Alþýðublaðið - 17.11.1933, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGINN 17. NÓV. 1933.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
BAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
Ú TGFANDI:
A L Þ Ý Ð UFLOKKURINN
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
Símar:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901 : Ritstjcrn (Innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4905: Prentsmiðjan.
Pitstjórnin er til viðtals kl. 6 — 7
Aiþlngl í gær
EFRI DEILD
Frv, til l. um bneytingu\ á l,
um KneppulánasjóTi (frv. P. M.
og Jóns í Stóradal) var \gfgr.
til n. d.
Stjórnftrtsknárfrv. var vísa'ð til
2. umr. með öllum gtieiddum at-
kvæðum.
Þáljlll. um, ábi/ngd á alt ad 60
þús. kr. til rafveitu á Blönduósl
frá Jóini í 'Stóradal visað til síöari
umr.
Frv. ttl l. um lœkkun dráttan-
vaxta í Söfminarsjódi frá B. Ki\,
Ingvari og ,Páli ví'sað til 2. umr.
Móti því ,mæltu atvmrh. og Jðn
Þorl.
NEÐRI DEILD
Þar stóðu ,umr. og atkvgr. yfir
miestan hluta ,fundartímanis um
nál. og jbrtt. stjórnarskrámefind-
ar um kosningalagafrv. milli-
þin|gane£ndariininar. Nefndin hafði
gert maigar brtt., en fáar mikil-
vægar, og voru þær allar samþ.
nema hvað tvær voru teknar aft-
ur til 3. umr. Aðalbrtt. nefndar-
ininar er sú, aö uppbótarsætun-
um sé úthiutað eftir þeirri reglu,
að fyrstu uppbótarsæti fái sá, er
hfotið hefir flest atkv. alls í
kjördæmi án pess að vera kos-
inn, en annað uppbötarsæti sá,
er hefir staðið hlutfaMsliega næst
jiví, að vera kosinn, miða’ð \dð
öll greidd atkv. í-einhverju kjör-
dæmi (t. d. Lárus í V.-Sk. og
Lárus á Seyðisf.) o. s. frv. eftir
sömu reglum. Mun orka tvímæl-
is, hvort þetta sé í iýðræðisátit.
Frv. i im heimild til ríkisá-
byrgd\ar á lápi ttl síldarbrœdslu-
stöðvar á Norófiröi. Afgr. til e.
d. með shlj. atkv.
Frv. irn sildarbrœGsliwerksm.
á Nardurlnndi gekk umr.laust ti,l
3. umr. Ekkert nál. lá fyrir, þar
sem frv. var flutt af sjútvn. og
engar brtt. frá einstökum þm.
Frv. til l. um brei/t. á l. um
verk'amannabústadi. Flm. jHéðinn
Valdimarsson. Efni’frv. er, að í
stað 6o/o ) vaxta og afborgana
korni 5°/oi í grg. er sagt frá því,
að vextir af slíkurn lánum er-
lendis, sem ríkið hefir veitt að-
stoð til/.séu ekki nema 21/2—3V2°/o.
Því er þessi vaxtalækkun- rétt-
mæt, þótt það bætist ekki við, að
bankarnir hafa, síðan. lögiln voru
sett, lækkað vexti sína og ætiti
þá „hið opinbera“ að sjálfsögðu
að gera hið sama.
Af þessurn 6 »/o eru 5,38 vextir,
en 0,62o/o afborgun, og eru það
mun verri kjör en þau, sem
Byggingasjóður Reykjavíkur hef-
Atvinnuleysið.
Eina bjargráðið er bæjarútgerð
Eftir ritara Sjómannafélagsins, Jón Sigurðsson.
Um fátt er meira taLað og ekk-
ert hrellir huga verkamanna meir
en hið gífurliega atvinnuleysi, sem
nú ríkir hér í höfuðstað íhalds-
inis.
Fjögur til fimm hundruð manus
ganga atvinnulausir viku eftir
viku og mánuð eftir mánuð. Á-
líka fjöldi hefir ekki vinnu nema
endrum og eins.
Allur þessi fjöldi hefir lítið sem
ekkert fyrir sig að leggja. Eðli-
leg afleiðiing verður klæðleysi og
hungur, eða í einu orði sagt: ör-
birgð.
I liengstu lög reyna menn að fá
lánaðar brýnustu nauðsynjar,
annaðhvort hjá verzlunum eða
einistökum mönnum, því að flest-
ir vilja, ef þess væri kostur, losna
við að þurfa að leita tii bæjar-
ins, þvi að eins og nú er skipað
ríkjum þar, mætir mönnum, sem
svo er ástatt fyrir að leita þurfa
hjálpar, ekki annað en skilnings-
leysi, kuidi og jafnvel fyririitn-
ing. .
Ungir einhleypir nnenn, sem at-
vinnulausir ,eru, en þeir eru því
miður margir, fá ekki atvinnur
bótavimnu, því fjölskyldufeður
eru Játnir ganga fyrir, og neyð-
aist þeir því til að flýja- heim til
foreldra og sýstkina, sem oft hafa
af litlu að miðla.
