Þjóðólfur - 14.10.1849, Síða 3

oo
lendinga; þvi aö bæði má ætla, að vjer, sem
aflangri reynslu vitum, hvaö það er, að krepp-
ast og kúgastaf íjötrum verzlunarinnar, sam-
fögnum þeim bræðrum vorum, sem losast úr
þeim á einhvern hátt, og svo getum vjer
líka vænt, þess, að þegar góð og nærgætin
stjórn í einhverju landi tekur ujip eitthvert
heillaráð, til að efla með hagsmuni þegna
sinn^, þá muni stjórnendur annara landa
smátt og smátt taka það eptir, og leitast við
að bæta kjör þegna sinna á líkan hátt. Jann-
ig gleðjum vjer ofls við þá von, að verzlun-
arfrelsi það, sem Enskir hafa fengið, kunni
að hafa einhverjar góðar afleiðingar fyrir
hagi vora, að minnsta kosti muni reka á
eptir „hinni föðurlegu umhyggju Dana1* til að
gjöra einhverja bót á verzlunarlögum voruin.
En hvað sem nú því líður, þá er það samt
engu að síður eptirtektavert fyrir oss, hvern-
ig verzlunarfrelsið hefur áunnizt i Englandi;
því aö vjer getum sjeð af því, hverju sam-
tökin geta komið til leiðar, þó að þau í upp-
liafi þyki litilfjörleg, og þau eigi við mikið
ofurefli að berjast, þegar þau á annaö borð
eru vel og viturlega stofnuð, og þau miðatil
einhvers þess, sem er rjett og skynsamlegt.
Jað var í októbermánuði 1838, að 7 menn
gengu i fjelag saman, og hjet sá lfíkharður
Cobden, sein fyrir þeim var og mest kvað
að. Annars voru þeir allir lítt kunnugir menn,
og þóttu engir sjerlegir garpar. Jeir settu
sjer það mark og mið, að reyna til með öllu
leyfilegu móti að losa verzlunina úr þeim
fjötrum, sem á hana höfðu verið lagðir, og á
henni lágu, hverju nafni sem þeir hjetu; því
að þeir álitu þá eina grundvallarreglu fyrir
allri verzlan rjetta og skynsamlega, að menn
hefðu fullt frelsi til að skipta þeim varningi,
sem þeir höfðu gnægt af, fyrir annan, sem
þeir þörfnuðust. 5etta var djarft fyrir-
tæki, og mátti virðast of vaxið þeim fjelög-
um, er þeir ætluðu sjer hvorki nieira nje
minna, en ganga í berhögg ekki einungis við
stjórnina, sem þá hafði gagnstaðlegt álit á
verzlunarmálinu, og var með öllu fráleit því,
að aðhyllast grundvallarreglu þeirra, heldur
lika við alla þá menn í landinu , sem mest
kvað að fyrir sakir auðs og álits, og sem
höfðu allan haginn á ófrelsi því, sem verzl-
anin var í. En þeir fjelagar ljetu sjer þetta
ekki fyrir brjósti brenna. "þeir tóku þegartil
starfa með þvi fylgi og þvi lagi, sem óðar
Ijet þeim verða nokkuð ágengt. Fyrst töluðu
þeir við nokkra menn, sem þeir leiddu fyrir
sjónir annmarka þá, sem voru á verzluninni,
og sýndu þeiin fram á, hvílikur hagur það
væri, ef þessum annmörkum væri hrundið í
burtu. Jetta ljetu þeir lengi ganga, uns þeir
höfðu fengið fjölda manna á sitt mál, sem all-
ir vildu verða þeim samtaka í því, að berjast
fyrir verzlunarfrelsinu. Jegar stjórninni fóru
að berast sögur af þessu, gjörði hún ekki
annað, en kippa að því kömpum, því að hún
hjelt, að þessir alþýðumenn mundu lítt geta
áunnið, til að breyta þeim verzlunarlögutn,
sem staðið höfðu um svo langan aldur. Eins
gjörðu auðmennirnir ekki annað en gis að
máli þessu, og hugsuðu, að það mundi aldrei
verða, að þeir niisstu af þeim rjettindum, sem
þeir höfðu búið að um svo langa æfi.
(Friunlialdift síðar).
Ti l þj ób ólf s.
Margir menn hafa hæði hrjetlega og mnnnlega lát-
íð það í ljósi, að þeir gætn ekki skilið í þvi, hvernig
Skaptfellingum skyldi geta snúizt svo hugur eptir aug-
lýsinguna, sein hirt var frá þeim í Jijóðólfi, að enginn
þeirra skyldi verða til að sækja fundinn að Jiingvöllum
í vor eð var. Skaptfellingur sá, sem ritar um þetta
i 21. blaði Jjjóðólfs, segir sjálfur, að sjer sje ekki
fullkunnugt, hvað tálmað hafi ferð þeirra til Jiingvalla,
og kastar hann allri skuldinni upp á sýslunga sína
með því hann her þeim á hrýn, að þeir hali verið
lljótari til að lofa góðu um ferðina, en einlægir í að
efua það. Aptur liefi jeg orðið þess var af mörgtnn,
að þeir vilja kenna jjjóðólfi uni þetta, og geta þess
til, að liann hafi tekið það upp hjá sjálfum sjer, að
seinja auglýsinguna, ogbirthana svo fyrir hönd Skapt-
fellinga, að þeim fornspurðiim. llefðu Skaptfellingar
nú ekki hlotið neitt ámæli af þessu, þá þyrfti j>jóð-
ólfi að vísu ekki að þykja neitt að því, að hera skuld-
ina fyrir þetta, þar tilgangur lians með auglýsinguna
getur aldrei álitizt að hafa vérið annar en sá, að fá
sem tlesla landsmenn til að sækja fundinn að Öxará,
svo hann yrði sem þjóðlegastur. Og því síður þyrfti
liann nú eptir á að naga sig í handarbökin, þó liann-
hefði freistað þessa, þar sú varð raunin á, að öllum,
sem fundinn sóttu, var hann hinn ánægjusamasti, og
sá sem fundinum stýrði, taldi þann tíma, sem fundur-
inn stóð. meðal indælustu stunda æfi sinnar. En ept-