Morgunblaðið - 01.08.1997, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LIF
FÖSTUDAGUR 1. ÁGÚST 1997 B 3
sneiðamar. Þar næst raða ég
eggaldinum á álpappír ásamt feta-
osti, tómat- og rauðlaukssneiðum
og pensla þetta vel með olíu og þá
gjarnan hvítlauks- eða einhvers
konar kryddolíu, sem ég nota líka á
annað grænmeti. Svo er ekkert
annað en að loka þessu og leggja á
grillið ásamt öðra grænmeti."
Þegar Björn vill hafa mikið við
grillar hann brauð sem hann segir
bragðast einstaklega vel með græn-
metinu. Nú er á grillinu hjá honum
ítalskt matbrauð samkvæmt eftir-
farandi uppskrift:
25 gr ger
6 dl volgt vatn
msk. salt
900 gr hveiti, eða blanda
af heilhveiti
Þetta er allt og sumt. Síðan er
degið hnoðað og það látið lyfta sér í
um eina klukkustund. Þá eru mótuð
litil flöt brauð, 1 cm þykk, og á þau
stungin göt með gafli. Brauðin eru
grilluð í um 3 mínútur á hvorri hlið.
Með grænmetinu og brauðinu
ber Björn ýmist fram kalda eða
heita sósu. „Ég nota sýrðan ijóma
og hræri ögn af salti og pipar sam-
an við hann.“ Einnig mælir Björn
með tómatsósu, ættaðri frá Mexíkó,
og er hún ýmist borin fram heit eða
köld.
Mexíkósk sósa
1 laukur og hvítlaukur eftir
smekk, steikt á pönnu
í ólívuolíu.
1 dós niðursoðnir tómatar
1 msk. tómatþykkni
Þetta er kryddað eftir smekk
með chili, jalapeno og ferskum kóri-
ander. Einnig er gott að láta örlítið
af cumin. Þetta er síðan allt hrært
saman á pönnunni.
„Ef tíminn er ekki nægur er ekk-
ert að því að kaupa tilbúnar sósur í
stórmörkuðunum enda fæst mikið
úrval af þeim þar. Aðalatriðið er að
láta hugmyndaflugið ráða ferðinni
þegar grilla á grænmeti,“ sagði
Björn að lokum.
GUNNAR JÓNSSON
Grillað á aust-
urlenska vísu
GUNNAR Jónsson, yfirmat-
reiðslumeistari heilsustofnunar
NLFI í Hveragerði, notar ýmsar
grænmetistegundir á grillið, gul-
rætur, suzini, sellerí, fennel, snjó-
baunir, vorlauk og fleira. Þegar
blaðamaður og ljósmyndari litu inn
hjá Gunnari var hann að útbúa
grillað grænmeti á austur- og vest-
urlenska visu, fyllta sveppi og
lauka grillaða í eigin safa.
Gunnar sagði það skipta miklu
máli að skera grænmetið frekar
gróft því þá væri minni hætta á að
það dytti á milli teinana og ofan í
kolin, þ.e.a.s. ef kolagrill væri notað.
„Svo er ég með þrenns konar
kryddlög sem ég læt grænmetið
liggja í, allt upp í 20-30 mínútur.
Okkm- í fjölskyldunni finnst grill-
matur mjög góður og við höldum
mikið upp á grænmetisgrill. Það
fer svo bara eftir því hvernig liggur
á okkur hverju sinni hvort við er-
um upplögð fyrir grænmeti á aust-
ræna vísu eða ítalska.“
Uppskriftin að appelsínu og
engiferlegi er á þessa leið:
2 bollar appelsínusafi
4 skalottulaukar
1 bt. steinselja
2 tsk. saxað ferskt engifer
2 tsk. safi úr lime
1 eggjarauða
2 msk. sushivinegar
1 tsk. soyasósu
1 bolli jarðhnetuolía
Appelsínusafi, laukur, steinselja
og ein tsk. engifer er sett í pott og
soðið niður um þrjá fjórðu. Afgang-
urinn er settur í blandara íyrir ut-
an jarðhnetu-olíuna sem er sett í
þegar allt er hrært saman.
