Alþýðublaðið - 04.12.1959, Side 10

iMuiHiiiiuiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiuiiiiiiii!iiiiiiiii!iiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiumiuiiiiiiiiiiiiiiiniiniiiiiiiiiiiiiiiiim!iiiiiiiiiiiiiiiiiiii
STUTT
PÉTUR Benediklisson:
„Það er ósiður að lesa
ekki prófarkir“. (Úr þætt-
inum „ÞEIR VITRU
sögðu“ — desemberhefti
Samtíðarinnar).
Efurr sem fær full-
orðua...
Ftamhald af 12. síðu.
tándu öld, er það fyrst fór að
flytjast til Evrópu, voru skóla
piltar í Eton-skóla hirtir, ef
þeir ekki vildu nota tóbak, því
að þá héldu menn, að það væri
allra meina bót.
Hverf er ferð
Sigurður Haralz: Hvert er
ferðinni heitið? — Bókaút-
gáfan Muninn. Rvík 1959.
SIGURÐUR Haralz er í hópi
.hinna víðförlustu íslendinga.
Hann fór ungur í siglingar og
iiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmmmiiiiimiiiiimiiiimiiimiiiiiiniiiiiiiiuiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiimmiiH! jg §
Setberg gefur út
fólf bækur í ár
SETBERG gefur út 12
bækur í ár, þeirra á meðal
bækur eftir íslenzka höf-
unda, þýddar bækur og
margai’ barna- og unglinga-
bækur. Stærsta bókin verður
„Landhelgisbókin“, sem
Gunnar M. Magnúss hefur
tekið saman. Ritið fjallar um
fiskveiðar og landhelgismál
íslands frá árinu 1400 fram
til voixa daga. Þar er rakinn
2inn stórbrotnasti þáttur í
sögu landsmanna, sókn og
vörn kynslóðanna fyrir rétt-
indum sínum gegn yfirgangi
erlendra þjóða í landhelgi ís
lands. Fyrri hluti bókarinnar
nær fá árinu 1400 til 1958.
Hefst frásögnin þegar hinir
fyrstu erlendu menn koma
Gunnar M. Magnúss
| hingað til fiskveiða, en þeir
| fóru síðan oft með yfirgangi
| og ofriki á hendur lands-
pmönnum til lands og sjávar.
| Þá er í bókinni annáll, er
| greinir frá 200 sögulegum at-
| burðum. í hálfa sjöttu öld.
1 Síðari hlutinn hefst þegar
| skipafloti íslendinga leggur
| úr höfn 1. sept. 1.958 tíl þess
| að verja hina nýju 12 mílna
| landhelgi og lýkur 1. septem-
| ber 1959. í bókinni, sem er
| prentuð á vandaðan pappír,
| eru 160 myndip efninu til
| skýringar, ýmsar þeirra stór-
| sögulegar frá fyrri tímurn
| fram á þennan dag.
Annað stórverk, sem for-
| lagið gefur út, er „Ævisaga
| Abrahams Lincolns“ eftir
| Thorolf 'Smith fréttamann.
| Saga Abrahams Linc’olns hef
| ur lengi þótt forvitnilegt les-
= efni. Hún er ekki aðeins sí-
| gilt dæmi um mann, sem úr
| mikilli fátækt og umkomu-
| leysi hefst til hinna mesíu
| mannvirðinga með þjóð sinni
| sakir óvenju sterkrar skap-
| hafnar og skarprar gi'eind-
| ar. Hún er einnig saga mik-
| iUa átaka greinir frá örlaga-
| stundu í lífi hins unga lýð-
i veldis í Vesturheimi og frels
| sbaráttu þeldökka kynstofns
1 ins. í þessari bók er greintfrá
ævi Abrahams Lincolns, bar-
áttu hans og örlögum. Þar er
ekki aðeins vikið aó' æsku
Lincolns og uppvexti, sagt
frá þætti hans í borgarastyrj
öldinni, einkalífi hans og
loks hinum' válegu örlögum
er biðu hans, heldur er og
varpað ljósi á mannvininn
Lincoln, ræðusnillinginn og
rithöfundinn. Saga Abra-
hams Lincolns er ævintýri
líkust, aðeins áhi'ifameiri, af
því að hún er sönn. Höfund-
ur bókarinnar, Thorolf
Smith, fréttamaður við Rík-
isútvarpið, er óefað sá íslend
ingur, sem bezt hefur kynnt
sér sögu Abrahams Lincolns,
og er mönnum í fresku minni
hins framúrskarandi frammi
staða hans í útvarpsþættin-
um „Vogun vinnur, vopun
tapar“,/þegar hann vann til
hæstu verðlauna með því að
svara reiprennandi öllum
spurningum um ævi Lin-
colns og störf. — Bókin er
308 bls. með 60 sérprentuð-
um myndum.
