Morgunblaðið - 17.06.1999, Qupperneq 6

6 B FIMMTUDAGUR 17. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Brotthvarf aflaheimilda úr „heimabyggð“ og flutningur sjávarútvegsfyrirtækja milli landshluta
ER FYRIRTÆKJUNUM EÐA
KVÓTAKERFINU UM AÐ KENNA?
Fyrirtæki í sjávarútvegi kaupa kvóta,
skip og fískvinnslustöðvar til að stunda
veiðar. Stundum festa fyrirtækin fé í út-
gerð fjarri heimabyggð sinni. Kemur þá
fyrir að vinnslustöðvum er lokað, skip
_____------------------------------7----
seld og kvóti færður á önnur skip. Ibúar
viðkomandi byggðarlaga eru sumir ekki
sáttir við slíka framkomu, enda lágu í
sumum tilfellum á sínum tíma fyrir yfír-
lýsingar fyrirtækja um að útgerð myndi
ekki breytast. Aðrir vilja kenna kvóta-
kerfinu um allt saman og segja að vand-
inn liggi í hinu óhefta framsali. Byggðar-
lög séu óvarin gegn hinum hörðu lögmál-
um markaðarins og hin „félagslegu
sjónarmiðu séu á undanhaldi. ívar Páll
Jónsson reynir að varpa ljósi á málið.
Guðbjörg ÍS seld frá
Isafirði til Þýskalands
Mofgunblaðið/Sverrir
Guggan, Guðbjörg ÍS, er horfin frá ísafirði.
SAMHERJI hf. ákvað að
selja ísfirska skipið Guð-
björgu ÍS-46 til þýska fyr-
irtækisms Deutsche Fisch-
fang Union GmbH (DFFU) í febr-
úar. DFFU er dótturfyrirtæki og
að 99% í eigu Samherjasamstæð-
unnar.
Guðbjörgin var smíðuð í
Flekkefjord í Noregi árið 1994 fyrir
Hrönn hf. á ísafirði, sem lengi hafði
gert út aflaskip með sama nafni
undir stjóm Asgeirs Guðbjartsson-
ar skipstjóra og síðar einnig Guð-
bjarts Asgeirssonar.
Hrönn hf. rann inn í Samherja
hf. í janúar 1997. í kjölfar samein-
A
ingarinnar var gert
munnlegt samkomu-
lag um að útgerðin
yrði óbreytt á ísa-
firði. í febrúar á
þessu ári var hins
vegar ákveðið, sem
fyrr segir, að selja
Guðbjörgina til
Þýskalands. Þá sagði
Þorsteinn Már Bald-
vinsson, fram-
kvæmdastjóri Sam-
herja hfi, aðspurður
hvað hefði breyst frá
tíma yfirlýsingarinn-
ar, að breytingar
hefðu orðið í sjávar-
útvegi, m.a. vegna
minni rækjuveiði, og
fyrirtækið hefði
þurft að mæta þeim.
„Það er ljóst að það
hafa að undanfómu
orðið töluverðar
breytingar og við
verðum að horfa á
hagsmuni félagsins og teljum okkur
vera að gera það.“
Yfirlýsingin
var mistök
Þorsteinn Már fellst á að yfirlýs-
ing fyrirtækisins á sínum tíma hafi
verið mistök. „Aðstæður í sjávarút-
vegi era það breytilegar að það
verður að viðurkennast. Sjávarút-
vegurinn er eins og sjórinn, sí-
breytilegur," segir hann.
Þorsteinn Már segir þó að ekki
hafi verið um bindandi loforð að
ræða. „Ég bara sagði þetta og það
hafði ekkert með pólitík eða bæjar-
stjóm að gera,“ segir hann að-
spurður hvort hann hafi verið að
taka tillit til byggðasjónarmiða með
yfirlýsingunni.
