Morgunblaðið - 10.10.1996, Blaðsíða 2

2 B FIMMTUDAGUR 10. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Ozístór-
ræðum
erlendis
Vatnsútflutningur hefur skilað 550 milljóna tekjum sl. 5 ár
Heildarkostnaður farinn
að nálgast 2 milljarða
ÍSLENSK fyrirtæki hafa á undan-
förnum fimm árum flutt út tæplega
19 milljónir lítra af vatni fyrir um
550 milljónir að núvirði. Áætlað er
að á sama tíma nemi heildarkostn-
aður þeirra vegna taprekstrar,
gjaldþrota, markaðs- og kynn-
ingarkostnaðar um 1,9 milljörðum
á núvirði. Þetta kemur fram í niður-
stöðum nýrrar skýrslu Þórðar H.
Hilmarssonar, rekstrarhagfræð-
ings, sem unnin var á vegum Afl-
vaka hf.
Þórður bendir á í skýrslunni að
samkeppnin á Bandaríkjamarkaði
hafi vaxið til muna síðan alþjóðleg
fyrirtæki í drykkjarvöruiðnaði með
Nestlé Source í fararbroddi fóru
að láta til sín taka. Fjárfestar sem
hyggist taka þátt í fyrirtækjum á
sviði vatnsútflutnings frá Islandi
verði að búa sig undir allt að 10
ára tímabil án arðsemi, mikla
áhættu og veija mun meira fjár-
magni í markaðs- og kynningar-
mál, en fjárfestingu véla, tækja og
húsnæðis.
Einungis tvö íslensk fyrirtæki,
Akva og Thorspring, hafa náð fót-
festu á erlendum mörkuðum með
vatn, einkum í Bandaríkjunum.
Betri árangur hefur náðst hjá fyrir-
tækinu Thorspring en það náði 9.
sæti árið 1994 yfir mest selda inn-
flutta vatnið í Bandaríkjunum með
sölu á 3,4 milljónum lítra. Útlit er
fyrir 5-6 milljóna króna hagnað og
200 milljóna sölu hjá fyrirtækinu
á þessu ári og er það í fyrsta sinn
sem hagnaður verður af rekstri
tengdum vatnsútflutningi.
Eigið fé á
þrotum hjá Akva
Dótturfyrirtæki KEA, Akva hf.,
hefur unnið að því að byggja upp
vatnsútflutning á undanförnum
árum til Bandaríkjanna og stofnaði
dótturfyrirtækið Akva USA í því
skyni árið 1993. Árið 1994 seldi
KEA 30% í Akva USA fyrir 3 millj-
ónir dollara.
Heildarfjárfesting í byijun var
um 5 milljónir dollara en þar af
Qárfesti KEA fyrir um 3,5 milljón-
ir dollara. Salan hefur stigið jafnt
og þétt, en verulega hægt á aukn-
ingunni undanfarið. Er hún áætluð
um 2,2 milljónir lítra á þessu ári
eða um 10% meiri en í fyrra.
Markmiðið er hins vegar að ná 20%
af sölu Evian en það myndi sam-
svara 25 milljóna lítra árlegri sölu.
Eigið fé fyrirtækisins er nú á þrot-
um vegna viðvarandi taprekstrar
og hefur félagið af þessari ástæðu
hafið hlutafjársöfnun fyrir 7-10
milljónir dollara. Samkvæmt áætl-
un Ákva þarf að veija um 24 millj-
ónum dollara á næstu þremur árum
til markaðsuppbyggingar en það
er svipuð upphæð og Perrier ver á
þriggja ára tímabili og 60% af
kostnaði Evian, en við hundrað-
falda sölu.
Þau rök eru nefnd fyrir áfram-
haldandi starfsemi að félagið hafí
nú þegar haslað sér völl á Nýja-
Englands svæðinu þannig að í því
felist talsvert markaðslegt virði.
Þá er bent á að vatnsmarkaðurinn
sé einn örfárra í matvælaiðnaði sem
stækki verulega á hveiju ári. Auk-
in áhersla Vesturlandabúa á heilsu-
samlegt lífemi styðji jafnframt
ákvörðun um framhald. Síðast en
ekki síst þykir verulegur akkur
vera í því fólginn fýrir félagið að
ná 20-30 milljóna dollara veltu til
að vekja athygli stórfyrirtækja og
verða þar með verðugri yfirtöku
eða uppkaupa.
Takist ekki að afla nauðsynlegs
fjármagns telja forráðamenn fé-
lagsins að unnt sé að ná rekstraraf-
gangi með því að lágmarka allan
tilkostnað og uppskera fyrir þá
íjármuni sem nú þegar er búið að
leggja í markaðsvinnuna, eins og
segir í skýrslunni.
HUGBÚNAÐARFYRIRTÆKIÐ
OZ hf. er um þessar mundir að
heija dreifingu á hugbúnaði sínum
á erlendum markaði og stefnir að
því að búið verði að dreifa honum
í 10-20 millj. eintaka á næsta ári.
