Þjóðólfur - 30.06.1851, Side 1

70. og 71.
1§51.
3. Ár
----------■ ■■ 1 --r
30. Júní.
HPPASTriGlIR
ti/ grundvallarlar/a fyrir Ísland meö hliðsjón
af grundvaUarlögum fíanaveldis.
/• STJÖRNÁRSKIPUMN.
1. Island er þjóðland sjer, ineð þjóðerni
sjer og þjóðrjettindum sjer, og hyllir það
Danmerkurkoniing eptir frjálsum vilja, meðan
Aldinborgarætt ræður þar ríki.
2. Konungurinn er æðsti stjórnari og vernd-
ari Islands.
3. Island éigi þjóðþingi sjer, ognefnist það
alþingi.
4. Löggjafarvaldið sje i höndum konungs
og alþingis í sameiningu, dómsvaldið í hönd-
um dómanda landsins, og framkvæmdarvaldið
í höndum konungs ogembættismanna laiulsins.
5. Aðalstjórn íslands sje i landinu sjálfu;
en erindsreka eigi það erlendis, og sje hann
ráðgjafí konungs i þeim málefnum, sem varða
íslaml eitt.
6. Fjárhagur Islands sje aðskilinn frá fjár-
hag Danmerkur.
7. Stjórnarherrar lslands sjeu þrír, lög-
stjóri, Ijárstjóri og biskup landsins, einnig
skal vera fjehirðir einn.
8. Stjórnarherrarnir i sameiningu sjeu
stjórnarráð fslands; sje sá þeirra æðstur, er
konungur fyrir segir; en hinir hafí sæti eptir
emhættisaldri.
9. Eins stjórnarráðið, sem aörir embættis-
menn landsins, ábyrgist störfsín, og skal með
lögum ákveða köllun, embætti og ábyrgð
hverra þeirra sjer • lagi.
10. Bústaður stjórnarráðsins sje í eða í nánd
við Keykjavík; og sje póstgöngum landsins
hogaö eptir því.
II. konungurinn.
11. j&egnr Danmerkurkonungur sá, sem nú
er, hefur samþykkt og undirskrifað grund-
vallarlög Islands, afhendir liver sá konungur
sömu ættar, sem eptir hann kemur, um leið
og hann tekur við ríkisstjórn, erindsreka ís-
lendinga eiöskjal staðfest með nafni sínu og
innsigli rikisins svo látandi: „Jeg heiti og
sver, að halda grundvallarlög íslands og
vernda þau; svo sannarlega hjálpi mjer guð og
hans heilaga orð;“ [þetta eiðskjal sje sent
forseta stjórnarráðsins, til aö bera það fram
á næsta alþingi.
12. Sje ríkisstjóri settur af konungi nokk-
uð til langframa, eða af ríkisfundi Dana í
forföllum konungs, skal hann einnig vinna
hinn sama eið, og það eiöskjal vera auglýst
á Islandi.
13. Nú ræður eigi lengur ríki í Danmörk
konungaætt sú, sem nú ríkir þar, þá sje á
valdi Islendinga, hvort þeir vilja taka þanu
konung, er Danir kjósa sjer, eða eigi.
14. Hve mikið fje íslendingar skuli leggja
árlega á konungsborð, sje ákveðið í ijárlög-
uin landsins.
III. FRAMKVÆMDAR VALfíltí.
15. Konungur setur stjórnarherra íslands,
og staðfestir kosningu erindsreka þess, er al-
þingi hefur kosið. Aðra embættismenn lands-
ins setur konungur, sumpart sjáifur, eða læt-
ur þá stjórnarherra gjöra það, er hann gefur
j vald til þess. 5« mega eigi aðrir verða ein-
? hættisinenn í landinu, en lslendingar, eðu
þeir af þegnum konungs, er talað geta og rit-
að íslenzka tungu, og sannað, að þeir þekki
til hlítar háttu og lög landsins. Vald hefur
og konungur til, er nauðsyn krefur, að skipta
um emhætti við þá, er liann hefur veitt þau,
eða veita látið. En ekki má hann án dóms
víkja neinum frá embætti; en þeir, sem hann
gefur lausn frá embætti, fái eptirlaun að lögum.
16. Sje landsmönnum ófriður eða ránskap-
/