Alþýðublaðið - 06.11.1933, Blaðsíða 3

MANUDAGINN 6. NÓV. 1933.
ALÞÝÐUBLABIö
3
NAUÐSYN NYRRAR SILDAR-
VERKSMIÐJU —
á Siglufirði eða Reykjarfirði
Eftii Jóhann F. Guðmundsson, Siglufirði.
i
i
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
DASBLAB OQ VIKUBLAÐ
ÚTQFANDI:
ALÞÝÐUFLO KKURINN
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
Simar:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4905: Prent’smiðjanT”
Ritstjórnin er til viðtals kl. 6—7.
ALÞINGI
Nefndakosningar
'Á laugardiaginn var að eins
íundur í neðri deild, en enginn
í lefri deild, v.egna þesis, að kjör-
bréfanlefnd sú, er kosin var í siaimr
einuðu þingi hafði ekki ehn skilað
áliti u’ni kjörbréf Bjarna Snæ-
björnssionar.
f níeðri deild voru að eins á
dag’skrá kosningar fastra nefnda
voru þær kosnar siem hér seg*
ir:
F járhagsmfml:
Héðinin Valdimarsision, Halldór
Stefánisision, Hanues Jónsson, Jak-
ob Möllier, ólafur Thors.
Fjárve itmgaft vfnd:
Haraldur Guðmundssion, Ingólf-
ur Bjarnason, Tryiggvi Pórhalls-
sion, Þiorlieifur Jóns&on, Pétur
Qttesen, Jón Sigurðsson, Þor-
steinn Þoristeiinsison.
S ■mgöngumá’an?fnd.
Finnur Jónisison, Þorieifur Jóns-
son, Hannes Jónsson, Gísli Sveins-
son, Jón Pálanasion.
L andb únaamisfnd.
Haraldur GuÖmundsson, Bjarni
ÁsgieirBson, Bernhard Stefá'nisisoin,
Jón Sigurðsson, Jón Pálmasoin.
Sjáuarúíve.gsnsfnd.
Finnur Jónsson, Bergur Jóns-
son, Eysteinn Jónsson, Jóhann
Jósefsson, Ólafur Thors.
lcmaoamefnd.
Héðinn Vaidimarsson, Bjarni
Ásgieirsson, Ingólfur Bjarnasion,
Guðbrandur ísherg, Jakob Mölier.
MmHimáilanafnd.
Vilmunidur Jónsison, Bernhard
Stefánjssion Haildór Stefánsson,
Pétiur Halidórsison, Guðbrandur
ísbeiig.
Allshei'jarmfnd.
Vilmundur Jónssion, Bergur
Jónlsson, Eysteinin Jónisson, Jón
Ólafsson, Thor Thors.
Ofvlðri á Siglufirði.
I gærkveldi gerði rok af vestri,
sem hélst i al'la nótt, og í dag
hefir verið mjög hvast. Á Siglu-
nesi fauk árabátur og brotnaði.
FiskhjallUr fauk þar líka. Þak
fauk af fjósi •kúabúsins á Hóli.
16 bátar voru á sjó í gær, og
náðu isuinir ekki landi fyr en kl.
'3 í 'nótt. Báturinn Fram frá Dal-
vík er ókominn enn. Fóru tveir
bátar í dag að lieita:, en gátu
lítið hafst 'að vegna roks og stór-
sjóa. Sigliniesiingar muna eigi eft-
ir öðru 'eins brimi og stórsjó og
var þaír ■ í nótt og dag. Hafa þeir
orðið að1 flytja báta sínia lengra
frá isjó en verið hefir áður á
vetrum. FO. á laugardag.
Undanfarna mánuði hefir tals-
vert verið rætt og ritað um nýja
síldarverksmiðju. Um þörfina hef-
ir ekki verið deilt. Tveir staðir
hafa verið nefndir: Reykjarfjörð-
ur oig Siglufjörður.
Þeir, sem halda Reykjarfirði
fram, rökstyðja mál sitt með þvi,
að isíldveiði bregðist ekki í Húna-
flóa. Siglufjörður er að þeirra
dómi ónothæfur sökum komm-
únistanna, sem þann bæ byggja,
og óeirðum í sambandi við þá.
(Ólafur Þórðarson, Moiigunblaðið
15. okt.)
Það má segja að síldveiðasvæð-
ið sé frá Vatnsnesi í Húnaflóa
að Melrakkasléttu eða jafnvel
Langanesi. Reykjarfjörður yrði
því að teljast „endastöð". Aftur
á móti er lega Siglufjarðar þann,-
ig, að hún útilokar alla sam-
kepni, ief hægt er að taka þar á
móti nokkurn veginn viðstöðu-
laust. Eftir 1. ágúst veiðist síldin
jöfnu'm höndum austan og vest-
an fjarðarims. Um aðstöðumun
þessara staða nægir áð benda á
það, að Siglufjörður hefir alt af
verið höfuðborg síldveiðanna, en
Reykjarfjörður er ennþá ónotað-
ur.