Síðan er það austurlenskur
kryddlögur en í hann fara 2 mat-
skeiðar „Oyster sauce“ og 2 mat-
skeiðar „Hoisin sauce“. Þessar sós-
ur fást báðar í stórmörkuðum.
Og þá er það hvítlaukskryddlög-
ur. Hvítlauksolía er búin til með
því að sitja þrjú hvítlauksrif út í 1
dl ólívuolíu. Saman við hana eru
svo settar 2 matskeiðar brauðrasp
og 2 teskeiðar sesamfræ."
Sem meðlæti notar Gunnar hýð-
ishrísgrjón, ólíf-
ur og kalda sósu:
4 msk. sýrður
rjómi
1 msk. fínt
saxaður
graslaukur
1/2 tsk. sesamolía
1« msk. „Hoisin
sauce"
Salt og pipar
eftir smekk
Ekki er allt
búið enn því
Gunnar er bæði
með fyllta sveppi
og innbakaðan
lauk í álpappír.
„Eg sker stilk-
ana af sveppunum og fylli þá með
bláum castelló-osti og grilla þá í
um 5-10 mínútur. Svo er ég með
lauk og hvítlauk, ég tek hýðið af
Morgunblaðið/Kristinn
AUSTURLENSKT skal það vera. Gunnar við kolagrillið sitt.
FYLLTIR sveppir, bakaðir laukar,
seelerí , gulrætur og sitthvað fleira
girnilegt.
laukunum og sker stóra laukinn í ögn af salti og pipar. Þessu er
tvennt, legg þá á álpappír og pakkað vel inn í álpappírinn og lagt
krydda með fersku timían eða rós- á grillið í um 20 mínútur.“
marin, helli síðan ólívuolíu yfir og
Var sem krakki
á kafi í landa-
bréfabókum
KAREN KARLSDÓTTIR SONJI
Morgunblaðið/Kristln Ólafsdóttir
„HEIÐA er ein af þeim sem vilja vera á föstum stað en flækingurinn
hentar mér hins vegar mjög vel,“ segir Karen Karlsdóttir Sonji.
Eg hef alltaf haft mikla útþrá,“
segir Karen Karlsdóttir sem
býr í Zaire ásamt eiginmanni
sínum, Minaz Sonji, og þremur
sonum. „Mamma segir
að þegar ég var krakki
hafi ég alltaf verið með
hausinn á kafí í landa-
bréfabókum og ferða-
sögum frá útlöndum. Ég
talaði líka mikið við
ömmu mína sem er
dönsk og man hve ævin-
týralegt mér þótti að sjá
hjá henni myndir frá
Danmörku."
Karen kláraði gagn-
fræðaskóla á Höfn. Að
því loknu fór hún til
Reykjavíkur og síðan til
Englands sem „au pair“.
í Englandi kynntist hún
eiginmanni sínum,
kanadískum verkfræð-
ingi sem var að setja
upp lyfjaverksmiðju í
Zaire. „Eg var 18 ára og haldin æv-
intýraþrá,“ segir hún „Eg var búin
að ljúka mínum tíma í Englandi og
var að hugsa um að fara til Frakk-
lands þegar vinir mínir útveguðu
mér vinnu á kaffihúsi. Þar hitti ég
Minaz sem var í tveggja vikna
heimsókn í Englandi. Hann hafði
þá nýlega stofnað fyrirtækið í
Zaire og var að gera kannanir á
ýmsum hráefnum."
Einum og hálfum mánuði síðar
fór Karen í tveggja
mánaða heimsókn til
Zaire. Að henni lokinni
kom hún til íslands í
þrjár vikur og eftir það
fór hún aftur til Zaire
og hefur verið þar
meira og minna síðan.
Þoldi ekki að
láta þjóna mér
Karen þurfti að að
venjast mörgum nýjum
siðum er hún flutti til
Afríku. Það er mikil
stéttaskipting í Zaire
og í upphafi fannst
henni mjög óþægilegt
að láta þjóna sér og
stjana í kringum sig.
Hún þoldi til dæmis
ekki að setjast við
morgunverðarborðið og bíða eftir
því að einhver kæmi með kaffið.
Það tók hana langan tíma að venj-
ast þessu en svo segist hún hafa
lært að líta á sig sem atvinnurek-
anda og smátt og smátt farið að
stjórna fólkinu.
