Morgunblaðið - 09.10.1996, Blaðsíða 2

2 C MIÐVIKUDAGUR 9. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Tíu hrogna-
flokkarar
í rússnesk
vinnsluskip
MAREL Seattle seldi fyrir skömmu
tíu hrognaflokkara á einu bretti til
American Seafoods of Russia. Sölu-
samningurinn hljóðar upp á 850
þúsund dollara sem samsvarar um
56 milljónum íslenskra króna.
Helmingur flokkaranna verður af-
hentur fyrir 1. nóvember og hinir
síðar á árinu, eftir því sem fram
kemur í fréttabréfi Marel.
American Seafoods of Russia sér
um rekstur verksmiðjutogara, sem
fiska við Rússlandsstrendur en
flokkararnir fara í tíu verksmiðju-
skip í þeirra eigu. Eigandi fyrirtæk-
isins er American Seafoods, sem
aftur er í eigu Resource Group Int-
emational, RGI, en eigandi þess
fyrirtækis er Norðmaðurinn Kjell
Inge Rökke, sem getið hefur sér
frægð fyrir að hafa á síðustu árum
náð undir sína stjórn rúmlega 10%
af hvítfiskkvóta í heiminum með
kaupum á útgerðarfyrirtækjum.
Að mati þeirra Marel-manna er
athyglivert að RGI og Kjell Inge
Rökke eiga fyrirtæki í Seattle sem
heitir Rena Packaging, sem er m.a.
umboðsaðili fyrir Scanvaegt, einn
af helstu keppinautum Marel.
Scanvaegt mun hafa boðið á móti
Marel í þessa flokkara, en mátti
lúta í lægra haldi sem sýnir, svo
ekki verður um villst, hve geysi-
sterka stöðu Marel hefur á þessum
markaði.
kjarni malsins!
HLERAR í MINNA LAGI
ÞEIR eru f minna lagi þessir
toghlerar frá J. Hinrikssyni
enda vega þeir aðeins 80 kíló.
Þeir hafa nú verið sendir til
Mósambfk með rannsókna-
skipinu Feng, sem lánað hefur
verið til þróunarstarfa þar.
Hleramir verða notaðir af litl-
Morgunblaðið/Birgir Þðrbjamarson
um bát, sem er um borð í
Feng. Báturinn verður á
rækjuveiðum í árósum í
Mósambfk.
Teljum okkur vera
neydda í úreldingu
Meira verður
til skiptanna
AF ÞEIM 280 umsóknum, sem bárust Þró-
unarsjóði sjávarútvegsins um úreldinga-
styrki til krókabáta, hafa þegar verið greidd-
ir styrkir til um 90 báta. Gert er ráð fyrir
að mati og greiðslu styrkjanna verði lokið
um næstu áramót en talið er að þá muni þó nokkrir bátar hafa dregið
umsóknir sínar til baka. Örn Pálsson, framkvæmdastjóri Landssambands
smábátaeigenda, segir að með úreldingunum verði meira til skiptanna fyr-
ir þá sem verði eftir í kerfinu. Hann segir smábátaeigendur marga hverja
neydda í úreldingu og því séu úreldingabæturnar í raun bætur fyrir atvinnu-
skerðingu þeirra.
Öm segir fjölda þeirra, sem sótt
hafi um styrkinn, ekki koma sér á
óvart. Fækkun smábáta hafi verið
eitt af markmiðum stjórnvalda þeg-
ar krókabátalögin voru samþykkt í
vor og þvi hafi tilboð Þróunarsjóðs-
ins verið gert eins girnilegt og það
er. „Okkar afstaða gagnvart úreld-
ingunni hefur alltaf verið skýr. Við
teljum okkur neydda í þetta. Stjórn-
völd ákveða að minnka aflann hjá
bátunum og afleiðingarnar eru þær
að of margir eru um of lítinn afla,“
segir Örn.
