Morgunblaðið - 12.08.1998, Qupperneq 2

2 C MIÐVIKUDAGUR 12. ÁGÚST 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Kaupendur
keppast um
makrflinn
FRETTIR
Ekki verið rætt um
kvóta á gulllaxinn
EKKI hefur verið rætt um að setja
kvóta á gulllaxveiðar á næsta fisk-
veiðiári, að sögn Áma Kolbeinssonar,
vfír 6.000 tonn ráðuneytisstjóra í sjávarútvegsráðu-
" neytinu. Á þessu ári hafa veiðst tæp-
lega 12.000 tonn af gulllaxi, en Hafrannsóknastofnunin hefur lagt til að
aflinn á næsta fiskveiðiári fari ekki yfir 6.000 tonn.
Aflinn fari ekki
6.000 tonn
Verðlagsstofa skiptaverðs
er nú að taka til starfa
VERÐLAGSSTOFA skipta-
verðs er að taka til starfa
þessa dagana og verður hún
til húsa hjá Byggðastofnun á
Akureyri. Starfsmenn verða
tveir til að byrja með en að sögn Valtýs Þórs Hreiðarssonar forstöðumanns
kann þeim að fjölga í framtíðinni.
Fylgist með fískverði
og uppgjöri aflahluta
50 kílóa lúður á lúðulínu
•VEL hefur gengið á lúðulínu
hjá þeim félögum á Júni Garðari
KE 1, sem gerður er út á lúðu
frá Vestmannaeyjum á sumrin,
og hafa þeir verið að fá um 100
kíló á bala sem teljast má nokk-
uð gott.
„Við ætlum að halda áfram
eins lengi og við getum eða
þangað til við verðum stoppaðir
með valdi enda skilst mór að
þetta sé eitt hættulegasta veiðar-
færi, sem um getur við strendur
landsins. Mönnum hefur nú allt f
einu dottið í hug að banna lúðu-
veiðar á króka. Mér finnst sú
Morgunblaðia'Sigurgeir
hugmynd í reynd fáránleg og
muuu rök fiskifræðinga vera þau
helst að minna fáist af lúðu á
línu yið ísland nú en á árum áð-
ur. Áfram er þó vilji til þess að
leyfa veiðar á smálúðu, 400-500
grömmum að þyngd, í snurvoð,"
segir Iíelgi Friðgeirsson, skip-
stjóri, og bætir við að hann liafi
30 ára skipstjórnarreynslu af
lúðuveiðum og verði hann var
við batnandi ástand ár frá ári
auk þess sem Færeyingar séu nú
að moka upp lúðu við strendur
landsins og séu að fá alit að 25
tonn eftir þrjár lagnir.
Innflutningur á nflarkarfa
til Evrópu leyfður á ný
mm^m^mmmmmmmmmmmmmmmmm^m banni
Bannið hafði ekki teljandi áhrif flutningi
á markaði íslenskra söluaðila
Evrópu sem sett var á um síðustu áramót var aflétt 1. júlí sl. Innflutnings-
bannið hafði ekki teljandi áhrif á markaði íslenskra söluaðila í Evrópu, að
sögn Péturs Edvinssonar, framkvæmdastjóra söluskrifstofu Sölumiðstöðv-
ar hraðfrystihúsanna í Belgíu.
Gulllax hefur veiðst í botnvörpu
við Island um langt árabil, einkum
sem aukaafli við karfaveiðar, en til-
raunaveiðar hófust árið 1986 og var
fram haldið næstu ár. Mikil aukn-
ing var í gulllaxveiðum í fyrra og
fór aflinn þá í tæp 3.400 tonn, en
fram að þeim tíma hafði aflinn ver-
ið mestur tæp 1.300 tonn árið 1993.
Á þessu ári höfðu svo veiðst tæp-
lega 12.000 tonn þegar Fiskistofa
gaf út tilkynningu um að veiðunum
skyldi hætt 9. júlí síðastliðinn.
