Alþýðublaðið - 02.12.1959, Page 4

Otgefandi: Alþýðuflokkurlnn. — Framkvæmdastjórl: Ingolfur Krtstjínaaon.
— Ritstjórar: Benedikt Grðndal, Gísli J. Ástþórsson og Helgl Sæmtmdsson
(áb.). — Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmarsson. — Fréttastjóri: Björa-
Tln Guðmundsson. — Simar: 14 900 — 14 901 — 14 902 — 14 903. Auglýs-
Ingasími 14 906. — Aðsetur: Alþýðuhúsið. — Prentsmiðja Alþýðublaðain*
Hverfisgata 8—10.
Örlagaríkur misskilningur
EFNAHAGSMÁLIN hafa nokkuð verið rædd
á alþingi undanfarið 'í maraþoni stjónarandstöð-
unnar. Tilgarigur Framsóknarflokksins og Al-
þýðubandalagsins með þeim umræðum er að reyna
að telja þjóðinni trú um ágætan viðskilnað vinstri
stjórnarinnar fyrir ári síðan. Þá var allt i stak-
asta lagi. Síðan á allt að hafa hallazt á ógæfuhlið.
Vinstri stjórnin kom ýmsu góðu til leiðar, en
þessi vegsömun á viðskilnaði hennar í efnahags-
málunum kemur mönnum óneitanlega spánskt
fyrir sjónir. Satt að segja gegnir mikilli furðu, ef
Framsóknarflokkurinn og Alþýðubandalagið
muna ekki betur það> sem gerðist í desember í
fyrra, en ætla má af orðum stjórnarandstöðunn-
ar á alþingi þessa dagana.
Hermann Jónasson komst svo að orði í þing
ræðu í fyrrinótt, að prýðilega hafi verið séð fyr-
ir þörfum ríkissjóðs og útflutningssjóðs af
vinstri stjórninni, þegar hún fór frá völdum,
og minnihlutastjórn Alþýðuflokksins þess vegna
erft gull og græna skóga. Nefndi Hermnn töl-
ur þessajri fullyrðingu sinni til ríijkstuðninigs.
Segjum, að þetta muni satt og rétt. Göngum út
frá því, að vinstri stjórnin hafi skilið við efna-
hagsmálin í dýrð og als^elu. En hvers vegna í
ósköpunum kom þá til sögunnar sá ágreining-
ur Framsóknarflokksins og Alþýðuhandalagsins
um efnahagsmálin, sem varð vinstri stjórninni
að falli? Var deilt um fúlgur í sjóðum? Hingað
til hafa menn haldið, að peningarnir hafi verið
of fáir, en ekki of margir.
Framsóknarflokkurinln og Alþýðubandalagið
spörkuðust á út úr yinstri stjórninni vegna á-
greinings um efnahagsmálin. Nú skiptir hann auð
vitað engu máli. Flokkarnir eru komnir í sameig-
inlega stjórnarandstöðu og hafa tengzt sterkum
ástarböndum. En þá er reynt að telja þjóðinni trú
um, að ágreiningurinn fyrir ári síðan hafi enginn
verið. Vinstri stjórnin á að hafa farið frá völdum
af misskilningi.
En örlagaríkur hefur sá misskilningur verið,
ef marka má líðan Framsóknarflokksins og Al-
þýðubandalagsins í stjórnarandstöðunni.
Fræðslurif um sögu éslenzku
handrifanna gefid úf
ÞANN 28. sept. 1958 var
Menningarfél. íslenzkrar æsku
stofnað af nokkrum ungmenn-
Um í Reykjavík.
Félaginu var strax í byrjun
astlaður sá tilgangur að vera
bakhjallur að ýmiss konar
fræðslu- og kynningarstarfsemi
meðal æskufólks og einnig að
reyna að skapa skilning og á-
ihuga hjá hinni upprennandi
æsku íslands á ýmsum menn-
ingar- og framfaramálum.
Samkvæmt lögum félgasins
tekur það ekki afstöðu til n'kj-
andi stjórnmálastefna.
:?5j2$SF ;
FRÆÐSLURIT.
Félagið ákvað að gefa út
fræðslurit um sögu handritanna
og gangast fyrir kynningu á
handritunum meðal æskufólks.
S. 1. sumar leitaði stjórn félags
ins hófanna hjá Jónasi Kristj-
ánssyni, skjalaverði, að hann
tæki að sér samningu þessa
bæklings. Einnig ræddi síjórn
félagsins við fræðslumálayfir-
völdin um, að einum íslenzku-
tíma í tilteknum framhaldsskól-
um yrði varið til dreyfingar
bæklingsins og kynningar á
handritunum meðal nemenda.
(Þetta varð að ráði. Tilgangur
bæklingsins er að kynna æsku-
fólki sögu handritanna, og einn
ig helztu rök íslendinga fyrir
Framhald á 3. síðu.
Hannes
ýíf Málþóf er skemmdar-
verk.
Dæmi frá alþingi.
Um skipakost ís-
lendinga.
