Morgunblaðið - 24.05.1996, Blaðsíða 8

DAGLEGT LÍF
8 B FÖSTUDAGUR 24. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VÍKINGA-
PAR
úr fjöru-
steinum.
Hráefnið
sótt í náttúruna
RÓSIRNAR, sem bóndinn gaf henni
í síðustu viku, hýðið af lauknum í
fiskisúpunni frá í gær, gömul dag-
blöð og rauði ballkjóllinn hennar
eru meðal aðskiljanlegustu hluta,
sem Freygerður Kristjánsdóttir hef-
ur tekið með sér í vinnuna og notað
sem efnivið í tækifæriskort og alls
konar minjagripi.
Freygerður lét nýverið af störfum
sem framkvæmdastjóri kortaútgáf-
0^ unnar og heildverslunarinnar
S Kórundar hf, sem hún og eig-
Qa inmaður hennar, Ingibergur
33 Þorkelsson, hafa rekið um
tveggja áratuga skeið. Við
stöðunni tók Sigurbjörg
2 Kristjánsdóttir, sem hóf störf
sem sendill fyrir tólf árum.
3a! En þótt Freygerður hafi lagt
skjalatöskuna á hilluna og sett
upp svuntu, starfar hún áfram
við fyrirtækið og að eigin sögn af
meiri móð en nokkru sinni fyrr.
Ásamt Margréti Ingólfsdóttur, nán-
asta samstarfsmanni sínum, og
fjórum öðrum er hún núna í óða
önn að búa til minjagripi úr ósviknu
íslensku hráefni, kort úr endurunn-
um pappír og ýmislegt fleira, sem
senn verður sett á markað undir
vöruheitinu „Móðir jörð“.
Draumurinn að framlelða
fallega mlnjagrfpl
„Trúlega myndi líða yfir gamla
handavinnukennarann minn ef
hann vissi hvað ég er að bralla. Ég
var aldrei hneigð fyrir handavinnu
af nokkru tagi. Mamma þurfti allt-
af að bjarga mér fyrir horn í þeim
efnum í gamla daga. Þótt draumur-
inn hafi lengi verið að framleiða
fallega minjagripi óraði mig ekki
fyrir að ég ætti sjálf eftir að búa
þá til,“ segir Freygerður og liggur
ekki á þeirri skoðun sinni að allt
of margir minjagripir sem seldir eru
hér og annars staðar séu með ein-
dæmum hallærislegir og tilgerðar-
legir. Hún viðurkennir samt að hug-
myndin að „Móður jörð“ framleiðsl-
unni hafi ekki fæðst án undangeng-
inna_ mistaka.
„Ég fór á minjagripasýningu í
Þýskalandi í fyrra og féll í þá gryfju
eins og margir aðrir að hefja fram-
leiðslu minjagripa að þýskri fyrir-
Hálsmen með íslenskum stein-
um, á myndinni fyrir ofnan.
Freygerður þótti fínust í á árum
áður. „Við klipptum kjólinn í litla
búta, límdum þá haganlega á
hjartalöguð pappaspjöld, sem við
höfðum síðan til skreytingar á kort
í tilefni dags elskendanna, Valentín-
usardagsins. Rósablöð og laukhýði
notum við í pappír, alls konar jurtir
til litunar og ekki hvarflar lengur
að okkur að henda efnisbút eða
tölu.“
Freygerður segir að Margrét,
sem er lærður auglýsingateiknari
og útstillingarmaður, slái sér við
hvað verkvit varðar. „Ég hafði aldr-
ei neina trú á getu minni þegar kom
að verkum, sem kröfðust fimra
fíngra og kom mér yfirleitt hjá
slíku. Núna finnst mér ég bara vera
orðin nokkuð fær og helli mér út í
hvaðeina sem mér dettur í hug.
Hér ríkir mikil sköpunargleði og á
næstunni verða ráðnir tveir starfs-
menn til viðbótar til að anna eftir-
spurn.“
Vlð borðstofuborðlð heima
Upphaf framtaksins segir Frey-
gerður að megi rekja til þess að
fyrir ári hafi hún fengið fjölda fyrir-
spurna frá blómaverslunum um
gjafakort úr endurunnum pappír.
„Ég fékk send allmörg sýnishorn
af slíkum kortum að utan en var
ekki ánægð með neitt. Sjálf var ég
ekkert sérstaklega umhverfisvæn í
hugsun, en fannst þó að ég hlyti
að geta gert betur. Ég hóf að endur-
vinna pappír úr gömlum dagblöðum
og síðan settist ég við borðstofu-
borðið heima hjá mér, bjó til kort,
skreytti á allra handa máta og var
hin ánægðasta með árangurinn,
enda runnu þau út eins og heitar
lummur."
■
vþj
Morgunblaðið/Sverrir
VINNUSTOFAN í húsakynum Kórundar hf. er orðin miðpunktur fyrirtækisins. F. v. Margrét Ingólfs-
dóttir, Margrét Helga Einarsdóttir, Olga Jónsdóttir og Freygerður Krisljánsdóttir.