Lítið er vitað um
afrakstursgetu stofnsins
í skýrslu Hafrannsóknastofnun-
arinnar um nytjastofna sjávar
kemur fram að lítið er vitað um af-
rakstursgetu stofnsins, og því legg-
ur stofnunin til að sókn verði ekki
aukin of mikið og að aflinn á fisk-
veiðiárinu 1998/99 fari ekki yfir
6.000 tonn.
„Þetta var í formi tilraunaveiði-
leyfa sem ráðuneytið gaf út, en síð-
Verðlagsstofa skiptaverðs var
stofnuð með lögum sem sett voru
síðastliðinn vetur til að binda enda á
sjómannaverkfallið og er hlutverk
hennar að fylgjast með fiskverði og
uppgjöri á aflahlut sjómanna og
stuðla að réttu og eðlilegu uppgjöri
á aflahlut.
Úrskurðarnefndin tekur
áfram á ágreiningsmálum
Úrskurðarnefnd sjómanna og út-
vegsmanna fjallar hins vegar um öll
ágreiningsmál sem upp koma, en í
nefndinni eiga sæti þrír fulltrúar
sjómanna og þrír fulltrúar útgerð-
armanna. Náist ekki samkomulag
innan nefndarinnar kemur til skjal-
anna dómari sem er oddamaður og
kveður upp úrskurð.
„Við fylgjumst með verðþróun og
síðan getum við fengið ábendingar
eða þá að við getum tekið upp mál á
eigin spýtur ef það kemur inn kæra.
Þá voru þrjú skip svipt leyfi til
veiða í atvinnuskyni tímabundið í
júlímánuði og hafa þau nú öll fengið
leyfið að nýju. Sigurbjörg SH-48
var svipt leyfí í tvær vikur þar sem
að skipinu var haldið til veiða tví-
vegis í júní sl. án þess að nægjan-
legar aflaheimildir væru til staðar
þegar lagt var upp í veiðiferðirnar.
Árvík RE-260 var svipt leyfi í tvær
vikur þar sem bátnum var haldið til
veiða án þess að nægjanlegar afla-
heimildir væru til staðar þegar lagt
an var gefin út reglugerð um þess-
ar veiðar. Sérveiðileyfi voru þá gef-
in út af Fiskistofu og eingöngu með
þeim fororðum að þau væru aftur-
kallanleg þegar og ef mönnum
fyndist stefna í óefni með heildar-
aflann. En raunverulega byggir
Hafrannsóknastofnunin ráðgjöf
sína kannski frekar á varúðarsjón-
armiðum vegna þess hve lítið er
vitað um stofninn heldur en mæl-
ingu á raunverulegri afraksturs-
getu.
Eg held þannig að líkur séu til
þess að á meðan vitneskjan er
ekki meiri en raun ber vitni þá
munum við stýra þessum veiðum
eitthvað með hliðstæðum hætti og
verið hefur, án þess að ég þori svo
sem að fullyrða neitt um það. Það
hafa allavega ekki verið til um-
ræðu neinar róttækar breytingar
á því, en þetta er bara eitthvað
sem við verðum að takast á við á
nýju fiskveiðiári,“ sagði Árni Kol-
beinsson.
Síðan ef ástæða þykir til þá vísum
við þessu til úrskurðarnefndar sem
tekur alfarið allar ákvarðanir. Verð-
lagsstofa skiptaverðs ákveður hins
vegar ekki verð eða slíkt þar sem
hún er eingöngu skoðunaraðili,"
sagði Valtýr.
Dráttur vegna mannaráðninga
og húsnæðisleitar
Samkvæmt lögunum um Verð-
lagsstofu skiptaverðs átti hún að
taka til starfa 1. júní síðastliðinn, en
Valtýr sagði að það hefði dregist
m.a. vegna þess að tíma hefði þurff
til að ráða fólk til starfa og eins að
finna húsnæði sem hentaði undir
starfsemina.
