Morgunblaðið - 27.10.2000, Blaðsíða 2

2 C FÖSTUDAGUR 27. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
r
BÍÓBLAÐIÐ
SiguröurSverrir
Pálsson
Vinterberg
og stofnunin
í SÍÐASTA pistli sagöi ég frá
baráttu Thomasar Vinter-
bergs viO dönsku kvikmynda-
stofnunina, þarsem hann
taldi aO einn ráögjafinn
(konsulent) hefOi lofað sér
10 millj. dkr. til myndarinnar
„It’s All About Love“, enráð-
gjafinn taldi sig síOaraöeins
geta látiö hann hafa 3 millj.
vegna þess aO myndin verður
tekin uþþ á ensku. SkoraO
var á stofnunina aO koma
með skýr svör um stefnu og
framtíðarsýn.
Íopnugrein í kvikmynda-
blaöi Politiken gerirfram-
kvæmdastjóri stofnunar-
innar, HenningCamre,
hreintfyrir sínum dyrum. Þar
kemur skýrt fram, aö ráðgjaf-
ar stofnunarinnar, konsúlent-
arnir, ráöa einir hvemig þeir
ráöstafa því fé sem þeir hafa
til úthlutunar. Stofnunin hefur
t.d. ekki sett sér neina reglu
um úthlutuntil enskumæl-
andi mynda, þetta er ákvörö-
un ráögjafans.
Camre lýsir því síöan hvaö
stofnunin kemur víöa viö í
styrkveitingum, alltfrá hug-
mynd til framleiðslu á öllum
tegundum mynda, sýninga í
kvikmyndahúsum, á kvik-
myndahátíöum, varðveislu í
safni og útgáfu bóka. Þá kem-
ureinnigfram aö stofnuninn
hefur 92 millj. dkr. (þ.e. 920
millj. íkr.) meira fé til umráöa í
áren 1998 ogveitir 1,6 millj-
aröa íkr. til framleiöslu kvik-
mynda á þessu ári. Þetta er
allt saman gott og blessað og
stofnunin er án efa aö gera
mjöggóöa hluti.
Þaö er hins vegar undar-
legt, aö hvergi í þessari löngu
grein tekur Camre á vanda-
málinu sem er kveikjan aö
þessu öllu saman. Hvergi er
minnst á neina möguleika
eöa leiöirtil aö leysa mál Vint-
erbergs. Og þaö verður aö telj-
astfremuróeðlilegt, miöaö
viö hæfileika Vinterbergs og
alla þá peninga sem þó eru í
umferö innan stofnunarinnar.
Monas Verden og Netið
Fyrir nokkru sagði égfrá
leikstjóranum Jonas Elmer og
nýju myndinni hans Monas
Verden, en upptökum er nú
lokið. Jonas notar spuna sem
aöalaöferö í sínum myndum
ogfór þá nýstárlegu leiö að
kynna verkið á Netinu, þar
sem hægt var aö koma meö
hugmyndiraö setningum,
framvindu efnisins eöa hverju
ööru, sem fólki gat dottiö í
hug. Viðbrögðin urðu meiri en
búistvarviö. „Fólkhefurtekiö
þetta mjög alvarlega," segir
Jonas, og hann hefur nýtt
margar hugmyndir og setning-
ar af Netinu. Hann er þó ekki
viss um hversu mikiö af þeim
verður meö eftir aö myndin
hefur veriö klippt. „Ég er samt
nokkuð viss um aö eitt af aö-
alatriðum myndarinnarveróur
hægt aö rekja til einnartillög-
unnará Netinu. Hugmyndin
var bara svo góö aö hún varö
aö vera með í myndinni."
Frumsýning erfyrirhuguö í
september á næsta ári. Hægt
er aö fýlgjast meö framvindu
verksins á www.monasver-
den.tv2.dk.

íslenskar
myndir í Miami
Þrjáríslenskar kvikmyndir voru ný-
lega sýndar í nokkur skipti í Cosford
Cinema, sem er í tengslum vió Há-
skólann í Miami í Bandaríkjunumn. í
blaöinu The Miami Herald varfjallaö
um hina óvenjulegu grósku í íslensk-
um kvikmyndaiönaöi og birtar um-
sagnir um myndirnar Börn náttúrunn-
ar, Tár úr steini og Ungfrúin góða og
húsiö. Var þeim öllum gefin sama ein-
kunn, tvær og hálf stjarna af fjórum
mögulegum. Svo skemmtilega vildi
til, aö verðlaunamyndin Dancerin the
Dark, þar sem Björk leikur aðal-
hlutverkiö, var tekin til sýningar í Suð-
ur-Flórída á sama tíma, og er sýnd í
sex kvikmyndahúsum. Gefurgagnrýn-
andi Miami Herald henni fjórar stjörn-
ur.