SLÍPAÐIR orkusteinar í
leðurpungum, til hægri.
björg í bú. Við fáum ótal hugmynd-
ir á hveijum degi og í rauninni eru
engin takmörk fyrir því hvað hægt
er að búa til skemmtilega og fallega
hluti úr ýmsu, sem náttúran hefur
upp á að bjóða.“
Á heimilum Freygerðar og Mar-
grétar fer sáralítið í súginn. Þær
segja að með útsjónarsemi og hug-
myndaflugi sé hægt að nýta flest
sem til fellur og möguleikarnir séu
óþijótandi. Til marks um góða nýt-
ingu nefna þær rauða kjólinn, sem
skinn og fískroð, af verksmiðjum.
Einnig endurnýtum við dagblöð og
hrossatað í tækifæriskort og svo
FRÁ vöggu til
grafar. Tækifæriskort af
flestu tilefni úr endurunnum
pappír.
mynd. Ég tók póstkort með íslensku
landslagi, lét skera þau í hringi,
sendi utan til að láta líma myndirn-
ar á glasaplatta. Ég dauðskammað-
ist min fljótlega fyrir smekkleys-
una, innkallaði plattana og fleygði
þeim í ruslið."
Víða leltað fanga
Freygerður er öllu ánægðari með
nýju vörurnar, sem hún segir um-
hverfisvænar og ósvikna íslenska
afurð. „Við leitum fanga í náttúr-
unni, notum ijalla- og fjörusteina,
birkiskífur, laufblöð, skeljar og kuð-
unga auk þess sem við kaupum
alls konar skinnafganga, þar á
meðal
LYKLAKIPPUR úr birkiskíf-
um með laxa- og hlíraroði,
til vinstri.
BIRKISKÍFUR með segul-
stáli, hafðar til skrauts á
ísskápa, til hægri.
mætti lengi telja. Flest hráefni tín-
um við eða verðum okkur úti um
sjálfar, en ættingjar og vinir eru
líka duglegir að færaokkur
Blöðruhálskirtill
fjarlægður með misgóðum árangri
KARLAR sem fá krabbamein í blöðruháls-
kirtilinn vilja sumir hveijir láta fjarlægja
kirtilinn þar sem þeir telja það einu leiðina
til að losna við meinið í eitt skipti fyrir öll.
Samkvæmt nýjum rannsóknum sem gerðar
voru í Harvard, Dartmouth, Háskólanum í
Harvard og Krabbameinsstofnun Banda-
ríkjanna er það hins vegar alls ekki raunin.
Saga 3.173 karla, allra eldri en 65 ára,
sem höfðu látið fjarlægja blöðruhálskirtilinn
á árunum milli 1985 og 1991, var skoðuð
og kom þá í ljós að þriðjungur þeirra þurfti
frekari meðferð við krabbameininu innan
fimm ára. Fjórðungur þeirra karla sem
upphaflega hafði krabbameinið einskorðað
við blöðruhálskirtilinn hafði farið í geisla-
meðferð, fengið krabbameinslyfjameðferð
eða þurft að láta fjarlægja eistun.
Þessar niðurstöður, sem vissulega ollu
vonbrigðum, náðu til manna sem taldir
voru líklegri en aðrir til að ná bata færu
þeir í aðgerð til að láta fjarlægja blöðruháls-
kirtilinn. Læknar áttu von á að þeir fengju
einhveijar aukaverkanir af skurðaðgerð-
inni, svo sem getuleysi eða þvagleka, en
það kom þeim á óvart að svo margir skyldu
þurfa á frekari meðferð að halda.
„Það er ekki vafi á að margir hljóta bata
af að láta fjarlægja blöðruhálskirtilinn,“
segir Michael Barry, aðstoðarprófessor í
lyflæknisfræði við Læknaskólann í Har-
vard. „Þeir sem fara í þesa aðgerð ættu
hins vegar að hafa augun opin fyrir því að
þeir gætu þurft frekari meðferð við krabba-
meininu síðar.“
Snarað yfir ó íslensku úr Harvard Health Lctt-
cr, maí 1996.
Eyrun stækka
með aldrinum
ÞVI hef-
ur oft
verið
haldið
fram að
eyru
manna
stækki
stöðugt
þannig að gamalt fólk sé með hlutfallslega
stór eyru. Þetta fékkst nýlega staðfest í vís-
indalegri könnun sem framkvæmd var á 206
manna úrtaki fólks á aldrinum 30-93 ára. Dr.
James Heathcote, sem framkvæmdi könnun-
ina mældi eyrnalengd fólksins og bar saman
við aldurinn. Nákvæmar mælingar leiddu í
ljós að eyru mann stækka að meðaltali um
0,22 mm á ári. Dr. Heathcote treysti sér ekki
til þess að skýra þennan vöxt, en ýmsir telja
að skýringanna sé að leita i versnandi heyrn
manna með aldrinum. Vöxtur eyrnanna sé
andsvar við þeirri þróun. ■