Alþýðublaðið - 03.09.1934, Síða 3

MÁNUDAGINN 3. sept. 1934.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Nætarpðgnin*
Hjéfr í Reyikjavjk þjóta biifrleiöar
aftuf -og fram um götur bæjarins
mcst allia nóttina icöa fram tfll
5 me:ö hornablæstRÍ. Oft pieyta
þ.essai' næturbáfrieiöar bliástuíshoirin
sín eftir pieirni götu, siem pær.
ieru að fara, par ti.1 pær Rrn
kofflinar ákvörðunarstað, pó pað
sé að vísu banmað, að gefa hljóðft
merki að næturlagi fyrir utan hús,
par iSiem taka á farpega, pá er
það ájkvæðá iðugiega brotið. En
piessá hornablástur bifiieiða að
nóttu til veldur friðsömum borg-
lurum miklum ópægmdum.
Eins og sjá má af dagblöðuim
bæjarins, pá hafa nú störborgÍTjnj*
ar tekiið pað upp að hafa næturh
pögn, það er að segja, að bifreiðh
um er bannað að þieyta horn sín
piegar þær ieiiu á ferð að nætur-
lagi í borgunum. Piessi aðferð
hefir gefist veh Og svo mifciils
pyfci,r umviert pieslsa næturpögn,
að blöð störborganna ræða hana
og óska eftir að uæturpöigninni
sé fcomiið á, par sem hún leun pá
hefir iekld verið teldtn upp.
ÍÉg held, að paö væri nú lefcki
úr vegi, að viðkomandi yfiiVöld
hér gefðu tiilraun mieð að fyrir-
sfcipa næturpögn yfir ákveðiinínl
tíma nætur, til dæmiis friá ki. il
síðdegis til kl. 5 að mongni.
Eítir reynslu antoara pjóða ætti
ekkii að aukast slysahættan við
pað, heldur hið gagnstæða. Yxði
að piessu horfið, þyrfti senniliega
að aðgæta það, að allar biifreiðaf
hefðu stefnuljós, til pes.s að veg-
farendiur sæju í hváða átt blf-
reiðiin ætlaði að fara, piegar hún
beygir fyfir born. Mér pætti held-
ur ekki ósennilegt, að pögul
ikeyrsla yrði til pess áð fóik gengi
reglulegar en nú eftir götum bæj-
arins, og yrði pað pá afíuf til
piess að hetra skipulag kæ-miist
á umferóina hér í bæ, og væri
sjízt vanpörf á pví, pjví önnur
elins óriegla á umifierð og hér er
pekkist víst hverígi í beimi bér,
par sem annars nokkrar reglur
efu settar um uinferð.
!Ég skfiífa pessaf fáu línur í
þeiirri góðu trú, áð almenningur
geri kröfu til pess að pettia vefði
reynt hér sem anmaris> staðar.
Einpi siem vill hafra, \n,œtKpfi\ÍU.
Heildsaiiim
í innflutningsnefndinni.
Eiins og möninum er ifcunnugt, á ;
herra Björn Ólafssion, eigandi
beildvierzlunarinnar Pórður
Sveiinisision & Go. sæti í innflutn-
ingsnefnd. Er baun vfst idinhvers
bonar fulltrúi kaupmaninastéttafr
iijnnar í neindimni. Nú hefir spurst
að honum hafi verið veitt allfrefc-
lega Jeyfi til innflutnings varn-
ilngs, isem annars er erfitt að fá.
• Er pess til getjð, að hann mumi
hafa flutt inn allmikið af súkku-
laði og vefnaðarvöru frá Italíu
og notað afs'töðu sítoa sem nefnd-
armaður til að berja fríam pessi
hiunniindi, sem annafs eru ekki
veitt öðrum. Pað befir borið of
mifcið á því, áð einstaka mönntom
befir vefið veitt lieyfi toú í vof
á klO'Stnað anöara.
Viæintij ég pesis, að Alpýðublaðið
gnemslist teftir piess'u; siem fyfst.
V.(írzl\imarmciðw\
Karl Jónsson
lækinir, sem undanfarið hefir
iveriið í jslumarlieyfi, er nú kománn
beim.
Systir okkar, Guðrún Gestsdóttir, ljósmóðir í Hafnarfirði, andaðis^
í Landsspítalanum aðfaranótt laugard. 1. sept.