Hættuleg afieiöing atvinnuleys-
is er einnig slark og drykkjuskap-
ur og venjulegir fylgifiiskar þess.
Það er sagt að vimnan göfgi
manniun; atvinnuleysi hlýtur að
gera það mótstæða.
Verkamenn og sjómenn! Athug-
um nú hvað ihaldsmeirihluti bæj-
arstjórnar vill ger,a tiil þess að
afkoma okkar geti orðið sæmi-
leg.
Hann vi!l bókstaflega ekkeri
gera tii þess að bæta hag alþýð-
lunlnar í bænum. Hainin sker nið-
ur ílestar þær tiliögur, sem jafn-
aðarmenn k«má með, sem til
hagsbóta gæti verið verkaiýð
þessa bæjar. Hann kemur sér upp
öflugum her, sem kostar um 300
þúsund kr. á ári, til að berja á
verkamönnum, ef þeir yrðu það
aðþrengdir, að þeir neyndu að
taka rétt sinn, sem er ifrielsi
og jafnrétti við aðra þegna þjóð-
félagsins.
Nú vil ég spyrja alla heilhugs-
andi menn og konur: Væri þessu
fé, sem íhaldið ætlar til aukinnar
jlögreglu í hænum, ekki betur var-
ið til kaupa á einum togara,
sem biærinn gerði svo út til hags-
bóta fyrir bæjarmenn og þá fyrst
og fremist verkamenn og sjómieinin,
sem enga atvinnu h-afa og ekk-
ert hafa til að lifa af?
ir k'omist að. Því myndi af
samþykt fiumvarpsins ' leiða
verulegan létti' fyrir það fólk, sem
hefir keypt ■ íbúðir í veiikaimanna-
bústöðunum.
Ennfr. fór frv. um breijt. á l.
umr. og fm. um að leyfa ríkis-
stjómhmi ,að flytja tnn sajiðfé fil
sláiUrkijnbóta.
Frv. rnn• fi/rningu verzljman
skulda á einu ári frá G. Sv. og J.
Pálmas. var tekið út af dagskrá.
Eina bjargráðið við því at-
vinnuliesyisböli, sem nú ríkir í
þessum bæ, er: Aukin útgerð,
aukin framleiðslia.
Árið 1924, sem var gott ár
hvað atvinhu snerti, voru 25 tog-
arar gerðk út héðan úr bænum.
Þá voru hér 20 657 íbúar, eöa sem
svarar 826 manns um hvern tog-
ara.
Á 'síðastliðinni vertíð gengu
héðan 22 togarar, en íbúatala var
við síðustu .áramót 30 565, eða
sem Sivarar 1389 manins uim hvern
togara.
Árið 1924 voru togárarnix gerð-
ir út mestan hluta ársins, en nú
miá undrum sæta, ef þeir eru
gerðir út hálft árið. SíÖan 1924
hefir fækkað um þrjá togara, en
íbúatala aukist um tæp 10 þús-
und. Með sama áframhaldi er
fyrirsjáantegt hxun bæjarins. Eiinia
leiðin út úr ógöngunum er að'
bærinn kaupi togara og geri ,þá
at.
Krafán, sem við verðuni að
setja fram og fylgja fast, er: að
bærinn kaupi 8—10 togara af
beztu og nýjustu gerð og geri þá
út; ekki til hagsbóta fyrir fáeina
menn, heldur fyrir fjöldann, og
þá fyrst og fremst verkalýð þessa
bæjar.
Verkannenn og sjómiann! Athug-
ið vel, að um þetta mál verður
barist við næstu bæjarstjórnar-
kosningar.
Ykkar er að velja á milili í-
haldsmanna o;g jafnaðarmainina. í-
haldsmanna, sem með herafla og
ofbeldi munu berja ykkur niður,
ef ykkur dettur í bug að mót-
miæla niðurskurði allra ykkar
hiagsbótamála. Þessa menn kjósið
þið ekki! Þið kjósið jafnaðar-
mlenn, sem koma vilja á bæjar-
útjgerð, til bættra lífskjara fyrir
ykkur og alla þá, sem verst eru
staddir. Sýnum íhaidinu mátt
vorn með því að hrinda því úr
meirihluta.
Sjómannatélaosrandartnn
á miðvikudagskvöldið í Iðnó var
dável sóttur, Salurinn þéttskipað-
ur. Gengið var frá lista um
stjórniendur félagsins næsta ár,
sem kosið verður um niæstu 2
mániuði. Núverandi stjórn er öM
í kjöri. Nefndin, sem starfar að
rannsókn á kjörum mótorbáta-
marana, skýrði frá starfi sínu. Að
ltokinni ramnsókn var stjórniinni
falið að undirbúa tiMögur um
kjör þeirra.
