hamingjan felist í nautn-
inni. Sæla snjóbrettamannsins er falin í spennunni
og adrenalininu sem streymir um líkamann til að
mynda þegar hann flýgur fram af hengju og bíður
lendingarinnar. Launin eru ánægjan og tilgang-
urinn er ævinlega að hámarka gleðistundir dagsins.
Fijálsa aðferðin eða lífsstíllinn merkir að hver
maður megi nota þann háttinn sem honum fellur
best til að öðlast gleði, ráða sér sjálfur og velja
hindrunarlaust það sem hann langar til að gera.
Andstæðan er hið dæmigerða líf; starfa við það
sem veitir litla sem enga gleði og koma heim á
kvöldin og krefjast næðis til að fá að gleyma degin-
um.
Þar ríkir bölmóður og svartsýnisraus ofar öllu
og lekur úr andliti hvers manns, og fólkið vinnur
mánuðum saman í leiðindum sínum til að safna
peningum til að kaupa sér sumarskemmtun í öðru
landi.
Að stunda fijálsan lífsstíl er ekki að hafna
ábyrgðinni, heldur að taka hana ekki of alvarlega.
Stíllinn krefst ekki glímu við spurningarnar: Hvað
er rétt og hvað rangt? Heldur að sigla milli skers
og báru, og halda samviskubitinu í skefjum.
Frjálsi lífsstillinn er uppreisn gegn leiðindum og
streitu. Hann er afslappað viðhorf gagnvart regl-
um, hefðum og siðum. Hann er lífstaktur sem stefnt
er gcgn lyftutónlist fjöldans. Viðhorfið er „You
don’t need a weatherman to know which way the
wind bIows,“ eða á öðru tungumáli: „Við þörfn-
umst ekki veðurfræðings til að segja okkur vindátt-
ina.“
Svar viA valdi hef Aarinnar yfir
vfAhorfum og hegAun
Tákn fijálsa lífsstílsins eru falin í „kiæðnaði" en
ólíkt hippamenningunni og pönkinu er fijálsi lífs-
stíllinn tengdur íþróttaiðkun eins og snjóbretta-
rennsli. Hins vegar eru þessar lífsstefnur og við-
horf í kjarna sinum sama andstaðan við stöðnun
og firringu sem birtist meðal annars í því að eiga
fyrirtæki til að græða peninga en ekki vegna áhuga
á vörunni eða velferð viðskiptavinarins. Lífsvið-
horfið er uppreisn gegn lágkúru yfirborðsmenns-
kunnar.
Ahugi á að vera sannur og viðmót á að vera
satt en ekki leikið. Snjóbrettamanninum finnst
gaman á brettinu og hann lætur ekki aðra segja
sér að það sé óskynsamlegt að eyða svona miklum
tíma í að renna sér og að betra væri að gera eitt-
hvað nytsamlegra við tímann.
Snjóbrettanianninum finnst á hinn bóginn í anda
fijálsu aðferðinnar fátt nytsamlegra en að gera
það sem veitir honum mesta gleði og þess vegna
rennir hann sér, stekkur og flýgur án teljandi sam-
viskubits.
Free style eða frjálsi lifsstíllinn er eitt af fjöl-
mörgum svörum unga fólksins við valdi hefðarinn-
ar og sögunnar yfir viðhorfum og hegðun manna.
Hlekkir vanans eru óvinurinn. ■
svipuð og 68-kynslóðin er nú að
upplifa, en hún hefur sætt sig við
að lífið er leiðinlegt og að hún verði
að bera þunga ábyrgð.“
Rúnar kallar fólk sem langar til
að vera hitt eða þetta, eins og til
dæmis skáld eða hugvitsmaður, „vil-
vera“. Það vill vera skáld í stað
þess að vera það. Hann segist til
dæmis ekki vera ánægður að selja
einhveijum sem vill vera snjóbrettá-
maður flotta úlpu, og stundum reyú-
ir hann að koma í veg fyrir söluna,
því úlpan færi góðum snjóbretta-
manni miklu betur.
Rúnar og tfélagar kaupa ávallt
lítið af hverri vörutegund og frá
mörgum fýrirtækjum til að skapa
fjölbreytni og koma í veg fyrir áð
allir séu til dæmis með eins húfut.
Stundum kemur bara ein peysa eða
einn jakki í pósti og sá sem kaupir
getur verið nokkuð viss um að
mæta engum eins klæddum.
Það er bílskúrsfílingur í Týnda
hlekknum og þangað koma margir
snjóbrettamenn til að sýna sig og
sjá aðra. í innsta herberginu er
smíðaverkstæði til að gera innrétt-
ingar og gera við bretti.
„Við uppgötvuðum að við erum
ekki í þessu til að gera eitthvað
annað eða safna peningum heldur
til að lifa og njóta,“ segir Rúnar.