Ásmundur Gestsson. Guðmundur Gestsson.
Nú er ljósatíminn
komínn,
enda erum við nú að fá heim og taka upp
sðalhansfsendingarnaK* af raf-
magnsjóstækfum.
Við höfum valið pað úr á sænskum, dönsk-
um og pýzkum markaði, sem við vitum að
bezt hentar íslenzkum heimilnm.
Gerð ljóstækja hefir farið fram á pessu ári.
Bi'tan er betri og stíllinn samræmdnr við
nýtizkastil í húsa- o húsgagna-perð
Einknm eru nýju pýzku lamparnir áberandi
smekklegir.
Gerið svo vel að líta inn.
Raftækjaverzlun
JílíDsar Björnssonar,
Austurstræti 12.
Sími 3837.
Skipulag
á pióðarbúskapnum
Eftir KJartan Ólafsson hagfræðing.
— Nl.
að iskipulieggja Þjóðarbús'kapinin,
ákipulagður pjöðaTbúsikapur er
leið tB pesis að ráða bóti á krepph
lujntoi, eins og bent var áj r upp<<
hafi piesisiarar gneinar. Hamn ier
íbugsatolegur í ýmis konar þjóð’-
félagsfyrirkomulagi, ekki að eims
í þjóðskipulagi kommúnismatols,
beldur einnig í pví pjóðskipulagi,
siem við eigutoi vi'ð að búa.
Tilraunjr hafa pegar verið gerð-
ar í lömduim mieð óilíku pjóðfélagsi-
fyriikomulagi til pess að skipu-
leggja þjöðarbúiskapi'nn ei'nis oig í
Rúsislandi, Italíu og nú síðast i
Bandiarikjunum. En auðvitað set_
ur Þjóðfélagsifyri'iikomulagiÖ tak-
möric fyrir þvi, hverisu langt er
bæigt að ganga í pví áð skipu-
leggja Þjöðarbúsfcapimi. T. d,. yrði
aldriei hægt að gera þáð á leájnis
róttækan hátt í lýðræðiisilöndtom
leiins og í latodi þar siem hreitot
einræði ríkir.
I Rússlandi' hefir, eiins og kujnto-
Ujgt er, verið gengið lengst í
piesisum lefnum.
En pað lýðræðisiland, sem mlest-
ar tilraunir hefir gert til þess
er Ba'ndarikiin undir stjóm Róo-í
sevelts. Bandafíkiin hafa flestum
löndum fremur verið land hinn-
ar frjálsu sambeppni'. par var
trúin á framtak einstaklitogsitois og
vantrúin á ríkið á siviði fram-
lietiðslu og viðskifta svo að siegja
takmiarkalau's. Hvernig stiendur pá
á því, að e'inmitt í þeslsiu! landi
befir verið skift um stiefnu og
forsetanium falið víðtækara vaild
en dæmji eru til áðujf í lýðfæðisi-
landli til pess að grfpa inn| í og
sfci'puleggja atvinnulífið ?
Asfæðan var hin gdgvænliega
kreppa — biein afleiðing af mis-
beitingu himnar frjálisu samí-'
keppnii —, slem geisað hefir hiin
siðustu ár og komið sérstakliega
hart niðlur á Bandaijikjunum, land-
iinto par Sem him frjálsa' sam,-
kepptoL var í mestuim háveigum
höifð og par sem náttúfugæðiin
voru mest og tæknin hafði náð
hæstri próton. Ekkert sýnir skýr-
af vandræði pau, sem hehrrur-
iinin er komlinin í |en teilrimitt dæmi
Ameríku, þar siem náttúrtugæðiín
og tæknim hefðu átt að getá veitt
öilltom aimeniniingi nærri tákmarika-
lauisa efnalega velliðan.
Nú iskal farið nokkrum orðunr
um ráðstafanir pær, er Roosiáj
ve/t befir gert til þess að skipu-
legjgja pjóðarbúskap Bandafífcj-
atona. Ein af fyrstu ráðstöfutoum
RoiQsevelts var pað að ýfirgeifa
guUmyntfótinto og I ækka þar með
gengi dollarans.' Hanto vildi' lækka
dollaiiann fyrst og ffemst til piess,
að bækka verðlagið innaniliainds.
