Morgunblaðið - 22.12.1996, Blaðsíða 2

2 D SUNNUDAGUR 22. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
BILAR
ÁRIÐ 1896 mörkuðu Duryea bræð-
ur tímamót í bandarískri sögu þeg-
ar þeir smíðuðu fyrsta gangfæra
ameríska bílinn, rétt um áratug eft-
ir að Karl Benz fann upp þetta sér-
stæða farartæki hinum megin Atl-
antsála. Hvergi átti bfll-
inn þó eftir að hafa eins
mikil áhrif á eitt þjóðfé-
lag og vestanhafs, þar
sem umgjörð mannlífs-
ins er að stórum hluta
sniðið fyrir bflinn og er
bílaiðnaðurinn enn sá
þýðingarmesti fyrir
efnahagskerfi þjóðar-
innar.
Tvöfalt afmæli
Árið 1946 var banda-
ríski fornbflaklúbbm’inn
(AACA) stofnaður svo
stuðla mætti að varð-
veislu elstu bflanna sem þá voru
óðum að hverfa. Síðan hefur klúbb-
urinn vaxið stórum, telur nú tugi
þúsunda félaga og hefur á stefnu-
skrá sinni varðveislu allra fornbfla
og sögu þeirra. Árlega heldur
AACA varahlutamarkað og forn-
bflasýningu í Hershey borg í Penn-
sylvaníuríki, sem að þessu sinni var
óvenju glæsileg í tilefni af aldaraf-
mæli bandaríska bflsins og hálfrar
aldar afmæli klúbbsins.
Tíu fulltrúar Fornbílaklúbbs Is-
lands voru mættir til að taka þátt í
dýrðinni og segja má að enginn
þeirra hafi orðið fyrir vonbrigðum.
Fluttir í lokuðum vögnum
Eftir þriggja daga varahlutamark-
að hófst viðamikil bflasýning, en þá
streymdu að þúsundir glæsilegra
fombfla. Komu margir þeirra ak-
andi úr nærliggjandi ríkjum en
flestir voru fluttir á opnum bfla-
kerrum eða í stórum lokuðum flutn-
ingavögnum. Komu dýrustu bflarn-
ir þannig á svæðið, enda margir
þeirra metnir á hund-
ruði þúsunda dollara,
jafnvel milljón. Meðal
þeirra voru glæsivagnar
frá þriðja og fjórða ára-
tugnum, Duesenberg,
Packard og Pierce Ar-
row, auk evrópskra bfla
frá Mercedes Benz,
Rolls Royce og Bugatti.
Flestir bflarnir á sýn-
ingunni voru þó amer-
ískir alþýðuvagnar á
borð við Ford, Chevro-
let og Dodge auk allra
hinna fjölmörgu teg-
unda sem framleiddar
hafa verið fyrir bflaþjóðina í gegn-
um áratugina.
Erfitt hlutskipti
dómnefndarmanna
Ólíkt öðrum fornbílasýningum
sem greinarhöfundur hefur skoðað
voru flestir bflarnir nær óaðfinnan-
legir og engu líkara en að þeir hafi
verið settir beint í geymslu að smíði
lokinni. Pví fer þó fjarri, þar sem
flestir þeirra hafa fengið að finna
fyrir mikilli notkun við ýmsar að-
stæður og síðan verið niðurlægðir í
bakgörðum og vökuportum, en að
lokum fengið uppreisn æru í óað-
finnanlegri uppgerð hagleiksmanna
og eldsmiða. Pað kom svo í hlut
dómnefndarmanna að grandskoða
bílana jafnt að utan sem innan, m.a.
með hliðsjón af því hversu uppruna-
Bílaiðnað-
urinn er
enn sá þýð-
ingarmesti
fyrir efna-
hagskerfi
Bandaríkj-
anna
GLÆSIBÍLAR fjórða áratugarins komu í flutningavögnum.
CHEVROLET blæjubíll frá
DÓMNEFNDARMENN skyggnast um í vélarhúsum fornra pallbíla.
MEÐ stöðluðum úttökum gætu bíleigendur útbúið
bfla sína nýjasta tölvubúnaði.
Stöðluð úttök fyrir tæki
BÍLAFRAMLEIÐENDUR í
Bandaríkjunum hafa tekið sig sam-
an um að hanna stöðluð úttök frá
tengilínu milli bfltölvunnar og skynj-
ara í hjólabúnaði og vélarbúnaði bfls.
Verði þetta að veruleika mun það
auðvelda mjög birgjum á sviði raf-
einda- og tölvutækni að framleiða
tæki sem auðvelt yrði að setja í
hvaða bfl sem er. Eins og málum er
háttað í dag hannar hver bflafram-
leiðandi sína sérstöku tengilínu í
sína bfla og framleiðendur rafeinda-
búnaðar þurfa að aðlaga sína fram-
leiðslu að þeim.