í verksmiðjumáUnu urðu fjör-
ugar umræður. Finnur Jónsson
alþmi. hélt skörúlegt erindi um
niauðsyn isíldarverksmiðju og
niauðsyn á 1 bækkuðu saltsíldar-
verði. Til' athugunar um saltsíld-
arverðið, möguleikann ' fyrir
hækkun þess,' var kosin 5 manna
niefnd úr • hópi sjómanina, er sild-
veiðar hafa stundað undanfarin
sumiir.
Nokkrir kommúnistar, ' er á
fundinu'm voru/töluðu á móti öil-
um tílráuuum' í þiesisa átt. Sömu-
leiðis töluðu' þeir á móti aukniuim
sffldarverksmiðjum, og'einn þeirra
sem telst > foringi þeirra, vildiheld-
ur að ' útgerðarmenn bröskuðu
mieð verksmiðjurniar'heldur en að
ríkið sæi 'hag aimennings borgið
á þvi'sviði. Um varalögregluna
„var samþ.' tillaga, er birtilst í blað-
inlu í 'gær. Samþykt var áskor-
un um’auka sildarverksmiðju rik-
isiras á'Sigiufirði fjTir næstu síld-
arvertíð og 'um að Reykjavíkur-
bær léti ’reisa verksmiðju fyrir
togarafliotann.
Þesisar tiliögur' voru samþyktar
á fundinium,' auk þeirrar, siem kom
i blaðirau'í gær;
„Sjómannafélag ' Reykjavikur
teluur að 'síldarverksmiðjur séu
nauðsynlegar fyrir fiskiflotanin
þan;n tíma'ársins, s®m síldveiðar
eru stundaðar, 'og er eindregið
fyigjandi þeirri' stefnu, að þær
séu reknar'af ríkinu í fyrsta lagi.
Um leið'telur félagið að nú sé
mest aðkaMandi aukning ríkis-
verksmiðjanna á Siglufirði, er
tryggi síidveiði skipanna, sem þar
eru bundin vegna si'ldarsöltunar,
og móttöku allrar síldar, sem ekki
ier látini í iand til söltunar. Aufcn-
ing verksmiðjunnar verði fullgerð
fyrir mæstu síidarvertíð."
„Þar sem mestur hluti togar-
anna iiggur hér bundimm við hafnr
argarðana sumar eftir sumar og
miestur hluti þeirra ,manná, sem
á skipum þessum vinna, ganga
atvininulausiir alt sumarið, þá á-
iiyktar Sjómannafélag Reykjavík-
ur:
Bæjarféiag Reykjavíkur í
samráði við ríkið, ef með þarf,
láti reisa síldarverksmiðju á
hentugum stað vdð Húnaflóa, er
geti fuilrlnægt afia alt að 10 tog-
ara.
Um leið félur félagið sam-
bandsistjórn og Fulltrúaráði verit-
lýðsfélaiganna í Reykjavík að
vinna að framgangi þessa máls.
Fundurinn stóð til kl. lP/».
Fimdarrífari.
Verðlækknnt
Hveiti supper 0,15 pr. Va kg.
Haframjöl Loyd 0,15 — — —
Hfísgrjón Rangon, 0,15 — — —
Rismjöl, fint 0,35----—
Kaitöfiumjöl 0,25 — —- —
Sagógijón 0,30 — — —
Persil 0,60 pk.
Fíik Fiak 0,55 —
Rinso, stór 0,50 —
Radion 0,45 —
Sólskinssápa 0,65 stg.
Handsápa 0,25 Stk.
Alt ódýrara i stærri kaapnm.
VERZL. FELL,
Grettlsgötn B7.
Sími 2285.
ÞEIR KARLMENN,
sem þurfa að kaupa sér Föt, —
Frakka, — Nærföt, — Manchett-
skyitur, — Höfuðföt, — Sokka,
Bindi o. fl. — ættu nú að nota
tækifærið hjá
MARTEINI EINARSSYNI & Co.
Samsæti,
Ákveðíð hefir verið að hafa samsæti í Oddfellow-húsinu
þann 21. þ. ni. í tilefni af 80 ára afmæli frú Guðriðar Guð-
mundsdöttur, konu séra Ólafs Ólafssonar fyrv. fiikirkjuprests.
— Þeir sem óska að taka þátt í samsæti þessu, eru beðnir
að skrifa nöfn sin á lista, sem liggja frammi til næstkom-
andi mánudagskvölds hjá bókaverzl Sigfúsar Eymunds-
sonar, Austurstræti og verzl. Lilju Kristjánsdóttur, Laugav. 37.
Reykjavík, 14- nóv, 1933.
Forstöðunefndin.
iSetnisbfatafttcingutt cj (ittttt
ÍH!y*C34 Vini: 1300
Við endurnýjum notaðan fatnað yðar og
ýmsan húsbúnað sem þess þarf með, fljótt,
vel og ódýrt. — Talið við okkur eða simið,
Við sækjum og sendum aftui ef óskað er.