Rokk og rugl
Skoska popphljómsveitin Bay City
Rollers naut jafn mikillar hylli og aó-
hláturs á 8. áratugnum fyrirtónverk á
borö viö Shang-A-Lang en geysilegar
vinsældir hennar breyttust aö nokkr-
um árum liönum t niöurlægingu, inn-
byröis deilur, drykkjuskap, dópneyslu
ogfjárhagskröggur. Sem sagt alveg
eftirformúlunni. Nú hefur Courtney
Love, söngkona og leikkona og ekkja
Kurts Cobain Nirvanaforingja, keypt
kvikmyndaréttinn aö bókinni Bye Bye
Baby, sem lýsir kostulegum leiöangri
táningsstúlku í New Jersey til aö kom-
ast upp í rúm meö einhverjum úr
hljómsveitinni. Myndin ájafnframt að
lýsa tyrrgreindum ferli hljómsveitar-
innar og hefur skoski leikarinn Ewan
McGregor lýst áhuga á aö leika
söngvara hennar Les McKeown.
Polanski
prófar píanista
Næsta mynd Romans Polanski,
þess flinka en mistæka leikstjóra,
mun heita The Pianisteöa Píanistinn
og er byggö á hrikalegum endur-
minningum landa hans, píanóleikar-
ans Wladyslaw Szpilman. Sá vargyð-
ingur sem, rétt eins og Polanski, flúði
fangabúöir nasista. Til þess aö finna
leikara í aðalhlutverkiö greip Pol-
anski til óvenju-
legs ráös. Hann lét
setja litla auglýs-
ingu T breskt dag-
biað þar sem lýst
vareftir „dökkleit-
um“ og „per-
visnum" manni á
aldrinum 25-35
ára; hann þurfti
ekki aö hafa
reynslu af leiklist
en hins vegarvera „tilfinninganæm-
ur, viökvæmur og heillandi".
Skemmst er frá því aö segja aö þús-
undir manna mættu í leikprufuna og
stóðu í biðrööum eftirgangstéttum
Lundúna. Niöurstaöa mun enn ekki
liggja fyriren myndinferítökuríVar-
sjá og Berlín snemma næsta árs.
Bonnevie
eftirsótt
Norska leikkonan Maria Bonnevie,
sem tókfýrstu skrefin á leiklistar-
brautinni undir handleiöslu Hrafns
Gunnlaugssonar í
Hvíta víkingnum, er
orðineinafeftir-
sóttustu leikkonum
Norðurlanda. Hún
hefurm.a. veriö aö
Maria leika aöalhlutverk í
Bonnevie: nýjustu mynd leik-
Fer vítt og stjórans Marius
breitt. Holsts, ásamt
danska leikaranum Kim Bodnia
(Pusher, Bleeder), en þau leika þar
sem dregið hefur sig út úr skarkala
borgarlífsins og sest aö á afskekktu
bóndabýli þegar gamall vinur kemur
óvænt í heimsókn og raskarfriönum.
Maria Bonnevie er líka aö leika aöal-
hlutverk í Bók Dínu eftir samnefndri
bók Herbjargar Wassmo. Leikstjóri
veröurDaninn Ole Bornedal(Nætur-
vörðurinn) en myndin ergerð á
ensku.
Demme stefnir
á krimma
Óskarsverölaunaleikstjórinn Jon-
athan Demme stefnir að því aö leik-
stýra næst myndinni Intolerable Cruel-
ty, sem veriö hefur sjö ár á handrits-
ogundirbúningsstigi. Upprunalegir
höfundar handritsins em þeir Coen-
bræður, Joel og Ethan, en það hefur
nú veriö endursamiö af Jake Hogan
og Barbara Benedek. Þar segir frá
óprúttnum lögfræöingi sem svífst
einskistil aö losa skjólstæöing sinn úr
hjónabandi sínu. Hugh Grantog Tea
Leonie m í sigtinu fyrir aöalhlutverkin.
Roman Pol-
anski: Leitað
meðal þús-
unda.
Sjónarhorn
Eftir Áma Þórarinsson GÁFUÐ kona, sem nú er látin en hét Dorothy
______________ Parker, sagði einu sinni: „ Þaö er aðeins þrennt
sem égkrefst frá karlmanni: „Hann þarfaO vera laglegur, samviskulaus
og heimskur. “ Stundum flögrarað mérþegarég skoöa úrval afbíómynd-
um á boðstólum og ekki síður lista yfir aðsóknarmestu myndirnar, að kröf-
ur Dorothy Parkers til karlmanna væru orðnar aO viOmiöun á kvikmynda-
markaOnum líka. Obbinn af afþreyingarmyndum nútímans, fyrstog fremst
amerískum auövitað, eru laglegar, samviskulausar og heimskar. ÞaO er
bara þannig.