í upphafi vildi hún líka gefa öll-
um betlurunum sem hún sá á göt-
unum en það gengur auðvitað ekki.
„Mér finnst enn sárt að sjá eymd-
ina hjá fólki þótt ég hafi vanist því
og ég reyni að leggja mitt að mörk-
um,“ segir hún. „Mér finnst að
maður verði alltaf að sinna svolítið
góðgerðarstörfum þegar maður
býr í svona landi þótt það sé auð-
vitað ekki hægt að henda pening-
um um allar götur.“
Karen segist í upphafi hafa verið
alveg mállaus og að það hafi háð
henni svolítið fyrsta árið. í dag hef-
ur hún hins vegar náð góðum tök-
um á frönskunni. Hún vinnur í
lyfjaverksmiðjunni frá tíu á
morgnanna til fjögur-fimm á dag-
inn, þar sem hún er yfirmaður í
söludeildinni. „Þegar maður býr
þarna og hefur vinnu og annað
verður þetta smám saman að heim-
ili manns,“ segir hún. „En það er
náttúrulega alltaf annað slagið
vesen í Zaire og því ákváðum við
að eiga einnig heimili annars stað-
ar til öryggis. Við völdum Ítalíu
sem er miðsvæðis í Evrópu og
stofnuðum þar okkar annað heimili
árið 1988.“
Valdaskiptin spennandi
Karen segir að valdaskiptunum í
vor hafi fylgt mikið álag. Hún vildi
að strákamir kláruðu skólann áður
en þau yfirgæfu landið og segir að
það hafi verið erfitt að bíða eftir
því. Henni finnst hins vegar breyt-
ingin sem er að eiga sér stað í
Zaire mjög spennandi og vonar að
hún eigi eftir að verða til góðs. ,Að
mínu mati hefði ástandið ekki get-
að orðið verra,“ segir hún. „Þetta
var komið eins langt niður og hægt
var.“
Karen segir að hefði hún ekki
verið með bömin hefði hún viljað
vera áfram í Zaire og uppiifa það
þegar Kabila tók við völdum. Að-
spurð um það hvort ekki sé erfitt
að búa og reka fyrirtæki í þessum
óstöðugleika, segir Karen að víst
sé það erfitt, en að það sé hins veg-
ar ekki hlaupið að því að fara ann-
að þegar fólk stundi atvinnurekst-
ur. Þama eigi þau orðið sitt líf og
kunningjahóp auk þess sem 100
fjölskyldur treysti á atvinnu hjá
þeim.
Saknaði íslands
Karen segir að fyrstu árin hafi
hún alltaf fundið fyrir heimþrá. En
þegar hún hafi verið búin að koma
sér fyrir annars staðar hafi sökn-
uðurinn einhvern veginn breyst og
nú fái hún ekki lengur fiðring í
magann þegar vélin lendi á Kefla-
víkurflugvelli. Henni finnst þó
alltaf mjög gaman að koma til Is-
lands og reynir að koma árlega.
„Ég held að það sé mjög gott fyrir
strákana mína að fá að kynnast
þessu frjálsræði sem við höfum
hér,“ segir hún. „í Kinshasa eru öll
hús umkringd háum múrveggjum
og maður hleypir helst ekki krökk-
um út fyrir þessa veggi nema í
fylgd varðmanna. Það er því gífur-
legt ftjálsræði fyrir þá að fá að
koma hingað og þeim finnst það
rosalega gaman. Bara að fá að fara
út í búð og kaupa mjólk er meiri-
háttar ævintýri fyrir þá.“
Karen segist alltaf eiga sínar
rætur á Höfn en að hún gæti þó
ekki hugsað sér að búa þar. „Mér
finnst gaman að koma en nú er ég
búin að vera hér í mánuð og er far-
in að hlakka til að fara þangað sem
ég á heima og sinna mínu,“ segir
hún að lokum. Hún kveður og tek-
ur til við að undirbúa fyrirhugaða
brottfór fjölskyldunnar til Italíu.
Önnur
vinkvenn-
anna
tveggja fékk
ferðagenin,
hin skilur
ekki hvað er
svona
spennandi
við önnur
lönd.