Það er að nokkru rétt, að
kommúnistar gera nú srem stend-
ur Siglufjörð ótryggan með sínu
ailkunna byltingarbrölti, en haid-
ist þetta ásitánd í framtíðinni, þá
er það jafnframt víst, ,að Reykj-
arfjörður, eða hver sá staður, þar
oem stóratvinnurekstur myndað-
ist, yrði gagnsýrður af samá
anda. Ef meðhaldsmenn Reykj-
arfjarðar vilja nieita þiesisu, eru
rök þeirra gegn Siglufirði fallin.
Mér dettur ekk!i í hug að halda
því fram, að ekki sé hægt að
starfrækja síldarverksmiðju á
Reykjarfirði, en frá því vík ég
ekki, að vegna betri aðstöðu, og
þó sérstaklega vegna sparnaðar,
þá getur iekki komið ttl mála að
byggja næstu ríkisverksmiðju
annars staðar en á Siglufirði.
Með því að byggja sunnan við
hina svoköliluðu ríkisverksmjðju,
á lóð Halldórs Guðmundssonar,
þar sem nú er fótboltavötlur,
myndi þetta sparast:
1. Þrær fyrir sildina.
2. Salthús.
3. Bryggjur og annað, sem þarf
til að losa skipin.
4. Skrifstofu- og íbúðar-hús fram-
kvæmdastjórnar.
5. Efnarannsóknarhús.
6. Ibúðarhús fyrir starfsfólkið.
Þar að auki myndi sparalst ár-
lega á rekstrinum:
1. SkrifstofukiO'Stnaður að miklu
ilieytb
2. Laun framkvæmdastjórnar.
3. Laun efnafræðings.
4. Laun verkstjóra.
5. Laun 1. vélstjóra.
Alt þetta getur ríkisverksmiðj-
an í té látið sér að skaðlausu.
Eftir þeim upp.lýsingum, sem
fengist hafa, mun viðbótarbygg-
ing á Siglufirði (2200 til 2800
mál á sólárhring) kosta 500 til
550 þúsund krönur. Verði jafnstór
verksmiðja reist á Reykjarfirði,
þá er ekki hægt að reiikna mleð
minni upphæð en 800 þúsuindum.
Þar að auki myndi árlegur sparn-
aður við reksturinn á Siglufirði
verða um 25 þúsund krónur. Hér
er þó ekki reiknað það tap, sem
rikisverksmiðjan hefir árlega orð-
ið fyrir vegna þess hve þræriiar
eru mikið of stórar, en það nem-
ur tugum þúsunda miðað við það,
að hægt væri að bræða síldina
nýja. Að öllu þessu athuguðu
er Siglufjörður rétti staðurinn.
Því hiefir verið haldið fram,
að nokkuð myndi sparast með
lægri vinnulaunum á Reykjarfirði.
Þetta eru falsvonir. Ef greiða
ætti lægri laun við i’íkisverk-
smiðju á Reykjarfiröi en á Siglu-
firði, þá mynni vinina lögð niður
á báðum stöðuim þar til leið-
rétting fengist. .
Vélar og annað, sem með þarf,
er hægt .að fá mieð 10 vikna fyr-
irvara. Viðbótarbygging á Siglu-
firði ætti því að geta verið til-
búin fyrir næstu síldarvertíð.
Byggingu nýrrar verksmiðju aim>-
ars istaðar myndi ekki lokið fyr-
ir þann tíma.
Þetta ber einnig að athuga.
Alþingi er þegar tekið til
starfa. Þess verður að krefjást,
þótt aukaþing sé, að teknar verði
ákvarðanir um þetta mál. Afstaða
þingmianna mun að einhverju
leyti fara eftir því, hvernig rikis-
sjóður myndi fara út úr þessum
viðskiftum fjárhagslega. Er því
vert að athuga það nokku'ð.
Af hverjum 100 þúsund málum
síldar, sem brædd eru, fær rík-
issjóður um 30 þúsund lí'rónur
i tollum.. Auknir tollar vegna
verksmiðjunnar myndu þvi í
mieðal síldarári gera meira en
greiða vexti af þeirri upphæð,
sem fram þarf að leggja. Að
hjálpa sjávarútveginum á þennan
hátt væri því tekjur fyrir ríkis-
sjóð, bæði beint >og óbeint. Flest-
ir munu óska þess, að hægt vær|i
að segja það sama um hjálp
þá, sem landbúnaðinum er veitt.
Utgerðarmenn og sjómemn og
allur verkalýður! Takið höndum
saman og krefjist þiess, að ný
sildarverksmiðja verði bygð fyn-
ir næstu síldarvertíð.
Jóhcmn F. Onidnwndsson.