Af þýddum bókum skal
fyrst nefnd skáldsagan „Dýr
keyptur sigur“ eftir enska
rithöfundinn John Braine.
Þessi bók kom út í Englandi
áxið 1957 undir nafninu
„Room at the Top“ og vakti
strax gífurlega athygli.
Kvikmynd hefur nýlega ver-
ið gerð af sögunni, þar sem
franska leikkonan Simone
Signoret leikur aðalhlutverk
ið, en fyrir leik sinn í kvik-
myndinni hlaut hún gull-
pálmann á kvikmyndahátíð-
inni í Cannes í aprílmánuði
John Gray
1959. Kvikmyndin verður
sýnd í Tjarnarbíói um næstu
áramót.
Önnur þýdd bók er sjó-
ferðasagan „Einn á íleka“
eftir ævintýramanninn Wil-
liam Willis. Hinn 15. októ-
ber 1954 var það helzta frá-
sögn heimsblaðanna, að Am-
eríkumanninum William Wil
lis hefði tekizt að sigla á
Thorolf Smith |
fleka frá Perú til Brezku Sa- |
moa. í misjöfnu veðri og með |
ævintýralegri þi'autseigju |
náði hann landi eftir 115 sól- |
arhringa og 9700 kílómetra |
sjóferð. William Willis er |
einn þeirra manna, sem 1
sleppur frá hinum háskaleg- |
ustu ævintýrum, ■— ævin- |
týraþráin er honum í blóð |
borin. Fjöldi mynda úr hinni f
sögulegu siglingu prýðir |
bókina, en Hersteinn Pálsson f
ritstjóri íslenzkaði. |
„Strákar í stórræðum“ |
heitir ný drengjabók eftir |
Böðvar frá Hnífsdal, en hann f
er löngu kunnur fyrir fyrri |
drengjabækur sínar. „Strák- f
arnir, sem struku“ og „Æv- |
intýralegt jólafrí". Þessi f
nýja bók „Strákar í stórræð- §
um“ fjallar um sömu strák- f
ana og í fyrri bókunum. Hall |
dór Pétursson hefur mynd- f
skreytt bókina. Önnur |
drengjabók héitir „Kapp- |
flugið umhverfis jörðina“ §
og segir þar frá kappflugi f
margra flugvéla kringum |
hnöttinn. Freysteinn Gunn- f
arsson skólastjóri hefur Þýtt f
bókina.
Tvær stúlknabækur koma |
•einnig út hiá forlaginu: bók- f
in „Anna Fía“, sem er skóla- |
saga um heilbrigðar, tápmikl |
ar stúlkur. Freysteinn Gunn- f
arsson skólastjóri þýddi. Hin |
er „Heiða, Pétur og Klara“ f
eftir Jóhönnu Spyri. en þetta i
er framhald bókarinnar =
„Heiða off Pétur“, sera kom §
út fyrir seinustu jól. Bókina, =
sem er myndskreytt, hefur |
frú Laufey Vilhjálmsdóttir
íslenzkað.
Fyrir yngstu lesendurna
hefur Setbei'g einnig gefið út |
nokkrar litríkar bækur:
vísnabókina „Nú er glatt“, f
sem Gvða Ragnarsdóttir hef f
ur tekið saman, „íslenzku f
dýrin“, sem prentuð er á f
þykkan pappa og einkar |
hentuff smábörnum, en Hall- §
dór Pétursson hefur gert i
dýramyndirnar, sem prent- f
aðar eru í fimm litum. Sömu J
leiðis koma nú aftur á mark- |
aðinn fyrstu f jórar bækurnar |
af hinum vinsælu smábarna- |
bókum um „Snúð og i
Snældu“. f
Þetta eru helztu útgáfu- f
bækur Setbergs, en eins og |
áður segir, verða þær um 12 f
talsins. i
mun hafa gist allar álfur
heims. Hann á að baki óvenju-
lega litríka ævi, því að oft
hefur hann lent í fáránlegum
ævintýrum og hættulegum
svaðilförum. Svo er raunar
um ýmsa aðra íslenzka sjó-
menn, en fæstir þeirra hafa
fært slíka atburði í letur. En
Sigurður er vel ritfær maður,
svo sem hann á kyn til. Hann
hefur áður gefið út bækur um
ævintýri sín á ýmsum furðu-
ströndum, sem fáir íslending-
ar hafa stigið fæti á. Þær
bækur urðu mjög vinsælar,
því að bæði var efnið fýsilegt
til fróðleiks, og Sigurður hef-
ur til að bera skemmtilega
frásagnargáfu, stíll hans er
sterkur, en látlaus og alþýð-
legur, blessunarlega laus við
alla tilgerð og penpíuskap.
