Morgunblaðið - 28.06.1996, Blaðsíða 4

4 B FÖSTUDAGUR 28. JÚNÍ 1996
AÐSENDAR GREINAR • FORSETAKJÖR
Hann sigrar
vegna eigin
verðleika
KOSNINGABARÁTTA Péturs
Kr. Hafstein hefur verið háð á
hans eigin forsendum. Má þar til
nefna drengskap, heiðarleika og
fekapfestu. Hann hefur allt þetta
og meira til að bera. Kjósendur eru
að vakna til vitundar um það mál
eftir Skoðanamyndanir, kynntar
sem Skoðanakannanir í ýmsum
fjölmiðlum á undanförnum vikum.
Keppinautar Péturs Hafstein,
eða ötulir fylgismenn þeirra hafa
leitað með logandi ljósi að ein-
hveiju ósæmilegu um Pétur en
ekki haft erindi sem erfiði. Grams-
að hefur verið í öllum hans ferli
en þar fínnst ekkert misjafnt.
Keppinautarnir hafa því gripið til
þess ráðs að gera gys að heiðar-
leika hans og öðrum mannkostum.
Það þarf mjög brenglað skopskyn
og fátæklegt innræti til að geta
gert sér slíkan málflutning að
góðu.
„Veru“Ieg íhlutun
Tiltölulega léttvæg orð eins
manns sem reyndar voru hugsuð
sem hrós fyrir sitjandi forseta hafa
verið það sem hæst hefur borið,
og með miklum uppásnúningi orðið
að tilefni fyrir sjálfan forsetann til
að blanda sér í málið. Til hvers?
Styrkur Péturs
Fylgismenn annars frambjóð-
anda, sem sjálfur hefur aldrei kom-
ið nálægt neinu nema stjórnmál-
um, segja að framboð
Péturs sé pólitískt af
því að þá grunar að
eitthvað af fólki með
aðrar skoðanir en þeir
ætli að kjósa hann.
Pétur Kr. Hafstein er
ekki frambjóðandi
Sj álfstæðisflokksins.
Þeir sem til þekkja vita
þetta. Hann er frjáls
maður.
Pétur er af mjög
góðu fólki kominn og
það vita allir sem vilja.
Hann er öllu sínu fólki
til sóma eins og hann
verður okkur til sæmd-
ar og trausts sem for-
seti. Þá skal nefna Ingu Ástu
Hafstein, eiginkonu Péturs, sem
er verðug og glæsileg forsetafrú,
en hún er bæði menntuð og reynd.
Ort hefur verið um menn fyrir
minna en þetta.
Þarf ekki að ylja sér
við annarra eld
Pétur Hafstein er í framboði á
eigin vegum, að kröfu mjög stórs
hóps af fólki sem sér í honum
mikla burði og gæfu. Pétur Haf-
stein þarf ekki leyfi eins né neins
aðila í stjórnmálum til framboðs.
Framboð hans er ópólitískt. Fyrir
gegnir hann einu æðsta embætti
sem manni getur hlotnast í Iýð-
ræðisríki. Pétur varð dómari við
Hæstarétt vegna þess að hann er
þess verður. Pétur þarf ekki að
segja neitt um sjálfan sig, hann
er. Það veit hver sá er horfst hef-
ur í augu við hann og tekið í hans
hönd.
Háttvísi fremur
en hrekkvísi
Nokkuð hefur ver-
ið rætt um framgang
kosningabaráttunnar
en af hendi ákveð-
inna manna hefur
hún gengið út yfir
allt velsæmi. Þeir ein-
staklingar eða hópar
sem bera út óhróður
eða áróður í nafni
gervivísinda, gera
það í nafni síns fram-
bjóðanda.
Það hefur verið
skilyrðislaus krafa
Péturs Kr. Hafstein
til fylgismanna sinna að þeir
leyfðu sér ekki að fara niður á
stig þess aulahúmors eða skítk-
asts sem einkennt hefur baráttu-
aðferðir vissra andstæðinga hans.
í klóm Ernunnar
Svo virðist sem tveir stærstu
ljósvakamiðlarnir hafi í sínum röð-
um eitthvað af fólki sem fær að
ausa úr sér áróðrinum án and-
svara. Það kallast svo frétta-
mennska. Þvílík misneyting.