GOHRING
VÍSAÐ ÚR RÉTTINUM
Göhring ráðherra mætti í dag
fyrir rílusréttinum í Leipzig sem
vitni í brunamáliinu. Hanin flutti
þar ræðu, sem að miestu leyti var
árás á koxrfmúnista og vörn. fyrir
,'nazista í Þýzkalandi. Hann sagð-
ist telja það firrur einar, siem aind-
stæðingar nazista hefðu haldið
fram, að hann eða Göbbels hefðu
nokkuð verið viðriðnir bnina rík-
isþinghússiinis, slíkt væri rógur
einin og illmælgi. Þegar Göhring
hafði flutt ræðu sína, fóru nokk-
ur orð milli hans og Dimitroffs,
sem Iieyft hafði verið að koma
úr fangielisinu og í réttintn, en það
hefir honum verið bannað undan-
farið vegna þess, að dómstjórab-
um þótti lianh vera of málugur
og igrípa um of frarn í ræður
manna. Hanin greip nú einnig oft
fram í ræðu Göhrings og vildi
spyrja hann ýmisra spurninga,
meðal annars. um skoðalnir halns
á Rúsislandi. Göhring svaraði því,
að sig varðaði ekkert um það
sem fram færi í Rússlandi, ha;nn
ætti í ræðu sinni einungis við
kommúnismanin í ÞýzkaLajndi. Enn
fremiur sagði hann,. að Dimitroff
hefði enga heimild til þes.s að
flytja kommúnistiskar skoðainir
isínar í réttinum eða nota haian
til þess að reyna að útbreiða
þæn I.auk orðaskiftum þei.rra
þannig, að GÖHRING SAGÐI AÐ
DMITROFF HAGAÐI SÉR EINS
OG DÓNI, OG VÍSAÐI DÓM-
STJÓRINN HONUM ÞÁ BURTU
ÚR RÉTTINUM. Torgler talaði
einnig í dag og endurtók þau
uimmæli sín, að hann hefði ekk-
ert verið við brunann riðiinn og
að han|n áliti, að k'ommúmsta-
fjiokkurinn hefði ekki heldur verið
það. Réttarhöldunium var frestað
til mánudags. FO.
Tveir Danir, Siersen og Christ-
ensen, sem báðir töldu sig vera
andatrúarmenn og andalækna, og
fengist höf'ðu við ýmis konar
kukl, voru nýlega ákærðir um
fjárdrátt, og að þeir hefðu sjúk-
'linga sína fyrir féþúfu, Sieraen
hefir nú verið dæmduir í tveggja
ára fangielsi og Chrisfcensen í 6
mániaða fangeisi.
Fulikunnugt er nú orðið um
manntjón það, sem hlauzt af ó-
(eirðunum; í Pálestínu á dögunum.
Tuttugu og þrír menn voru
drepnir, o,g auk þess lögreglu-
þjónn. Um 200 manins meiddust
og særðust meira og minna, en
margir þeirra eru nú á batavegi.
Alt er nú imeð kyrrum kjörum í
landinu, og verkfallinu iokið.
| 1
Innilegt pakklœti til allra peirra, sem sýndu okkur vinar- pel á brúðkaupsdegi okkar, 31. október. Guðríður og Eiríkur Filippusson. Skólvörðustlg 20.
h a
Happdrætti Háskðla íslands
tekur til starfa 1, janúar 1934.
Umboðsmenn í Reykjavik:
Frú Anna Ásmundsdóttir, Suðurgötu 22. Sími 4380.
Dagbjattar Sigurðsson kaupm. Vesturg. 45. Sími 2414,
Einar Eyjólfsson, kaupm. Týsgötu 1. Sími 3586.
Elis Jónsson kauprn, Keykjavíkurvugi 5. Sími 4970.
Helgi Siveitsen, Austurstræti 10 (B'aunsverzlun).
(Heimasími 3212).
Jörgen I. Hansen, Laufásvegi 61. Sími 3484.
Maren Pétursdóttir fru, Laugavegi 66. Simi 4010.
Sigbjörn Áimann og Stefán A Pálsson Varðarhúsinu.
Símar 2400 og 2644.
í Hifnarfirði:
Verzlun Þorvaldar Bjarnasonar Sími 9310.
Vaidimar S Long. kaopm. Sími 9288.
* llfHitélagli Árinai Æflögaíafía 1933—1934. 1 Aasiurbæjarsbélsngsin! 2. fl. kvenna á fimtudögum kl 8-9, og á sunnudögum kl. 3- Drengir, 13—15 ára, á sunnudögum kl. 11—12 árd. 1 íimleiksisal Mentaskélans: 111. -1.
Kl. Mánudag Þriðjudag Miðvikudag Fimtudag Föstudag Laugardag
7-8 Telpur 13-15 ára Drengir 13—15 ára Telpur 13-15 ára
Í8-9 1. fl. kvenna (úrval) Róður og frjálsar iþróttir íslenzk glima (fuilorðnir) Róður og frjálsar íþróttir 1 fl kvenna (úrval) H íslenzk glíma H (drengir)
§9-10 3. fl. kvenna (byrjendur 2. fl. karla íslenzk glíma (drengir) 2 fl. karla 3. fl. kvenn i (byrjendur) íslenzk glíma (fullorðnir)