„ímynd fyrirtækisins er ekki tilbúin
eða fundin upp, hún hefur orðið til
ósjálfrátt. Þetta er lítil lókal-búð og
starfmennirnir nota hvert tækifæri
til að nota vörur eins og þeir selja."
Tilbúln ímynd getur ekki verlA
sönn, hún á aA uppgötvast
„Við erum ekki sammála því að
kúnninn hafi alltaf rétt fyrir sér og
að við eigum að skríða fyrir honum.
Hvað er búð?“ spyr Rúnar og svar-
ar, „staður þar sem viðskipti fara
fram, en ekki endilega eftir fyrir-
fram ákveðnum reglum.“
„Við komum fram af kurteisi, en
ef kúnninn er dónalegur segjum við
honum bara að fara út,“ segir Rún-
ar og Jón Teitur bætir við „Mér
finnst að hann hafi ekki lengur rétt
til að versla við okkur ef hann er
með dónaskap. Við þurfum ekkert
að selja honum frekar en við viljum.
„Við erum fyrirtækið,” segja þau,
og fórnum stundum peningum fyrir
ánægjuna. „Annað hvort er maður
allur í þessu eða ekki neitt,“ segir
Jón Teitur og að þetta skili sér bet-
ur en að sleikja upp viðskiptavininn.
„Markmiðið er að fá kikk út úr
hveijum degi,“ segir Rúnar „og ef
einhverjar tekjur verða til notum
við þær til að gera eitthvað
skemmtilegt eins og að leigja þyrlu
til að fara á snjóbretti á Eyjafjalla-
jökli." ■
SNJ ÓBRETT AIÐKUN
Val milli
gleði og
RÚNAR Ómarsson, Aðalheiður
Birgisdóttir og Jón Teitur Sig-
mundsson eru miklir snjóbrettaiðk-
endur og stunda jafnframt verslun
og viðskipti í búðinni Týnda hlekkn-
um með allskyns snjóbrettavörur.
Týndi hlekkurinn er í Hafnar-
stræti 16 og segist Rúnar hafa beitt
hinni frjálsu aðferð við hönnun
búðarinnar og smíðað innréttingar
úr allrahanda drasli.
Snjóbrettaverslun Rúnars hófst
fyrir nokkrum árum í bílskúr í
Skeijafirðinum og er sprottin af
áhuga á brettunum. Sjálfur byijaði
hann á seglbrettum en það er erfið
íþrótt sem tekur langan tíma að ná
tökum á.
Rúnar segir ákveðna samkennd
leiðinda
ríkja milli þeirra sem eru á hjóla-
eða snjóbrettum og iðkendum fínn-
ist þeir skilja hver annan. Hins veg-
ar verði þeir stundum varir við for-
dóma skíðafólks sem finnst það eiga
Qöll eins og Bláfjöll.
Munurinn á að langa til að vera
og að vera snjöbrettamaður
„Hefur þig aldrei langað til að
renna þér niður hinumegin í Bláfy'öll-
um?“ spyr hann. „Það langaði mig
alltaf og á snjóbretti þarf maður
ekki að stóla á skíðalyftumar, held-
ur getur verið að leika sér hvar sem
er í fjallinu og fundið hengjur og
flogið fram af þeim, eða stokkið á
snjóþúfum."
Rúnar, Heiða og Jón Teitur segj-
Morgunblaðið/Sverrir
í SNJÓBRETTAVERSLUNINNI Týnda hlekknum. Frá vinstri: Jón Teitur Sigmundsson, Aðalheiður
Birgisdóttir og Rúnar Ómarsson.
ast ekki gera skörp skil á milli vinn-
unnar og snjóbrettaiðkunarinnar.
„Við fundum upp orðið markaðs-
snerting sem er að nota vörur sömu
tegundar og við erum að selja. Þann-
ig réttlætum við að fara að renna
okkur í fjöllum á vinnutíma. Ef það
kemur geggjað veður, lokum við
búðinni og förum á snjóbretti, og
fáum ekki samviskubit fyrir að
hlaupa úr búðinni til að leika okk-
ur. Viðskiptavinir okkar vita líka
að ómótstæðilegt skíðaveður merkir
að búðin er lokuð, og þeir em líka
að renna sér.
Við vinnum stundum fram á
morgun og opnum ekki búðina fyrr
en á hádegi. En það gerir ekkert
til, því við glímum ekki við erfíð
vandamál heldur aðeins skemmtileg
verkefni.“
„Maður verður að vera sannur í
því sem maður er að gera,“ segir
Rúnar, „annað þýðir bara leiðindi
STEINAR Þorbjarnarson, Jóhann Óskar Heimisson
og Kjartan Þorbjarnarson.