Órn segir að vissulega hafi smá-
bátum fjölgað mikið á sínum tíma
en í raun hafi veiðiréttarhöfum ekki
fjölgað. „Virkni bátanna jókst hins-
vegar mikið og nýir bátar streymdu
inn í kerfíð í stað gamalla sem ekki
voru notaðir. Við tókum við fjölda
sjómanna sem lentu í kvótaskerð-
ingu og hremmingum stórskipaflot-
ans. Þessum aðilum var útveguð
atvinna í gegnum krókakerfíð. Við
höfum alltaf bent á að með aukinni
afkastagetu í hópnum þurfi meiri
afla og stjórnvöld iétu það lengi vel
átölulaust að aflinn jókst í kerfinu.
Við bentum hinsvegar fyrir nokkr-
Við mælum með „MÖrenÓt“
ióéoh-s <$> NETANAUST <$> hcoJklJU
Súöavogi 7, 104 Reykjavík, sími 568 9030, fax 568 0555 og farsími 852 3885
um árum á að ráðuneytið ætti að
standa fast á orðinu „sambærilegur
bátur“ og miða þá við afkastagetu,
sérstaklega hestöfl vélar og veiði-
skap sem stundaður var á þeim bát
sem færi út úr kerfinu. En á meðan
við fengum meiri afla þá bjargaðist
þetta fyrir horn. Þá taka stjórnvöld
ákvörðun um að breyta kerfinu
þannig að skerðing er óumflýjanleg.
Með því var skertur atvinnuréttur
manna þannig að stjórnvöldum ber
að greiða bætur og þær eru í raun
og veru greiddar í gegnum Þróunar-
sjóðinn með því að bjóða mönnum
bætur fyrir að hætta. Allt er þetta
síðan meðal annars byggt á mjög
umdeilanlegri ráðgjöf Hafrann-
sóknastofnunar sem segir að það
skipti ekki máli hvort sótt er á ís-
landsmið með handfærum eða trolli
á 1.000 tonna verksmiðjuskipi,"
segir Örn.
Holskeflan á næsta ári
Sóknardagabátar geta róið 84
daga á þessu fiskveiðiári en á næsta
ári er líklegt að dögunum fækki
nokkuð. Örn segir að ef ekki hefðu
verið gerðar breytingar á lögunum
nú í vor hefðu smábátar róið á 4
tímabilum í sóknardögum og líklega
ekki með nema 35 daga samtals.
„Okkur tókst sem sagt að kaupa
eitt ár í viðbót og þannig hefur það
nú reyndar gengið undanfarin ár.
Það er hinsvegar ljóst að holskeflan
getur skollið á okkur á næsta fisk-
veiðiári. Það er mjög erfitt að átta
sig á því hvernig það verður, dögun-
um mun líklega fækka eitthvað en
vissulega fer það eftir aflabrögðum.
Um leið og svo og svo margir láta
af hendi veiðileyfið, fækkar veiði-
réttarhöfunum og meira verður til
skiptanna fyrir þá sem verða eftir,“
segir Öm.
Órn segir að í sóknardagakerfið
vanti auk þess hvata sem beini
mönnum í aðrar tegundir en þorsk
þannig að sóknardagur teljist ekki
að fullu ef meirihluti afla er í öðrum
tegundum en þorski.
Vita- og hafnamálastofnun og
Þeir sem hætta telji ekkl
Siglingamálastofnun ríkisins eru komnar ^ sömu höfn:
s
Ný stofnun hefur orðið til með sameiningu Siglingamálastofnunar ríkisins og
Vita- og hafnamálastofnunar. Lög þess efnis tóku gildi 1. október.
Ný stofnun mun taka yfir öll verkefni eldri stofnananna og sinna þeim áfram
í lítt breyttri mynd.
Siglingastofnun er staðsett að Vesturvör 2, Kópavogi þar sem áður var
aðstaða Vita- og hafnamálastofnunar.