„Við tókum þann kost að bíða eft-
ir þessu húsnæði í stað þess að taka
eitthvert húsnæði í skyndingu, en
húsnæðið hjá Byggðastofnun upp-
fyllir okkar kröfur," sagði Valtýr.
var upp í veiðiferðina og þar sem
aflí er fékkst í þeirri veiðiferð var
ekki veginn S löndunarhöfn þegar
við löndun aflans heldur ekið með
hann í aðra höfn. Valdimar AK-15
var sviptur leyfi í þrjár vikur þar
sem bátnum var haldið til veiða án
þess að nægjanlegar aflaheimildir
væru til staðar þegar lagt var upp í
veiðiferðina og að hafa haldið til
veiða þrátt fyrir að hafa verið svipt
veiðileyfi fyrir að afla umfram afla-
heimildir.
í byrjun árs 1997 var sett inn-
flutningsbann á nílarkarfa frá Úg-
anda vegna þess að vinnsla þar í
landi uppfyllti ekki heilbrigðiskröf-
ur Evrópusambandsins. Banninu
var aflétt eftir skamman tíma. í
desember á síðasta ári kom upp kól-
era í Tansaníu, Kenýa, Úganda og
Mósambík og innflutningur nílark-
arfa frá þessum löndum til Evrópu
var bannaður frá og með 1. janúar
sl. Ráða tókst niðurlögum kólerunn-
ar eftir þrjá mánuði, en innflutn-
ingsbanninu var þrátt fyrir það ekki
aflétt, heldur krafðist Evrópusam-
bandið þess að öðrum þáttum er
sneru að þeilbrigðiskröfum yrði
kippt í lag. í því fólst meðal annars
að taka salmonellusýni úr fiskinum.
Pétur segir það hafa verið 614111 og
dýrt í framkvæmd og því hafi bann-
ið verið framlengt til júníloka til að
gefa mönnum tækifæri til að koma
upp aðstöðu til að taka sýnin í Af-
ríku.
Misstu ekki markaðshlutdeild
Innflutningsbannið náði aðeins til
innflutnings á ferskum nílarkarfa-
flökum. Pétur segir að á meðan á
banninu stóð hafi orðið aukning í
sölu á frystum flökum og hugsan-
legt að neysla á öðrum fisktegund-
um hafi aukist á meðan á banninu
stóð en allir séu sammála um að
frystur fiskur hafí ekki náð nema
broti af þeirri markaðshlutdeild
sem fersku flökin höfðu áður en
bannið skall á. „Þarna er um að
ræða tvo ólíka markaði. Einnig var
talsvert um að snöggfryst flök væru
flutt til Evrópu og þídd þar. Mörg
stórfyrirtæki í Evrópu brugðu með-
al annars á þetta ráð. Við seldum
hins vegar aðeins fryst flök en ekki
uppþídd. Uppþíddu flökin náðu
heldur ekki helmingi af sölu ferskra
flaka áður.“
Salan jafnvel svipuð
og á síðasta ári
Á síðasta ári seldi söluskrifstofa
SH í Belgíu um 800 tonn af nílark-
arfa og segir Pétur að stefnt hafi
verið að því að selja um 1.000 tonn á
þessu ári á mörkuðum í Benelúx-
löndunum og Frakklandi. „Við ger-
um ekki ráð fyrir að hafa tapað
MAKRÍLVERTÍÐ Norðmanna
er nú hafin en nokkrar deilur hafa
staðið um skiptingu kvótans. Ekki
er þó enn ljóst hvenær flotinn hef-
ur veiðarnar en í fyrra byrjuðu
stærri nótabátarnir um 25. ágúst
en þeir minni í byrjun ágúst.
Heildarkvóti Norðmanna og
Færeyinga á makríl á þessari ver-
tíð er 167.160 tonn eða nær 34
þúsund tonnum meira en á síð-
ustu vertíð, skv. upplýsingum frá
Samtökum fiskvinnslustöðva.
