Alþýðublaðið - 04.04.1934, Page 1

Meyjaskemman
Hljómsveft Rfíykjavlhgr:
leikin annað kvöld, fimtu-
dag kl. 8.
Aðgöngumiðar í dag í Iðnó
kl. 4—7 og á morgun frá 1.
HM i . jli ^ÆXV. ÁRGANGUR. 137. TÖLUBL.
&AOBLABIB luaar tt sBa iMa á*s» kt. 3—4 stMagta. AakrtltaeJsta tcr. 2,60 6 ns&noðt — tu. 5.00 tyrfr-3 outnu3i, ei gte.'tn et tyrtrtntca. f tauiisiiOlu kaatar blaSiO lð un. V!KUBLAE»B
feamur St & bverjnm miðvfltudegl. >«6 kastar eðeln* kr. 5.00 <i drt. 1 pvt blrtast r.Uar heistu BreiiiRr. er blrta't l dagbisðíriu. Irítlir cg vtlsuyílrtlt. RETSTJÓRN OO AFQHEIfiSLA Álpýha-
ðteðslnB er vtrt HverfisgOtu nr. 8— tð. SlMAE: 4S99- afsrelöslu og outfljstnffar, ÍSS!: ritstjdm (Innieudar (réttiri, 4302: ritstjórt, 4803: ViítjJátronr 3. VílhJAlmsson, bla&araaður (heitaa),
Sbksud* Aagetnisoa, btaOamaður. Framneavottf (3. 4984: P tt VUIdaaMunsou. ritttJSrt. (heinrit). 2337: SigurOur Júhannesson, afgrsíöslB- og BBgtýslngastiSrt föeltnai, 43ÍB: preatír.iiSian.
MIÐVIKUDAGINN 4. apríl 1034.
BSTSTJððai:
». m. VALOBHAHSSON
DAGELAB OG VIKUELAÐ
ÚTOBPANDl:
ALÞÝÐUFLOKKURINN
Burt með bankaeftirlitsmanninn Jakob Mðller!
Hann heflr svikist nm starf sitt f 10 ár, en-----------------------------
Sjómeffiii i ðaufaborgsSofiia útgerða*
tekið fyrir það kr.160,463,97ár ríkissjáði *éia« tn siidveisa b«r via iand.
Alþýöublaðið er eina blaðið í
Reýkjavík, siem hefir upplýst,
rætt og átalið yfirdráttarsvik pau,
sem uppvíst hefir orðið umfí báð-
um bönkunum og hefir giert kröfu
tii fyllstu rannsóknar þeirra og
pjófniaðarmálsins í Landsbankan-
um, íhaldsblöðin hafa dregið úr
máliinu, pað sem þau hafa gietað.
Morgunblaðið hefir lítið um pað
rætt 'Og þó aðailiega til að draga
fjöður yfir pað, en stjórnmála-
ritstjóri VíSis, Jakob Möller, hefir
eytt mörgum greinum til piess að
svara greinum Alþýðublaðsins um
málið, og hefir hann varið svikin
af fremsta megni. Hann
hefir jafnvel reynt að bera þa*
blákalt fram, að þeir seku séu 'á
engan hátt ámælisverðir. Peir hafi
greitt bönkunum pað fé, sem þeir
hafi svikið út úr þeim, en söku-
dólgurinn sé raunveru’ega ég, sem
hafi, sem bankaráðsmaður, vitað
um þessa svikakeðju í Lands-
bankanum milli sumra gjaldker-
anna og forstjóra Mjólkurfélags-
ins og hafi pó pagað yfir öllu!
Ég hefi ekki skrifað annað í
blöðin um þessi bankamál en
fyrstu greiniha um svikin í Ot-
vegsbankanum og hana undir
fulilu nafni, en er, eins og flestir
hæjarbúar, yfirlieitt fyllilega sam-
þykkur greinum Alpýðublaðsins
um pessi svikamál og tel nauð-
synllegt að engri hlífð sé beitt við
rannsókn pieirra, ef niokkra bót á
að vera hægt að ráða á þessari
fjármálaispillingu.
Mér hefir pó pótt gaman að
Jakob Möller, er hann hefir skrif-
aö langar greinar í Vísi „gegn
greinum Héðins Valdimarssonar“,
siem ha:nn hefir skírt greinar Al-
þýðublaðsinis, og hvernig öll við-
leitni hans gengur út á að dragia
persónu mína inn í þessi svika-
mál. Ég hafði hugsiað mér að
svara stuttlega pví atriði, að már
hafi verið kunnugt um pessi
svikamái gjaidkera Landsbankaus
og forstjóra Mjóikurfélagsins oig
annara, og hefi haft tíima til pesis
nú um páskana.