Þetta kom fram í máli Guðjóns
Más Guðjónssonar, stjórnarfor-
manns Oz hf., á ráðstefnu Pósts
og síma á mánudag. Oz náði á
síðasta ári að fjármagna rannsókn-
ir og þróun hugbúnaðarins erlendis
þannig að hægt yrði að ljúka fyrsta
stigi hans. „Hugbúnaðurinn okkar
er kominn á markað erlendis og á
næstu tveimur mánuðum munum
við heíja dreifíngu á heimsvísu.
Við gerum ráð fyrir að á næsta
ári verði búið að dreifa okkar hug-
búnaði í 10-20 milljónum eintaka.
Það næst með því að láta hugbún-
aðinn okkar fylgja ókeypis bæði
með ýmsum hugbúnaði og vélbún-
aði á markaðnum. Síðan ætlum við
að selja uppfærslur og ýmsa þjón-
ustu í kringum hugbúnaðinn,"
sagði Guðjón.
Hann sagði að með hugbúnaði
Oz hf. gæti fólk átt samskipti í
þrívíddarumhverfi á alnetinu sem
ofast væri nefnt Cyberspace.

:
>
i
FRÁ undirritun umboðssamnings Grand Mamier við Lind ehf., f.v.
Birgir Hrafnsson, framkvæmdastjóri Lindar, Philippe A. Chenu frá
Grand Marnier og Sigurður Konráðsson, fyrmm umboðsmaður.
Fróði birtir upplýsingar úr ársreikningum
Tap á rekstrín-
um sl. fímm ár
Lind tekur
við Grand
Marnier-
umboðinu
HEILDVERSLUNIN Lind ehf.
hefur tekið við umboðum fyrir
nokkrar vintegundir sem S.
Konráðsson hafði áður, þ.á m.
umboði fyrir hinn kunna líkjör
Grand Marnier. Lind ehf. sem
er dótturfyrirtæki Danól mun
annast sölu og dreifíngu á þess-
um tegundum í framtíðinni.
Með 12% markaðshlutdeild
Grand Mamier hefur u.þ.b
12% markaðshlutdeild í lítrum
hér á landi, taiið i flokki líkjöra.
Meðal annarra tegunda sem fær-
ast til Lindar er Scottish Leader-
víski, en sala þess hefur aukist
hratt undanfarna mánuði. Mark-
aðshlutdeild í litrum nemur nú
um 5%. Þá hefur Lind tekið við
umboði fyrir Blason Timberlay-
léttvín, Muscadet Ch. Cléray-
hvítvín, Bodegas Garvey-sérrí,
Larios-gin, Ch Fombrauge-rauð-
vín, Asti Tosti-freyðivín og Char-
donnay-hvitvín.
Októ Einarsson, markaðsstjóri
Danól, segir að fyrirtæki í sölu
og dreifingu á vinum þurfí að
ná ákveðinni stærð til að tryggja
viðunandi hagkvæmni. Áfengis-
gjald á vínum sé mjög hátt þann-
ig að svigrúm er mjög lítið fyrir
álagningu. Til að unnt sé að reka
Lind hf. með viðunandi hag-
kvæmni þurfi a.m.k. 400 milljóna
króna ársveltu. Með þessum nýju
vömmerkjum náist það markmið
og gott betur. „Við horfum til
þess að innan fárra ára verði
leyfð sala á bjór og léttum vínum
í matvömbúðum. Þegar að því
kemur verðum við með mjög
sterka og breiða vörulínu á þeim
markaði og tilbúnir með vel
þekkt vörumerki," segir hann.
Onnur vömmerki Lindar ehf.
em Holsten-bjór, Jágermeister
bitter, Stolichnaya-vodka, Mou-
ton Cadet, Santa Rita Grand,
Patriarche-léttvín, Renault-kon-
íak, Taittinger-kampavín o.fl.
TAP hefur verið á rekstri út-
gáfufélagsins Fróða hf. undanfar-
in fimm ár, að því er fram kemur
í nýútkomnu riti Talnakönnunar,
íslensku atvinnulífi, en þar er gerð
grein fyrir afkomu og stöðu fjöl-
margra fyrirtækja. Frá árslokum
1991 hefur eigið fé félagsins lækk-
að úr 167 milljónum í 74 milljónir.
Fróði gefur út ýmis tímarit og
bækur og sér um skyld verkefni.
Fyrirtækið var stofnað síðla árs
1989 og tók við blaðaútgáfu og
tengdum rekstri Fijáls framtaks
hf. 1. janúar 1990. Félagið gefur
út 13 tímarit auk Sjónvarpsvísis
Stöðvar 2. Einnig eru gefnar út
handbækurnar íslensk fyrirtæki
og Sjávarfréttir. Frá því er skýrt
í íslensku atvinnulífi að félagið
hafí gripið til ýmiskonar aðgerða
í rekstri á árinu 1995 í því skyni
að auka hagkvæmni og rekstrarör-
yggi. Félagið hætti útgáfu á Sjón-
varpsvísi, tímaritin Bíllinn og
Fijáls verslun voru seld og dregið
var úr bókaútgáfu. Þá keypti fé-
lagið fasteign á Seljavegi 2 á árinu
fyrir 32 milljónir og flutti alla
starfsemi sína þangað. Keypt var
lóð í Smárahvammslandi fyrir 17
milljónir og fjárfest í bandarískum
hlutafélögum fyrir 61 milljón, en
seld hlutabréf fyrir 21 milljón.
