Morgunblaðið - 18.05.1997, Blaðsíða 2

2 C SUNNUDAGUR 18. MAÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FERÐALÖG
DÆMI um yfirbyggðar gangstéttar. Þetta eru ein af fáum uppistandandi,
upprunalegum trésúlnagöngum sem finna má í Bologna.
KIRKJURNAR 7, heilags Stefáns, sem standa við samnefnt torg.
Gersemar
af öllu tagi
Bologno er ekki bara þekkt fyrir kirkjur, follegar byggingor og
ítalska matseld. Sólrún Guðjónsdóttir, nemi í kvikmyndo-
og leikhúsfræði við hóskólann gamla þar í borg segir að hér sé
aðeins um að ræða brot gf því sem borgin hafi upp á að bjóða.
YFIRLITSMYND af Bologna. Til hægri sést greinilega hversu stór
kirkja san Petronio er.
BOLOGNA er höfuðborg eins
stærsta héraðs Ítalíu, Emil-
ia-Romagna, en í sama hér-
aði er einnig að finna borgir
eins og Parma, sem parmesan ost-
urinn dregur nafn sitt af, Modena,
sem er heimaborg stórsöngvarans
Pavarotti, Ferrara, Ravenna sem
pg Rimini og Riccione sem flestir
íslendingar ættu að þekkja. Emil-
ia-Romagna gegnir lykilhlutverki í
samgöngum á Italíu þar sem hérað-
ið tengir saman suðurhluta og
norðurhluta Italíu. Ibúafjöldi er í
kringum 4 milljónir, en í Bologna
búa rúmlega 400 þúsund. Aðalat-
vinnuvegur héraðsins er tengdur
landbúnaði og má þar til dæmis
nefna framleiðslu fyrrgreinds
parmesan osts, mortadella pyls-
unnar sem og hina ómótstæðilegu
hráu skinku. Víngerð er þó nokkur
og pastaverksmiðjur Barilla fyrir-
tækisins eru staðsettar í Parma;
heimaborg Barilla fjölskyldunnar. I
Modena eru einnig aðalstöðvar
F errari bifreiðaveldisins.
Bologna er kannski hvað þekkt-
ust fyrir kaupstefnur sínar sem eru
þær stærstu sem haldnar eru á
Italíu og eru þær 26 á ári hverju. Sú
stærsta er sennilega hin árlega
bílasýning sem haldin er í desem-
ber ár hvert og dregur til borgar-
innar tugi ef ekki hundruð þúsunda
gesta. Umfang þessara kaupstefna
og sýninga er það mikið að svo til
vonlaust er að reyna að fá hótelher-
bergi á þeim tímum sem sýning
stendur yfir án þess að panta með
margra mánaða fyrirvara.
Yfirbyggðar gangstéttir
Það sem helst skilur Bologna frá
öðrum ítölskum borgum og vekur
nokkra öfund hjá Itölum utan borg-
arinnar eru hin frægu „portico",
sem eru yfirbyggðu gangstéttirnar.
A miðöldum voru hús byggð þannig
að önnur hæð húsanna var stærri
en jarðhæðin og var haldið uppi
með súlum, lengi vel úr viði, og var
þetta gert til að gera íbúum kleift
að ganga um borgina í skugga á
sumrin og til að skýla sér undan
rigningunni. Gangstéttirnar voru í
einkaeign húseigendanna en gátu
aðrir íbúar borgarinnar þó gengið
þar um svo lengi sem þeir skemm-
du ekki mannvirkin. Það er ekki
langt síðan þessar yfirbyggðu
gangstéttar voru mældar og eru
þær samanlagt 37.882 km.
Turnana tvo í miðbænum nota
Bolognabúar sem viðmiðunartæki
og er borgarleikhúsið t.d. í um 8
mín. fjarlægð frá þeim. Turnarnir
heita „torre Asinelli" og „torre
Garisenda" og eru tveir af um tutt-
ugu sem eftir eru af þeim 100 sem
uppi stóðu á blómaskeiðinu 12.-13.
öld. Turnarnir voru eingöngu not-
aðir til varnar borginni og voru
margir þeirra á borgarmúrunum
sem umluktu borgina. Bologna hef-
ur í gegnum tíðina haft þrenna
borgarmúra og má ennþá sjá eina
af hurðum múranna sem byggðir
voru undir lok 12. aldar. Síðustu
borgarmúrarnir voru byggðir árið
1226 og þá úr viði fyrir utan hurð-
irnar sem voru úr múrsteinum.
Seinna var hlaðinn múr allan hring-
inn, 7,5 km langur og 9 metra hár
með 12 hurðir. Múrarnir eru nú
fallnir en tíu hurðir hafa varðveist
og eru þær ennþá notaðar sem við-
miðun, hlutir eru annað hvort innan
eða utan borgarmúranna.
Elsti háskóli í heimi
Háskólinn í Bologna er sá elsti í
heimi en talið er að hann hafi verið
stofnaður árið 1088. 900 ára afmæli
skólans var fagnað af háskólarekt-
orum heimsins með mikilli viðhöfn
árið 1988 og var þáverandi rektor
Háskóla íslands viðstaddur hátíð-
arathöfnina. Nemendur eru um 95
þúsund og koma alls staðar að úr
heiminum. Að öllu jöfnu er um 15
erlendum nemendum veitt inn-
ganga í hverja deild á ári og þurfa
þeir að taka munnlegt ítölskupróf
til að eiga möguleika á inngöngu.
