Þjóðólfur - 11.07.1850, Page 5

140
nær Reykjavík, þangaft til liún gat ekkiheld
ur lengur spyrnt á nióti broddunum.
(Framlialdið síðar).
Vjer ímyndum oss, að lesendur Jjóóólfs
muni hafa gaman af, að lesa það, sem
ritað er í ððrum löndum um hagi þeirra, og
aðgjörðir þeirra í þjóðmálefnum sínum, og
því höfum vjer snúið greininni, semhjerkem-
ur á eptir. Hún stendur í dönsku blaði, sem
heitir Ti/skueren, (áhorfaiidinn) i 2. ári þess, 1.
blaði, 27. dag október-mánaðar 1849. Jafn-
vel þótt menn kunni að segja, að greinin komi
of seint, með því að kosningalögin sjeu nú
samin, og jafnvel sje búið að kjósa þingmenn
eptir þeim, þá erum vjer þó góðrar vonar
um, að greinin sje ekki með öllu óþörf; því
að að minnsta kosti vonast menn eptir, að ný
kosningalög verði lögð fyrir þingið að ári,
og væri þá vel, að inenn sæu, hverjir eru
gallarnir á kosningalögum þeim, sem alþingi
samdi í fyrra, og ættu þeir þá hægra með,
að forðast þessa galla eða aðra þeim lika.
Greinin er þessi:
Kosning-alög'in íslenzkn.
í 67. blaðinu af BDepartementstidinden“
eru kosningalög þau, er kjósa skal eptir
menn til fundar þess á íslandi, sem boðaður
er með allrahæstum úrskurði, dagsettum 23.
dag septemberm. 1848. Lögin eru komin frá
stjórnarherra irinanríkismálefnanna, og fylgja
þeim þar nokkrar athugasemdir um ástæðurn-
ar fyrir helztu ákvörðunum kosningalaganna.
Jað er mjög sjaldan, að laga - ákvarðan-
ir þær, er Island snerta, eða aðrar aðgjörðir
stjórnarinnar, ervarða þennan hluta Danarík-
is, sjeu gjörðar að umtalsefni, eða jafnvel
að það sje minnzt á þær, i blöðuin vorum
(Dana) og tímaritum. Enda eru ástæður til
þess auðfundnar; því að bæði er það, að þess-
ar ákvarðanir og gjörðir .stjórnarinnar snerta
eitthvað sjerstakt á Islandi, sem almenningi
þykir siglitlu varða, oglíka skortir blaðainenn
vora næga þekkingu á þessu sjerstaklega á-
standi, til að geta skorið úr, að hve miklu
leyti að tilskipanirnar eigi við á Islandi, og
það hið þriðja, að svo litur út, sem Is-
lendingar þeir, sem hjer eru, annaðhvort
kæri sig ekki um, að bera inálefnin undir
Dani til umræðu, — þó að þeim sjeu mála-
vextir svo kunnugir, að þeir gætu skýrt mál-
efnið til hlítar — eða þeir haldi, að Danir
muni ekki mikið sinna málefnuin íslands.
3?ótt vjer engan veginn viljum skjóta
oss undan hinum almenna dómi, sem vjer
höfum Iagt á þekkingu blaðamanna vorra á
málefnum Islands, álitum vjer oss samt skylt,
að leiða atbygli lesanda vorra að kosninga-
lögum þessum, og hnýta við nokkrum athuga-
semdum um efni þeirra, og einkum um sam-
band það, er þau standa í við kosningalög
vor (Dana), dagsett 7. d. júlím. ífyrra. Fund-
armenn þeir, er kosnir eru eptir þessum lög-
um, eiga að koma frain með álit það, sem
stjórnin befur áskilið sjer, áður en þær grund-
vallar - ákvarðanir loksins verði lögteknar,
sem nauðsynlegar sjeu, til að koma íslandi
í þá stöðu, hvað stjórn þess snertir, sem sam-
svarar hinu sjerlega ástandi íslands í sam-
anburði við hina aðra hluti ríkisins. Ætlun-
arverk fundar þessa er svo mikilvægt, bæði
í sjálfu sjer, og eins, þegar litið er á sam-
anburð þann, sem það hvetur menn til, við
annað, að grundvöllurinn fyrir kosningunum
verðskuldar með rjettu athygli vort.
Síðast í ástæðunum fyrir liinum íslenzku
kosningalögum í „Departementstidenden“ er
það tekið fram, að undirstaðan undir þessum
lógum sje, þegar á allt sje litið, hin sama,
og undir kosningalögunum frá 7. d. júlí-
mánaðar. En þó er um leið sagt, að í ein-
stöku greinum sjeu þau frábrugðin, t. a. m.,
1) að í kosningalögum Islands sje ákveðinn
dálítill fjárstofn, sem skilyrði fyrir kosn-
ingarrjetti og kjörgengi;
2) að þar sje enga kjörmenn skipað að kjósa;
3) að eigi sje skipað, að kjósa þá eina, er
bjóða sig til þingmanna.
Vjer verðum að bæta fleiruin greinum við,
sem frábrugðnar eru, og þær eru þessar:
4) að Islandi er ekki skipt i jafnfjölmenn
kjördæmi, eins og skipað var í Dan-
mörku í kosningalögunum frá 7. d. júlí-
mánaðar; en sýslurnar eru Iátnar vera
kjördæmi, hver fyrir sig, og ekkert til-
lit haft til víðáttu þeirra nje fólksfjölda;
5) að ekki er heldur haft tillit til fólks-
fjöldans, þegar fulltrúar eru kosnir
eptir kosningalögunum frá 28. d. sept-