Þiessi svikakeðja komst ekki
upp fyr en við lögreglurannsókn-
ina, siem bankastjórnin bað þegar
um út af seðlahvarfinu. Endur-
skoðunin hafði fyrir pann tfima
ekki orðið vör við og gert at-
hugasemd um netma eina einustu
ávísun frá Mjólkurfélaginu, að
upphæð 15 000 kr., siem legið hafði
í 20 daga óinnleyst hjá gjaldkera,
þegar talið var í nóvember s. 1.
og sú ávíisun var pegar greidd, er
pess varð vart. Það var alvarleg
mlsfella, en purfti ekki að vera
svikaemi.
Að slík iánsviðskifti milii gjald-
kera og Mjólkurfélagsins tíðkuð-
ust, yar því mér (og sennilega
öllum hinum bankaráðsmönnun-
um og bankastjórunum, þar á
mieðal Magnúsi Jónssyni og Jó-
hannesi Jóhannessyni, flokksm,cnn-
um Jakobs Möllers) með öllu ó-
kunnugt um, hvað pá heldur um
hin önnur margvíslegu svik í
sambandi við pessar ávísanir og
aðrar, sem uppvíst hefir orðið
við lögreglurannsóknina. Það er
pví engmji fótnr fyrtr peirrit ú-
rás, sem Jakob Möller T\eynir að
beina g\egn mér sem bankjmds-
mmni lum fyrirfrain vitneskju
og pcrr<af leibandi me'ðsekt i pess-
wn svikamálum,, enda er það ekki
mitt starf að telja sjóð gjaldkera
Landsbankans, heldur starf encl-
urskoðsnda. En auk endurisfcoðenda
bankans er yfirendurskoðun og
sérstakt eftirlit með tilliti til sviika
falið sérstökum hálaunuðum 'emb-
ættismianni, sem er eftirIíl‘sma7A
urtmi með bönkum og sparisjóð-
umi, Jakob MöU\er. Hanfi á að
Jakob Möllier hefir pannig á 91/2
ári verið greitt fyrir eftirlitsstarf-
ið 160 463 kr. 97 mr. úr rí,kis-
tielja í sjóðum banka og spari-
sjóða öðru hvorU á óvæntum tím-
um og hafa gagngert eftirlit með
höndum til þess að girða fyrir og
koma upp um svik í peninga-
st'Ofnunum landsins. Hvernig er
um stofnun þessa embættis pg
starfrækslu Jakobs Möllers á pví ?
Embætti petta var á sínum tíjmia j
skapaö handa Jakob Möller 0g
veitt lionum í pólitiskum hrossa-
kaupum hans við Framsóknar-
fliokkinn. Það er launað stórum
mun betur en ráðherraembættin,
og á að vera trygging fyrir pví,
að upp komist pegar um svik i
bönkum og sparisjóðum, ef pau
k'oma fyrir. Ég hefi beðið fjár-
málaráðuneytið um upplýsingar
um, hve mikið fé Jákob' Möller
hafi verið greitt vegna peasa emb-
ættis úr ríkissjóði, síðaft hann tók
við því, 0g hefi ég feng^ð þær..
Hiefi ég beðið ritstjóra Alpýðu-
blaðsins að sýna eftirlitsmannin-
um þá kurteisi, að setja ramma
í blaðið utan um svarbréf ríkis-
bókhaldsins pessu viðvíkjandi, og
fylgir pað hér á eftir:
sjóði. Af pessu eru rúm 14 pús.
kr. ferðakostnaður; en rú,m 146
EINKASKEYTl TIL
ALÞÝÐUBLAÐSINS.
KAUPMANNAH ÖFN í rnorgun
Frá Stokkhólmi kemur sú fregn,
að 200 sjómenn í Gautaborg hafi
stofnað útgerðarfélag með þvi
markmiði að efna til síldveiða í
stórum stíl við ísland.
Félagið ætlar að hefja starf-
semi sína þegar á komandi suimri.
og er hlutafé þiess mörg hundruð
þúsund krónur.
STAMPEN.
á árii, og hafa launin þó komist
upp í 17 800 kr. eitt árið. Eftir
að Jakob varð leiður á skemti-
ferðum um landið, hætti hanu
þeim, og 4 síðustu árin hefir hann
ekki farið úr bænum „í eftirlit",
nema -1932, þegar hann flýði til
Austfjarða og f-aldi sig þar meðan
íhaldsmenn voru að ganga frá því,
að Pétur Halldórsson yrði fram-
bjóðandi þeirra í Reykjavík, í
stað Sigurðar Eggerz, hins gamla,
samherja Jakobs, sem hann hafði
liofað að sjá um að yrði í vissu
framboðssæti hjá íhaldinu í bæn-
iun. Til pessa feluleiks fékk Jak-
ob 500 kr. ferðakostnað.
Starf hefir „eftirlitsmaðurinn“
ekkert leyst af hendi á tímabil-
inu, annað en að vera stjörnmála-
ritstjóri Vísis og verja par af al-
efli alla fjármálaóreiðu, sem fram
hefir komiö í landinu í peninga-
stofnununum og útan peirra. Það
kveður svo ramt að pessu, að
hann hefir ekki komið í aðalbank-
ana. Landsbankann og Útvegs-
bankann, svo mörgum árum skiftir,
til pess einu sinni að hafa
eitthvað yfirskinseftirlit, hvað þá
heldur i spari,sjóðina flesta, sem
pó hafa lenga „kunnustumenin" til
endursfcoðunar.