Og manna hreinskilnastur er
hann, sízt af öllu er hann að
hlífa sjálfum sér og þykjast
annar maður en hann er.
Kímnigáfa hans er mikii og
hún bitnar sízt minna á hon-
um sjálfum en öðrum.
Nú hefur Sigurður gefið út
nýja bók: „Ilvert er ferðinni
heitið?“ í þessari bók kennir
margra grasa, þar eru ljóð og
ritgerðir um vandamál dags-
ins. Mestur hluti hennar fjall-
ar þó um ævintýri höfundar
á sjó og landi, heima og er-
lendis. Sigurður virðist draga
að sér ævintýrin eins og seg-
ullinn .iárnið, og oft eru Bakk-
us og Venus með honum í för.
Þarna eru einnig dregnar
skýrar myndir og minnisstæð-
ar af ýmsurn förunautum hans
á ólgusjóum ævinnar, og að
þessu leyti hefur bók'n var-
anlegt gildi. Ógleymanlegust
er myndin af Steindóri Sig-
urðssyni skáldi. Sá fluggáf-
aði og fjölhæfi maður var
aldrei neitt dekurbarn ham-
ingjunnar, en hann gleymd-
ist ekki þeim, sem höfðu af
honum kynni. Þarna er sagt
frá ævintýrum þeirra Síein-
dórs og Sigurðar, sem hófust
í Reykjavík yfir fylltri skál,
en færðust síðan norður í
land og lauk við sjóróðra í
Grímsey, þar sem Steindór
var hagvanur frá fornu fari.
Ég kynntist S'teindóri talsvert
meðan hann dvaldist í Osló,
og einhvern veginn var það
svo, að mér fannst alltaf
Grímsey vera fasti punktur-
inn í lífi hans. Þegar setið var
að sumbli á útlendum krám
varð hugur hans fyrr en varði
kom'nn norður í Grímsey.
Annar ágætur kafli í bók
Sigurðar er um heimilið í
Hruna í tíð séra Kjartans
Helgasonar, en þar dvaldist
Sigurður um skeið á unglings
árum sínum. Ýmislegt hefur
verið ritað um séra Kjartan
og hans ágætu konu, en sú
mynd, sem Sigurður dregur
af þeim hjónum og heimili
þeirra verður ógleymanleg, í
þeirri mynd er einhver ljúf-
leg töfrabirta yfir öllum hlut-
um.
Þessi nýja bók Sigurðar
Haralz er bæði hinn ákjósan-
legasti skemmtilestur, þjóð-
lífsspegill og tillag til íslenzkr
ar mannfræði og persónusögu.
Og vonandi á hann eftir að
draga upp enn fleiri svip-
myndir úr sinni viðburðaríku
ævi,
Ólafur Hansson.
«■■■■■■■
■■■■■■■■■■■■■■■
Amerískir-kjólar
stór númer
Nylon-peísar
% sídd
Vetra-dragtir
Garðastræti 2.
Sími 14758.
"Kýsilhreinsa
of na
hitakerfi. — Hreinsa
samdægwirs. Sími 17014.
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■Il
Vandað fisksöltunarhús,
grunnflötur 400 m2, er
til leigu £ Njarðvík við
Keflávík, hentugt fyrir
þorskanetabát.
Karl Dúason, sími 707,
Keflavík.
'■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■aj
Skíðaskor
Skóbúðin,
Laugaveg 38.
!■■■■■■■«■«■■■■■■■■■■■■■■
Gerum við bilaða
og klósett-kassa
Reykjavíkur
Símar 13134 og 35122.
(iilirniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiHiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiuiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiuimiiiiiimiuiiiiinifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiMiiiiiiiiiiiiiiimi
MinningaTathöfn um
GÍSLA SVEINSSON sendiherra,
er lézt 30. nóv. fer frami frá Dómirkjunni þriðjudaginn 8. des.
kl. 2 e. h. Miðvikudaginn 9. des., veröur hann jarðsettur í Vík
í Mýrdal og hefst jarðarförin kl. V/2 e. h. Blóim eru vinsam-
lega afþökkuð, en þeim sem vildu minnast hans er bent á
Slysavarnarf'élagið og aðrar líknarstofnanir.
Athöfninni í Dómkirkjunni verður útvarpað.
Guðrún Einarsdóttir.
10 4 des. 1959 — Alþýðublaðið