Að mati Þorsteins er verið að
gera úlfalda úr mýflugu á Vest-
fjörðum. „Kvótinn hefur svo sann-
arlega ekki minnkað jafn mikið og
af er látið. Mjög margir smábátar
róa þaðan en era skráðir annars
staðar. Þar að auki er mikið um út-
lenda starfsmenn. Hvergi er jafnlít-
ið atvinnuleysi eða jafnháar at-
vinnutekjur,11 segir hann.
Rúmlega helmingur skipverja
ekki frá Vestfjörðum
Þorsteinn segir að rúmlega
helmingur skipverja á Guðbjörg-
inni hafí ekki búið á Vestfjörðum
þegar Samherji keypti skipið. „Við
höfum lagt okkur fram um að bjóða
skipverjunum vinnu. Það er ágætt
atvinnuástand á Vestfjörðum og því
hafa sumir þegið boðið, en aðrir
ekkí.“
Halldór Halldórsson, bæjarstjóri
á Isafirði, segir að sér vitanlega
hafi enginn skriflegur samningur
legið fyrir um að útgerð yrði
óbreytt á Isafirði. „Ég var nú ekki
orðinn bæjarstjóri þegar þessi
kaup fóra fram, en þarna var um að
ræða samkomulag milli eigenda
Hrannar og Samherja," segir hann.
Mistök í stjórnun
„Þeir gáfu þá yfirlýsingu á fundi
með fulltrúa bæjarstjórnar á sínum
tíma, og það kom í heimafjölmiðlum
að engin breyting yrði. Guðbjörgin
yrði áfram Guðbjörgin og gerð út
frá Isafirði, eða eins og þeir sögðu:
„Guggan verður áfram gul og gerð
út frá ísafirði." Það gleymdist að
taka það fram að hún myndi heita
Hannover, gerð út frá Þýskalandi
og yrði lengd um 18 metra,“ segir
hann.
Aðspurður segist hann halda að
brotthvarf Guðbjargarinnar hafi
verið lélegri stjórnun Hrannar,
ásamt góðri stjórnun hjá Samheija,
að kenna. Isafjörður sé með allra
bestu stöðum til að reka útgerð á
landinu, svo ekki hafi það verið að-
stöðuleysi eða óhagræði um að
kenna.
„Samherjamenn áttu þó ekki að
gefa þessa yfirlýsingu. Þeir vissu að
þeir myndu ekki standa við hana.
En ef það er eitthvert persónuleika-
einkenni á þeim, að standa ekki við
yfirlýsingar, er það bara þeirra
vandamál,“ segir Halldór.
Halldór segir að stjórnunarleg
mistök hafi átt sér stað hjá Hrönn
og þau hafi leitt til brotthvarfs
Guggunnar. Ef þau hefðu ekki átt
sér stað, væri hún enn á Isafirði.
Hann segist sannfærður um að á
sínum tíma hefðu heimamenn getað
keypt Gugguna. Hann segist þó
ekki vita ástæðu þess að svo fór
ekki.
Enginn kostur betri
á sínum tíma
Asgeir Guðbjartsson var einn eig-
enda Hrannar, sem rann inn í Sam-
herja ásamt Guðbjörgu IS. Hann
segir að munnlegt samkomulag hafi
verið gert í tengslum við sameining-
una, þar sem komið hafi fram að
Guðbjörg yrði áfram gerð út frá
ísafirði.
Hann segist efast um að hægt
hefði verið að ná betri niðurstöðu
með samningum við aðra aðila.
„Málið sneri þannig að okkur að við
vorum búnir að gera út í 40 ár. Þá
gerðist það að við fóram of seint af
stað í sjófrystinguna og unnum okk-
ur hvorki rétt á flæmska hattinum
né úthafinu, nema sáralítinn. Þá
komu þessir tveir pólar og slógu
okkur um koll. Svo það var nú ekki
margra kosta völ,“ segir hann.
Hann segir að hluthafar Hrannai-
hafi allir verið komnir á aldur. „Eitt-
hvað varð að gera og við voram
smeykir um að rekstrargrandvöllur-
inn væri að bresta,“ segir hann.