Þó er rétt að geta pess, að ein
undantekning er á þessu. Þegar
Islandisbamki varð i árisbyrjun
1931 að stöðvá greiðslur og varð
gjaldþrota, va'r í snatri gripið til
Jakobs Möllers, og gaf hainn peg-
ar í stað út ixmga skýrslu um
hag bankans. Lýsti „eftirlitsmað-
urinn“ því yfir, að bankinn ætti
fulílikomlega fyrir skulclum, alt í
pví skyni að bankinn (hluthafar
hans) yrði styrktur til að halda
áfram störfum roeð óbreyttu fyr-
irtoomiulagi. Reynzlan hefir sýnt,
aðjslandsbanka vantuði pá 6 mtlj.
kröna týl <að <etga fyrir skuklum-
Á pessu eftirlitstímabili Jafcobs
Möllers hefir hver sjóðþurðin og
(Frh. á 4. síðu.)
Héðinn Valdimai-sson,
5 RÍKISBÓKHALDIÐ
Reykjavík, 24/3. 1934.
Hr. alpm. HéÖinn Valdimarsson,
Reykjavlk.
Samkv. tyfirmælum hr. Páls E.
Ólasonar, skrifst.stjóra, sendist
yður hér með yfiriit yfir Iaun,
dýrtíðaruppbót og ferðakostnað
hr. Jakobs Möller, bankaeftirlits-
manns.
►
►
►
V
y
La' n: Dýrtiðaruppbót: Ferðakostnaður: Samí 1 :
1924 (frá 1/6.) 5 833,31 3 033,36 2 379,80 11 246,47
1925 10 000,00 7 800,00 1 239,00 19 039,00
1926 10000,00 6 733,00 2 241,00 18974,00
1927 10 000,00 4 400,00 2 500,00 16 900,00
1928 10 000,00 6 000,00 2 500,00 18 500,00
1929 10 000,00 6 000,00 2 779,50 18 779,50
1930 10 000,00 6 000,00 16 000,00
1931 10 000,00 5 625,00 15 625,00
1932 10 000,00 2600,00 500,00 13 100,00
1933 10 000,00 2 300,00 12 300,00
95833,31 50491,36 14139,30 160463 97
Yfirlitið nær frá því, er bankaeftirlitsmaðurinn fékk fyrst laun
úr ríkisisjóði, 1. . júní 1924, og til árslioka 1933. ' .
L
Ríkisbókhaldið
Mctgnús Björnsson.
(Sign.)
Nazistar flytja
vopn til
Harrokko.
EINKASKEYTI TIL
ALÞÝÐU BLAÐSINS.
KAUPMANNAHÖFN í morgun
Duiarfult pýzkt eimskip hefir
látið úr höfn í Rotterdam í Hol-
landi mieð vopnafarm og 10
nazista, o,g ætlar pað til Mar-
rokko.
Skipstjórinn hafði gefið í skyn,
að skipið ætlaði til Afríku, og
hefðu nazistarnir í huga að leita
að guM- og platíinu-námum þar,
en nazistarnir höfðu skýrt hafnar-
yerkamönnunum í Rottierdam frá
pvi, að tilætlun peirna væii að
sietja á st'OÍn nýja pýzka nýlendu.
Franska utanrfkisráðuneytið
lætur rannsaka málið.
STAMPEN.
ELDGOSIÐ:
Niðdimt vegna
ðskufalls í Horna-
firðl
Aipýðublaðið átti viðtal við
Núpsstað í morgun. Þar var
öskufall í gærkveldi og í nótt,
en ekki bar mikið á því, pví að
par er nú alauö jör.ð.
Flóðum í Skeiðará og Núps-
vötnum er nú lokið, og eru vötnin
óvenjulega lítil.
Frá Hornafirði barst sú fregn
í gærkveldi, að par væri niðdimt
vegna öskufalls og að ekkert
\heyrðást í útvarpi sökum trufl-
ana frá eldgosiUu.
Á Norðfirði telja menn sig hafa
séð eldbjarma yfir suðvestur-
fjöilum i fyrrakvöld.
Hannes Jónsson póstur á Núps-
stað í Fljótshverfi fór síðastur
manna austur yfir Skeiðarársand,
áður en Skedðará hljóp, og varð
teptur i Skaftafelli. Siðast liðinn
laugardajg liagði hann á Sbeiðarár-
jökul og hafði fylgd frá Skafta-
felli vestur á miðjan jökulinn).
Var hann síðan éinn pað Sem eftir
var lieiðiarinnar og komst heim til
sín að Núpisstað eftir 18 stunda
för. Dimt var pá í löfti, svo að
(Frh. á 4. síðu.)