Rekstrartekjur síðasta árs námu
388 milljónum og minnkuðu að
raungildi um 4% frá árinu á und-
an. Yfirfæranlegt skattalegt tap
var í árslok 1995 um 114 milljón-
ir. Varðandi horfur í rekstri segir
íslenskt atvinnulíf að árið 1995
hafi verið mjög erfitt í útgáfu
tímarita og bóka, sér í lagi með
upptöku virðisaukaskatts. Gerðar
hefðu verið ýmsar ráðstafanir til
að breyta taprekstri í hagnað.
Þrátt fyrir erfiða afkomu hefði
verið hafin útgáfa nýs tímarits sem
fengið hefði nafnið Séð & heyrt.
Mikill bati á afkomu banka og sparisjóða
Samanlagður hagnaður var
um 1.270 milljónir á síðasta ári
AFKOMA viðskiptabanka og spari-
sjóða varð mun betri á árinu 1995,
en árið á undan sem skýrist einvörð-
ungu af minni afskriftum. Hagnað-
ur eftir skatta nam 1.270 milljónum
eða 6,4% af eigin fé en árið 1994
var hagnaður tæplega 750 milljónir
eða 3,9% af eigin fé, að því er fram
kemur í nýrri skýrslu bankaeftirlits
Seðlabankans um afkomu lána-
stofnana, verðbréfafyrirtækja og
verðbréfasjóða.
í þessum tölum er hagnaður
Sparisjóðabanka íslands undanskil-
inn þar sem hagnaður hans er jafn-
framt innifalinn í afkomu sparisjóð-
anna. Af viðskiptabönkunum öðrum
en Sparisjóðabankanum var ís-
landsbanki með bestu afkomuna á
árinu 1995. Hagnaður hans var 331
milljón og arðsemi eigin fjár 7%.
Landsbankinn skilaði 177 milljóna
hagnaði sem svarar til 2,9% arð-
semi, en hagnaður Búnaðarbankans
nam 201 milljón og arðsemi eigin
fiár 5,6%. Sparisjóðirnir högnuðust
aftur á móti um 560 milljónir og
arðsemi eigin fjár þeirra var 9,9%,
en 1994 var hagnaðurinn 330 millj-
ónir og arðsemi 6,4%.
Hagnaður banka og sparisjóða
fyrir framlög í afskriftarreikning
nam alls um 5,1 milljarði á síðasta
ári og minnkaði um 800 milljónir á
síðasta ári miðað við árið á undan,
bæði vegna aukinna rekstrargjalda
minni tekna.
Minni framlög í afskriftarreikn-
ing útlána gerðu hins vegar gott
betur en að vega þar upp á móti.
Afskriftarframlögin namu 2,9
milljörðum á árinu 1995 sem er
1,6 milljarða lækkun frá árinu á
undan.
Þegar litið er yfir lengra tímabil
sést að framlög í afskriftarreikning
voru 0,9-1,6% af útlánum og
ábyrgðum á árunum 1987-1991
og náðu hámarki árið 1992 þegar
hlutfallið var 3,7%, en hafa síðan
farið lækkandi. Hlutfallið var 1,3%
á árinu 1995 og er þar með farið
að nálgast þau hlutföll sem voru í
upphafi tímabilsins.
Bankaeftirlitið bendir á að von-
ast sé til að framlögin geti lækkað
enn frekar á næstu árum en miðað
við reynslu erlendis þá sé þess
ekki að vænta að árleg framlög
fari að jafnaði niður fyrir 1% af
útlánum og ábyrgðum. Framlög í
afskriftarreikning hafa numið
samtals 32,7 milljörðum á þessum
níu árum á verðlagi ársins 1995.
Ríkisbréf
fyrir 130
milljónir
RÍKISSJÓÐUR tók tilboðum í
ríkisbréf til þriggja ára fyrir
30 milljónir að nafnverði og í
fimm ára ríkisbréf fyrir 100
milljónir að nafnverði í útboði
á þriggja og fimm ára óverð-
tryggðum ríkisbréfum sem
lauk með opnun tilboða hjá
Lánasýslu ríkisins í gær.
Alls bárust 19 gild tilboð í
ríkisbréf að fjárhæð 555 millj-
ónir króna. Meðalávöxtun
samþykktra tilboða í þriggja
ára ríkisbréf er 8,04% en var
7,75% 11. september og í fimm
ára ríkisbréf 9,02% sem hefur
hækkað úr 8,85% frá 11. sept-
ember.
Næsta útboð ríkisverðbréfa
er útboð á ríkisvíxlum mið-
vikudaginn 16. október nk.