Nótabátarnir
fá mestan kvóta
Stærsti hluti kvótans kemur í
hlut stærri nótabátanna eða alls
133.700 tonn en afgangurinn kem-
ur í hlut smærri bátanna auk þess
sem togarar fá 3.500 tonna kvóta.
Gert er ráð fyrir að framleiðsla
fyrir markaðinn í Japan muni
hefjast í september. Á síðustu
vertíð, sem stóð yfir frá septem-
ber til maí, fluttu Japanir inn 102
þúsund tonn af makríl frá Noregi
sem var mjög svipað og á vertíð-
inni þar á undan. Norskir útflytj-
endur fengu um 250 jen fyrir kíló-
ið af heilfrystum 400-600 gramma
makríl á síðustu vertíð.
Vegna breytinga á innflutnings-
kvótum til Japans á síðasta ári
var gert ráð fyrir auknu framboði
en í reynd breyttist það lítið.
Talið er að markaðshorfur fyrir
norskan makríl í Japan séu góðar.
Þá er mikil eftirspurn eftir makríl
í Rússlandi og öðrum Austur-Evr-
ópulöndum og keppast þarlendir
kaupendur við japanska kaupend-
ur um makrílinn. Gengi japanska
jensins hefur lækkað um 15%
gagnvart norsku krónunni miðað
við síðustu vertíð og er talið að sú
lækkun muni öll lenda á japönsk-
um kaupendum þar sem norskir
útflytjendur geta selt á aðra
markaði ef þeir telja sig ekki fá
nógu hátt verð í Japan.
mörkuðum á meðan á innflutnings-
banninu stóð. Við höfum haldið
sömu viðskiptavinum og seljum
sama magn og eðlilegt þykir miðað
við árstíma. Bannið stóð yfir í sex
mánuði og vitaskuld misstum við
þar af ákveðinni veltu. Bannið setti
einnig strik í þær áætlanir sem við
höfðum gert, en engu að síður geri
ég ráð fyrir að við seljum á milli 700
til 800 tonn á þessu ári. Við náðum
mörgum viðskiptavinum fyrir síð-
ustu áramót, rétt áður en bannið
skall á og höfum haldið þeim.“
Pétur segir sölu ferskra nflark-
arfaflaka ganga mjög vel eftir að
banninu var aflétt. „Reyndar er sal-
an ekki nálægt því sem var í desem-
ber. Það skýrist meðal annars
vegna þess að fram í miðjan ágúst
er lítil veiði á nílarkarfa. Verðið hef-
ur verið hátt og í Evrópu er eftir-
spurn eftir ferskum fiski mjög lítil
yfir sumarmánuðina."
Bannið var til góðs
Pétur segist telja að innflutnings-
bannið hafi verið frekar af hinu
góða. „Það sýnir neytendum að heil-
brigðiskröfur eru teknar alvarlega.
Síðustu misseri hefur verið heilmik-
il umræða um þessi mál í Evrópu,
samanber umræðuna um nautakjöt
í Bretlandi og svínakjöt í Belgíu.
Það er því jákvætt að neytendur
sjái að þegar umræðan kemur upp í
fiski þá er tekið á því samstundis
með tilheyrandi aðgerðum," segir
Pétur Edvinsson.
Sjö skip voru svipt
veiðileyfum í júlí
FISKISTOFA svipti sjö skip veiðileyfum í
síðasta mánuði íyrir að afla umfram afla-
heimildir. Fjögur skip voru svipt leyfi til
veiða í atvinnuskyni vegna afla umfram
aflaheimildir þar til aflaheimildastaða
þeirra yrði lagfærð. Tvö þessara skipa, Eyrún ÁK-153 og Pétur afi SH-374,
hafa fengið leyfið að nýju þar sem að hún hefur verið lagfærð, en ekki afla-
marksstaða Árnýjar ÞH-64 og Emis BA-29.
Afli umfram
veiðiheimildir