Verðstríð hugsanlegt
Unnt er að ímynda sér að ef stöðl-
uð tengilína yrði í öllum bflum gætu
bflkaupendur útbúið bíl sinn á svip-
aðan hátt og heimili sín t.d. tölvum,
hljómtækjum og öðrum búnaði. Þeir
festu fyrst kaup á grunngerð bfls
frá framleiðanda og síðan yrði stefn-
gn tekin á næsta sölustað rafeinda-
tækja og þar yrði bfllinn útbúinn
frekar. Þar væri hægt að velja sér
leiðsögutæki, faxtæki, þjófavöm og
kannski eitthvað fleira. Það tæki
síðan ekki nema um fímmtán mínút-
ur að stinga tækjunum í samband í
sérstakt úttak í mælaborðinu.
General Motors, Ford, Chrysler
og japanskir bílaframleiðendur eru
núna í nánu samstarfi við rafeinda-
tækjabirgja um hönnun á stöðluð-
um úttökum. Robert Denaro, yfir-
maður leiðsögukerfa hjá Motorola,
segir að þetta gæti haft byltingu í
för með sér.
Bflaframleiðendur leggja mikla
áherslu á að það takist að hanna
stöðluð úttök vegna þess að með
þeim gætu þeir haldið í við tækni-
framfarir í tölvubúnaði. Fram-
leiðslulíftími flestra bfltegunda er á
bilinu þrjú til sex ár, þ.e.a.s. að nýj-
ar kynslóðir sömu bíla koma ekki á
markað fyrr en eftir þann tíma, en
framleiðslulíftími tölva er aðeins eitt
til tvö ár. Af þessum sökum hafa bfl-
aframleiðendur oft neyðst til þess
að setja rafeindabúnað í bfla sína
sem er orðinn úreltur áður en bfll-
inn kemst á markað.
Með stöðluðum úttökum fjölgar
einnig framleiðendum rafeindabún-
aðar sem gætu framleitt búnað fyrir
bfla. Þetta gæti leitt til verðfalls á
búnaðinum og það myndi gleðja
bflaframleiðendur jafnt sem bfl-
kaupendur sem greiddu lægra verð
fyrir nýjustu gerðir af rafeindabún-
aði.
í leit að brettum
og pílórum í Hershey
BÍLAÁHUGINN tekur á sig
margar myndir og sumar spaugi-
legar í augum venjulegs fólks.
Hver getur sett í fótspor fornbíla-
mannsins sem ferðast yfir hálfan
hnöttinn til þess að kaupa ryðguð
bretti eða pflára í hjól og ber þau
með sér heim í kössum eða tösk-
um? Líklega enginn annar en hinn
staðfasti fornbílamaður. Sævar
Pétursson er einn þeirra og hefur
hann gert upp fjöldann allan af
merkilegum bflum. Hann fór með
hópi annarra fornbflamanna á
Hersey fornbílamarkaðinn í Pen-
sylvania í Bandaríkjunum sem
haldinn er á hverju ári.
:“Þetta er stærsta fombílasýn-
ingin sem haldin er í Bandaríkjun-
um. Við vorum tíu saman, allt félag-
ar í Fombílaklúbbi Islands. Til-
gangurinn var sá að kaupa vara-
hluti. Þetta er jafnt varahluta- sem
bílamarkaður. Þarna er að fínna
bíla frá upphafi bflaiðnaðarins allt
fram til 1974 til 1975,,, segir Sævar.
Sævar segir að á markaðnum hafi
verið mikill fjöldi af Ford A bflum
og alls konar öðrum bflum. „Það er
nauðsynlegt fyrir þá sem em að
gera upp fornbfla að fara á markaði
af þessu tagi. Hérna heima er lítið
að fá og hér er verið að endurfram-
leiða varahluti. Það er frekar sóst
eftir því að hafa hlutina uppmna-
lega,„ segir Sævar.
Tiltekt í bílskúrum
Þetta var í fjórða skipti sem Sæv-
ar fór á Hershey markaðinn og
hann segist ekki vilja sleppa því að
fara á hann fyrir nokkurn mun.
Markaðurinn stendur í fjóra daga
og er á fleiri tugum hektara svæði.
Sævar keypti þarna varahluti í
Ford árgerð 1930 sem hann er að
gera upp. Nokkrir slíkir bflar em til
hér á landi. Hann segir að best sé
að kaupa varahlutina síðasta dag-
inn sem markaðurinn er því þá sé
yfirleitt hægt að ná verðinu niður,
sérstaklega hjá þeim sem em með
litla bása. Hins vegar geti verið
varasamt að bíða fram á síðasta dag
ef um er að ræða hluti sem ætlunin
hafi verið að kaupa á markaðnum
því þeir geti verið farnir. Hann seg-
ir að það séu fornbflaeigendur sem
em með bása á markaðssvæðinu og
svo séu þarna líka menn sem hafi
tekið til í bflskúmm sínum og fund-
ið eitthvað sem nýst geti fornbfla-
mönnum.
Fengu trékassa hjá kokkinum
Sævar segir að hægt sé að senda
hlutina heim í frakt með skipi en
smádótið sé tekið með í fluginu
heim. „Við fengum þarna góðan
trékassa frá kokkinum á hótelinu
okkar. Við komum heilmiklu fyrir
af dóti sem við keyptum, brettum,
klæðningu og fleim, sem við send-
um síðan heim með skipi,,, sagði
Sævar.
TILTEKT í bflskúrnum og allt selt á markaðnum í Hershey.
BODDÍBÍLAR með pflárahjó