Þjóðólfur - 20.07.1850, Blaðsíða 5

159
J>ar aft auki hafa aldrei fengið sjerlega gott
orð fyrir reglusemi og siðavendni; sjá t. a.
m. bók þá, er Dr. Schleisner nýlega liefur
gefið út, um Island. Vjer getum því ekki að
voru leyti álitið það rjett, að stjórnin í þessu
skuji hafa farið eptir uppástungu alþingis,
og það því síður, sem samvinna stjórnarinnar
og alþingis hefur, eins og áður er sýnt frain
á, ekki verið i sem beztu lagi.
Af sömu ástæðum virðist oss einnig ó-
þarfi fyrir stjórnina, að taka uppástungu al-
þingis um sanming á kjörgengisskrám, sem
'hún þó sjálf játar að ekki eigi við; því að
það gjörir ekkert til í þessu efni, að alþingi
hefur stungið upp á hinum lítilfjörlega fjár-
stofrii fyrir kjörgengi, sein áður er nefndur.
Manjt býr í pokumrí.
Jegar litið er á, hvernig á stóð fyrir
lærða skólanum hjerna í vetur, á það, að
engan veginn var tilefnislaust, þótt hjá pilt-
uin rjenaði virðing fyrir æðstu yfirboðurum sín-
um, og þeir æstust gegn sumum þeirra, á
það — sem við var að búast, úr því svona
var komið — að þeir, eins og taumlitlu æsku-
fjöri jafnan er tamt, æstust um of, og eink-
um á það, að skólastjórnin reyndi ekki á
neinn veg að sefa hina ungu geðsmuni, jafna
það, sem milli hafði borið, og koma aptur á
betri skólareglu, sem þó reið mest á og virtist
að vera sjálfsagt, - þá munu allir hljóta að
játa, að hinumnýjastiptamtmanni vorum, greifa
Trampe, hafi bæöi tekizt mikið og tekizt
laglega að koma þessu máli í svo gott horf,
sem unnt var úr því, sem af var að gjöra.
Ekki allfáir piltar höfðu sagt sig úr skóla,
eptir það að meistarinn var búinn að fá við-
rjetting mála sinna erlendis, ogvísa þeim pilt-
inum í burtu, sem var álitinn helzti forsprakk-
inn allra æsinganna. Jað er sagt, að feður
sumra piltanna hafi hvatt þá til, að rita sig
úr skóla, ef meistarinn yrði við; vjer von-
um, ef þetta er satt, að það hafi ekki verið aðr-
ir en heimskir almúgamenn, sem ekki bera
skyn á, hvað hlýðni og regla er nauðsynleg
öllum, einkum ungum mönnum; en ekki em-
bættismenn, sem standa og falla með því, að
þeim sjehlýtt, og sú regla höfii í heiðri, sem
þeir eiga að halda uppi sjálfir. En hvernig
sem þessu er varið, þá sögðu sig ekki allfá-
ir piltar úr skóla, og greifinn á vann það, að
þeir kölluðu flestir aptur þetta fruntahlaup,
og kölluðu það aptur með sannfæringu og
trausti þess, að hann, sem var svo auðveld-
ur og ljúfur við þá, að hann, sem kunni svo
gott lag á að sannfæra þá bæði um, að þeim
hefði yfirsjezt, og að þeim væri hlýðni og
regla nauðsynleg,’að hann, segjum vjer, myndi
einnig skipa skólanum og málefnum hans til
hins bezta framvegis.
En margt býr í þokunni; ekki kunnum
vjer vjeður að ráða, en ekki lizt oss sem bezt
á uppgangsveöur það, sem eptir býsna al-
mennum orðrómi hjer i bænum litur út fyrir.
Vjer hikum hvergi við að ganga beintámóti
sögusögnum og ræða um þær, þegar um áríð-
andi málefni er að ræða; því sjeu þær fótlausar,
þá er vel; athugasemdir vorar verða það þá
lika; en eigi munnmælgin að styðjast við eitt-
hvað, sem í raun og veru er í býgerð, þá er
vel að mæta henni samstundis og í tíma; því
það er um seinan, þegar allt er orðið skellt
og fellt.
Jað er nú hjer almennt á orði, að herra
Svb. Egilsson ætli að segja af sjer meistara-
embættinu við skólann. vita allir, sem
hver heilvita maður gat við búizt, að stjórn-
in vildi Iáta hann halda embættinu eins, þó
að skólasveinarnir hrópuðu i bræði, að hann
mætti fara. Vjer verðum að telja það víst,
að stiptsyfirvöldunum sje þetta áform rnei.st-
arans, ef satt er, ógeðfellt, og að þau sjeu
laus við allan kvíðboga fyrir því, að ekki
fari vel í vetur, ef hann hafi á hendi stjórn
skólans, eða að piltar muni jafnan amast við
honum upp frá þessu, og sje því betra, að
hann fari strax með góðu, en verra verði úr.
jietta skulum vjer nú gjör hugleiða. Stjórn-
in erlendis hefur látið hann halda embætti
sinu að öllu leyti, og einskorðað meistaravald
hans skýrar, en áður var; oss virðist skóla-
stjórnin lijer eiga og ekki mega annað, en
starfa og stefna að hinu sama miði, ef þessi
úrlausn stjórnarinnar á ekki að verða þýðing-
arlaus og missa öldungis af þessum beinlin-
is tilgangi hennar, að stjórnin eigi að ráða
yfir piltum, en ekki piltar yfir stjórninni og
gjörðum hennar. Einmitt fyrir það, að meist-
arinn hefur nú einskorðaðra vald, en áður, þá