Þannig notaði t.d. Erna Indriða-
dóttir „fréttakona“ tækifærið er
tvær mínútur voru eftir af viðtals-
þætti hennar og Kristínar Þor-
steinsdóttur við Pétur í ríkissjón-
varpinu sl. mánudagskvöld, og
skellti á hann grófri aðdróttun um
lögbrot. Hún er svo alvarleg að
útilokað er að láta henni ósvarað.
Erna Indriðadóttir dirfðist að
væna frambjóðanda til embættis
forseta íslands, dómara við
Hæstarétt, fyrrum sýslumann og
fógeta um að eiga aðild að söfnun
íjár fyrir framboð sitt á fölskum
forsendum og sem jafnvel er brot
á skattalögum.
Aðdróttun Ernu er ótrúlega bí-
ræfin og ógeðfelld. Þetta mun þó
verða Pétri til framdráttar fremur
en annað.
Dæmir sig sjálf
Þetta ráðabrugg, þessi tilraun
Ernu Indriðadóttur til að gera
Pétur Hafstein að tortryggilegum
lögbtjót og lygara eða að öðru
leyti jafnógeðfelldan og flokks-
bróður hennar sem líka er í fram-
boði, mun þvert á móti vekja tug-
þúsundir til umhugsunar um
hennar eigið siðferði.
Pétri Hafstein brá við þetta
níðhögg, en hann er seinþreyttur
til að standa í skylmingum við
fanta. Hann er drengskaparmaður
og var því ekki undir það búinn
að taka við bakstungu. Von var
að honum brygði. Hann á ekki
að baki áratuga þjálfun í lygum
um sjálfan sig og aðra. Hann fráb-
iður sér ávinning af slíkum aðferð-
um og mun ekki beita þeim.
Þess vegna sigrar Pétur:
Fylgismenn Péturs Kr. Haf-
stein sjá fyrir sér sigur í þessum
kosningum vegna þess að hann
er einfaldlega besti kosturinn.
Þetta vita keppinautarnir og beina
því athyglinni annað. Sumar skoð-
anakannanir eru nú orðið
skoðanamyndanir. Margar þeirra
hafa verið framkvæmdar þannig
að lögmál tölfræðinnar um vís-
indaleg vinnubrögð eru þverbrot-
in. Dæmi um þetta er könnun sem
DV stóð fyrir, en þar var þess
gætt að nákvæmlega jafnmargir
þáttakendur kæmu af lands-
byggðinni og af höfuðborgar-
svæðinu. Með þessu fékkst sú nið-
urstaða að Pétur ætti ekki mögu-
leika. Svo er hamast með „niður-
stöðurnar“ eins og þær séu úrslit
sjálfra kosninganna.
Þannig tönnlaðist Stöð tvö á
því í þrígang í fréttatíma sl. mánu-
dagskvöld að Þórólfur Þórlinds-
son, prófessor hefði sagt að for-
skot eins frambjóðanda, Ólafs R.
Grímssonar, væri svo mikið að
aðrir gætu ekki unnið það upp.
Skilaboðin voru þau að menn
skyldu bara gefast upp, þetta
væri ekki til neins. Fréttastofa
þess fyrirtækis mun þurfa að
strita lengi áður en hún endur-
vinnur traust sitt.
Harkalegt er til þess að hugsa
að andstæðingar fijálsrar íjölm-
iðlunar hafi haft svo skelfilega
rétt fyrir sér með afnám ríkisein-
okunar, en þeir þegja nú af því
að það er þeirra maður sem stuðn-
ingsins nýtur.
Þannig forseti:
Pétur Kr. Hafstein er forseta-
efni í þeim skilningi sem ráð er
fyrir gert í lögum. Hann hefur
það siðferðisþrek er þarf til að
gæta þings og þjóðar bæði á góð-
um og slæmum tímum. Hann mun
setja sitt mark á embættið með
baráttu fyrir upprætingu eitur-
lyfjavandans og lausn fleiri að-
steðjandi vandamála. Margan
þjóðfélagsvanda þekkir Pétur
Hafstein betur en nokkur annar
frambjóðandi vegna starfa sinna.
Hans eigin orð
Á fundi með stuðningsmönnum
sínum fyrir stuttu taldi Pétur upp
nokkrar ábendingar sem hann
hefur fengið um það hvernig hann
ætti að ganga í augun á þjóðinni.