Tónlistin
Á endurreisnartímanum hnignar
frægð háskólans til muna en málar-
ar eins og Carracci, Guido Reni og
Guercino verða þekktir við evr-
ópskar hirðir. Á sama tíma
blómstrar í Bologna mikilvægur
tónlistarskóli, en það var árið 1614
sem munkurinn Ádriano Banhieri
stofnaði tónlistarakademíuna dei
Floridi, í klaustrinu San Michele in
Bosco, og markaði þar með tíma-
mót í tónlistarhefð Bologna. Þeir
sem seinna áttu eftir að setja mark
sitt á tónlistarlífið í Bologna voru
ekki ómerkari menn en faðir Mart-
ini, Rossini, Wagner, Busoni og
Respighi.
Faðir Martini var uppi á árunum
1706-1984 og er tónlistarháskólinn
tileinkaður honum. Hann er talinn
einn helsti fræðimaður á sviði tón-
listar í Evrópu á seinni hluta 18.
aldar. Faðir Martini lagði grunninn
að tónlistarbókasafninu sem hefur
meðal annars að geyma mjög sjald-
gæfar nótur frá 16. til 19. öld, rúm-
lega 6.000 handskrifuð bréf, tónlist-
arsögu Martinis, handskrifuð rit
Bellinis, Donizetti, Mozarts, Gluck,
Verdis og Wagners sem og nótna-
hefti Rakarans í Sevilla, ritað af
Rossini. Rossini var nemandi við
tónlistarskólann árið 1806 og var
verk hans, Stabat Mater, fyrst flutt
í Bologna í sal gamla háskólans,
sem enn þann dag í dag ber nafn
verksins, Stabat mater. Á 19. öld
falla Bolognabúar fyrir þýskri tón-
list og gera þeir Wagner að heið-
ursborgara. Nöfn eins og Tristan
og Brúnhildur verða þó nokkuð al-
geng á þessum tíma og segir það nú
sitthvað um ást íbúanna á tónlist
Wagners og það á miðju blóma-
skeiði Verdis.
Fjölskylduáskrift að leikhúsi
Borgarleikhúsið eða Teatro
Comunale var hannað af hinum
fræga hönnuði Antonio Bibiena og
var opnað með viðhöfn þann 26. maí
1763. Þó að leikhúsið hafi gengið í
gegnum eldsvoða og ýmsar breyt-
ingar sem duttlungar tískunnar
hafa borið með sér, hefur því nú
verið komið aftur í upprunalegt
horf og telst eitt af helstu óperu-
húsum Ítalíu.
Leikhúsið er í hjarta borgarinn-
ar, í via Zamboni, þar sem margar
af byggingum háskólans standa.
Þegar til stóð að byggja leikhúsið
varð staðsetning þess efni til mik-
illa og heiftúðlegra blaðaskrifa þar
sem það þótti allt of langt frá mið-
bænum sem þá var en hann var í
Eftir margra ára einangrun færist Trieste fram í sviðsljósið á r
Borgin sem mörgum hefur
ANORÐAUSTUR-ÍTALÍU,
rétt við slóvensku landamær-
in, er borgin Trieste, borg sem
ekld margir þekkja og er það miður
því hún er einstakiega spennandi.
Við fyrstu sýn virkar borgin ekki
sérstaklega ítölsk heldu mið-evr-
ópsk blanda: arkitektúrinn, kaffi-
húsin í Vínarstíl og maturinn, og
fletti maður símaskránni er þar að
fínna helling af slóvenskum, ung-
verskum, serbneskum, þýskum og
króatískum nöfnum. Um 10% af
260.000 íbúum Trieste tilheyra
slóvenska minnihlutanum.
í meira en fimm aldir frá
1382-1918 tilheyrði Trieste aust-
urríska keisaradæminu. Eftir fyrri
heimsstyrjöldina féll Trieste í
hendur ítala en árið 1945 yfirtók
her Titos borgina. Tveimur árum
seinna varð Trieste óháð svæði, frí-
ríki milli Ítalíu og Júgóslavíu.
Svæðinu var skipt í tvo hluta, A
sem var sjálfur bærinn og var hann
settur undir stjórn Nato ríkjanna,
og B sem innihélt svæðið fyrir
sunnan Trieste en það lenti undir
stjóm Júgóslava.
Árið 1954 varð Trieste aftur hluti
af Ítalíu en svasði B var áfram hluti
af Júgóslavíu. í dag er Trieste höf-
uðborg Friuli-Venezia Giulia hérað-
anna sem tilheyra Ítalíu en hafa
nokkurs konar heimastjóm.
Brú milli austurs og vesturs
Vegna staðsetningar sinnar var
Trieste umlukt járntjaldinu á með-
an á kalda stríðinu stóð en með falli
Berlínarmúrsins og tilkomu hinnar
nýju Evrópu er Trieste komin úr
AUSTUR
RIKI