Þjóðólfur - 04.12.1849, Blaðsíða 1

2. Ár.
4. Desember. S?.
Til kjosendanna í vor eð kemur.
2.
Vjer sögðuin lijer að framan, að eptir fieim
kynnum, sem menn hefðu að unrlanfornu haft
af alþingi, gætu víst flestir gjört sjer nokk-
urn veginn Ijósa hugmynd um, hverja kosti
hver þingmaður ætti helzt að hafa, svo eptir
þvi mætti ætla, að allur þorri kjósenrla hefði
tök á því, að kjósa fulltrúa sína til þjóðfund-
arins. Og nú hafa líka „Lanztiðindin" gjört
mönnum hægara fyrir í þessu efni, með því
þau hafa tekið fram, og bent á vissa kosti,
sem þjóðfundarmennirnir ættu að hafa til að
bera. ()g eru þeir kostirnir eptir áliti þeirra
þetta: stjórnfræðisleg þekking, skarpar gáf-
ur, samvitskusemi og föðurlanzást. Og því
verður ekki neitað, að þetta eru ágætir kost-
ir, þegar fleira gott fylgir með. að eigi er
t. a. m. þekking í stjórnarfræði einhlýt, þar
ekki reynir svo á vísindalega ransókn, og
svoerlika þekkingin sjálf eins og falinn fjár-
sjóður, efhennier ekki samfara fjör og frjáls-
lyndi. Jað er ekki heldur nóg, að maður-
inn 'hafi gáfur og skarpleika, nema það sé
víst, að hann vilji heldur koma fram til góðs,
en ills. Eins er samvizkusetnin og föður-
landsástin engan veginn einhlýt, neina þeim
sje samfara kjarkur sá, sem ekki lætur sjer
í aiigum vaxa neinar mótspyrnur, sem fyrir
koma. hlýturhver kosturinn að styrkja
annan, eigi vel að fara; og þess vegna þurfa
kjósendurnir á margt að líta, þar sem um er
að gjöra fulltrúa þeirra til þjóðfundarins. Vjer
viljum nú líka skýra hjer fyrir mönnum nokk-
ura kosti, sem almennt eru álitnir ómissandi
öllum þeim, sem á þingum eiga uin þjóðmál-
efni að ræða.
Sá kosturinn, sem vjer þáteljum fyrstan og
mest um varðandi, er ráðvendni. Jv' er svo
varið, að allir aðrir kostir verða að styðjast við
hana, eins og styttu, í sjerhverri stöðu lífs-
ins, sem vera skal; því að þó svo sýnist,
sem eigi kveði mikið að ráðvendninni einni,
þá gjöra samt allir aðrir mannkostir lítið gagn
án hennar, hversu miklir og álitlegir sem þeir
eru. Jess vegna er þessi kostur jafn nauð-
synlegur æðri sem lægri, en þó um fram allt
þeim, sem ekki einungis á að sjá fyrir sjer
og sínum, heldur líka fyrir heill og hagsæld
alþýðu, án þess þó að geta vænt fyrir það
nokkurs hagnaðar sjeríiagi; og þjóðarfulltrú-
unum er því kostur þessi með öllu ómissandi,
eigi þjóðinni að vegna vel. Sú ráðvendni,
sem hjer ræðir um, er ekki fólgin í því, eins
og allir geta sjeð , að hlutaðeigendur hvorki
steli, svíki nje fremji meinsæri, svo þeireigi
komist i vanda og undir manna höndur; því,
þó að einhver hafi til að bera þess konar
ráðvendni, þá getur hann samt ekki framar
kallazt ráðvandur maður, heldur en sá má lieita
heilbrygður, sem ekki er að eins hlaðinn kaun-
um, eða dregst ineð berar meinsemdir.
er einkenni hinnar sönnu ráðvendni, að hún
þrýstir oss svo að segja ósjálfrátt, til að
gjöra sannleikann og rjettlætið að inælikvarða
athafna vorra, svo að vjer i engu skylduverki
lítum á egin hag eður óhag, heldur stefnum
rakleiðis að miðiuu, án þess að láta nokkurn
hlut glepfa fyrir oss. Sá maður, sem vill
vinna það fyrir, að greiða atkvæði sitt í ein-
hverju máli þvert á inóti samvizku sinni, til
þess að koma sjálfum sjer, eða ættingjum
sínum fram við höfðingjana; eða liinn, sem
styður að því, að eitthvert málefni fái þá úr-
lausn, sem hann veit, að vinum hans kemur
vel, af því það er eitthvað þeim í hag, en
sem hann þó sjer í hendi, að er á engum
rökum byggt, og getur orðið mörgum öðrum