Hann sagðist hafa brosað of lítið,
svo allt of mikið. Þá átti hann að
ganga í svona fötum en ekki hin-
segin, segja þetta en ekki hitt.
Hann lauk máli sínu með því að
segja að það yrði bara hann sjálf-
ur, Pétur, sem við fengjum en
ekki óljós persóna með mörg and-
lit. Það er í lagi.
GUÐMUNDUR KJARTANSSON
Höfundur er
rekstrarhagfræðingvr.
Pétur Kr. Hafstein
er til forystu fallinn
Guðmundur
Kjartansson
Forseta sem
sameinar
UNDANFARNA
daga hefur umræðan
um forsetakosningam-
ar færst æ meir í það
horf að talað er um að
annaðhvort verði fólk
að kjósa Ólaf Ragnar,
til að koma í veg fyrir
að Pétur Hafstein verði
forseti, eða Pétur til
að koma í veg fyrir að
Ólafur Ragnar verði
forseti. Skiptir þá
minna máli hvernig
forseti þessir ágætu
menn kæmu til með að
sverða. Sumir hafajafn-
'vél ákveðið á kjósa Ólaf
■Ragnar einungis til
þess að njóta þeirrar Anægju að sjá
Davíð Oddsson forsætisráðherra
þurfa að sýna Ólafi Ragnari virð-
ingu.
Skiptir forsetaembættið þá engu
máli? Æðsta embætti þjóðarinnar
og tákn þess að ísland er fullvalda
ríki. Ef hægt er að nota atkvæðið
sitt til þess að ná sér niðri á ein-
hveijum, sem manni er illa við, sýn-
ir það ekki mikla virðingu fyrir
embættinu. Kosningarétturinn er
heilagur og þann rétt ber að fara
vel með.
Eftir að Guðrún Pétursdóttir dró
framboð sitt til baka hafa línur
skýrst í kosningabarátttunni og val-
ið hefur orðið auðveldara fyrir þá
sem áttu erfitt með að gera upp á
milli kvennanna tveggja. Þau sem
muna kosningarnar 1980 gleyma
seint þeirri stórkostlegu tilfinningu
að eiga þátt í því að
verða fyrsta þjóðin sem
kýs konu sem forseta.
En á þeim 16 árum,
sem liðin eru síðan,
hefur margt gerst í
þjóðlífinu og gleðin yfir
kjöri Vigdísar hefur
þurft að víkja fyrir
amstri og áhyggjum
hins daglega lífs sem
hafa reynst mörgum
þungar í skauti. í bar-
áttu fólks við að halda
þakinu yfir höfði sér
og sjá sér farborða
skiptir kannski litlu
máli hver situr á Bessa-
stöðum. Ákvarðanir,
sem hafa bein áhrif á þá stöðu, eru
teknar annars staðar. Nýjungagimi
landans kemur jafnvel fram í því
að kominn sé tími til að fá karl-
mann í embættið þar sem kona
hafí gegnt því svo lengi. Virðist þá
næstum sama hvaða karlmaður það
er.
Línur hafa skýrst. Guðrún Agn-
arsdóttir á nú raunhæfan möguleika
á því að verða forseti sem getur
sameinað þjóðina og komið þannig
í veg fyrir að hún skiptist í tvær
ósættanlegar fylkingar. Ég tel
nokkuð ljóst að ekki muni ríkja sátt
um Ólaf Ragnar og líklegt að mót-
framboð kæmi gegn honum eftir
flögur ár, ef hann næði kjöri. Ég
sé heldur ekki að Pétur Hafstein
hafi forsendur til þess að sameina
þjóðina. Guðrún Agnarsdóttir hefur
hins vegar þá kosti sem forseti allra
Elísabet
Þorgeirsdóttir
íslendinga þarf að hafa. Hún yrði
glæsilegur fulltrúi þjóðarinnar út á
við og inn á við hefur hún ríkan
skilning á hlutverki forseta, hvernig
hann getur kynnst kjömm fólks og
haldið tengslum við þjóðina, m.a.
með því að vekja máls á því sem
verða má til úrbóta.