SIGLINGASTOFNUN
ÍSLANDS
VESTURVÖR 2 ■ 200 KÓPAVOGUR
SlMI S60 0000 • FAX 560 0060
Smábátar í sóknardagakerfi
koma líklega til með að nýta sér
frestinn til áramóta til að fiska á
bátana. Örn segir að alls ekki verði
samþykkt að afli þeirra báta sem
fara út úr kerfinu komi til með að
telja til fækkunar á næsta fískveiði-
ári. „Okkur finnst það ekki sann-
gjarnt þar sem þeir hafa ekki áhrif
á aflann. Lögin eru skýr í þessum
efnum og heimila stjórnvöldum ekki
að ákveða sókn á næsta fiskveiðiári
á grundvelli báta sem eru ekki leng-
ur í kerfinu. Þeir sem eftir eru í
kerfinu eiga ekki að gjalda fyrir þá
sem fara út,“ segir Orn.
Sjómannafélag
Reykjavíkur
Hyggur á
aðgerðir
vegna ráðn-
inga útlend-
ingaá
farskip
SJÓMANNAFÉLAG Reykjavíkur
hyggur á aðgerðir vegna yfirvof-
andi uppsagna íslenskra sjómanna
í kaupskipaflotanum og ráðninga
útlendinga í stað þeirra. Til greina
kemur að leita eftir aðstoð inn-
lendra og erlendra verkalýðsfélaga
til að stöðva afgreiðslu íslenskra
kaupskipa í erlendum höfnum.
Mlkfl óánægja
meðal farmanna
Mikil óánægja ríkir meðal ís-
lenskra farmanna með þá tilhögun
skipafélaganna að ráða útlendinga
til starfa á flutningaskipum að sögn
Birgis Björgvinssonar, starfsmanns
Sjómannafélagsins. Segir hann að
Eimskip hafi nú sett tvö skip í leigu
erlendis og eru þau mönnuð erlend-
um áhöfnum að mestu leyti. Þá séu
að auki tvö önnur skip í áætlunar-
siglingum á vegum félagsins mönn-
uð útlendingum. „Það er svipað
ástand hjá Samskipum en eitt
leiguskip þeirra er alfarið mannað
útlendingum en hitt að hálfu. Öðru
verður skilað fljótlega en annað
skip verður eflaust tekið á leigu
og við vitum ekki hvernig það verð-
ur mannað.
Lækka kostnað með
ódýru vinnuafll
Birgir segir að félögin séu greini-
lega að lækka kostnað með því að
bæta við ódýru vinnuafli og það
hafi í för með sér að a.m.k. þrjátíu
manns missi vinnuna. „Þetta er
hlutur sem sjómenn geta ekki með
nokkru móti sætt sig við og sjái
skipafélögin ekki að sér er ljóst að
gripið verður til aðgerða. Það kem-
ur ýmislegt til greina, t.d. að óska
eftir aðstoð erlendra stéttarfélaga
til að fá afgreiðslubann á íslensk
skip á viðkomandi félagasvæðum.
Verði ekki spyrnt við fæti nú er
hætt við að skipafélögin haldi
áfram að ráða útlendinga og far-
mannastéttin deyi út. Það er krafa
okkar að íslenskir samningar séu
látnir gilda í öllum íslenskum skip-
um hvar sem þau sigla.“
Blikur á loftl
Birgir segir að atvinnuhorfur séu
ekki bjartar hjá sjómönnum enda
séu víðar blikur á lofti en í farskipa-
flotanum. „Ef við förum út í að-
gerðir verður þeim eingöngu beint
gegn farskipaflotanum en upp-
sagnir eru einnig yflrvofandi í fiski-
skipaflotanum. Horfur eru á að
40-60 manns muni missa störf sín
hjá Granda vegna Iiagræðingar í
útgerð félagsins. Hugsanlegt er að
Viðey og Akurey verði lagt um
óákveðinn tíma en þau eru á leið
úr Smugunni með lítinn afla. Þá
er Engey að halda til veiða við
Falklandseyjar um áramótin og vel
má vera að einhveijir útlendingar
verði ráðnir til starfa þar um borð,“
segir Birgir.
-kjarni raálsinsl