MÁLÞÓF. Það er ljótf orð og
leiðinlegt. Málþóf er oftast
skemmdarverk, einstaka sinn-
um, þegar tilviljun veldur mjög
slæmri fundarsókn í félagi þar
sem vitað er að ákveðinn meiri-
hluti er fyrir hendi, og minni-
hluti ætlar sér að nota tækifæri,
koma meirihlutanum í opna
skjöldu og knýja fram örlagarík-
ar samþykktir, er málþóf réttlæt
anlegt, én alls ekki öðruvísi.
MÁLÞÓF FRAMSÓKNAR-
. MANNA og kommúnista á al-
þingi nú er skemmdarverk, ekki
gagnvart ríkisstjórninni, heldur
gagnvart alþingi sjálfu og þjóö-
arheildinni. Enginn lætur sér
detta í hug að málþófin í alþirigi
nú breyti nokkru um afstöðu
þingmeirihlutans. Tilvitanir
Framsóknarmanna í söguna,
Ijóðalestur, fimbulfambið um
heima og geima, sem gripið er
til til þess að lengja málbófið,
breytir engu um afstöðu meiri-
hlutans.
MENN GETA DEILT um það,
hvort gott sé eða ekki að fresta
þinghaldi nú og hvað lengi, en
fyrs vitað er að ríkisstjórnin og
sá meirihluti, sem hún styðst við,
er ákveðin í að fresta þingi, þá
eru margra sólarhringa málþófs-
umræður ekki til annars en að
eyða fé og skaða þjóðina. Það
er vert fyrir almenning að taka
vel eftir svona skemmdarverk-
um, því að þau eru bezta dæm-
ið um það, hvað ábyrgðartilfinn
ingin gagnvart þjóðinni stendur
djúpt hjá b°im mönnum, sem
hafa þau í frammi.
h o r n i n u
VALTÝR STEFÁNSSON Var
alltaf meiri blaðamaður en
stjórnmálamaður. Ég sagði það
fyrir löngu, að Valtýr hafði í sér
neistann. Hann hefði orðið blaða
maður á heimsmælikvarða við
aðrar aðstæður hefoi hann ekki
þurft að standa í pólitísku stríði
daginn út og daginn inn, enda
var eins og allt annar maður
héldi á pennanum þegar hann
skrifaði viðtöl og frásagnir af
atburðum en þegar hann skrif-
aði pólitískar skammir.
BIRGIR KJARAN hefur gefið
út safn viðtala Valtýs. Síðasta
bindið kom út fyrir nokkrum
dögum. Ég óttaðist að þriðja
bindið yrði slappt, en svo reynd-
ist ekki vera. í öllum bindunum
þegar viðtölin og frásagnirnar
koma í .eina heild, má lesa
merkilega þjóðarsögu í heila öld
eða meir. Þetta er eins og mynst-
ur, sem sýnir manni ótrúlega
heild og merkilega. Nú er útgáf
unni lokið. Þetta er orðið mikið
verk. Ég hélt ekki að Valtýr
hefði skrifað svona mörg viðtöl,
en blaðamennskuferill hans er
orðinn langur.
J. Ó. SKRIFAR: „Á sl. 15 ár-
um höfum við íslendingar eign-
ast mörg ný flutningaskip, sem
flytja vörur að og frá landinu.
Fyrst ber þar að nefna skip Eim-
skipafélags íslands h.f., SÍS-
skipin, skip Jökla h.f., skip Eim
skipafélags Reykjavíkur h.f.,
ríkisskipin og loks nýja flutn-
ingaskipið verzlunarmannanna.
VIRÐIST NÚ SVO, að sæmi-
lega sé nú að verða séð fyrir
flutningi að og frá landinu. Sem
entsflutningar frá útlandinu úr
sögunni, áburðarflutningurinn
stórminnkað og hverfur á næstu
árum. En útflutningsframleiðsl-
an eykst með stækkandi skipa-
flota og vaxandi tækni. Þetta er
og verður gjaldeyrissparnaður,
heldur en að flytja þetta með er-
lendum skipum. En hví erum við
þá enn að nota erlend skip til
flutninganna?
ÞAÐ ER HRYGGILEGT til
þess að vita að fyrirtæki, sem
flytja út hundruð eða þúsundir
lesta af sjávarafurðum, skuli
sumpart flytja útflutningsvör-
urnar með erlendum ksipum. Og
því verra ef hálfopinber fyrir-
tæki eiga hér hlut að máli. Og
hér er um að ræða útflutnings-
vöru, sem ríkissjóður greiðir
uppbætur á. Eða eigum við of
mikið af gjaldeyri?
ÞAÐ VERÐUR að vænta þess,
að lestarúm hinna íslenzku flutn
ingaskipa sé notað eins og út-
flutningsþörfin krefur, en því
miður munu einhver brögð vera
að því eins og fyrr greinir, að
erlend skip taki íslenzkar út-
flutningsvörur til útflutnings.
Þetta verður að hætta og það
strax. Einu sinni auglýsti Eim-
skipafélag íslands h.f. þannig:
ALLT MEÐ EIMSKIP. Ég vænti
að þessi auglýsing sé enn í gildi.
Þó býst ég við að flestir vildu
breyta auglýsingu þessari þann-
ig: Allt með íslenzkum skipum.