Fyrr á árinu skrifaði ég á þessum stað hugleiðingu um það hvort teikn
væru á lofti um betri tíma og nefndi til marks um það nokkrar nýlegar
Hollywoodmyndir sem í senn hafa prýöilegt afþreyingargildi og listrænan
metnað, myndireins ogAmerican Beauty eftir Sam Mendes, Magnolia eft-
ir Paul Thomas Anderson og Election eftir Alexander Payne, auk mynda
reyndra úrvalsleikstjóra eins og Martins Scorsese og Milos Forman.
Þessar myndir eru nálægt markaðsmiOjunni; sumar, ekki síst American
Beauty, í hóþi mestu aðsóknarmynda ársins. Og á því er enginn vafi að
þæreru tilmarks um betri tíma.
En þær eru líka undantekningar frá reglunni; því miður er heldur enginn
vafi á því. Reglan er: Laglegur, samviskulaus og heimskur. Þessi regla ein-
kennir umfram allt þær myndir sem jafnan njóta mestu aðsóknarinnar,
kannski vegna þess að þærnjóta viðamestu markaössetningarinnar. Ann-
ars vegareru unglingamyndirnar, hvort heldurerunglingahrollvekjurnar
eða unglingakómedíurnar, sem eru svo stundum sameinaðarí ungl-
ingahrollvekjukómedíur á borð við ScaryMovie. Hins vegareru svo hasar-
myndirnar, sem, eins og ég hefáöurnöldrað um hér, reiða sig æ meira á
steingeldar tæknibrellur og æ minna á efnislega hugvitssemi, raunveru-
lega kunnáttu í að byggja upp spennu.
Efvið skoöum lista síöustu viku yfir mestu aðsóknarmyndirnar á íslandi
kemurþó í Ijós enn ein gleðileg undantekning frá reglunni. Vinsælasta
myndin í íslenskum bíóum varþá nýjasta mynd Roberts Zemeckis, What
Lies Beneath, en hún hefurjafnframt verið ein vinsælasta myndin í
bandarískum bíóum mánuðum saman. What Lies Beneath erekki list-
rænt stórvirki en hún fer ekki þær reglubundnu leiðir sem vænlegastar
þykja á markaðnum núna. Söguhetjurnar eru á miðjum aldri, vel leiknaraf
Michelle Pfeiffer og Harrison Ford, tæknibrellurnar almennt hófstilltar og
þjóna sögunni frekar en að þær komi í staðinn fyrir söguna og sagan sjálf
er tiltölulega skynsamleg og kunnáttusamleg spennuflétta, sem tekst að
koma nógu oftá óvart, en þó ekki eins oft og hún reynir að láta áhorfend-
um bregða. Meginatriöið er þó það, að hér heldur um stjórnvölinn leikstjóri
sem vandarsig við aö misbjóða ekki áhorfendum og ber virðingu fyrir
þeim. What Lies Beneath er ekki frumleg; hún sækir sínar aðferðir og efn-
isatriði í kvikmyndasöguna án þess að blikna, einkum verk Hitchcocks.
En hún gerir það vel. Þessum kröfum fullnægja offáar myndir núoröiö, of
fáar vegna þess að aðsóknin sýnirþörffyrírannað og meira en laglegheit,
samviskuleysi ogheimsku.
Éghefveltþví fyrir mér hvað kröfurnar þrjár sem Dorothy Parker gerði til
karlmanna segðu um hana sjálfa. Ég velti þvílíka fyrirmérhvað samsvar-
andi einkenni kvikmyndamarkaOarins segi um okkur öll sem mótum hann.
L
.1
Anna Th. Rögnvaldsdóttir byrjaði þegar á forskólaaldri að sækja stíft kvikmynda-
sýningaríTjarnarbíói. Og það voru ekki bara þrjúbíóin á sunnudögum ...
