Þjóðólfur - 22.11.1848, Blaðsíða 1

r
Guð leit allt, sem hann hafði gjört, og sjá,
pað var harla (/ott! orj enda Island Hka!
É septeinberniánufti Reykjavíkurpóstsins fyr-
iráriðl848, á 178. bls., lesum vjer jiessi orðj
„tfjrr tyljótunt jafunn ab gjcrta ab Ianb »ort cr
fátocflrga úr garbi gjort, ab laitbíbúar rru fátcrft
bitnbnir og rffí fcrrir um margt, fcm cn aubugari
Ionb cíga fcccgt meb ab foma áleibið". Minnir yð-
ur, Islendingar! að þjer ltafið nokkurn tíma
áður beyrt líka kenningu? Jeg svara fyrir
yður alla, og segi: já, meir en svo! 3>að er
öðru nær, en að þetta sje ný kenning; því
að hún er jafngömul vanþakklæti okkar mann-
anna, og hefur orðið samferða svefni okkar i
íslendinga, Vjer meguin þess vegna vera
orðnir því vanir, að heyra svo að orði kveð-
ið uin ættjörðu vora: fátækt ertu, ísland! og
aumir eru innbúar þínir! Jeg veit ekki, hvort
nokkur lýsingarorð hafa fremur verið við
liöfö, þegar um Island hefur verið rætt eða
ritað, heldur en eitthvert af þessum neyðar-
nöfnum: fátæka, vesala, auma ísland! En
mjer fyrir niitt Ieyti líkar nú ekki lengur
þessi kenning fyrir okkur. Jeg álít liana,
hæði skaðlega fyrir þjóðarandann, og lika ó-
samboðna anda kristindómsins. Vera má,
að yður þyki jeg segja mikið; en jeg vil reyna
til að færa sönnur á mál mitt. ;
Látum þá Island vera eins og það vera
vill, fátækt og vesalt og aumt — og eru þó I
þetta síður en ekki mín orð um landið ; en
þó það aldrei væri nema svo, er það samt
rjett, að brýna þessa eymd fyrir okkur? Nú,
þegar svo brýna nauðsyn ber til fyrir okkur
að vakna, og fara að vinna með nýrri orku
og áhuga ættjörðu vorri til framfara ogsóma,
er það þá rjett, að reyna eins og til að draga
úr oss dáð og dug, með því að skipa oss, að
gæta þess, að landið sje svo fátæklega úr
garði gjört, allt eins og það sje ekki fyrir gott
land að vinna; að vjer landsbúar sjeum svo
bundnir fátæktinni, allt eins og vjer sjeum ekki
færir um að vikja hönd eða fæti fyrir fóstur-
jörðvora? Nei, það er ekki rjett, að vera að
brýna þi tta fyrir oss núna; það er ekki til
annars, en að spilla málunum, deyfa þjóðar-
andann og áhugann. Mjer finnst það vera
rjett eins, og ef einhver færi að biðja vinnu-
menn húsbóndans, þá er þeir þyrftu að flýta
sjer til að draga naut upp úr pytti, að minn-
ast þess, hversu vesalar væru viðgjörðirnar á
bænum; að gæta þess, að þeir fengju ekki
altjend á fæturna, þegar þeir vildu. Eins og
þá slikar bugvekjur eru skaðlegar fyrir þjóð-
arandann, að því leyti, sein jiær draga úr á-
liuga vorum til að vinna fósturjörð vorri til
freindar og frama, svo eru jiær líka á hinn
bóginn ósainboðnar anda kristindómsins, fyr-
ir þá sök, að j»ær rýra þakklæti vort við guð-
lega forsjón, og ala upp í oss vanþakklæti
við hana. Guðs forsjón er það þó, sem gjört
hefur landið úr garði, sem hefur búið það
þeim kostum, sem hún sá því bezt henta. Er
það þá rjett, að vera að brýna það fyrir oss,
að þessir kostir sjeu sára litlir, að skipa oss
að gæta jiess, að forsjónin bafi verið ofur
spör á binu góða við land vort? Nú þegar
oss ríður svo inikið á, að leita allra úr-
ræða, til þess að geta staðið sem bezt straum
af oss sjálfir, að hitta á og bagnýta oss öll
landsins gæði, til þess að aðrir þurfi sem
rninnst að leggja oss, er það þá rjett, að
vilja telja oss trú um, að hjer sje ekki á mörg-
um gæðum völ, hjer sje ekki um auðugan
garð að gresja, fyrir því að forsjónin hafi gefið
oss steina, þar sem hún gaf öðrum þjóðum
brauð? Nei, það er ekki rjett, að skipa oss
að gæta þessa, nema til að venja oss á van-