ELDRI MENN MUNA þegar
ekkert íslenzkt flutningaskip
var hér til og allt var flutt með
erlendum skipum, bæði varning
ur og fólk. Voru þetta helzt
dönsk skip. Ég veit að þeir, sem
muna þá tíma, láta sér ekki
koma í hug, að stuðla að því á-
standi aftur, og sem við vonum
að komi aldrei aftur. Þegar
Danskurinn skipaði farþegum
fyrir um borð í skipum sínum,
eins og um fénað væri að ræða,
en ekki fólk.
ÞEIR HINIR YNGRI MENN,
sem ekki þekkja gamla tímann
nægilega vel, ættu að kynna sér
ástandið þá, og feta í fótspor
þeirra, sem lagt hafa fram mann
dóm sinn og vit til að gera Is-
lendinga óháða erlendum þjóð-
um hvað viðkemur fluningi að
og frá landinu. Það var stór þátt
ur og giftudrjúgur í sjálfstæðis-
baráttunni. Þetta skyldum við
vel muna í dag og láta ekki
stundarhagnað villa okkur sýli.
Hér geta líka gjaldeyrisyfirvöld-
in ráðið miklu og hér verða þau
að nota vald sitt. Allir góðir ís-
lendingar hljóta að styrðja kröf-
una: Allt með íslenzkum skip-
um að og frá landinu,“
TIL ERU þeir, sem yndi
hafa af ferðalögum vegna
landsins, sem þeir ferðast um.
Þeir ferðast eins og landkönn-
uðir. Þeir eru alltaf að upp-
götva ný lönd og koma til
staða, sem þeim voru áður ó-
þekktir, með fögnuð landkann
aðarins í huga.
Það er nú orðið ærið lítið
um þá landkönnun, sem áður
þótti mest spennandi. Maður-
inn hefur nú kannag flesta
staði jarðarinnar, utan haf-
djúp og hella. Aðeins tiltölu-
Sæmd heiðurs-
merkjum
FORSETI Islands hefur hinn
27. nóvember 1959, að tillögu
orðunefndar, sæmt þessa íslend
inga heiðursmerkjum hinnar
íslenzku fálkaorðu:
Ungfrú Maríu P. Maack, yf-
irhj úkrunarkonu, Reykjavík,
riddarakrossi fyrir hjúkrunar-
störf og störf að mannúðarmál-
um.
Séra Svein Víking, fyrrv.
biskupsritara, riddarakrossi, —
fyrir embættisstörf.
lega litlir flákar eru enn ó-
kannaðir á þurru landi, helzt
í Suður-Ameríku, Nýju Gui-
neu og svo auðvitað Suður-
skautslandið. Og ekki er lík-
legt að könnun geimsins komi
í staðinn fyrir landkönnunina
að þessu leyti í bili.
En fyrir skömmu var farin
könnunarferð, sem mikla at-
hygli vakti meðal þessara
manna. Það var för Sir Vivi-
en Fuchs og Sir Edmund Hil-
larys yfir Suðurskautslandið.
Sú för minnti á svaðilfarir
hinnar fornu landkönnunar,
hótt, tæknin sé nú búin að
levsa flest mestu vandamál
heimskautaferðanna. Hún
minnti á hina dirfskufullu á-
ætlun Shackletons um för yf-
ir jökulísinn með viðkomu á
Suðurskautinu, og í veruleg-
um atriðum var könnunaráætl
unin ,nú byggð á hugmyndurn
Shackletons.
Þeir Sir Vivien Fuchs og
Sir Edmund Hillary hafa fyr-
ir nokkru sent frá sér bók um
ferðalagið, og sú bók er nú
út komin í íslenzkri þýðingu
Guðmundar Arnlaugssonar
hiá Bókaútgáfunni Skuggsjá.
Bókin mælir með sér sjálf og
em fögur orð um hana í sjálfu
sér óþörf. Hún er fagurlega
útgefin, myndir einkar sér-
kenndegar og fagrar og vel
unnar á allan hátt. Frásögnin
er skýr og umbúðalaus, ef til
vill heldur lík skýrslu, en það
skiptir ekki verulegu máli.
Frásagnir landkannaða bera
oftast hinn sterka blæ vilja
og atorku, einhverrar dular-
fuilrar, óbifanlegrar ákvörð-
unar, jafnframt sterkri til-
finningu fyrir einkennum
þess lands, sem þeir eru að
s'gra, einkennum þess, sál
þess. Þýðingin er einstaklega
vandvirknislega gerð. Slík
bók er mikill fengur þeim
hópi manna, sem unna ferða-
lögum og landkönnun. S. H.
Bazar Kvenfélags
Alþýðufiokksins
BAZAR Kvenfélags Alþýðu-
flokksins í Reykjavík verður n.
k. fimmtudag í Alþýðuhúsinu
við Hverfisgötu.
Félagskonur eru beðnar að
koma munum til hverfisstjór
anna, eða fyrir hádegi í Alþýðu
húsið, gengið inn frá Hverfis-
götu.
<£ 2. des. 1959 — Alþýðublaðið