Þjóðólfur - 24.05.1849, Qupperneq 4

04
verði f>eim að litlu eða engu liði, til að ávinna oss
þakkir þeirra fyrir viljann, en að gagna ættjöröu vorri.
J>ar sem höfundurinn talar um „viröingu Islendinga,
sem þjóðfjelags“, þá veit jeg ekki hvert þessi orð
eiga að stefna; mjer finnst þau með öllu þyðingarlaus
í þessu máli, Og jeg get ekki hetur sjeð, en höfund-
urinn liafí sett þau í liugsunarleysi, án [>ess liann sjálf-
ur vissi, hverja þýðingu þau ættu að hafa. Eir það
þykir mjer víst, að hvorki Ðanir nje aðrar þjóðir,
munu virða oss ineira fyrir þessar gjafir, meðan vjer
enga viðleitni höfum, að koma lagi á neitt hjá sjálfum
oss. Eða munu Islendingar hera nieiri virðingu fyrir
sjálfum sjer eptir en Sður? Mjer virðist, að þetta ætti
hvað Ijósast að sýna þeim, hversu hugsunarlausir þeir
eru, er þeir skeyta lítið uin eigin hagi, en virða það
mikils, sem þeim er fjærskyldara. Jioh er likt, og ef
einhver Ijeti foreldra sína svelta í liel, en gjörði allt,
sem honum væri unnt, til að lijálpa vandalausiim manni,
er þó í rauninni ekki. þyrfti þess við. Ilöfundurinn
minnist þess, að Danir liafi skotið saman tje handals-
lendingum, árið 1784, og telur það sem ástæðu fyrir
oss, að gefa þeim aptur nú. J>ess i)er þó að geta,
að Danir unnu ekki einir að þessum gjöfum, lieldur
gjörðu Norðmenn það öllu freniur, þó að verið geti,
að Danir hafi þakkað sjor það einum, og aö minnsta
kosti tóku þeir fjeð undir sínar vörzlur, og jeg veit
ek,ki til, að Islendingar liafi haft nokkur not þessa fjár
enn þá; það veit liöfundurinn lika; .því aö það man
hapn, að hera sökina af Dönum, að fjenu ekki var
variö til nauðsynja Islcndinga; en hverjum er það að
kenna. nema dönsku stjórninni? og jeg lield, að Is-
lendingum megi.standa það á Sama, hverjir Dana það
eru, sein sökin liggur a, hvort það eru eiuhættismenn
eða valdalausir; og enginn danskur maður hefur orðið
til að finna að meðferðinni á þessu fje, svo jeg viti
/il, og þá litur svo út, sem þeim liafi þótt aðferð
stjórnarinnar rjett í þessu efni. Ef Islendingar hefðu á
annað horð viljað hjálpa Döuiim, hefði það þá ekki
átt vel við, að gefa þeim það, sem eptir er af fje því, er
þeir skutu sainan 1784? j>ar sem höfundurinn segir,
að „danska þjóðin, scm þjóðfjelag, ekki hafi heinlinis
liaft gott aá íslenzku verzluninni, heldur liafi ágóði
liennar runnið til einstakra manna og einstakra verzl-
unarQelaga“, þá er þetta í rauninni ekki svaravert; því að
það verður aö vera hverjum skynsöinuiii manni auðskilið,
að þegar margir einstakir menn græða í viðskiptum sínum
við aðrar þjóðir, þá verður velmegiin þjóðarinnar að
aukast, nema því að eins, að höfundurinn ætlist til, að
þeir skuli kasta Qenu í sjóinn, jafnóðum og þeir fá það.
Eða ímyndar liöfundiirinn sjer, að þjóöin, sem þjóðQe-
lag, græði ekki á neina, nema því einu, sem heinlinis
reunur í rikissjóðinn? en verða ekki tekjur ríkissjóðsins
að aukast að saiaa skapi, og velincgun þjóðarinnar
eyksl? V'egna livers eru Englendingar kallaðir auðug-
ust þjóð í Norðurálfunni ? Er það ekki vegna þess,
að þar er svo fjarskamikill auðtir saman komin hjá
einstökuiu inönnum? Lða getur liöfundurinn ekki
liugsað þetta mál svo vel, að liann sjái, að þar sem
mikill auður er saman komiun hjá einstökum munnum,
verður það að verða Qölda manna til atvinnu.
(Frainhaldiö siðar).
Dagblöbin eru dayleyt brauð.
1.
(Framhald). Ilið fyrsta stöðuga frjettalilað í Dan-
mörku kom út ádöguin Friðriks konungs 3., 1057. En það,
sem hezt lýsir þjóðaraudanuni a þeiin tímum, er það, að
hlaðið var ekki á dönsku, heldur á þjóðversku; enda var
það prentað því nær orðrjett eptir blöðum frá Ilamhorg.
Kvað svo ranimt að þeirri eptirstælingu, að í nýársósk-
iinum fyrir árið 1058 eru Danirað þakka guði fyrirhless-
aðan friðinn, sem liann hati getið þeim árið, sem þá
var liðið, og þó gekk ekki á öðru, en stríði og styrjöld, í
Danniörku það árið. llamhorgarmenn liöfðn liaft orsök til
að gjöra þetta fyrir sig og sina, og svo hermdii Danir
það eptir þeim, livort sem það átti við hjá þeim eða
ekki. J>eir fylgdu þá ekki betur timanuip, en svona.
Árið 1600 komu út dönsk mánaðartiðindi í Ijóðuin,
sem hjetu „Merkúrius danski“. jbað voru eins konar.
tíðavísur eptir skáldið Hording. fS'okkrum árum síðar
fór hókasölumaður, Daniel Pálsson, að gefa út mánaðar-
tíðindi, hæði á þjóðversku og dönsku; var þjóðverska
ritið svo í fyrirrúini, að þeir, sem skrifuðu sig fyrir því,
fengu hið danska rjett í kauphæti. Árið 1673 komu
út ný dönsk frjeltahlöð, sem kölliiðust „regluleg póst-
tíðindi'^ komu þau út á vikufresti, og með þeim fengu
Danir fyrst dönsk vikntíðindi. Mánaðartiðindi Daniels
lijeldu samt áfrani allt til 1795, og samsiða þeiiu fóru
að koma út önnur tiðindi, sem Herlingur prentari tók
að sjer 1748, og sem koma út enn í dag, og lieita
Berlingstíðindi.
lítgefendur; E. Jónsson, H. Helgason, E. Jhfharson. Ábyrgðarmaður: S. Hallgrimsson.