er ekki
nrt Árt „Við krakkarnir í Suð-
UP C° urgötunni, þar sem ég
Eftir Pál Kristin Pálsson bjó, og Tjarnargötunni
límdum okkur við dyravörðinn á fimm og sjö-sýn-
ingum og nauðuðum, segir Anna. „Það var beðið
eftir að ljósin væru slökkt og myndin byrjuð, og
stundum komst maður inn og stundum ekki. Ef
það tókst ekki biðu þeir alhörðustu í portinu eftir
hléinu og skutust inn um hliðardyrnar og sáu
seinnipartinn. A þessurrf árum voru myndir ekki
textaðar og því síður talsettar og ég var svo ung að
ég náði engum söguþræði, heldur sá myndirnir
sem röð atvika. Hæst í minningunni ber íslensku
myndirnar Reykjavíkurævintýri Bakkabræðra,
Síðasti bærinn í dalnum og Gilitrutt, og gaman-
myndir Jerry Lewis. Maður sá sömu myndimar
aftur og aftur, en þær voru alltaf jafn ferskar. Það
sem mér fannst mest til koma var að Jerry gat
labbað upp veggi og síðan áfram eftir loftinu á
hvolfi, og þetta gat hann gert dag eftir dag! Svo
var á þessum tíma starfandi kvikmyndaklúbbur í
Tjarnarbíói og sýndi að mig minnir klukkan 11 á
laugardagsmorgnum. Þeir sem stóðu að klúbbn-
um höfðu greinilega öðrum hnöppum að hneppa
en að stugga krakkaormum frá og við gátum vals-
að þama óáreitt inn og út. Eg man þó í rauninni
bara eftir einni mynd af öllum þeim sem ég sá þar,
Andalúsíuhundinum eftir+ Bunuel. Sex ára gam-
alli fannst mér sú mynd fyllilega standast saman-
burð við Jerry Lewis.“
Anna fluttist 9 ára vestur á Mela og þótti allt
önnur bíómenning ríkja þar í kringum hið virðu-
lega Háskólabíó. „Tólf ára reyndi ég svo fyrst að
skrifa kvikmyndahandrit, eftir skáldsögu Björns
Th. Björnssonar, Virkisvetur. Það er afar róman-
tísk og glæst saga sem gerist á 15. öld. í saman-
burði við hana fannst mér allt annað sögulegt efni
jafn óspennandi og grámyglulegt og gamlar svart-
hvítar ljósmyndir frá aðalfundum Kaupfélags
Suður-Þingeyinga. Það heillaði mig ekki síst hvað
texti Björns Th. höfðaði sterkt til allra skynfæra;
litir, litbrigði árstíðanna, birta, áferð hlutanna og
ilmur, og hann býr til umhverfí en ekki bara bak-
tjöld fyrir persónur sínar. Hins vegar vafðist
handritsgerðin mjög fyrir mér, eins og hún gerir
reyndar almennt enn þann dag í dag! Ég var 18
ára er ég fór í alvöru að hugsa um hvernig kvik-
myndir væru gerðar og settar saman. Það var
þegar ég sá Citizen Kane eftir Orson Welles. Sú
mynd er sérstök og reyndar mjög hátimbruð smíð,
en samt kaupir maður hana tilfinningalega vegna
þess að veröldin sem þar er sköpuð er svo sterk.“
Anna vill ekki orða það svo að hún eigi sér fastar
uppáhaldsmyndir. „Én öðru hverju uppgötvast
myndir sem höfða sterkt til manns og geymast í
minningunni sem vörður eða vegvísar í upplifun á
kvikmyndalistinni. Meðal slíkra mynda eru Régle
du Jeu eftir Renoir og Hlébarðinn eftir Visconti.
Nú er talsvert talað um að kvikmyndin sé dauð, en
mér fínnst það ekki rétt. Hins vegar skiptist kvik-
Anna Th. Rögnvaldsdóttir
útskrifaðist ár-
ið 1985 frá
London Int-
ernational Film
School með
aðaláherslu á
leikstjórn, og
rekur ásamt
Ólafi bróöur
sínum kvik-
myndafyrir-
tækið Ax. Hún
hefurunnið við
margarís-
lenskar kvik-
myndir, gert
heimildarmyndir og stuttmyndirnar Hlaupár
og Kalt borð. Um þessar mundir undirbýr hún
eigin sakamálaseríu í þremur þáttum fyrir
sjónvarp: Allar leiðirtil hafsins eru kaldar.
myndasagan í frjó og ófrjó tímabil, og ég held að
við séum núna að koma út úr löngu ófrjóu tíma-
bili, bæði í Evrópu og Bandaríkjunum. Hin móð-
ursýkislega góðu viðbrögð sem Pulp Fiction fékk
hér um árið voru andsvar við stöðluninni sem
lengi hefur einkennt alla þætti kvikmyndagerðar
í Hollywood. Og myndir frá Hong Kong og öðrum
svæðum i Asíu, eins og sýndar voru á nýafstaðinni
kvikmyndahátíð í Reykjavík, bera vott um að
mikill þroski hafi orðið þar síðasta áratuginn. í
þeim ríkir leikgleðin, þar er ekki verið að búa til
myndir fyrir þrýstihópa og tryggingafélög eins
og í Hollywood. Svo ég er bjartsýn á framtíð kvik-
myndarinnar."
■
r