Nú ríður á að sem flestir fylki
sér um Guðrúnu Agnarsdóttur og
Iáti ekki þann áróður hafa áhrif á
sig að atkvæði greitt henni falli
dautt. Guðrún er raunhæfur vai-
kostur fyrir þá sem vilja forseta sem
sátt getur ríkt um. Eg mæli með
að fólki hugsi eins og tvær konur
sem ég hlustaði á. Önnur gat ekki
hugsað sér að Ólafur Ragnar yrði
forseti og fannst því að hún yrði
að kjósa Pétur, þó að hún væri alls
ekki sátt við hann. Hin gat ekki
hugsað sér Pétur og ætlaði því að
kjósa Ólaf, þótt hún vildi í raun
kjósa Guðrúnu. í samræðum sínum
komust þær svo að þeirri niðurtsöðu
að með því að kjósa Guðrúnu gætu
þær alveg eins stuðlað að markmiði
sínu.
Síðustu skoðanakannanir sýna
að Guðrún á jafnmikla möguleika
og Pétur til að etja kappi við Ólaf.
Úrslitin ráðast ekki fyrr en talið er
upp úr kjörkössunum. Á Jónsmessu-
hátíð Guðrúnar í Borgarleikhúsinu
sagði hún frá mynd sem krabba-
meinsfélag í Noregi hefur í merki
sínu. Myndin er af mörgæs sem
getur flogið og á að vera tákn um
starfsemi félagsins sem oft virðist
óframkvæmanlegt. Mörgæsir búa
eingöngu á Suðurheimskautinu og
þær geta ekki flogið ... nema þegar
ævintýrin gerast. Þannig ævintýri
getum við látið gerast þann 29. júní.
Ævintýrin hafa áður gerst hér á
landi og orðið þjóðinni til heilla. Þau
er hægt að endurtaka.
ELÍSABET ÞORGEIRSDÓTTIR
Höfundur er blaðamaður.
Gefum nauð-
hyggjunni
frí 29.júní
NAUÐHYGGJAN
tekur á sig undarleg-
ustu myndir, en grund-
vÖllur hennar er ætíð
að telja alla möguleika
fyrirfram gefna.
I aðdraganda for-
setakosninganna hefur
nauðhyggjan tekið á
sig þá mynd að val
kjósenda standi ein-
ungis á milli tveggja
frambjóðenda og hefur
fjölmiðlaumræða og
ekki síst framsetning-
armáti skoðanakann-
ana verið mjög mótandi
í þessa veru. Með þeim
hefur tekist að skapa
ímyndaða andstæðu á milli Ólafs
Ragnars og Péturs, þannig að stór
hluti fólks sem ætlar að kjósa Ólaf
Ragnar gerir það EKKI vegna þess
að það treysti honum svo gjörla til
Bessastaða, heldur vegna hins að
það vill ALLS EKKI Pétur. Sama
gildir um hluta stuðningsmanna
Péturs.
í stað þess að kjósa sér þvert
um geð í þeim tilgangi einum að
forðast það versta, skora ég á kjós-
endur að brjótast út viðjum nauð-
hyggjunnar og kjósa Guðrúnu Agn-
arsdóttur. Guðrún hefur alla mögu-
leika til sigurs, gefi kjósendur nauð-
hyggjunni frí. Ella munum við sitja
uppi með forseta sem
stór hluti þjóðarinnar
getur og mun ALDREI
geta sætt sig við — af
mjög gildum pólitísk-
um og tilfinningaleg-
um ástæðum.
Ástæðan fyrir
stuðningi mínum við
Guðrúnu er þó ekki
einungis sú að hún ber
af hinum frambjóðend-
um og er ein Iíkleg til
þess að geta setið í
sátt við þjóðina. Af-
staða mín byggir ekki
síður á verðleikum
Guðrúnar og þar met
ég mest einlæga and-
stöðu hennar við hernaðarhyggju
og heiðarleika. Ég er þess fullviss
að Guðrún mun hvorki ganga á bak
orða sinna né láta tækifæris-
mennsku ráða, andstæða hennar
við hernaðarbandalög mun ráða á
morgun sem í dag.
Heyrst hefur að konur séu búnar
með forsetakvótann - í bili. Sé svo,
býður mér í grun að kvóti karlanna
sé víða þorrinn. Við skulum ekki
láta slíka bábilju koma í veg fyrir
að kjósendur fylki sér að baki Guð-
rúnar Agnarsdóttur.
BIRNA ÞÓRÐARDÓTTIR
Höfundur cr blaðamaður.
Birna
Þórðardóttir