Bak við snjóbrettaiðkun liggja þræðir
inn í menninguna og lífsviðhorf kyn-
slóðar. Gunnar Hersveinn fór í Blá-
fjöll, greindi hinn frjálsa lífsstíl og ræddi
við iðkendur um gleðina.
Yið fórum í Bláfjöll með
þremur snjóbrettaköpp-
um, bræðrunum Steinari
og Kjartani Þorbjarnar-
sonum og Jóhanni Óskari Heimis-
syni, sem sýndu okkur brot af list
sinni. Þeir hafa allir stundað snjó-
brettin í mörg ár sér til ánægju.
Gleðin hófst í stólalyftunni upp
fjallið. Rólega svifum við ofar og
umhverfíshljóðin dofnuðu. Hang-
andi í loftinu, dinglandi fótleggj-
unum með vaxandi kulda í andliti.
Lendingin var mjúk.
Hefðbundin skíðabrekka var lát-
in eiga sig og gengið og rennt
nokkurn spöl að álitlegri snjó-
hengju. Jóhann hefur iðkað brettin
í átta ár og talinn einn sá besti á
landinu. Steinar hefur verið að í
fimm ár og Kjartan í fjögur. Þeir
eiga bágt með að ímynda sér að
einhver geti hætt á snjóbretti eftir
að hafa komist á lagið.
Snjólagið í fjöllunum er þolan-
legt, mætti vera mýkra. Steinar
segist hafa verið skíðamaður, æft
og keppt á skíðum, en svo prófaði
hann bretti, keypti það og hefur
verið á því síðan. „Það er strax
gaman á snjóbretti, jafnvel þótt
maður kunni ekkert og svo verður
að alltaf skemmtilegra eftir því sem
maður verður betri,“ segir hann.
Við erum komnir að henginu og
það er langt niður. Strákarnir
kanna aðstæður, máta brettin við
hengið, fara niður og finna góðan
stað til að lenda á. „Hún er hörð.
En hún er fín þarna!“
Einn er niðri í lendingarbrekk-
unni, hinir fara upp. Lendingar-
staður er ákveðinn og hvar best
er að fljúga fram af. „Er þetta
ekki svolítið glæfralegt?“
„Nei, nei, það er bara verst hvað
snjórinn er harður.“ Ólar eru
spenntar og flugið undirbúið. Farið
STEINAR sleppir brúninni.
Morgunblaðið/Þorkell
STRÁKARNIR taka flugið fram af 15 metra henginu.
hægt að stað og svo skotist fram
af og flogið.
„Það er ólýsanleg tilfínning að
fljúga og skrítið, svo er það spenn-
an með lendingua. Það skiptir
miklu máli hvernig farið er fram
af, hvort góðu jafnvægi er náð til
að geta einbeitt sér að lending-
unni.“
Kjartan flýgur og gerir „ind-
ígrap“ sem er að grípa beint í brett-
ið. Jóhann tekur meira tilhlaup og
fer 5-60 í loftinu sem er einn og
hálfur hringur og hann hefur stíl
því hann fer hringinn hægar er
margir aðrir geta. Lendingin er
hörð eftir 15 metra fall en heppn-
ast.
Steinar segir að þeir fylgist vel
með í sportinu, bæði með því að
skoða blöð og myndbönd. „Þróunin
hefur verið hröð síðustu ár og
mörg ný trix komið fram,“ segir
hann. „Einnig er meiri áhersla lögð
á stílinn."
Skemmtunin er í fyrirrúmi hjá
snjóbrettamönnum og þegar keppni
er haldin eins og til dæmis í Inns-
bruck í Austurríki er meiri áhersla
lögð á stemmninguna en medalíur.
Tónlist glymur úr hátölurum og
hljómsveitir spila á kvöldin.
Keppt verður á snjóbrettum á
næstu Ólympíuleikum en snjó-
brettamenn óttast að of alvarlegur
bragur verði á íþróttinni.
Steinar, Kjartan og Jói skemmta
sér við flugið en svo höldum við
til baka. Snjóbrettafólkið í Bláfjöll-
um virðist þekkja hvert annað og
tekur líka spjall. Spyr um góða
staði til að iðka kúnstir sínar og
rennur af stað. Orð sem heyrast
eru: Ballansera, spyrna, rippa upp
í snjóölduna, spreyja ofl.
Strákarnir segja að margir hafi
byijað á hjólabrettum og stundi þau
enn, sumir jafnvel að vetri inni í
hentugum húsum eins og bíla-
geymslum.
Við erum komnir niður fjallið
fótgangandi og strákarnir segjast
í lokin reikna með að nota hvert
tækifæri í framtíðinni til að
skemmta sér á snjóbrettum og í
fríjum fara til útlanda sömu erinda-
gerða.