Þjóðólfur - 09.04.1853, Side 2

54
Jiegar við nú sjáum slika ávexti og áráng-
uraf f>essum samtökum okkartil félagsskapar,
sem hafa kostaft hvern einn svo lítift ómak og
engi bein útlát, f)á leyfum vif> okkur að skora á
búendur í fleiri sveitum, að fieir gjöri með sér
Jíkan félagsskap,ekki svo til að stæla eptir okk-
ur, lielclur af þvi fiað er svo einstaklega fiarflegt,
bæði fyrir jarðirnar og f>á,sem nú á f>eim búa og
alla eptirkomendur. Við vildum mega benda
yður til j>ess, hvernig við byrjuðum þenna fé-
lagsskap; — sá sem fyrstur stakk uppá því, tók
með sér 2 eða 3 ötula áhugamenn, sem byrjuðu
verkin af kappi, þá fóru smámsaman fleiri að
viljafylla félagsskapinn; það er ekki víst, að
neitt ávinnist sérlegt með því að bafa marga
menn í slíku félagi með fyrsta, — við álitum
vissast og aJI’ara-bezt, að þeir séu ekki fleiri en
mest 6 eða 8, ef það eru valdir meun; meira
er undir því komið, aö Yerkið sé unnið, sem
Iieitið er og undir er gengizt, þó af fáum sé
með fyrsta, en að mikið sé ráðgjört og af mörg-
um heitið, en engu þó afkastað; ef nokkuð er
gjört, þó ekki sé víöa, þá dregur það brátt
bændur til líkra samtaka og starfa. spillir
það ekki heldur fyrir þvílíkum félagsskap og
f'ramkvæmdum, að auglýsa árlega, það sem
gjört er, í blöðunum.
Um búnaðarfelöt/ o</ samtök til Jarðabóta.
— J>að liefur borizt oss í ýmsum bréfum
úr héruðunum, að menn út um landið ætlast
til að aðaimiðnefndin bér í Keykjavík leggi
nokkur ráð til þess, bversu menn gæti gjört
með sér nokkur almenn samtök o</ fela</s-
skap til javðabóla o</ búsæ/da bér á landi.
þ>að virðist sem æ sé að verða ljósari og
1 jósari fyrir mörinum sannleiki hins forna orð-
tsekis: »bú er landstóipi*, og að viðurkenníng
þess vakni æ meir og meir með bændum, að
búhag manna og búskaparlag skorti mjög
mikið á það, að búnaðurinn yfir böfuð að tala
bér á landi geti heitið „landstólki“, og því
síður, að hann sé það í raun og veru, enn sein
komið er.
5ar sem nú mál þetía er svo afarmerki-
legt og áríðanda að sjálfu sér til, að því er
eiekar mikill gaumur gefandi, og flestu frem-
ur, þá hefir Miðnefndin hreift því á fundum
sinum og falið oss, að skýra það á nokkurn
veg, og benda á það, sem því mætti helzt
verða til eflíngar og undirbúníngs á hinurn
næsta Jnngvallafundi.
Og að hverju ætti binn næsti Jingvalla-
fundur, og héraðsfundirnir, sem vér vonum að
verði undanfarar lians, fremur að styðja, en
að sem almennustum samtökum og félagskap
til jarðabóta ogbúsælda? Allt lýtur nefnilega
lielzt að því, að liin eiginlegu aðal-stjórnarmál
vorverði að svo komnu „að leggja í salt“, sem
inenn segja, víst, að miklu leyti, liæði sakir
þess, bvað bið nýja frjálsa fyrirkomulag á
stjórn Dana sjálfra sýnist að leika á þræði,
ogafþvíað þessu alfiingi voru hvorki er ætlað
að ief/t/ja nein ráð á þau málefni bjá oss,
né er þess umkoinið.
En því fremur byrjar landsmönnum að
venda öllu atliygli siriu og öllum kappsmun-
um að þeim sérstakle</u inálefnuin meðal sjálfra
vor, sem allan alinenníng varða og öllu landi
má standa af framfarir og bagsæld.
5að er flestum knnnugt, að sinn er bún-
aðarsjóðurinn til í hverju amti, Norður-og
Austuramtinu, og í Vesturaintinu; þeir eru und-
ir umsjón og stjórn amtmannanna. Sá fyrir
vestan, er stofnaður frá uppbafi af samskotum
einstakra manna um 1826^-7, eptir hvötum
og forgaungu lierra konferenzráðs og riddara
Kjarna Jorsteinssonar, og befir sá sjóður uiu-
bunað að nokkru jarðabætur og aðrarbúnaðar-
bætur, og skýrslur bafa komið öðru bverju á
prent um framkvæmdir hans, ástand og efna-
bag. 1839 veittj konúngur þessum sjóði 700
rbd. styrk
Vérgetnmekkisagteins góða négreinilega
söguna af búiiaðarsjóöinum fyrir norðan. jiað
er miiiust um vert, þó vér ekki vitum annað
um stofnun bans, en að hann var til, eða vist
nafn litíiis og nokkur fjárstofn, um næstliðin
aldainót. En lítið inun liafa verið Iiirt um
vextina af fjárstofni þessum, auk heldur að
liugsað bafi rerið um að verja þeim samkvæmt
nafni 2 og tilgángi bans, fyrri en Grímur sál.
*) Ueglugjörðin fyrir stjórn og franikvæmtlmn |>cssa
sjsðar cr staðfest al'konúngi, og niá lesa bana f stjórnar-
ráða (-Kollegial-) tíðindunnm fyrir 1830. bls. 537-9.
J) Uáðir þcssir sjóðir, fyrir norðan og vestan, vorn
nefmlir dönskum nöfnum, cins og við var að búast um