Alibliiða hækkton verðlags kemur
fyrist og fremst að notum þeim
framlieiðendum, ier mikiið skulda,
en pað voru bændur, og vildi
Roosievelt séristakliega hjálpa peim
mleð pies'sari peningapólitík sinni.
Hinis vegar hafði líka læikkuin
doiilaranis örvandii áhrif á útflutto-
ing Bandarikjanina. Ein merkasta,
ijáðistöfuin Roosieyieltis er sú, er
byggist á „kennngu binna báu
launia“. Fylgiismen'n pesisarar
keinniibgar álita, að bezta ráðið
til pesls að öffa viðskiftalí'flð sé
að auka kaupgeitu toeytendainnla
og pá sérstaklega peirra, siem
miinsta kaupgetu hafa, p. e. a.. s.
verkamanna. Biezta ráÖijð :Sé pví
að bakka kaupgjaldið. Hessi ráð-
stöfun Roosievelts ákveður lág-
taarkskaup fyrir verkamienn. og
stytting vitonutítaans niður í 35
stundír á viku fyrir verkamenn
Ojg 40 stundir fyrir búða- og skrif-
stofu-fólk. Vinna barna og ung-
fiinga er bönnnð.
Verkamönnum ter veittur pétt'-
ur til pess að stofna verkalýðlsi-
félög. Er pað mjöig msfcilvæg og
mieýfciileg nýjung fyrir verikalýð-
lÍlmn. í Amieríku,. Hins vegar befit
Roosieivelt afnumið anti-trust-Iög-
ito svonefndu, en pau miðtoðu að
pví að takmarka pað, aið samtöik
atvininurebenda yrðto of víðtæk.
Eitoni|g piqsisi ráðstöfuin Roosie-
velts er beiint gegn hiinni frjálsu
samkeppni1. jÞá má minnast á ráði-
stafan'ir Roosevelts til viðreisnar
la'nidbúnaðiiinum. Ráöstafanir pe;ss-
ar mji'ða að nokkru lieyti að pví,
að takmarka framleiðslu ýmsra
landbúnaðarafurða. Er lagt á pær
ákveðið neyzlugjald, sem svo er
úthliutað á meðal p.eirra bænda,
sem takmarka framlieið’slu sína.
Einini|g eru vextir af skuldum
bæinida lækkaöir mieð rikisstyrk.
Roosevelt hefir heimild til pess
að geira víðtækar ráðstafnnir á
slviðli piqniingamála. T. d. getur
hanto fielt dol I aramn um 50o/o mið-
að yiið gullgildi, hanin getur. látið
aöalbanlcana kaiupa ríldsskulda-
biréf fyrir 3000 millj. dollara,
hansn getur gefið út nýja sieðla,
sem niema alt að 30 000 milljóri-
lum dollara til pe,ss að innleysa
rikisiskuldabréf. Allar piessar' síð-
tostu ákvarðan,ir miða að pví, að
gera forsetanum mögulegt að
kæfcka verðlagið mieð hreinni pen-
ingapólitík.
Um starfsiemi Roosievelts og ári
abgur heininiar befir verið mikíð
diejilt. En hvað siem anrnars ier
h,ægt að segja um ráðstafanir
Roostejvelts í einstökum atriðum;
eða uppbyigginjgu piedrra í heild
siiftni, pá e;r ekki lnægt að nieitaj
pví, að atvinnulieysi hefir minkáð
undir stjórn haus. Til;ra;unir hanjs
marka tímamót 1 sögu Banda-
ríkjanna að pví lieyti, að mieð
pei'in er hin eiginlega frjálsa
samkeppni undir lok liðin og spor
stijgið í átti'na til sfcipuliajgni'ngar
á pjóðarbúskapniuttr.
Kjavtdn Ólafsson.
Brezkir leiðangnrc-
menn taverfa
Gnænl a ndsl'cið angurs Lindsays
er nú saknað. Lindsay er Enig-
lendinjgur, sem í sumar lagði af
stað frá Jakobshöfn á vestur-
ströind Græinlands með mikinn
leiðangur.
Leiöanjgurinn ætláði frá Ang-
magsalik með „Gertrud Rask“, en
síöan skipið lagði af stað þaöan
hiefir lekbert til lieiðanjgursi'ns
spunst